The Waiting Room

Poetry in motion. Κυριολεκτικά. Πιο κυριολεκτικά, δε γίνεται! Το ότι οι συνθέσεις των Tindersticks έχουν να κάνουν άμεσα με την ποίηση, το γνωρίζουμε όλοι. Στο "The Waiting Room", όμως, τα πράγματα παίρνουν την πλήρη έννοια της παραπάνω φράσης, αφού μετουσιώνονται με τη βοήθεια επαγγελματιών σκηνοθετών σε εικόνες, μέσα από έντεκα μικρής διάρκειας φιλμ.

Το άλμπουμ το έχω λιώσει στις ακροάσεις. Παράλληλα, όμως, παίζω με την υπομονή όσων μένουν μαζί μου και -εντελώς αφύσικα!- δεν αποδεικνύονται το ίδιο εμμονικοί με αυτό. Τελευταία χωρίς ακουστικά ακρόαση (για σήμερα) ήταν πριν δύο περίπου ώρες κι αυτή τελείωσε πριν καλά - καλά αρχίσει, αφού με τις πρώτες νότες ακούστηκε μια φωνή από το διπλανό δωμάτιο: "Όχι πάλι..." κι έτσι το έκλεισα - για σήμερα. Αύριο θα τηλεφωνήσω στο σπίτι από το μπαλκόνι και θα κάνω φάρσα για βόμβα, μπας και μείνω μόνος και το βάλω την ένταση στο τέρμα!

Σίγουρα το "The Waiting Room" είναι εθιστικό. Ακόμα πιο σίγουρα, είναι η πιο εξωστρεφής δουλειά των Tindersticks, αν και παραμένει εξερευνητικά εσωτερική. Επιπλέον, χωρίς να αποτελεί ιδιαίτερη έκπληξη, είναι γεγονός ότι οι συνθέσεις "βλέπονται" τόσο εύκολα, όσο ακούγονται. Συστήνω ανεπιφύλακτα να τις "δείτε" μέσα στο μυαλό σας, χρησιμοποιώντας υπερβατικά και τις αισθήσεις σας και μετά να ασχοληθείτε με το "The Waiting Room Film Project". Αυτό είναι το dvd που συνοδεύει το lp ή το cd, που περιλαμβάνει τα ισάριθμα των συνθέσεων φιλμ μικρής διάρκειας. Αυτά προέκυψαν από διαφορετικούς σκηνοθέτες, οι οποίοι έχοντας στη διάθεσή τους πλήρεις συνθέσεις ή τμήματά τους, επιχείρησαν να οπτικοποιήσουν τα συναισθήματά τους. Το όλο εντυπωσιακό εγχείρημα προέκυψε ως φιλόδοξη ιδέα το 2012, όταν ο Stuart Staples απετέλεσε μέλος της κριτικής επιτροπής του experimental section του Clermont-Ferrand International Short Film Festival και έγινε τελικά πράξη με την πολύτιμη συνδρομή των ίδιων των ιθυνόντων του φεστιβάλ, σε παραγωγή του La Blogoteque και της εταιρείας Lucky Dog. Χαρακτηριστική ήταν μάλιστα η πρόθεση των δημιουργών να μην "περιγραφεί" από τους σκηνοθέτες απλά η μουσική, αλλά να πλαστεί από αυτούς ένα είδος "οπτικού αντισταθμίσματος" ή αλλιώς ένας χώρος όπου η μουσική θα μπορούσε να κατοικήσει. Μεταξύ των σκηνοθετών που συμμετέχουν, διακρίνουμε τους Christoph Girardet, Pierre Vinour, Claire Denis, Rosie Pedlow και Joe King, Gregorio Graziosi, Richard Dumas και Gabriel Sanna.

Μετά από είκοσι δύο χρόνια δημιουργίας, ο δέκατος αυτός δίσκος των Tindersticks πρόκειται να κυκλοφορήσει στις 22 Ιανουαρίου και ακολούθως για τις 11 του επόμενου μήνα έχει προγραμματιστεί η πρώτη μιας σειράς ζωντανή παρουσίασή του στον κινηματογράφο Petit Velo, όπου ταυτόχρονα θα προβάλλονται και τα συνδεόμενα με τα τραγούδια φιλμ. Το "σάουντρακ" "Ypres" (2014) με τον άρρηκτα συνδεδεμένο με το οπτικό κομμάτι χαρακτήρα του, κατά κάποιον τρόπο είχε δώσει το στίγμα του "The Waiting Room". Κι έτσι προέκυψε το νέο άλμπουμ, που είναι ταυτόχρονα και παλιό και καινούργιο. Γι' αυτό, όχι μόνο θα ικανοποιήσει όλους τους ορκισμένους λάτρεις του ήχου τους, αλλά θα επιχειρήσει και να τους ξαφνιάσει με μια αίσθηση συναισθηματικής αυτοκυριαρχίας και χαλαρότητας.

Το "The Waiting Room" ξεκινά συναρπαστικά, πριν καν το ακούσεις. Εννοώ, από το ίδιο το εξώφυλλό του, που είναι έργο του φωτογράφου Richard Dumas. Ομολογουμένως, ανεξαρτήτως της καλλιτεχνικής του αξίας, δε μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι η σκεπτόμενη φωτισμένη φιγούρα με την κεφαλή γαϊδάρου, που προβάλλεται εν μέσω απόλυτου σκότους, δεν είναι επιβλητική. Αναδύει μια αίσθηση ηρεμίας και επίγνωσης, που πιστεύω πως είναι κοντολογίς τα κύρια χαρακτηριστικά που αναδύονται μέσα από τις συνθέσεις του άλμπουμ. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του είναι τα εκπληκτικά τελειώματα όλων των τραγουδιών. Εκεί που βλέπεις τη μουσική να αρχίζει να χάνεται, εκεί συναντάς πολλές αναπάντεχες γλυκές εικόνες.

Για να είμαι ειλικρινής, δεν είναι καθόλου εύκολο να ξεχωρίσει κανείς κάτι από έναν τέτοιο δίσκο. Παρ' όλα αυτά, οφείλω να παραδεχτώ ότι σίγουρα εντυπωσιάζουν τα πνευστά του Julian Siegel, ιδιαίτερα στις τρεις ορχηστρικές συνθέσεις, οι οποίες παίρνουν το μειδίαμα της μελαγχολίας και το μετατρέπουν με μοναδικό τρόπο σε αναγωγικό συναίσθημα. Πράγματι, η πρώτη από αυτές που αντιστοιχεί στο ξεκίνημα του δίσκου και ανήκει στο "Follow Me", είναι μια διασκευή της φερώνυμης από το σάουντρακ της "Ανταρσίας του Μπάουντι" (1962), η οποία θα έκανε πολύ περήφανο το Μάνο Χατζιδάκι. Τα δε "This Fear Of Emptiness" και "Planting Holes", με όπλο το μεγαλείο της λιτότητάς τους, κερδίζουν πλήρως την προσοχή σου, αποδεικνύοντας ότι η ψυχεδέλεια μπορεί να γίνει αποκλειστική υπόθεση πνευστών και πλήκτρων.

Άλλες μεγαλειώδεις στιγμές αποτελούν τα δύο ντουέτα του Stuart Staples: το "We Are Dreamers!" με τη Jehnny Beth (Savages) και το "Hey Lucinda" με την εκλιπούσα φίλη του Lhasa De Sela, με την οποία ο Staples έχει τραγουδήσει και παλαιότερα. Το πρώτο ανήκει αναμφισβήτητα στις πιο φορτισμένες συναισθηματικά στιγμές του δίσκου, ξεχειλίζοντας ποίηση μέσα από νότες που συχνά μοιάζουν να αναδύονται από εφιαλτικά τοπία. Λες και η μουσική έρπει σαν αργόσυρτο φίδι που διαρκώς θεριεύει μπροστά σου. Η δε φωνή της Beth αναδεικνύεται μακράν ως η πιο άξια να σταθεί πλάι στο ερμηνευτικό μεγαλείο του Staples. Το δεύτερο, το "Hey Lucinda", στροβιλίζεται καθαρτικά σε ήχους από το παρελθόν. Μοιάζει προορισμένο να χορευτεί σε μια αποβάθρα κάτω από το φεγγαρόφωτο και βγαλμένο από τον κόσμο του Geoffrey Richardson, με καθηλωτικά πνευστά, διακριτική την progressive κληρονομιά και την ψυχική ανάταση που συναντάμε στους Penguin Cafe Orchestra. Το τραγούδι αυτό φέρνει ξανά στη ζωή τη φωνή της De Sela, να τραγουδά πονεμένα και νοσταλγικά λόγια ενηλικίωσης.

Στο πολύτιμο "Second Chance Man" μαγεύει η τρομερή ερμηνεία του Staples, με τη φωνή του να παραβγαίνει συχνά με τη μουσική, να σταματά και να ξαναρχίζει απότομα στους ρυθμούς ενός "ερωτικού" παιχνιδιού, το οποίο στη δεκαετία του '70 δίδασκε νωχελικά ο Brian Ferry. Το ερμηνευτικό κρεσέντο συνεχίζεται και στο "Were We Once Lovers?", όπου η λιγόλογη κιθάρα περιδιαβαίνει επικά μονοπάτια συνοδευόμενη από μεγαλειώδες slap μπάσο και τη γάργαρη αισθητική - βάλσαμο που γνωρίσαμε στους Love And Money. Μπορεί τα πνευστά του Julian Siegel να έχουν συχνά την τιμητική τους, αλλά στο "Help Yourself" απογειώνονται και ευθύνονται για μια jazz funk σαγήνη που, μεταξύ άλλων, παντρεύει τους Steely Dan και τον Gil Scott-Heron. Κλασικοί Tindersticks υπάρχουν στη θεατρική αφήγηση του "How He Entered", στην εσωστρεφή ελεγεία του φερώνυμου του δίσκου τραγουδιού, αλλά και στις εναλλασσόμενες χαλαρές και βαρυφορτωμένες συναισθηματικά νότες του "Like Only Lovers Can".

Ίσως κάποιοι πουν πως το νέο άλμπουμ δεν είναι το καλύτερο των Tindersticks. Μα, πραγματικά πιστεύετε πως κάτι τέτοιες κρίσεις έχουν αληθινή σημασία; Δε μένω καν στο εξόχως σπάνιο γεγονός ότι οι μουσικοί της μπάντας εξακολουθούν μετά από τόσα χρόνια δημιουργίας να κυκλοφορούν πολύ σημαντικούς δίσκους. Δε μπορώ, όμως, να μην επισημάνω την αύξουσα πορεία της ποιότητας του ήχου τους, τη συνεχή αναζήτηση έμπνευσης σε διαφορετικούς τόπους, αλλά και τη διακριτική ενσωμάτωση νέων μορφών έκφρασης για τη δημιουργία μιας μουσικής που δεν εξαντλείται σε λίγες ακροάσεις, αλλά προορίζεται για να εξελίσσεται.

Κι αν το "The Waiting Room" στα πρώτα ακούσματα φαίνεται να ακούγεται κάπως λυπητερό, μην το φοβηθείτε εσείς που δεν είστε ήδη εξοικειωμένοι. Ό,τι και να κάνετε, στο τέλος δε θα μπορέσετε να ξεφύγετε από τη γαλήνη του.