Anthology Of Contemporary Music From Greece

Ξετυλιγμένος σε τέσσερα λεπτά και δύο δεύτερα, ο "Σπαραγμός" του Grim Machine δημιουργεί ένα υποβλητικό σκηνικό. Όπως και άλλα έργα στη σχεδόν δεκαετή διαδρομή του εικαστικού/μουσικού Αλέξανδρου Μάγκου, έτσι κι αυτό υποβάλλει την ιδέα μιας ηχητικής τελετουργίας: αισθάνεσαι να αναδύεται κάτι αδιόρατα παλιό, σέρνοντας μαζί του αρχαίες γητειές και ψηφίδες με γνήσιο (θαρρείς) εθνολογικό ενδιαφέρον.

Ως εκ τούτου, ο "Σπαραγμός" αποδεικνύεται στρατηγικά τοποθετημένος στην έναρξη μιας συλλογής που αποφάσισε να κοσμήσει το εξώφυλλό της με ένα περίφημο έργο της ελληνικής αρχαιότητας, προερχόμενο από το ζενίθ της Αρχαϊκής αγγειογραφίας και δη του λεγόμενου «μελανόμορφου ρυθμού» (540 π.Χ.): στον πάτο μιας κύλικας –πλατιά, ρηχή κούπα με δύο λαβές, όπου σέρβιραν κρασί– απεικονίζεται ο θεός Διόνυσος, να αναπαύεται σε ένα πλοίο από το οποίο έχουν φυτρώσει δύο κληματαριές. Ήδη από το ξεκίνημα, λοιπόν, το παλιό και το νέο δείχνουν αξεδιάλυτα μπλεγμένα στις αισθήσεις μας.

Με το αριστούργημα αυτό του Αθηναίου αγγειογράφου Εξηκία να έχει βρεθεί στην Ιταλία, εντωμεταξυ, δημιουργείται μία ακόμα γέφυρα. Γιατί μπορεί τα 18 κομμάτια της συλλογής να εξερευνούν τις διαδρομές της σύγχρονης μουσικής στην Ελλάδα, όμως η έκδοση είναι ιταλική, επιμελημένη από τον Raffaele Pezzella του Unexplained Sounds Group.

Βέβαια, ο τίτλος Anthology Of Contemporary Music From Greece θα μπορούσε να είναι πιο ακριβής, αφού εν προκειμένω μιλάμε για κατευθύνσεις που συγκλίνουν σε ό,τι λέμε «πειραματισμό» και όχι γενικά για τη σύγχρονη μουσική στη χώρα μας –στα περιεχόμενα, ας πούμε, δεν θα συναντήσει κανείς δείγματα trap. Ορισμένοι ίσως σπεύσουν να σοκαριστούν από την αναφορά και τις επιδιωκόμενες αντιστοιχίες, όμως είναι καλό για όλους μας να μη ζούμε σε γυάλες: όπως κι αν κρίνουμε την αισθητική αξία της trap, είναι πιο «contemporary» από ένα είδος σαν τη musique concrète, το οποίο υφίσταται από το 1948.

Στο συνοδευτικό του κειμενάκι, τώρα, o Raffaele Pezzella επεκτείνει τους συλλογισμούς στους οποίους μας έριξε ο "Σπαραγμός", προσπαθώντας να συνδέσει τα περιεχόμενα του άλμπουμ με τα λίγα που ξέρουμε περί αρχαίας ελληνικής μουσικής ή με αναφορές σε «ρέκβιεμ παιγμένα σε κάποιο εγκαταλελειμμένο μοναστήρι της Αρκαδίας».

Διαβάζοντάς τα, για να είμαι ειλικρινής, σκέφτηκα ότι ρέπει προς λογοτεχνίζοντες ρομαντισμούς περί Ελλάδας και Αρκαδίας, διαδεδομένους κάποτε στην προοδευτική σκέψη της Δύσης –θυμίζω πολύ πρόχειρα τα περί Accademia dell' Arcadia, μιας και στεκόμαστε σε ιταλικό έδαφος. Ακούγοντας, ωστόσο, το κοροϊδευτικό μου υπομειδίαμα εξαλείφθηκε: πράγματι, διάφορα σημεία αυτής της Anthology Of Contemporary Music From Greece θα μπορούσαν να παιχτούν ωραιότατα δίπλα σε έναν δίσκο σαν το Musique De La Grèce Antique του Gregorio Paniagua (με όσα ζητήματα κι αν έχει η συγκεκριμένη δουλειά). Το παλιό και το νέο εξακολουθούν λοιπόν να δείχνουν μπλεγμένα· πλέον όχι μόνο για τις αισθήσεις μας, μα και για τη νόησή μας.

Πέρα όμως από το όλο στήσιμο, τις προθέσεις, τα ιντριγκαδόρικα νοητικά παιχνίδια, υπάρχει και το περιεχόμενο. Παρατήρηση καίριας σημασίας για έναν χώρο όπου τα τελευταία χρόνια βαραίνει ιδιαίτερα το περιτύλιγμα και το πλασάρισμα. Η συλλογή, βέβαια, αποδεικνύεται μεγάλη σε διάρκεια. Και, ίσως εκ των πραγμάτων, δεν είναι κάθε συμμετοχή το ίδιο ενδιαφέρουσα με τις υπόλοιπες, έστω κι αν αληθεύει ότι το άλμπουμ απαιτεί ακροαστική αφοσίωση (ειδικά για τα πιο ελλειπτικά και αφηρημένα κομμάτια του). Σημαντικό, πάντως, είναι ότι τα όσα ακούμε εδώ αποτελούν ηχογραφήσεις αποκλειστικές για το CD του Anthology Of Contemporary Music From Greece, τις οποίες δεν θα βρείτε κάπου αλλού (όχι σε φυσικό format, τουλάχιστον).

Ορισμένα ονόματα είναι άμεσα αναγνωρίσιμα, με την παρουσία τους να προσφέρει διαπιστευτήρια συνέπειας και ποιότητας: Κωστής Δρυγιανάκης, Νικόλας Μαλεβίτσης, Epavlis Pavlakis, Σάββας Μεταξάς και Δημήτρης Τσιρώνης (ως melophobia) πραγματοποιούν όλοι καίριες συνεισφορές –ο Μαλεβίτσης, μάλιστα, παρέα με τον Epavlis Pavlakis, στο υπέροχο "Luc". Από εκεί και πέρα, ξανοίγεται ένα πεδίο που ανήκει σε λιγότερο γνωστές ή και άγνωστες φιγούρες, το οποίο προσφέρεται για εξερευνήσεις. Κάποιοι πορεύονται βέβαια σε τετριμμένες διακλαδώσεις, με αισθήσεις, ατμόσφαιρες και εφέ που συναντάς συχνά σε πειραματικά άλμπουμ· η πάλαι ποτέ πρωτοπορία έχει καταντήσει στυλ, όσο αξιοπρεπώς κι αν υπηρετείται. Άλλοι, όμως, εκπλήσσουν ευχάριστα με τη ματιά και τις ιδέες τους.

Η Pina Bounce, λ.χ. καταθέτει ένα φανταστικό, πολύπτυχο κομμάτι ονόματι "The M. Band"· το "Cygnus" του Conjecture τοποθετεί ωραία στο όλο exerimental παιχνίδι μια νοσταλγική τζαζ αναφορά, το "1st Is 1 Excerpt" των dahaW ⅃ꓘ ξαφνιάζει με την αβίαστη λαϊκότητά του και τον ανατολικομεσογειακό του «αέρα», ενώ το "For Us Who Never Smiled [Take Dwa Sunrising Trick]" του adarcah εκφράζει την avant-garde αισθητική στα πιο θεαματικά και ουσιώδη της, δένοντάς τη και πάλι με μια πτύχωση τελετουργίας. Ενισχύοντας έτσι την ηχητική ταυτότητα στην οποία στόχευσε η συλλογή σε ένα σημείο της ακρόασης όπου μάλλον είχε χαθεί το συγκεκριμένο στίγμα.

Υποθέτω ότι οι ενδιαφερόμενοι για τέτοιες μουσικές θα παραμείνουν λίγοι και λίγο-πολύ γνωστοί, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια στον πειραματικό χώρο. Δεν πειράζει, όμως. Τα μόλις 200 αντίτυπα της έκδοσης δείχνουν ότι οι ιθύνοντες δεν αιθεροβατούν, ενώ η ιταλική έκδοση προσφέρει διεθνή εξωστρέφεια σε εγχώριες δυνάμεις στις οποίες αξίζει να ακουστούν ευρύτερα. Έστω, κάπως ευρύτερα.