Δωδέκατη Τανίνη

Περσέας Ρίζος, Κωστής Δρυγιανάκης & Rheinhold Friedl, Jerome Noetinger, Rosanna Magia, Reverse Image

Από τον θόρυβο μέχρι την σιωπή, ολόκληρο το ηχητικό φάσμα καλύπτουν οι επιλογές του Νικόλα Μαλεβίτση και αυτόν τον μήνα

Τη δουλειά ή, για να ακριβολογώ, το παίξιμο του Περσέα Ρίζου το πρωτάκουσα σε συναυλία των Zyklons (ντουέτο με σαξόφωνο και σύνθια) στις Χίμαιρες νομίζω το 2018 ή 2019. Μου είχε ήδη μιλήσει τόσο για το ντουέτο όσο και για τη δουλειά του ο Ιωνάς Χριστοδουλίδης της E.C.T. tapes.

Λίγο καιρό αργότερα κυκλοφορούσε την πρώτη του κασέτα (που παραμένει ως μία από τις αγαπημένες μου της ελληνικής πειραματικής σκηνής) η οποία θύμιζε κάποια σύνολα και καλλιτέχνες που μ' επηρέασαν ή μου άρεσε ανέκαθεν η δουλειά τους, όπως το Δημοσιοϋπαλληλικό Ρετιρέ ή ο Μιχάλης Σιγανίδης. Ακολούθησαν και κάποιες άλλες κυκλοφορίες οι οποίες, χωρίς να είναι υποδεέστερες της προαναφερθείσας, δεν μου έκαναν την τρελή εντύπωση όπως η πρώτη του. Παράλληλα αναρτά συχνά τα κολλάζ του στα σόσιαλ ενώ κυκλοφόρησε ένα βιβλίο ποίησης του και κολλάζ στο Φαρφουλά.

Πρόσφατα το Πικάπ κυκλοφόρησε την τελευταία του δουλειά, 'Μουσική για τσίρκο' σε κασέτα, την οποία με το που την έβαλα στο κασετόφωνο και πάτησα το play ένοιωσα τον ίδιο ηλεκτρισμό να με περνάει όπως όταν άκουσα την πρώτη του κασέτα (τυχαίο ότι είχε εξώφυλλο έναν κλόουν;) ακριβώς το ίδιο στυλ που μ΄ έστειλε με την πρώτη, με πιο new wave, ίσως και post punk θα τόλμαγα να πω, ύφος αλλά τρομερά δημιουργική. Κυκλοφορία που παίζει συχνά πυκνά στο κασετόφωνο μου και που προτείνω ανεπιφύλακτα σε όποιον θέλει να ακούσει ευφυέστατη μουσική! Από τις πιο αγαπημένες μου κυκλοφορίες των τελευταίων μηνών.

'Τὰ ἀμφότερα ἓν ' είναι η τελευταία δουλειά των Rheinhold Friedl (πιανίστας, γνωστότερος ίσως σε κάποιους και από το σύνολο των Ζeitkratzer) και Κωστή Δρυγιανάκη. Ηχογραφημένο το 2021 ζωντανά στον Βόλο όπου ο Δρυγιανάκης ηχογραφεί ήχους του Friedl και στη συνέχεια τους επεξεργάζεται ζωντανά. Δουλειά που αν και είναι δομημένη ως ένα 'κλασσικό' ηλεκτροακουστικό κομμάτι, σχεδόν είναι ένα κυκλικό αφήγημα. Μου άρεσε. Ξεκινάει με έναν βόρβορο θορύβου, που εν μέρει θυμίζει ακατέργαστες δουλειές που ηχητικά σε παραπέμπουν στα 90s, αλλά και σε όλη εκείνη τη σχολή της ηλεκτροακουστικής που, χάρη σε τέτοιου είδους ήχους, χλεύασε την τότε λεγόμενη 'σοβαρή (ακαδημαϊκή) μουσική' και, εκεί που απορείς εάν θα συνεχίσει έτσι, αρχίζει να ρίχνει ταχύτητες σε βαθμό που ακούς τη σιωπή, ελάχιστα το πιάνο και σε διάφορα σημεία αρχίζουν να μπαίνουν και να βγαίνουν ηχογραφήσεις και μικροί ήχοι από τις χορδές του πιάνου που δημιουργούν στην ουσία την ατμόσφαιρα του έργου καθώς ε(ξε)λίσσεται αυτός ο διάλογος μεταξύ πιάνου και ηλεκτρονικών, το οποίο από το ήρεμο τέμπο του αρχίζει να ξαναγίνεται θορυβώδες προς το τέλος φτάνοντας στην κορύφωσή του, κάνοντάς το μια δουλειά που απολαμβάνεις την ακρόαση της κάθε φορά που βάζεις να την ακούσεις.

Αναφερόμενος λοιπόν σε δουλειές που θυμίζουν παλαιότερες εποχές (εξάλλου, θα έλεγε εύστοχα κάποιος, όλα έχουν λεχθεί, οπότε...) πρόσφατα η γερμανική Jack's Quokka, παρακλάδι της Psych KG κυκλοφόρησε το 10" 'Eloge des Αbfalls' με δύο musique concrète συνθέσεις του Jerome Noetinger. Παίζοντας με μαγνητοταινίες και επεξεργασίες ήχων από αρκετούς συνεργάτες και φίλους του (Michel Chion, Lionel Marchetti, κ.ά.) δημιουργεί δύο musique concrète ηλεκτροακουστικά διαμαντάκια η διάρκεια των οποίων είναι τέτοια που, όχι μόνο δεν τα καθιστά βαρετά, αλλά αντιθέτως το ηχητικό τους παιχνίδι γίνεται άκρως εντυπωσιακό όσες φορές και αν τα ακούσεις. Είναι από τις κυκλοφορίες που τον τελευταίο μήνα έπιασα τον εαυτό μου να ακούω όλο και πιο πολύ σε άτακτα διαστήματα. Μπορείτε να ακούσετε μουσική του Jerome Noetinger (ιδίως όποιος δεν έχει δει συναυλίες του ή δεν έχει ακούσει δουλειές του) εδώ ή να ψάξετε αυτό το 10" μέσω της Psych KG εδώ.

Το όνομα της Rosanna Magia το πρωτάκουσα από τον Philippe Blanchard (σε κάποιους κύκλους γνωστότερο και ως Lt Caramel) πριν από χρόνια. Είναι η περσόνα πίσω από την ίδρυση του φεστιβάλ ηλεκτροακουστικής μουσικής ‘Luigi Russolo’ που ξεκίνησε το 1979 και τα τελευταία περίπου 20 χρόνια το τρέχει ο Philippe Blanchard μέσω του Atelier Nautilus, ενός συλλόγου (αν μπορεί να το πει κάποιος έτσι) καλλιτεχνών και μουσικών που ξεκίνησε στη Γαλλία γύρω στα τέλη 70s/αρχές 80s. Το φεστιβάλ έχει την έννοια του διαγωνισμού όπου διάφοροι συνθέτες (ιδίως νεότεροι) συμμετέχουν με συνθέσεις τους και στήνονται ακροάσεις σε διάφορες πόλεις και ψηφοφορία για τα καλύτερα κομμάτια. Θα μπορούσε να αναφερθεί κανείς σε αρκετές ανάλογες δράσεις από άλλες ομάδες, ιδρύματα, κλπ. αναφέροντας φυσικά και το δικό μας ΕΣΣΗΜ και τις ετήσιες συναντήσεις του.

Η Rosanna Magia όμως εκτός από την αρχική της ενασχόληση με το φεστιβάλ έχει ασχοληθεί και με τις σπουδές της και την ειδίκευσή της στην όπερα, οπότε το Atelier Nautilus θέλοντας να τιμήσει την ιδρύτρια του φεστιβάλ έχει εκδώσει τρεις κυκλοφορίες της. Το ‘Rossanna & Rossana’ CD με ηχογραφήσεις της από τις αρχές των 00s σε συνεργασία με τον Ιταλό συνθέτη Ricardo Sinigaglia που κάποιοι ίσως θυμούνται από τα προσωπικά του έργα με συνθ και ηλεκτρονικά στις αρχές των 80s, που μια πρόσκαιρη επανεκτίμηση τους που έγινε πριν από λίγα χρόνια με αφορμή επανεκδόσεων τους, αλλά και νέων εκδόσεων και συνεργασιών με νεότερο κόσμο της ιταλικής σκηνής όπως οι Jooklo Duo. Αυτό το CD δεν με τράβηξε ποτέ ιδιαίτερα, με σημεία που μου άρεσαν και άλλα όχι. Θα σταθώ όμως σε δύο ψηφιακές εκδόσεις που έχουν κάνει από τον Ναυτίλο και ανήκουν στις αγαπημένες στιγμές των τελευταίων μηνών:

Το ‘Cabaret Futuriste’, που είναι ηχογράφηση κλασσικών φουτουριστικών κομματιών από τους Luigi Russolo, GIacomo Balla, Francesco Balilla Pratella, Filippo Tommaso Marinetti, κ.ά. ηχογραφημένο στην Μπρατισλάβα το 1996, όπου αποτίει το δικό της φόρο τιμής στους Φουτουριστές αποδίδοντας με τελείως τρομερό τρόπο εκτελέσεις των κομματιών τους. Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για τις απαρχές αυτού που θα ονομάζαμε 'σύγχρονη' μουσική και ίσως σήμερα κάποια από αυτά τα κομμάτια να ακούγονται ως τυπικές συνθέσεις, μπορεί όμως κανείς να συνειδητοποιήσει ότι περίπου 110 χρόνια νωρίτερα τα πράγματα, όταν τα πρωτοπαρουσίαζαν, ήταν ολότελα διαφορετικά.

Το ‘Experiences with Luigi Russolo Noisers’ 1992 όμως είναι η κυκλοφορία που ακούω όσο πιο συχνά μπορώ τον τελευταίο καιρό, οπερατικά φωνητικά πάνω σε συνθέσεις είτε των φουτουριστών είτε δικές της, που είναι πειραματική όπερα σε πολλά σημεία ή οπερατική απόδοσή τους. Στην παράνοια αυτής της κυκλοφορίας προστίθεται για κλείσιμο και μια ηλεκτροακουστική άποψη του έργου από τον Philippe Blanchard κάνοντας την μια μοναδική ηχητική εμπειρία.

Αξίζει να εντρυφήσει κανείς στον κόσμο του Atelier Nautilus επισκεπτόμενος το bandcamp τους για να ακούσει όχι μόνο τις προαναφερθείσες δουλειές αλλά και έργα των μελών της ομάδας. Θα πρότεινα ανεπιφύλακτα τη συλλογή ‘Le Bruit De la Neige No1’, συλλογή με κομμάτια των μελών της ομάδας, από τις πιο αγαπημένες μου συλλογές ηλεκτροακουστικής μουσικής της προηγούμενης δεκαετίας.

H Y'ng-Yin Siew είναι μια νέα ηχητική καλλιτέχνιδα από την Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας. Παίζει θόρυβο με το όνομα Reverse Image. Έχει παράλληλα και το θορυβοσύνολο Fallen Sun του οποίου η κυκλοφορία ‘Beyond the flat earth’ είναι ένας τοίχος θορύβου, σε πολλές περιπτώσεις θυμίζοντάς μου αρκετές θορυβοκυκλοφορίες ιδίως των 90s ίσως γιατί τα εφέ ανακαλούν εκείνη την εποχή που ισορροπούσε ανάμεσα σε αναλογικά και ψηφιακά εφέ και μηχανήματα.

Ως Reverse Image έχει εκδώσει διάφορες κυκλοφορίες έως τώρα. Το ντεμπούτο της ‘The silence that does not exist στη μαλαισιανή Khatulistiwa ομολογώ με προβλημάτισε κατά την ακρόασή του. Υπήρξαν σημεία που θύμιζαν περισσότερο μινιμαλιστικές άμπιεντ προσεγγίσεις ή άλλα που ήταν πιο θορυβώδη. Δεν ήταν άσχημο, απλά θεωρώ ότι αναμιγνύονταν διάφορα στυλ μέσα του δείχνοντας φυσικά ως πρώτη κυκλοφορία έναν καλλιτέχνη ο οποίος πειραματίζεται με ιδέες στην πορεία του να βρει τον δρόμο του. Εν μέρει την ίδια αίσθηση αποκόμισα και από τη δεύτερη κυκλοφορία ‘Towards the Nocturnal Sun’.

Τουναντίον η ηχητική καρτ ποστάλ στη σειρά του Thomas Bey William Bailey (στην οποία αναφέρθηκα στην προηγούμενη Τανίνη), το ‘Eclipse Dissonante’ δείχνει εξέλιξη στον ήχο της, ένα σχεδόν 19λεπτο καλοδουλεμένο κομμάτι θορύβου που δεν το βαριέσαι καθόλου με τις εναλλαγές του, καθώς η αφηγηματική ροή του ambient noise που παίζει δημιουργεί ένα δυνατό αποτέλεσμα. Είχα καιρό να ακούσω κυκλοφορία του είδους που να μου αρέσει αρκετά και σίγουρα αυτή είναι μια από τις ευχάριστες εκπλήξεις των ακροάσεων των τελευταίων μηνών.

Αντίστοιχα σε πιο ambient μονοπάτια θα βρει κανείς το ‘Tokokawa’ σε συνεργασία με τον Thomas Bey William Bailey το οποίο δεν έχει να κάνει τόσο με θόρυβο όσο με περισσότερο άμπιεντ μουσική, στην οποία οι διάφοροι (μικρο)ήχοι που παίζουν στήνουν και τις ατμόσφαιρες πάνω στις οποίες κυλάει η μουσική των κομματιών. Μπορεί να μην ήταν αυτό που θα έλεγα 'νέο', αλλά ήταν μια κυκλοφορία που απόλαυσα την ακρόασή της σε ένα νωχελικό ηλιόλουστο κυριακάτικο πρωινό πριν από λίγες εβδομάδες.