The confederacy
Είναι περίεργη η σχέση της χώρας που ζούμε με το παρελθόν της. Μια σχέση η οποία παλαντζάρει ανάμεσα σε δύο "ψυχολογικά" άκρα: της καθήλωσης και της απώθησης. Της καθήλωσης σε (συνήθως) πανάρχαια χαμένα μεγαλεία και συγχρόνως της απώθησης οτιδήποτε περισσεύει από τα ασφυκτικά πλαίσια του ...εθνικόφρονος Προκρούστη.
Φόβος... Απώθηση... Ένα παρελθόν που δεν υπηρετεί την κρατούσα ιδεολογία... Κάτι πάει χαμένο όμως... Το νιώθεις αυτό γύρω σου... Μυαλά όλο ναρκοπέδια και συρματοπλέγματα... Φόβος του γείτονα... Της ξένης γλώσσας... Ακόμη, πιο πολύ φόβος από τη συνειδητοποίηση του πόσο όμοιος είσαι με το γείτονα... Ιστορικό κενό...
Αν κάτι έχει χάσει αυτός ο τόπος μετά την εθνική του "ολοκλήρωση" είναι ότι παγιδεύτηκε πολιτισμικά σε ένα ομφαλοσκοπικό αυτο-ζευγάρωμα και αποκόπηκε από την πλούσια δεξαμενή μιας ολόκληρης περιοχής που όχι άδικα είχε βαφτιστεί το "Σταυροδρόμι των πολιτισμών".
Δεν ξέρω αν στις άλλες χώρες είναι διαφορετική η κατάσταση. Δεν το νομίζω... Η μεταφυσική του εθνικισμού μοιάζει ακατανίκητη, ειδικά όταν έχει τη συνδρομή των όπλων... Αλλά σίγουρα κάπου επιζεί, σε κάποιες καρδιές το πνεύμα εκείνο που ονειρεύτηκε ο Ρήγας Φεραίος, εκείνο το πνεύμα που οραματίστηκε μια κοινή βαλκανική συνείδηση να απλώνεται από τη Μαύρη Θάλασσα ως την Αδριατική και από το Αιγαίο έως τα Καρπάθια (και που φυσικά πάντα ξεχνιέται στη σχολική μας διδακτική, πλην του γνωστού εθνικώς ορθού στίχου "κάλλιο μιας ώρας ελεύθερη ζωή...."). Εκείνο το ολίγον αυτάρεσκο "εδώ είναι Βαλκάνια" ίσως έχει και μια ουσιαστική υπόσταση...
Ο δίσκος των Βούλγαρων Voyvoda (όσοι διαβάζατε στα μικράτα σας "Τα Μυστικά του Βάλτου" θα θυμάστε καλά τους βοεβόδες!) διαπνέεται από αυτό το ενιαίο βαλκανικό πνεύμα. Οι ίδιοι αποκαλούν την μουσική τους "Balkan post-war pop", εντρυφούν με αναρχικό τολμηρό πνεύμα στην βαλκανική παράδοση και την ορθόδοξη εκκλησιαστική μουσική, στο παγανιστικό παρελθόν που κρύβεται στα πυκνά (ακόμη!) δάση του Αίμου, κινούνται και εμπνέονται από ιστορικά τοπία και γεωγραφίες, κορφολογώντας ήχους ανοίκειους αρχικά αλλά τόσο γνώριμους. Σεργιανίζουν στην παράδοση σαν γνήσια παιδιά των Coil, με το διεστραμμένο βλέμμα ενός Muslimgauze, τον μαθηματικό συναισθηματισμό των Autechre, το θορυβώδη τελετουργικό μυστικισμό του Tzolk'in (ακούστε το "Balkan whispers").
Τα samples από ιστορικά γεγονότα και παλιά βουλγαρικά ελαφρά τραγούδια (αλά ...Μίμης Πλέσσας!), τα παραδοσιακά όργανα, περασμένα μέσα από ηλεκτρονικά κυκλώματα και το μυστήριο των βουλγαρικών φωνών (ειδικά το συγκλονιστικό λαρύγγι της Vaska Ilieva) λειτουργούν σαν μικρές χρονοκάψουλες που αναδίνουν άρωμα άλλων εποχών. Και τη μελαγχολία του αναπόδραστου... Του χαμένου... Του ξεχασμένου... Δεν βρίσκω άλλον τρόπο και άλλα λόγια ταιριαστά για να περιγράψω την αύρα κομματιών σαν το "1923". Ή το "10-25".
Αλήθεια, πως θα ήθελα έναν τέτοιο δίσκο να τον βγάλει ένα ελληνικό σχήμα! Που θα πάρει την παράδοση, θα παίξει με την ιστορία, θα πατήσει πάνω της, θα τη διαστρέψει, θα την τσαλακώσει, θα την μεταλλάξει, θα τη ...σοδομίσει ακόμη, θα την ζωντανέψει όμως, θα της δώσει νέα πνοή... Πέρα και πάνω από τις δήθεν ιεροσυλίες των καθαρολόγων...
