Mood Indigo
Την κορδέλα των εγκαινίων της στήλης έκοψε ο Michel Gondry, που ξεκίνησε από τους Oui Oui κι έφτασε στον Boris Vian, μέσω Bjork, Beck, White Stripes κ.α. Του Μάνου Μπούρα
Παιζόταν τις προάλλες στους κινηματογράφους η νέα ταινία του Γάλλου σκηνοθέτη Michel Gondry με τίτλο L' Ecume Des Jours και πέρασε ελαφρώς απαρατήρητη, ίσως επειδή δεν πήρε πολύ καλές κριτικές από τα έντυπα που αποτελούν τους οδηγούς της πόλης που ζούμε. Μπορώ να καταλάβω γιατί δεν άρεσε: ο σκηνοθέτης δεν εμβάθυνε στους χαρακτήρες του φερώνυμου βιβλίου του Boris Vian (αυτό που εδώ στη χώρα μας γνωρίζουμε ως Ο Αφρός Των Ημερών, ένα διήγημα που πιστεύω ότι έχουν διαβάσει γενιές και γενιές αναγνωστών, και ιδιαίτερα όσοι ασχολούνται με τη μουσική κι έχουν την περιέργεια να δουν πώς τα καταφέρνει σαν συγγραφέας ο πολύ γνωστός και σαν μουσικός της jazz Vian) και δεν μπόρεσε να αποδώσει επαρκώς το δράμα ανάμεσα στους δύο βασικούς ήρωές του. Ό,τι έμεινε λοιπόν ήταν να θαυμάζεις την ευρηματικότητα στις εικόνες του Gondry και στα όσα μύρια συμβαίνουν παράπλευρα με την πλοκή κι ελάχιστα άλλα.
Εμένα όλα αυτά μου αρκούσαν. Εκτιμώ απεριόριστα τη φαντασία του Gondry κι εδώ που τα λέμε, μάλλον καθόλου δεν με πειράζει εάν δεν δίνει μια δυνατή κινηματογραφική στιγμή με το καινούργιο του ταξίδι στο celluloid, μια εξίσου αξιομνημόνευτη τουλάχιστον με το μνημειώδες του Eternal Sunshine Of A Spotless Mind που έμεινε στην καρδιά όλων όσων το είδαν σαν μία συγκινητική κι ελαφρώς παράδοξη ιστορία αγάπης που πιθανώς να ήθελαν να ζήσουν σε ένα παράλληλο σύμπαν. Ακόμη κι εκεί όμως, ο γράφων προτιμάει να παρατηρεί τα ευρήματα που καταφέρνει και συμπιέζει στα κάδρα του ο Gondry παρά αυτό καθ' αυτό το story.
O Michel Gondry ξεκίνησε δειλά γυρίζοντας τα βίντεο κλιπ της μπάντας στην οποία έπαιζε τύμπανα, τους Oui Oui, κι αυτή του τη δουλειά πρόσεξε η Bjork και του ανέθεσε να γυρίσει για λογαριασμό της το κλιπ για το κομμάτι της Human Behaviour, κάπου εκεί στο 1993 και το ξεκίνημα της σόλο καριέρας της. Δεν ήταν ακόμη πρωτάρης εκείνη την εποχή: είχε ήδη σκηνοθετήσει κάμποσα ακόμη φιλμάκια αλλά από τότε και μετά ήταν που έγινε μεγάλο και περιζήτητο όνομα στο χώρο του. Ακολούθησαν πάρα πολλοί επιφανείς καλλιτέχνες που ζήτησαν τη συνδρομή του στο απαιτητικό αυτό κομμάτι μιας οποιασδήποτε ροκ και όχι μόνο καριέρας, και πραγματικά το βιογραφικό του περιλαμβάνει μια ζαλιστική γκάμα από μπάντες και καλλιτέχνες για τους οποίους έχει μαγειρέψει οπτικά όνειρα, όμοια μ' εκείνα που μας έμαθε να συναρμολογούμε μόνοι μας με τα κατάλληλα συστατικά σε μία άλλη του ταινία, το The Science Of Sleep. Ίσως να είναι και κουραστικό να τα απαριθμήσουμε όλα, υπάρχουν εξάλλου οι ιστότοποι που τα παραθέτουν εξαντλητικά και καλύτερα απ' όσο θα μπορούσαμε εμείς να το κάνουμε. (ή και όχι εδώ που τα λέμε, το Wikipedia για παράδειγμα δεν αναφέρει εκείνο που γύρισε για να επενδύσει με κινούμενες εικόνες το τραγούδι του Devendra Banhart με τίτλο A Ribbon. Πώς κι έτσι;)
Ένας καλός κι επαρκής τρόπος να γνωρίσει κανείς τη δουλειά του είναι το dvd που είχε βγει το 2003 από την Palm Pictures (με τον στοιχειώδη τίτλο The Work Of Director Michel Gondry) και το οποίο περιείχε μεταξύ πολλών άλλων, 27 από τα αντιπροσωπευτικότερα βίντεο έργα του. Πολλά από αυτά τα ξέρετε, τα έχετε παρακολουθήσει με ανοιχτό το στόμα και πιθανώς να μη γνωρίζετε ότι έχουν ξεπηδήσει από τα χέρια του και το ατίθασο σε ιδέες μυαλό του. Τα καλύτερα των White Stripes για παράδειγμα, τα μισά της Bjork και κανένα δύο των Chemical Brothers που είχαν την ίδια φευγάτη επίδραση στον εγκέφαλό σας μ' αυτή της μουσικής τους. Κι αυτά δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. Δείτε αυτό των Cibo Matto ας πούμε κι αναρωτηθείτε αν έχετε παρακολουθήσει ευφυέστερα τέσσερα λεπτά στα πλαίσια ενός ποπ βίντεο.
Ο Gondry γρήγορα πέρασε και στο χώρο της διαφήμισης, κι έχει κάνει πολλές κι επίσης γνωστές τέτοιες. Κάνοντας μια έρευνα γι' αυτό το κείμενο διάβασα κι αυτό το ενδιαφέρον: ήταν, λέει, ο πρώτος που έκανε το τρυκ "bullet time" που γνωρίσαμε αργότερα από τις ταινίες Matrix. Ξέρετε, αυτό που βλέπεις τη σφαίρα να βγαίνει από την κάνη του όπλου και η κάμερα γυρίζει γύρω της ενώ εκείνη κινείται σε αργή κίνηση ή μένει ακίνητη. Όλα αυτά έγιναν σε μία διαφήμιση της βότκας Smirnoff που μια εποχή παιζόταν συχνά στην τηλεόραση αλλά ποτέ δεν ήξερα ότι ήταν δική του.
Το Mood Indigo (όπως είναι ο Αγγλικός τίτλος του L' Ecume des Jours, που είναι όπως προείπαμε αυτό που βγήκε στις αίθουσες σαν Ο Αφρός Των Ημερών, και που καλά θα κάνετε να αναζητήσετε ιντερνετικώς πια, ακόμη κι αν δεν έχει καμία σχέση με τον εκπληκτικό δίσκο με το ίδιο όνομα που μας είχε δώσει το 1970 ο συμπατριώτης του Jean Jacques Perrey, πράγμα που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν συνδέονται τα δύο αυτά από άλλες συμπαντικές δυνάμεις πέρα από το μεγαλείο της Τέχνης τους...) δεν χρειάζεται να καταφεύγει σε τέτοια σκηνοθετικά κόλπα. Δεν είναι γυρισμένο με απλό τρόπο (δεν μιλάμε δηλαδή για Δόγματα του Λαρς Φον Τρίερ, κι ευτυχώς αν θέλετε τη γνώμη μου!), μα δεν έχουμε να κάνουμε και με προηγμένες τεχνικές αποτύπωσης στο φιλμ που σε αφήνουν άναυδο παρακολουθώντας τες σε 3D. Αυτό που μένει είναι να χαζεύεις το πιάνο που φτιάχνει κοκτέιλ ανάλογα με το κομμάτι που παίζει κανείς στα πλήκτρα του - εύρημα από το βιβλίο που όμως ενσαρκώνει ευφάνταστα ο Gondry - ένα κουδούνι που όταν το χτυπήσεις με την παντόφλα επειδή είναι εκνευριστικό διαλύεται σε πολλά μικρά κουδουνάκια που τρέχουν σαν αράχνες πάνω κάτω στον τοίχο, για να ενωθούν και πάλι τελικά σ' ένα μεγάλο κουδούνι, πιατέλες με φαγητά που γυρίζουν επάνω σε κυματιστά τραπέζια, κι άλλα τέτοια σαχλά που πάντως εμένα μου αρέσουν...
Και δίπλα σε όλα αυτά, σαν μαέστρος που κατεβαίνει από τη θέση του και κάθεται ανάμεσα στους μουσικούς του, ο Gondry κρατάει έναν μικρό ρόλο για τον εαυτό του, εκείνον του γιατρού που έχει πάει να δει τι συμβαίνει στη γλυκιά Audrey Tautou. Το συνήθιζε ο Alfred Hitchcock αυτό ως γνωστόν, εξίσου γνωστό είναι ότι και ο Gondry δεν είναι καθόλου ντροπαλός με την κάμερα και συνηθίζει να στέκεται σε ίσες ποσότητες μπροστά της όσο και πίσω της (κι αν δεν είναι γνωστό αυτό το τελευταίο, το έκανα εγώ μόλις τώρα!). Έχει παχύνει λίγο, έχω να παρατηρήσω. Παραμένει όμως ένας άπιαστος master της εικόνας. Εντρυφήστε στο μεγάλο σε όγκο έργο του κι ετοιμαστείτε να νοιώσετε το σαγόνι σας να πλησιάζει επικίνδυνα το πάτωμα, σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε ήδη. Οι υπόλοιποι, ξέρετε...
