In The Dutch Mountains

Για κάποιο λόγο, έχω συνεχώς την Ολλανδία στο μυαλό μου τις τελευταίες ημέρες. Και κατά διαβολική σύμπτωση, μόλις προσγειώθηκε στα χέρια μου ένα ολοκαίνουργιο box set που κυκλοφόρησε ένα από τα εμβληματικότερα σχήματα της χώρας για να γιορτάσει τα σαράντα του χρόνια, οι Nits (οι οποίοι για πολλά χρόνια ονομάζονταν The Nits, στα πρότυπα των ηρώων τους The Beatles, The Kinks, The Byrds κτλ, για να το κατεβάσουν κάποια στιγμή από την ταμπέλα). Σαράντα χρόνια, απίστευτο έτσι; Εξίσου απίστευτο είναι ότι τους παρακολουθώ τα περισσότερα από αυτά, και κάνοντας ταμείο με την ευκαιρία αυτή διαπίστωσα ότι έχω τα περισσότερα από τα άλμπουμ τους (και με την ευκαιρία σκοπεύω να γεμίσω και τις όποιες - λίγες - τρύπες στα πρότυπα του "έχω όλους τους δίσκους τους"), μέχρι και τα πολύ πρόσφατά τους που αποκτούσα ίσως από κεκτημένη ταχύτητα μόνο και μόνο για να δω τι νέο έχουν σκαρφιστεί να παρουσιάσουν, να το ακούσω μία φορά και να το βάλω στη θέση του, παρέα με τα υπόλοιπα. Παρόλα αυτά, έχουν υπάρξει πολύ σημαντικό συγκρότημα στη ζωή μου και αυτό επιβεβαιώθηκε ακούγοντας μαζεμένη τη μουσική τους στα τρία cd που απαρτίζουν το περιεχόμενο αυτής της κασετίνας. Και δεν είναι μόνο τα τραγούδια τους που έπαιξαν κάποιο ρόλο στα όσα έζησα στην παράλληλη διαδρομή μας, μα κι ένα σωρό άλλα.

?

Με τους Nits για παράδειγμα έκανα την πρώτη μου πρόσωπο με πρόσωπο συνέντευξη σαν μουσικός δημοσιογράφος. Ήταν 1986 και η μπάντα ερχόταν για πρώτη φορά στη χώρα μας, προκειμένου να προωθήσει το νέο της τότε άλμπουμ Henk. Δεν είχα ξανακάνει κάτι ανάλογο κι όπως είναι φυσικό τα είχα κάνει επάνω μου! Ευτυχώς, το να έχεις απέναντί σου τον Henk Hofstede (τον έναν εκ των δύο του γκρουπ που δεν έλειψε ποτέ από τις τάξεις της, ο έτερος είναι ο ντράμερ Rob Kloet) είναι δώρο Θεού μιας που πρόκειται για έναν ομιλητικότατο συνομιλητή, με ενδιαφέρουσες απόψεις και πρόσχαρη διάθεση. Όλα κύλησαν ομαλά και πήρα με τον καλύτερο τρόπο το βάπτισμα του πυρός! Μιλήσαμε ακόμη μία φορά, τηλεφωνικά όμως με αφορμή το άλμπουμ τους Alankomaat (που σημαίνει Κάτω Χώρες στα Φινλανδικά, η άχρηστη πληροφορία της ημέρας), και τίποτα δεν είχε αλλάξει στη διάθεσή του, η αγάπη του για τη μουσική παρέμενε η κινητήρια δύναμη πίσω από τη δημιουργία των κομψοτεχνημάτων της μπάντας όπως και η δίψα του για το τέλειο ποπ τραγούδι διαμέσου μιας ανάγκης για πειραματισμό κι ευρωπαϊκή φινέτσα στο τελικό αποτέλεσμα. Το ίδιο βράδυ τους έβλεπα ζωντανά στη σκηνή του Club 22 της λεωφόρου Βουλιαγμένης και διαπίστωνα ότι δεν επρόκειτο για μια ποπ ομάδα με την κλασική έννοια που της δίνουν οι μητροπόλεις της σκηνής. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν αφομοιώσει όλα τα πρότυπα και τα κλασικά κεφάλαια του είδους αλλά τα είχαν προχωρήσει αρκετά παρακάτω, τα είχαν πάει αλλού, σε δικούς τους ειδικά διαμορφωμένους χώρους, τα είχαν μπολιάσει με άλλα είδη Τέχνης που οι υπόλοιποι αγνοούν ή δεν μπαίνουν στον κόπο να εξερευνήσουν, τους είχαν δώσει με άλλα λόγια ένα φώς που προερχόταν από την Κεντροευρωπαϊκή σχολή διανόησης κι αυτό τους έκανε αναμφίβολα να ξεχωρίζουν. Αυτό το ίδιο είναι ίσως που τους στοίχισε τη μη αναγνώριση από ένα ευρύτερο ακροατήριο, ακόμη και μέσα στην ίδια τους την Ευρωπαϊκή φωλιά (για την Αμερική δεν το συζητάμε, ούτε απ' έξω δεν πέρασαν...).

??

Από το Henk και μετά γίνονταν όλο και καλύτεροι και τους παρακολουθούσα με ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η σύνθεσή τους παρουσίαζε κάποιες μικροαλλαγές πάντοτε - ο κημπορντίστας Robert Jan Stips έμεινε τα περισσότερα χρόνια από όλους όσους πέρασαν από τις τάξεις τους και υπήρξε απόλυτα καθοριστικός της μεθοδολογίας τους για πολλά χρόνια - μα εκείνο που παρέμενε ίδιο είναι το ποιοτικό τους επίπεδο, τόσο στις συνθέσεις όσο και στο στυλιστικό τους ύφος που διαφοροποιούταν από δίσκο σε δίσκο κι έφευγε προς νέες κατευθύνσεις κάθε επόμενη φορά. Δεν είναι τυχαίο πιστεύω που ο τίτλος της κασετίνας είναι "?", ένα ερωτηματικό δηλαδή με πολλαπλές αναγνώσεις. Τι ακριβώς ήταν όλο αυτό που ζήσαμε; θα μπορούσαν να εννοούν. Ή από εδώ και κάτω πού ακριβώς πηγαίνουμε; Δεν θέλω να σκέφτομαι μήπως σημαίνει αν αξίζει να συνεχίσουν παρακάτω, γιατί μπορεί να μην τρέχω να ακούσω κάθε νέα τους δισκογραφική δουλειά (χώρια που συνήθως την ανακαλύπτω μήνες κατόπιν, δεν είναι κι εύκολο να τα μαθαίνεις αυτά τα πράγματα ακόμη και σ' αυτή την χωρίς μυστικά εποχή) αλλά χαίρομαι κάθε φορά που πέφτει στην αντίληψή μου ένας καινούργιος κύκλος τραγουδιών τους. Ή μια κασετίνα με όλα τα παρελθόντα βήματά τους, καλή ώρα, 52 τραγούδια που αποτελούν την κρέμα της μεγάλης παραγωγής τους, συν τρία καινούργια που κάνουν εδώ την παρθενική τους εμφάνιση. Ακούγοντάς τα, βλέπω σκηνές της ζωής να περνούν μπροστά από τα μάτια μου: την εμφάνισή τους στο Ρόδον το 1991 όπου είχα μείνει να χαζεύω τον ντράμερ να παίζει με μία απίστευτη ακρίβεια χωρίς να παίζει πολλά κι ούτε με πληθωρικό τρόπο, λίγα πράγματα και καλά και στοχευμένα και όσα χρειάζονται τέλος πάντων. Μια συναυλία που μνημονεύεται και στο βιβλίο που συνοδεύει τη συσκευασία. Ο Leo Blokhuis που υπογράφει το κείμενο θυμάται κι εκείνος ότι είχε παρευρεθεί στη συγκεκριμένη συναυλία, και το ελληνικό κοινό δήλωνε για εκείνους "Zey are ze bezt band in ze world". Προφανώς μπέρδεψε τη χώρα μας με τη Γαλλία, δε μιλάμε έτσι αγγλικά εδώ κυρ-Leo! "Η καλύτερη Ευρωπαϊκή μπάντα που γνωρίζω" τον διαβεβαίωσε αλλού ένας Έλληνας δημοσιογράφος. Να ήμουν εγώ; Δεν το θυμάμαι αλλά πολύ πιθανό...

???

Η Ελλάδα αναφέρεται μια ακόμη φορά στις σημειώσεις, αυτή τη φορά σε λόγια του Henk Hofstede, όπου ανακεφαλαιώνοντας τη μουσική του πορεία λέει: "μια από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας μου ήταν μια συναυλία στο φωτισμένο από το φεγγάρι λόφο του Λυκαβηττού στην Αθήνα, την επόμενη ημέρα πήρα το δελφίνι για την Ύδρα για να επισκεφτώ το σπίτι του Leonard Cohen, να σταθώ στο δωμάτιό του με τη θέα επάνω από το λιμάνι και το σύρμα του τηλεφώνου - χωρίς πουλί επάνω του. Θα επισκεφθώ την Abbey Road σύντομα με την 16χρονη κόρη μου. Θα ανέβουμε στο λεωφορείο που κάνει τη Magical Mystery Tour για το Penny Lane και τα Strawberry Fields στο Liverpool. Ο δρόμος από το κτίριο Dakota στη Νέα Υόρκη μέχρι το απλό λευκό σπίτι στην Ύδρα, αυτός είναι ο δρόμος που ακολουθώ. Μπρος - πίσω. Ξανά και ξανά.". Ήμουν παρών σ' εκείνη τη βραδιά, όπου ο καλοκαιρινός αττικός ουρανός έδωσε άλλο νόημα και ομορφιά στη μουσική τους. Εξαιρετικά ήταν επίσης όταν τους είδα από καθαρή τύχη στις Βρυξέλλες τον Αύγουστο του 2004, σε μια δωρεάν συναυλία στην κεντρική πλατεία της πόλης, με άσχετο κόσμο να πηγαινοέρχεται και να απορροφάει τις εξαιρετικές μελωδίες του γκρουπ σαν μια απόλυτα φυσιολογική λειτουργία, κάτι που ενυπάρχει στο DNA τους ασχέτως ηλικίας.

????

Και κάπως έτσι περνάνε σαράντα χρόνια χωρίς να το καταλάβεις καλά καλά, και σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων ο Henk Hofstede και οι Nits βρίσκονται ακόμη εδώ κρατώντας μια μακρά παράδοση ευρωπαϊκής κουλτούρας που κάποιοι θα βρουν πασσέ και αποστειρωμένη στα πλαίσια μιας ευρύτερης ροκ αισθητικής, έτσι όπως τους βλέπουν να ανεβαίνουν στη σκηνή φορώντας έως και κουστούμια ή βλέποντας ότι στους στίχους μιλούν για ζωγράφους, γλύπτες (το A Touch Of Henry Moore μου γνώρισε αυτόν τον καλλιτέχνη και με έκανε να πάω σε έκθεσή του κάποτε, οπότε είναι καθαρά περίπτωση η μουσική να σε κάνει εν τέλει περισσότερο καλλιεργημένο και μάλλον καλύτερο άνθρωπο) ή και για κινήματα Τέχνης ολόκληρα (The Bauhaus Chair). Τα τραγούδια που έχουν γίνει γνωστά στη χώρα μας είναι αρκετά, από το Bike In Head και το Adieu Sweet Banhof μέχρι το In The Dutch Mountains και το Three Sisters. Είμαι σίγουρος ότι ο καθένας από όσους διαβάσουν αυτό το κείμενο θα έχει και τα προσωπικά του αγαπημένα, το πιθανότερο είναι να τα βρει κάπου εδώ ανάμεσα στα υπόλοιπα της κασετίνας, δίπλα στο πρώτο τους σινγκλ Yes Or No ή τα κομμάτια από τα είκοσι ένα άλμπουμ που έχουν ηχογραφήσει έως σήμερα. Μπορεί μάλιστα να θέλει να δει ξανά κάποιο από τα ευφάνταστα βίντεο κλιπ που έχει κατά καιρούς σκηνοθετήσει ο ίδιος ο Hofstede - ως απόφοιτος της σχολής Καλών Τεχνών που είναι. Δεκαεννέα από δαύτα περιέχονται εδώ, σε ένα dvd που συμπληρώνει ένα πακέτο που από μόνο αποτελεί έργο τέχνης, σαν ένα όλον πολύ μεγαλύτερο από τα μέρη που το συναποτελούν.