Anomie

Μία από τις μεγάλες προκλήσεις των καιρών μας είναι.... backspace backspace. Τι ανέμπνευστα ορθή εισαγωγή είναι αυτή, ούτε εκθεσάς σε φροντιστήριο για τις πανελλήνιες! Και ποιών "καιρών μας"; Ανέκαθεν (από την εποχή π.χ. της ρωμαϊκής παγκοσμιοποίησης και πιο πίσω) ήταν μια πρόκληση για τον άνθρωπο η τοπικότητα σε σύγκρουση και σύνθεση με το Ξένο, η ρίζα σε μια πατρίδα κόντρα στην οικουμενικότητα. Μόνο που παλιά το Ξένο μπορεί να ήταν το δίπλα χωριό, σήμερα στην εποχή της ψηφιοποιημένης παγκοσμιοποίησης μπορεί να είναι κάλλιστα χίλια μύρια γεωγραφικά κύματα μακριά, και το τελευταίο χωριό είναι δυνητικά μέλος μιας παγκόσμιας κοινότητας. Ταυτόχρονα ζούμε και στον κόσμο των συνεχώς ανεγειρόμενων τειχών (υπαρκτών τούβλινων ή και διανοητικών), των συρματοπλεγμάτων, των διαφόρων -exit, προϊόντα και έργα πολλές φορές όχι των καθυστερημένων, των οπισθοδρομικών, των διαφόρων φασιστικών φορέων, κάθε προέλευσης, δεξιάς, αριστερής ή "κεντρώας", αλλά των ελίτ, των "διαφωτισμένων", στον κόσμο όπου τα προϊόντα μπορεί να κυκλοφορούν όλο και πιο ελεύθερα χωρίς δασμούς, με διάφορες υπερεθνικές συμφωνίες (μαζί και η μουσική, προϊόν δεν είναι και αυτή;) οι οποίες όμως δεν αφορούν τους ανθρώπους που φτιάχνουν τα προϊόντα αυτά. Και από την μία έχουμε ανθρώπους οι οποίοι διώχνονται βομβαρδιζόμενοι από τις εστίες τους, οι οποίοι χάνουν κυριολεκτικά την πατρίδα τους, και έναν άλλο κόσμο ο οποίος τους "υποδέχεται" θρηνώντας για την φαντασιακή απώλεια της δικής τους πατρίδας (βλέπε τις διάφορες γιαννάρειες ελεγείες τύπου "Finis Graeciae", εσχάτως και σε εξαγωγή, στην Γερμανία τούτες τις μέρες κυκλοφορεί ένα αντίστοιχο "Finis Germaniae").

Κοντολογίς, η πρόκληση των καιρών που θα διατύπωνα στην πρώτη πρόταση του κειμένου συνοψίζεται στο εξής ζήτημα: πως μπορεί κανείς διαφυλάξεις μια τοπική διακριτή ταυτότητα χωρίς συγχρόνως να ορθώσεις γύρω σου συρματοπλέγματα απομονωτισμού και ξενοφοβίας; Και πως να κρατήσεις π.χ. απόσταση τόσο από έναν χιψτερικό Π.Ο.Π. τοπικισμό (διαβάζω ότι ένα από τα trendy εστιατόρια στο Βερολίνο σερβίρει προϊόντα μόνο της στενής περιφέρειας, δεν χρησιμοποιεί π.χ. καθόλου πιπέρι ούτε ελαιόλαδο, ούτε λεμόνια φυσικά) όσο και από έναν αφελή διεθνισμό, "όλοι άνθρωποι είμαστε, η μουσική είναι μία" (σαν την ....πορτοκαλάδα στο ψυγείο του γνωστού ανέκδοτου).

Άραγε μία απάντηση έμπρακτη δεν θα μπορούσαν να να είναι και τέτοια καλλιτεχνικά δημιουργήματα σαν τούτο τον δίσκο; Δεν γράφουμε άλλωστε εμείς οι μουσικογραφιάδες ότι τα ενδιαφέροντα στην τέχνη συμβαίνουν εκεί που το τοπικό συναντά το παγκόσμιο, στα σταυροδρόμια, εκεί όπου συγκρούονται οι τεκτονικές πλάκες διαφορετικών πλασμάτων; (ωραία αυτά για εκθέσεις, σημειώνετε αγαπητοί υποψήφιοι). Εκεί ας πούμε που είδη "δυτικά" σαν το shoegaze και ακόμη περισσότερο το black metal (καθαρά ευρωπαϊκό και ...χριστιανικό ιδίωμα και ας μην το πιάσουμε τώρα το πως και το γιατί) συναντούν μια τοπική παράδοση;

Σύντομο ιστορικό: Για να μην το πιάσουμε από την εποχή των δεινοσαύρων, πάμε στα τέλη 80s, για να συναντήσουμε κάποια ντροπαλά παιδιά, τους άρεσαν τα σόλα της κιθάρας, αλλά δεν γούσταραν επιδείξεις, κοίταγαν περισσότερο προς τα κάτω, προς τα ...παπούτσια και τα πετάλια των εφέ, και προς τα μέσα, προς τα εσώτερα υπαρξιακά τους βάθη. Ο καιρός πέρασε, μέσα στην αέναη αναζήτηση "και τώρα τι διαφορετικό κάνουμε" βρέθηκαν και κάποιοι να σκληρύνουν τις κιθάρες, ήταν και η εποχή όπου το black metal "πλασαρίστηκε" (μεταβατικό το ρήμα) ως το νέο ίντυ, κάποιοι κότσαραν και το πρόθεμα post- (το οποίο ως γνωστόν προσδίδει μια κάποια αφηρημένη φιλοσοφική βαρύτητα) κάποιοι το είπαν blackgaze, φαντασία να υπάρχει, βγήκαν πάντως και κάμποσοι όμορφοι δίσκοι (μου αρέσουν ιδιαίτερα αυτοί της γαλλικής σχολής βλ. Alcest, Blut aus Nord, Les Discrets). Και φυσικά οι σπόροι του νεότευκτου είδους έφτασαν μέχρι το, μέχρι το Αζερμπαϊτζάν.

Όπου (βάζουμε στην άκρη στερεότυπα και εικόνες από Eurovision και άφθονο πετρέλαιο, συν την έμφυτη υποτίμησή μας απέναντι σε χώρες που τελειώνουν σε "-αν") συναντάμε τον δίσκο αυτό και τον Violet Cold, λέμε "τον", γιατί ένας είναι ο Emin Guliyev, ένας και ορισμός του "d.i.y.", αυτοδίδακτος και κάνει τα πάντα, παίζει τα πάντα, φτιάχνει το δυνατό εξώφυλλο που σου αποτυπώνεται στη μνήμη, κάνει μέχρι και το μάστερινγκ. Δεν είναι ασυνήθιστη πλέον τούτη η πυρηνική δημιουργία, ξεκινώντας παραδειγματικά (αν σταθούμε στο μέταλ) από τον Ακατανόμαστο Νορβηγό φτάνοντας μέχρι και τύπους των πέριξ, σαν τον Ekove Efrits από το γειτονικό Ιράν. Είναι πάντως και τούτο άλλο ένα σημείο των καιρών, η "me myself and I" δημιουργία, η απόλυτη προσωπική κατάθεση και έκφραση, την οποία μπορεί να τη δεις και ως ναρκισσιστική εκδήλωση της εποχής του Εγώ (και μεταξύ μας, για περιμένετε να ενηλικιωθεί και η γενιά η οποία προς το παρόν είναι παρκαρισμένη μπροστά στα τάμπλετ, να δείτε τι έχει να γίνει).

Το "Anomie" (προβοκατόρικος τίτλος) ορίζεται εν γένει από μια πρόσμειξη διαφορετικών στυλ (βάλτε μέσα τα προαναφερθέντα βάλτε και σύνθια βάλτε και δρόμους όπου φυσάει και ένας ανατολίτικος αέρας) και έτσι σε ένα στυλ καταλήγει. Άλλωστε και το "βασικό υλικό" το shoegaze είναι ακριβώς αυτό, όχι μελωδίες αλλά "ατμόσφαιρες" (γι' αυτό άλλωστε βρίθει ο τόπος από τέτοιες μπάντες). Μια πυκνή νέφωση από κιθάρες καλύπτει τον δίσκο, τυραννισμένα ριφ και δυσοίωνα φωνητικά εκτόνωσης καταπιεσμένων συναισθημάτων, δεν καταλαβαίνεις τίποτε αλλά η "βία" τους μπορεί να εκφράσει και τη δική σου εσωτερική κραυγή. Η συνολική αίσθηση που σου μένει από τον δίσκο είναι πράγματι μοναχική, μην πω και κλειστοφοβική. Και εύκολα φαντάζεσαι τον δημιουργό κάπου εκεί στο Μπακού, σε ένα στούντιο, σε έναν υπολογιστή, σε ένα φωτισμένο διαμέρισμα μιας σοσιαλιστικού τύπου πολυκατοικίας, μόνο, νύχτα, να φτιάχνει κομμάτια συναισθηματικού βάθους και απόγνωσης σαν το "She spoke of her devastation" ή σαν το "My journey to your space". Μικρά μηνύματα σε μπουκάλι προς τον έξω κόσμο...

Το "Anomie" αξίζει να ακουστεί γι' αυτό που είναι. Έστω και ως κάτι το εξωτικά πρωτότυπο στη διψασμένη για διαφορετικό Δύση στην οποία λέμε ότι ανήκομεν. Γιατί στην πραγματικότητα, για να δώσω και μερικές προσωπικές απαντήσεις στα ερωτήματα της εισαγωγής, κατά βάθος δεν πιστεύω ότι η μουσική φέρνει κοντά ανθρώπους και πολιτισμούς. Ωραίες είναι οι μουσικές και οι αλληλεπιδράσεις και οι οσμώσεις και τα χωνευτήρια, αρκεί να μην είναι δίπλα μας οι άνθρωποι (ή τα παιδιά τους στο ίδιο σχολείο με τα δικά μας). Ακούστε λοιπόν, έστω και σαν εκτόνωση, σαν μια ταυτοτική επίδειξη, μια ναρκισσιστική αντανάκλαση του εαυτού. Έτσι κι αλλιώς όλοι μας έχουμε γίνει πλέον περισσότερο πομποί παρά δέκτες. Μ' αρέσει, δεν μ' αρέσει και πάμε παρακάτω...

Αζέρικο blackgaze; Άσε μας ρε Ξαγά...