Rebetika
Με πολυετή καθυστέρηση βρίσκει τον δρόμο του χειροπιαστού format μία ακόμη απολύτως δημιουργική σύμπραξη του βρετανοθρεμμένου Κύπριου Yannis Kyriakides και του Andy Moor, του γνωστού "αντιστασιακού" κιθαρίστα των Ολλανδών The Ex. Πρόκειται για ζωντανές ηχογραφήσεις κυρίως από το 2006 (και μία από το 2009), που μέχρι πρόσφατα ήταν διαθέσιμες προς downloading μόνον, ενώ μία εξ αυτών είχε βρεθεί και σε κάποιο από τα Tapper Cds του περιοδικού Wire. Παρά την αναμονή όμως, δυστυχώς δεν τυγχάνει η κυκλοφορία του format που πραγματικά της πρέπει. Και αναφέρομαι φυσικά στο βινύλιο. Όχι από κεκτημένη νοσταλγία, αλλά ακριβώς γιατί οι σκρατσαρισμένες ρεμπέτικες αποχρώσεις που βγαίνουν από τον υπολογιστή του Κυριακίδη θα έκλειναν ιδανικά τον κύκλο τους αν τελικά κατέληγαν και πάλι σε ένα δίσκο βινυλίου, περνώντας μέσα από κυκλώματα, προγράμματα, λούπες και λοιπά τεχνομουσικά επιτεύγματα που τις φέρνουν και πάλι στην επιφάνεια. Ποιος ξέρει... μπορεί να γίνει και αυτό.
Στα της μουσικής τώρα... Εδώ και πάνω από είκοσι χρόνια λαμβάνει χώρα όχι μόνο εντός, αλλά και εκτός συνόρων, μια προσπάθεια, άλλοτε συμπαθής, άλλοτε υπερβολική, αρκετές φορές κουραστική, να συνδεθούν τα ρεμπέτικα με το blues. Εσχάτως ακούγονται ισχυρές καταδικαστικές φωνές περί του ότι ρεμπέτικα και blues δεν έχουν καμία απολύτως σχέση και σύνδεση, παρά μόνον το ότι αμφότερα είναι γνήσια λαϊκές μουσικές (αυτός όμως δεν είναι ένας απόλυτα ισχυρός σύνδεσμος για δύο -θα συμφωνήσω- διαφορετικές μουσικές κουλτούρες; Δεν είναι ο ισχυρότερος όλων;). Οι συνδιαλλαγές του απόγονου Βαμβακάρη με τον Reed της Λουιζιάνα υπήρξαν όντως ενδιαφέρουσες. Από την άλλη η ακατάσχετη παπαρολογία ρεμπετολόγων, μπλουζολόγων και γενικώς μουσικολόγων που κατέληγε πάντοτε στο ότι ο Howlin' Wolf θα τα έπινε μια χαρά τα τσίπουρα του με τον Μάρκο... υπήρξε όντως παπαρολογία! Και όταν γίνεται λόγος και για την κουλτούρα των ναρκωτικών που ενώνει τους εκπροσώπους κάθε είδους, τότε από τον παραπάνω χαρακτηρισμό μπορείτε ευχαρίστως να αφαιρέσετε το δεύτερο συνθετικό.
Τα παρόντα ηχογραφήματα αντιμετωπίζουν καταρχήν το ρεμπέτικο στην φωνογραφημένη διάσταση αυτού και από εκεί πιάνουν το νήμα και εκεί το καταλήγουν. Ο Kyriakides, έμπειρος, μελετημένος και διαρκώς μελετηρός, εργάτης των ήχων ανακαλύπτει στις πρωτόλειες ηχογραφήσεις, με τις φθορές, αλλά και με την αρχική τους "έλλειψη", την πολυπόθητη "αφαίρεση" που μετά μανίας αναζητά ο σύγχρονος πειραματισμός. Την προτάσσει επιλεκτικά και με προσοχή και τη φέρνει αντιμέτωπη σε πραγματικό χρόνο με την αυτοσχεδιαστική ετοιμότητα του Moor, ο οποίος -όσο κοινότυπο και αν ακουστεί αυτό- ακούγεται σε όλη τη διάρκεια σαν μέρος της αυθεντικής ορχήστρας. Παρότι παλαιό και νέο διαχωρίζονται στο αυτί, δεν ξεχωρίζουν σε επίπεδο αισθητικής, ούτε αντιπαρατίθενται προς το σκοπό μιας άσκοπης τελικής επικράτησης. Κάπως έτσι το άλμπουμ είναι ίσης αξίας με όλες τις υπόλοιπες δουλειές του ντουέτου, που όντας απαλλαγμένες από την βαρύτιμη ιστορικότητα της παρούσης, φυσικό είναι να αντιμετωπίζονται με ευρύτερα όρια ανοχής.
Ήδη από το δεύτερο τραγούδι του άλμπουμ, Katsaros (βασισμένο σε τραγούδι του Γιώργου Κατσαρού, φυσικά όχι του σαξοφωνίστα), η ρεμπέτικη μουσική παράδοση αποκαλύπτει το μεγάλο της όπλο, που δεν είναι άλλο από μία ατίθαση αντιμετώπιση της μελωδίας και της μελωδικότητας, απαλλαγμένη από ακαδημαϊκούς μουσικούς προσδιορισμούς και στενές φόρμες. Μελωδία στιβαρή, που κινείται και εξελίσσεται διαρκώς, ασφαλώς δεν επιτρέπει στον ακροατή να την ξεπεράσει εύκολα. Στις υπόλοιπες στιγμές του το άλμπουμ γίνεται σε αρκετές φάσεις εξαιρετικά πιο δυσπρόσιτο, καθώς αμφότεροι οι δημιουργοί επιλέγουν να "μείνουν" παραπάνω σε μουσικές φράσεις και στιγμές, που επιλέγονται ως καίριες για την υλοποίηση της βασικής τους ιδέας. Η οποία είναι πάντοτε αυτοτελής και ανεξάρτητη από το μέσο που χρησιμοποιούν για να φτάσουν σε αυτή.
Το όργανο του Andy Moor είναι η κιθάρα. Τα "ρεμπέτικα" είναι αντίστοιχα το όργανο του Κυριακίδη, και όχι ο υπολογιστής, όπως παραπλανητικά αναφέρεται στο οπισθόφυλλο. Τα χρησιμοποιεί με απόλυτη ικανότητα, τα "κουρδίζει" κατά το δοκούν και στο τέλος της ακρόασης είσαι σίγουρος ότι έχεις να κάνεις με έναν απόλυτα ικανό, αλλά και αυθεντικό οργανοπαίχτη. Με ψυχή και φαντασία ανάλογη των μεγάλων του παρελθόντος στους οποίους "ακουμπάει" για να οδηγήσει τα πράγματα λίγο παρακάτω.
