Οι καλύτερες διασκευές του You keep me hangin' on

Ο κόσμος χωρίζεται σ' αυτούς που λατρεύουν τη soul και στους υπόλοιπους. (Οι υπόλοιποι ας μη διαβάσουν παρακάτω). Και παρότι η Motown ήταν αναμφισβήτητα ο ήχος της ανερχόμενης αστικής τάξης των μαύρων, ο άτιμος ο Berry-απατεώνας-Gordy είχε μαζέψει στην εταιρεία του την αφρόκρεμα της soul/pop. Για την ιστορία της μουσικής, η ίδρυση της Motown έχει βαρύτητα ανάλογη με την ηχογράφηση του πρώτου rock'n'roll 78αριού (όποιο πιστεύει κανείς ότι είναι αυτό), του πρώτου 45αριού των Beatles, είναι εξίσου σημαντική με τη συνάντηση των Clash και την κυκλοφορία του Nevermind των Nirvana: άλλαξε ριζικά τη μουσική όπως την ξέρουμε. Ιστορικής σημασίας ήταν και η συνάντηση των αδελφών Brian & Eddie Holland με τον Lamont Dozier. Το τρίο έγραψε στίχους και μουσική κι έκανε την παραγωγή μιας αλυσίδας επιτυχιών για τις Supremes, τους Four Tops, τον Marvin Gay, τις Martha & the Vandellas, τους Isley Brothers, και πολλούς άλλους.

Το "You keep me hangin' on" ήταν η προσπάθεια της τριάδας να γράψει ένα τραγούδι με πιο rock ήχο για τις Supremes - αν και το αποτέλεσμα παραπέμπει περισσότερο στις ρίζες του funk και του rhythm'n'blues. Τη μουσική εκτέλεση είχαν αναλάβει οι περίφημοι Funk Brothers, η μόνιμη μπάντα της Motown, και ήταν ένα από τα πρώτα κομμάτια με μίξεις πολλών ηχογραφήσεων για να "χτιστεί" το τελικό αποτέλεσμα (κάτι που είχε ξεκινήσει εκείνη την εποχή μόλις). Ο Dozier εμπνεύστηκε την "κοφτή" γραμμή της κιθάρας από το σήμα των ειδήσεων ενός ραδιοφωνικού σταθμού.

Το τραγούδι γνώρισε καμιά 40αριά διασκευές από καλλιτέχνες και συγκροτήματα κάθε λογής και όλων των δεκαετιών. Ο καλεσμένος μου, Θανάσης Βούτσινος, μουσικός παραγωγός και dj, μου αποκάλυψε τα πιο κάτω trivia:

- Οι Holland-Dozier-Holland παραδέχτηκαν σε συνέντευξη, χρόνια αργότερα, ότι εμπνεύστηκαν το στίχο "why don't you be a man about it" (και πολλούς άλλους από το τεράστιο songbook τους) από πραγματικές κουβέντες φιλενάδων τους.

- Στις περισσότερες "ανδρικές" εκτελέσεις του τραγουδιού, αποφεύγεται κομψά και έντεχνα ο εν λόγω στίχος. Ο Tom Jones είναι ίσως ο μόνος που τραγούδησε σε δίσκο (το Δεκέμβρη του '67) την άστοχη τρίπλα "why don't you be a WOMAN about it"!

- Εκτός από τις αγγλόφωνες εκτελέσεις, καταγράφονται επίσης μία εκτέλεση στα ολλανδικά ("Je verliest je tijd", 1997), από την (παλιά γνώριμη από τη Eurovision) Βελγίδα Liliane Saint Pierre, αλλά και μία στα ιταλικά ("Chi mi aiutera", 1967) με τους I Ribelli (τη μπάντα που συνόδευε τον Adriano Celentano στα πρώτα του μουσικά βήματα), και φωνητικά από τον ελληνικής καταγωγής Demetrio Stratos.

Ο Θανάσης διάλεξε τις εξής 5 αγαπημένες του εκτελέσεις και μας εξηγεί το γιατί.

5. Kim Wilde (από το άλμπουμ Another Step, του 1986, MCA)
Κόρη ξεχασμένου pop star των 50s, το παγερό sex symbol από τη Βρετανία, αντιστάθμιζε για μια δεκαετία σχεδόν την τονική της αστάθεια με μια συνεχή παρουσία στο βάθρο των μουσών των 80s ονειρώξεων. Η ξεδιάντροπη (και γι' αυτό πετυχημένη) hi-NRG εκδοχή της στο "You keep me hangin' on", το σύστησε σε μια ολάκερη νέα γενιά (και φυσικά στην αφεντιά μου) και κατέκτησε ακόμα και την Αμερική (το μοναδικό Νο1 της αοιδού εκεί, το 1987). Η εν λόγω εκτέλεση παραμένει ως και σήμερα γερό χαρτί στα κεφάτα, "στις-παρυφές-του-αποψάτου-κιτς" dj sets - και όχι μόνο. Τα πιτσιρίκια που μάθανε το ρεφρέν ως εμβόλιμο στο "Stop me" των Mark Ronson / Daniel Merriweather, νομίζουν αυτό για πρωτότυπο.

4. Colourbox (από το άλμπουμ Colourbox, του 1985, 4AD)
Ως ανένταχτοι, ηλεκτρονικοί πειραματιστές μνημονεύονται οι αδερφοί Martyn και Steven Young (και ως τέτοιοι κέρδισαν μια θέση κάτω από την εστέτ στέγη της θρυλικής 4AD). Εδώ απλώς καθάρισαν με μια synth pop απόδοση που ζέχνει μεν mid-80s, αλλά ξεχειλίζει από ευρηματικότητα και τσαμπουκά, κυρίως χάρη σ' ένα καμαρωτό, μες στην ψευτιά του, bass riff και στην εφηβικής ανεμελιάς ερμηνεία της Lorita Grahame. Δύο χρόνια μετά, παρέα με τους ομόσταβλους A R Kane (κάτω από το όνομα MARRS) θα έστηναν το μνημειώδες "Pump Up The Volume" και θα κήρυτταν την έναρξη της Εποχής των Samples.

3. Jackie DeShannon (από το άλμπουμ To Be Free, του 1970, Imperial) Τραγούδησε πρώτη - και υπέροχα - το "What The World Needs Now Is Love" των Bacharach/David (όταν η Dionne έκανε πείσματα) και συνυπέγραψε pop classics όπως τα "Put A Little Love In Your Heart" και "Bette Davis Eyes", διεκδικώντας έτσι μια περίοπτη θέση στο ποπ πάνθεον, σαφώς ψηλότερα από το μέσο κοριτσόπουλο των 60s που ενσάρκωσε στο μικρόφωνο την ερωτική αθωότητα. Στο πλουμιστά ενορχηστρωμένο medley του Motown classic με το επίσης πολύ-διασκευασμένο "Hurts So Bad", επιφυλάσσει μια απολαυστική ερμηνεία που ισορροπεί αξιοθαύμαστα ανάμεσα στη σαλονάτη εγκράτεια και στο rhythm&blues τσαγανό. Σκέτο γλύκισμα.

2. Wilson Pickett (single του '69 και στο άλμπουμ Right On του 1970, Atlantic)
H επτάλεπτη, μπαρουτοκαπνισμένη, ψυχεδελο-hard rock απόδοση των Vanilla Fudge (από το 1968) διεκδικεί ίσως τον τίτλο της πιο αλλόκοτης διασκευής του κομματιού, ήταν όμως ο γίγαντας Wilson που του αφαίρεσε τα γκάζια και το επιμήκυνε, πάνω-κάτω στην ίδια λογική, αλλά για να πραγματοποιήσει επάνω του εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Η ωμή και πυρωμένη ερμηνεία του αναδεικνύει το soul classic μέσα από το συμμετρικό rock πείραμα και το ταξιδεύει περήφανα ως τον αμερικάνικο Νότο, βοηθούσης και της ενορχήστρωσης, που αφήνει απ' έξω όλη την επιτηδευμένη ντάγκλα.

1. Rod Stewart (από το άλμπουμ Foot Loose & Fancy Free, του 1977, Warner)
Ένα mash up από τις εκτελέσεις των Ferris Wheel, Wilson Pickett και Vanilla Fudge, ξεχειλωμένο σε επτάμισι υπέροχα λεπτά, όσα ακριβώς χρειάζεται η αρχοντική βραχνάδα του Rod για να τα σπάσει μεγαλειωδώς. Η σκηνοθετικά καίρια παύση στο "and there ain't nothing I can do about it" σηματοδοτεί την έναρξη του άτυπου, δεύτερου μέρους που κορυφώνει οργιαστικά με τη βοήθεια μιας ορχήστρας εγχόρδων και γενναιόδωρων, κιθαριστικών σόλο. Σε κάνει να θες να πας να πιάσεις τη λεγάμενη που τον έχει στο "περίμενε" και να της πεις δυο λογάκια.

Και οι δικές μου αγαπημένες εκτελέσεις:

5. Ferris Wheel (από το άλμπουμ Can't Break this Habit, του 1967, Pye)
Ένας από τους σπουδαιότερους χαμένους θησαυρούς της βρετανικής μουσικής (δεν το λέω εγώ, οι ειδήμονες το λένε), οι Ferris Wheel έπαιζαν ψυχεδελική soul πριν προλάβει η Motown να χωνέψει τον όρο και να τον κάνει μόδα. Η μπάντα περιείχε μαύρους και λευκούς μουσικούς σε μια εποχή που κάτι τέτοιο ήταν σχεδόν αδιανόητο, και είχε ανάψει φωτιές στα κλαμπ του Λονδίνου χάρη στα φωνητικά της εκ Τρινιντάντ Diane Ferraz και του George Sweetnam (ο οποίος έπαιζε και μπάσο), και φυσικά χάρη στο σαξόφωνο του David Sweetnam. (Το άλμπουμ περιέχει και μια καταπληκτική εκτέλεση του κλασικού Three Cool Cats, των Leiber & Stoller).

4. Tim Buckley (από το Dream Letter: Live in London 1968, 1990).
Ο Tim Buckley (όπως και ο παραγνωρισμένος James Taylor) ήταν λάτρης της μαύρης μουσικής. Μεγάλωσε ακούγοντας Bessie Smith, Billie Holiday και Miles Davis, εκτός των άλλων, κι όπως αποδεικνύεται στο μεταγενέστερο Greetings from LA, είχε αδυναμία στο rhythm'n'blues (περισσότερο απ' ό,τι στο funk, κατά την άποψή μου). Η συγκεκριμένη ηχογράφηση προέρχεται από τη συναυλία του στο Κουίν Ελίζαμπεθ Χολ του Λονδίνου, το 1968, και το "You keep me..." είναι κολλημένο πάνω στο αριστουργηματικό "Pleasant street". Όπως όλες οι ερμηνείες του Tim Buckley, έχει πάθος και απελπισία, σαν να φτάνει στον πυρήνα των στίχων εξαντλημένος, στα όριά του: "Set me free, why don't cha babe/ Get out my life, why don't cha babe / 'Cause you don't really love me /You just keep me hangin' on ... Why do you keep a coming around /Playing with my heart? /Why don't you get out of my life /And let me make a new start?"

3. Madness (από το άλμπουμ The Dangermen Sessions vol.1, του 2005, V2)
Πλούσιοι, καταξιωμένοι και ερωτευμένοι ακόμα με τη μουσική, οι πρωτοπόροι της αναβίωσης του ska στα τέλη της δεκαετίας του '70, έκαναν μια σειρά συναυλιών στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Στις συναυλίες αυτές έπαιζαν κυρίως διασκευές αγαπημένων τους κομματιών, όπως έκαναν τριάντα χρόνια νωρίτερα, όταν ξεκινούσαν τη σταδιοδρομία τους ως Invaders. Το 2005 ηχογράφησαν μερικά απ' αυτά τα τραγούδια με το ψευδώνυμο the Dangermen. Πιο ska παρά reggae, η δική τους εκτέλεση απελευθερώνει το κομμάτι από την απελπισία των πιο soul ερμηνειών, σου φτιάχνει το κέφι και σε ξεσηκώνει για χορό (και είναι πολύ πιο δυναμική από την ακραιφνώς reggae εκτέλεση του Ken Boothe).

2. Vanilla Fudge (από το ομώνυμο, πρώτο άλμπουμ τους του 1967, Atco)
Η μπάντα που αποτελεί το συνδετικό κρίκο της ψυχεδέλειας με το hard rock, με τον Mark Stein στο όργανο, και τους Bogert & Appice στο μπάσο και τη ντραμς (πριν φύγουν για να φτιάξουν τους ιστορικούς Beck, Bogert & Appice). Οι αγαπημένοι όλων των παλαιοροκάδων έχουν αφαιρέσει τελείως τη soul από το κομμάτι. Πετυχαίνοντας κάτι παραπάνω απ' αυτό που φανταζόταν ο Dozier - μια rock, stoned-out θολή ατμόσφαιρα - έκαναν το κομμάτι γνωστό σ' ένα πολύ ευρύτερο, "λευκό και χίπικο" κοινό. Εδώ οι στίχοι αποτελούν χαλί για τις στιλιστικές επιδείξεις των μουσικών, κι όχι ραχοκοκαλιά του τραγουδιού. Παρ' όλα αυτά, κερδίζουν το στοίχημα. Η εκτέλεσή τους σου κολλάει στο μυαλό και σε καταδιώκει ανελέητα.

1. Funk Brothers (από το σάουντρακ της ταινίας Standing in the Shadows of Motown, 2002)
Από την ταινία-φόρο τιμής στους μεγάλους session μουσικούς της Motown, μια instrumental εκτέλεση του κομματιού, με φωνητικά της Florence Ballard και της Mary Wilson (αλλά χωρίς την τρισκατάρατη). Πιθανότατα δεν είναι η πιο αντιπροσωπευτική ή η καλύτερη εκτέλεση του κομματιού. Ο Wilson Pickett και ο Jackie Wilson το έχουν τραγουδήσει με περισσότερο πάθος. Αλλά οι Funk Bros δίνουν ρέστα. Αυτοί ήταν ο Ήχος της Motown. Δεν χρειάζονταν μακρόσυρτα σόλα και υπερβολές για να δείξουν τη μαγκιά τους. Έβαζαν την ψυχή τους στα τρίλεπτα κομμάτια, because they got S-O-U-L.

+1 Και η πρώτη εκτέλεση των Supremes.

Πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν τρέφω καμία συμπάθεια στη Diana Ross. Συχνά έχω την αίσθηση ότι τραγουδούσε με το μανταλάκι στη μύτη. Αρνούμαι να ξεχάσω ότι παραμέρισε τις ανώτερες φωνητικά Flo & Mary, επειδή ήταν το κορίτσι του αφεντικού. Κάποια τραγούδια όμως θα φέρουν εσαεί τη σφραγίδα της: "Baby Love", "Where did our love go", "You keep me hangin' on", "Stop! in the name of love". Δεν ξέρω πώς θα ήταν το τραγούδι με τη Ronnie ή με τη Martha των Vandellas. Η αλήθεια είναι ότι έχει καταγραφεί στο υποσυνείδητό μου με τη φωνή της.