Μάιος 2023
Τόποι συνάντησης του μήνα το γυναικόφωνο μέταλ και η πρώτη εμφάνιση γι' αυτόν τον αιώνα ενός παλιού αγαπημένου σχήματος.
Τάσος Βαφειάδης
Daughter – Stereo mind game (4AD, 2023)
Είχαν περάσει επτά χρόνια από το τελευταίο κανονικό άλμπουμ των Daughter με τίτλο “Not to disappear” (μεσολάβησε ένα σάουντρακ το 2017 για βιντεοπαιχνίδι) και πλέον πίστευα ότι ο τίτλος ήταν, τελικά, ένα σκωπτικό σχόλιο των ίδιων για το μέλλον τους! Οπότε, με χαρά διάβασα ότι κυκλοφόρησαν νέο άλμπουμ.
Το τρίο από το Λονδίνο πιάνει το νήμα από εκεί που το άφησε και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Μινόρε μελωδίες με shoegaze κιθάρες και στο κέντρο πάντα η μελαγχολική φωνή της Elena Tonra που, και τότε και τώρα, ηχεί πολύ όμορφα στ’ αυτιά μου.
Από το εξώφυλλο του δίσκου καταλαβαίνεις πως το “Stereo mind game” είναι λίγο πιο φωτεινό από τα δύο προηγούμενα “If you leave” και “Not disappear. Μπορεί ως άκουσμα να μην μας προσφέρει κάτι ιδιαίτερα καινούργιο για το τι γνωρίζαμε για τους Daughter, αλλά σε όσους άρεσαν οι προηγούμενες δουλειές τους, θα τους κρατήσει καλή παρέα αυτές τις ανοιξιάτικες μέρες.
Αντώνης Ξαγάς
Frittenbude - Apokalypse Wow (Nachti, 2023)
Από την βαθιά Βαυαρία του παλαιοσυντηρητισμού στην πρωτεύουσα του παγκόσμιου νεοσυντηρητικού χιψτερισμού (διάβαζε: Βερολίνο), από το χιπ χοπ και το ελέκτρο στο ίντυ και το ποστ-πανκ (ή έστω το elektropunk κατά τους ίδιους με λίγη δόση NDW), από τρεις σε δύο (έναν εκ των οποίων με το ψευδώνυμο Kalipo τον έχουμε ματασυναντήσει και στο σχήμα των Dina Summer στις σελίδες αυτές), κάμποσες οι αλλαγές για το σχήμα αυτό που εδώ φτάνει στον έκτο του δίσκο. Παρούσες οι πολιτικές ανησυχίες (και οι ίδιοι ανέκαθεν παρόντες σε διαδηλώσεις και antifa εκδηλώσεις), ωστόσο έχουν φαν, φαίνεται και από το εξώφυλλο με τις χαρούμενες τηγανητές πατάτες (ταιριαστό και με το όνομά τους που θα μπορούσε να μεταφραστεί σαν καντίνα με τηγανητά), τον δίσκο τον ονομάζουν ‘Αποκάλυψη γουάοου’, τον εκλαμβάνω και σαν παιχνιδιάρικη αιχμή στους κήρυκες της επερχόμενης Αποκάλυψης που ανησυχούν για το μέλλον του πλανήτη «ψωνίζοντας σωστά» και πίνοντας χαλαρά γάλα αμυγδάλου στο πανάκριβο Prenzlauer Berg. Κι αν ωστόσο βαδίζουμε προς την άβυσσο, αυτό θα γίνει χορεύοντας («Lass uns tanzen gehen»), με την βότκα («Stoli») ή το… sequencer στο χέρι («eines Tages sterbe ich mit dem Sequenzer in der Hand» στο καταιγιστό «Sandradrome»). Ή όπως λένε στο υπέροχο «Vorbei», «όλος ο πόνος, όλα τα σκατά, και όλα όσα δεν καταλαβαίνουμε, θα περάσουν».
Παναγιώτης Αναστασόπουλος
Everything But The Girl - Fuse (Buzzin’ Fly/Virgin Records, 2023)
Μια χαρά και μια λύπη. Κάθε, μα κάθε, δίσκος των EBTG είναι για μένα αγαπημένος πριν καν τον ακούσω, όπως και το “Fuse”, κι ας αγωνιά για να βρει το δρόμο του ανάμεσα σε περασμένα άλμπουμ όπως τα “Walking Wounded”, “The Language of Life”, “Idlewild” ή ακόμα και τις προ του ντεμπούτου του Ben Watt συγκλονιστικές κυκλοφορίες. Μόνο που εδώ το σοκ έρχεται από τη (μέχρι πρότινος) μαγική φωνή της Tracey Thorn, η φθορά της οποίας δεν κρύφτηκε ούτε με τα εφέ, τα σαμπλς ή τα στούντιο ντουέτα που έκανε με τον εαυτό της. Ναι, λατρεύω κυρίως το παρελθόν τους που κάποτε το έλεγαν new jazz, διότι ήταν μεγαλοφυές στην pop απλότητά του και «συμβιβάστηκα» με τη dance και electronic μεταστροφή, ίσως επειδή ακουγόταν μελαγχολική χωρίς να είναι μίζερη. Γι’ αυτό εδώ επέλεξα το συγκεκριμένο ενωτικό τραγούδι, αλλά και για έναν ακόμα λόγο: επειδή δεν έχει τη φωνή της Tracey τόσο… διαφορετική.
Βασίλης Παπαδόπουλος
boygenius – the record (Interscope records, 2023)
Πολύ βασανίστηκα αυτό το μήνα. Τούτες εδώ τις ξεχώρισα απ’ την αρχή, αλλά θεωρούσα και θεωρώ ότι έτσι κι αλλιώς θα γράψουν όλες γι αυτές. Είπα να δώσουμε μια ευκαιρία σε άγνωστους και άγνωστες στο λοιπό κοινό. Βγήκαν και οι The National με ηχηρές συνεργασίες, όπως τους ταιριάζει, αλλά πάλι σε τούτες εδώ ξαναγύριζα. Κάθε φορά διάλεγα το δικό μου κομμάτι, κάθε φορά και καινούριο. Το εύκολο ‘Cool about it’ (μια Simon and Garfunkel έντιμη εκδοχή), το ‘Letter to an old poet’, το ‘True Blue’, κάθε φορά άλλο ξεπηδούσε. Δύσκολες οι κυρίες, ξεπετιούνται από κάθε τραγούδι. Στίχοι στριφνοί και αργόσυρτες, πυκνές, διαρκώς εξελισσόμενες μελωδίες. Χωρισμοί, αγάπες, σχέσεις, όχι έρωτες. Μια απόσταση, μια συνειδητοποίηση, μια στεγνή αναπαράσταση του σήμερα. Εχουν μπουχτίσει, δεν ξέρω από τι. Ένα EP βγάλανε το 2018 και τώρα τον πρώτο τους δίσκο. Γράφει η κάθε μία τα δικά της εσώψυχα που δύσκολο να τα καταλάβουμε. Τραγουδάει καθεμιά τη δικιά της στροφή και μετά όλες μαζί. Δεν μπορούμε να θυμηθούμε ούτε ένα ρεφρέν. Σήμερα καταλήγω στο ‘Anti-curse’, αύριο μπορεί σε άλλο. Ούτε girl power, ούτε queer φιλοσοφία. boygenius με πεζά γράμματα, στον μπορεί και δίσκο της χρονιάς, με τα κρυμένα μυστικά.
Μαριάννα Βασιλείου
The National - First Two Pages of Frankenstein (4AD, 2023)
«Θεέ μου, αυτή μου φαίνεται η χειρότερη στιγμή. Η στιγμή που μαζεύεις τα πράγματά σου. Ξέρεις το τραγούδι μου “Patsy Cline Times Two”; Είναι για μένα και τον πρώην μου όταν χωρίζαμε τους δίσκους μας» - η Μαρί Λασάλ στον Ρομπ Φλέμινγκ, “High Fidelity” (1995)
«Τι θα γίνει με τους Cowboy Junkies;/ Τι θα γίνει με τους Afghan Whigs;/ Να τα πάρεις εσύ/ Γιατί εγώ δεν τα παίρνω/ Να τα πάρεις εσύ/ Γιατί εγώ θα τα σπάσω..." – οι National στο “Eucalyptus”, “First Two Pages of Frankenstein” (2023)
«Μέχρι να βγάλουν οι Wrens καινούριο δίσκο, we will always have Stars», εγώ σε εσένα”, μέσω διαδικτύου” (πάντα).
Δημήτρης Τσιρώνης
Nails - Benefits (Invada, 2023)
Η κάθε επιλογή άλμπουμ για το καλύτερο του έτους, του μήνα, της μέρας, της στιγμής, των αιώνων των πάντων κτλ αποτελεί μία σπίθα συναισθήματος - μία καταγραφή στο προσωπικό ημερολόγιο ήχων, λέξεων κι εικόνων. Ένα 'ουάου' που το θυμάσαι και θες να το θυμούνται κι άλλοι και να το συζητήσεις μαζί τους. Περίμενα αυτόν τον δίσκο εδώ και μήνες. Σιγά σιγά κάποια κομμάτια κυκλοφορούσαν και καταλάβαινα ότι αυτή θα ήταν η προσπάθεια των Sleaford Mods που δεν θα σκεφτόντουσαν ηχητικά ποτέ, ο ηλεκτρονικός ήχος του σήμερα αν του έβαζες λίγο εγγλέζικο punk στον πισινό και άφηνες μερικές πινελιές harsh noise στον υγρό αέρα. Ώρα να σκαλίσεις την ιστορία της χώρας του Brexit, των θατσερικών αποθημένων και των ανυπόταχτων δημιουργών που αναρωτιέμαι από ποια κούνια πια μπορούν και ξεπετάγονται τέτοιοι. Αρκεί μόνο το single ‘Warhorse’ για να σου κάνει κατανοητό ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές, ότι άκουγες χρόνια τώρα υπαγόταν στο ρητό 'Σκύψε και Σκάσε', αυτά τα καρφιά των Benefits είναι για να σηκώσεις το κεφάλι και να παλέψεις, ο καθένας με τον τρόπο του, μια που κάθε γροθιά έχει πέντε δάχτυλα. Never let the bastards win.
Χριστίνα Κουτρουλού
Fever Ray - Radical Romantics (Rabid & Mute, 2023)
Η επιστροφή των Fever Ray φαίνεται να έφερε κάποιον πανζουρλισμό στους φανς του ηλεκτρονικού ήχου. Κι αν και θα λέγαμε ότι υπάρχει η συνήθης υπερβολή, ταυτόχρονα όλο αυτό έχει και μια βάση, αφού παραμένουν από τους λίγους της mainstream σκηνής που μπορούν να παίξουν ακόμα το παιχνίδι του πειραματισμού, τόσο αισθητικά, όσο και ουσιαστικά, μέσω μιας πραγματικά ανανεωτικής ματιάς. Η νέα, επιβλητική περσόνα θυμίζει λοιπόν κάτι από Anna-Varney Cantodea σε πιο ποπ εκδοχή, ενώ η διαστροφικότητά τους αποδίδεται με τον σαρκασμό και την πανκ διάθεση που διακρίνουν το "Even It Out" και τον φόρο τιμής του βιντεοκλίπ του στη Divine του «Female Trouble». Τo ‘Radical Romantics’ βρίσκει λοιπόν εκείνη την τομή που θα σε καθίσει σε ένα άναρχο repeat ανάμεσα σε μια δεκάδα ισάξιων τραγουδιών αγάπης, ειλικρίνειας, ερωτισμού, αμφισβήτησης, ειρωνείας/σχολιασμού ή και φόβου, τα οποία φέρουν μαζί τους τόσο το παρελθόν (όπως των Knife λ.χ., στο "Kandy"), όσο και τις αναφορές τους (το απόκοσμο της Kate Bush, ας πούμε, που περνάει ξυστά σου στο "Shiver"). Κρατώντας σέ ενθουσιώδη για τον ηλεκτρονικό κόσμο, μα και ζωντανεύοντας το ενδιαφέρον της φετινής σοδειάς κυκλοφοριών.
Νάνσυ Σταυρίδου
Everything But The Girl - Fuse (Buzzin’ Fly/Virgin Records, 2023)
Αν έπρεπε να χαρακτηρίσω τον ήχο των EBTG με μια λέξη, αυτή θα ήταν διαχρονικός και αυτό ενδεχομένως να αποτυπώνεται και στα βρετανικά charts καθώς το “Fuse” έφτασε αισίως στην 3η θέση μετά από 24 χρόνια δισκογραφικής παύσης της μπάντας. Άλλωστε η ηλεκτρονική dance μουσική η οποία μας σημάδεψε στα 90s εξακολουθεί να είναι ζωντανή και να ακούγεται στα clubs με νέους ίσως πρωταγωνιστές και έχοντας σαφώς εξελιχθεί.
Ακούγοντας, λοιπόν, το νέο τους άλμπουμ, αισθάνθηκα σαν να μην πέρασε μια μέρα. Σαν να έπεσε τότε «ο διακόπτης ασφαλείας» και τώρα απλά κάποιος τον σήκωσε. Αυτή τη φορά έχουμε να κάνουμε με μια μίξη χορευτικών και ακουστικών κομματιών στα οποία το βάθος και η καθαρότητα στη φωνή της γκριζομάλλας πλέον Tracey Thorn τραβάει την προσοχή και δεν καπελώνεται από τα γνωστά τους beat.
Διάβασα ένα πολύ εύστοχο σχόλιο από τον Robin Murray του Clash το οποίο συμπυκνώνει σε μια πρόταση το τι να περιμένει κανείς μουσικά από το “Fuse”. Έχει λέει το συναισθηματικό βάρος των Blue Nile και τον νου στην παραγωγή των Massive Attack – 2 αναφορές οι οποίες με καλύπτουν απόλυτα.
Και η ιστορία των EBTG απλά συνεχίζεται.
Άρης Μπούρας
James Holden - Imagine This Is a High Dimensional Space of All Possibilities (Border Community, 2023)
Ο James Holden αποτελεί μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση μουσικού παραγωγού και DJ, που είχε την ευκαιρία σε πολύ νεαρή ηλικία να εκτοξευθεί στην ευρύτερη σκηνή της dance μουσικής παίζοντας trance και progressive house. Γρήγορα όμως άρχισε να μετατοπίζεται η αισθητική του, να βουτάει σε πιο απαιτητικά δημιουργικά κανάλια και να διαφοροποιείται σημαντικά, από εκείνη την εποχή. Στα είκοσι περίπου χρόνια πορείας του απομακρύνθηκε από το star system, δημιούργησε τη δική του δισκογραφική εταιρεία, και άρχισε να εξερευνά με επιτυχία άλλα είδη μουσικής. Σήμερα, με έδρα το Λονδίνο, συνομιλεί μέσω του τέταρτου αυτού άλμπουμ του με τον έφηβο εαυτό του, ο οποίος ονειρευόταν μια rave ουτοπία κι έναν καλύτερο κόσμο. Και το πράττει εξαιρετικά πετυχημένα, χρησιμοποιώντας και αρκετά ακουστικά όργανα, που συνοδεύουν τα ηλεκτρονικά όνειρά του. Η free jazz προσέγγιση και ψυχεδελική ματιά του, φέρνουν λίγο από την περίφημη electronica των ‘90s (βλέπε KLF, Future Sound of London, Sabres of Paradise, 808 State) έχοντας όμως παράλληλα και μια φρεσκάδα που πατάει γερά στο σήμερα.=
Ελένη Φουντή
Smoulder - Violent Creed of Vengeance (Cruz Del Sur Music, 2023)
Χάρη στο πρόσφατο γυναικόφωνο κύμα, το sword and sorcery - epic μεταλλικό στοιχείο ζει μέρες ανανέωσης κι όμως νομίζω ελάχιστα συζητήθηκε η επίδρασή του στη μετατόπιση της θεματολογίας του ιδιώματος. Σίγουρα τα γυναικεία φωνητικά σε έναν από τους πιο ανδροκρατούμενους χώρους του metal είναι ήδη ηχηρή παρέμβαση, αλλά η ουσία βρίσκεται πέρα από τις φωνές. Άλλωστε τα female fronted σχήματα είναι παλιά ιστορία στον σκληρό ήχο. Υπάρχει όμως σημαντική διαφορά με το παρελθόν, γιατί τότε οι γυναίκες τραγουδούσαν ουσιαστικά για άντρες, σε μια pick me λογική (πάρτε μας στα σοβαρά αγόρια, δεν είμαστε τίποτα φεμινίστριες), ενώ τώρα τραγουδάνε και για την πάρτη τους. Έχουμε λοιπόν ένα νέο στιχουργικό κέντρο βάρους, καθώς μαζί με τους άντρες πολεμιστές, στη μάχη ρίχνονται πλέον και οι γυναίκες που κυνηγάνε μισογύνηδες, βιαστές και κάθε είδους ρατσισταριά. Σαν τις αμαζόνες στο εξώφυλλο του "Violent Creed Of Vengeance", σαν τους Smoulder, σαν τη Sarah Ann που επιτέλους άφησε τη φοβερή φωνή της ελεύθερη (το μόνο μου παράπονο από το "Times Of Obscene Evil And Wild Daring" ήταν η συγκρατημένη ερμηνεία της). Λιγότερο doom, περισσότερο uptempo, πιο ουσιαστικό και αρκετά πιο τεχνικό από το ντεμπούτο, το δεύτερο άλμπουμ των Smoulder σηματοδοτεί μια εξέλιξη από το epic - doom στο (φλερτ με το) NWOBHM - US power χωρίς να χάνεται ο high fantasy λυρισμός που ξεχωρίσαμε και στο "Times..". Να τσεκάρω και κάτι ακόμα: Ναι, το "Love Metal | Hate Fascism" μότο είναι και πάλι εκεί, στα credits του δίσκου. Ένα τέτοιο creed το συζητάμε. Υπέροχοι!
Μάνος Μπούρας
Lankum – False Lankum (Rough Trade, 2023)
Δεν θα καυχηθώ ότι είμαι εξπέρ σε ότι αφορά στη φολκ μουσική, αυτή που προέρχεται από τη Μεγάλη Βρετανία και το νησί απέναντί της, την Ιρλανδία. Έχω ακούσει τα βασικά και ορισμένα πράγματα λιγάκι παραπάνω από αυτά ίσως. Ξέρω καλά όμως όταν κάτι με χτυπάει με δύναμη στο άκουσμά του. Τους Δουβλινέζους Lankum τους έμαθα πριν από δύο μήνες όταν είδα το τέταρτο ετούτο άλμπουμ τους να γίνεται δίσκος του μήνα στο περιοδικό Mojo, και παρακινήθηκα να τους ακούσω βλέποντας επίσης ότι είχε κυκλοφορήσει στην έμπιστη ετικέτα Rough Trade. To κουαρτέτο έρχεται με τα μέλη του να έχουν προϋπηρεσία στη hardcore punk σκηνή κι αποστολή να παίξουν την παραδοσιακή μουσική με μία φρέσκια κι ανανεωτική ματιά. Κι εκεί ακριβώς είναι που μας κερδίζουν: οι αναφορές τους σε άλλα, σκοτεινού χαρακτήρα και περισσότερο γνώριμα και κοντινά στην αισθητική μας ακούσματα είναι που τους κάνουν να ξεχωρίζουν από την υπόλοιπη παραγωγή του είδους. Drones από κονσερτίνες, μανιασμένα ξεσπάσματα (με ακουστικά όργανα που έχουν καθορίσει τον ήχο όπως μπάντζο, αρμόνιο, άρπα και dulcimer) και φωνητικές αρμονίες ανδρικές και γυναικείες στολίζουν στίχους από καραβοτσακισμένες σχέσεις και οικογενειακές τραγωδίες, απαρτίζοντας ένα άλμπουμ με παραδοσιακά και δικά τους νέα κομμάτια, καταραμένο και ζοφερό μα πανέμορφο. Ευτυχώς που μας βρίσκει τώρα που βγαίνουμε στο φως, καιρικά μιλώντας, και θα τις γλυτώσουμε τις φλέβες μας (προς το παρόν…)!
Χάρης Συμβουλίδης
Smoulder - Violent Creed of Vengeance (Cruz Del Sur Music, 2023)
Δέκα χρόνια από την ίδρυσή τους και πέντε από ένα demo που οδήγησε σε παραμιλητά στο underground metal στερέωμα, οι Καναδοί έρχονται να τηρήσουν όσες υποσχέσεις έδωσαν στο ντεμπούτο τους (2019). Με τη θυελλώδη τραγουδίστρια Sarah Ann Kitteringham να παίρνει πάνω της τον νέο δίσκο και να επιβάλλεται με το «δόρυ» της φωνής της –όχι μόνο κόντρα σε ξινούς αμφισβητίες, μα και ενάντια στον φασισμό και στους απανταχού βιαστές, καθώς οι Smoulder δείχνουν αποφασισμένοι να διατηρήσουν ένα ανοιχτά πολιτικοκοινωνικό πρόσωπο, παράλληλα με τις μουσικές τους περιπέτειες. Τρόπον τινά σαν τις Αμαζόνες στο εξώφυλλο του σπουδαίου Michael Whelan, που πέτυχε διάνα στη διασύνδεση αυτού του επικού US metal ήχου με τις αθάνατες σελίδες της sword & sorcery λογοτεχνίας. Δεσμός που σφυρηλατείται άλλωστε και στα περιεχόμενα, αφού το "Victims Of Fate" ξεκινάει με αφήγηση του μέγα Michael Moorcock.
Υπάρχει βέβαια ένα ζήτημα με την παραγωγή (την υπογράφει η μπάντα), καθώς αρκετοί νιώθουν ότι η Kitteringham αδικήθηκε στη μίξη του Arthur Rizk. Η γκρίνια έχει βάση, ωστόσο θα έλεγα ότι δεν πρέπει να δοθεί υπερβολική σημασία. Οι Smoulder, άλλωστε, είναι σχετικά νέο συγκρότημα όσον αφορά το στούντιο και εξακολουθούν να δουλεύουν με έναν underground τρόπο. Περισσότερη σημασία, λοιπόν, έχει η εμφανής άνοδος της τραγουδοποιίας τους και η δημιουργία ενός συνόλου σθεναρού, το οποίο δεν παρουσιάζει σκαμπανεβάσματα ενδιαφέροντος, δίχως όμως να στερείται και τραγουδιών που ξεχωρίζουν. Στα οποία οι κιθάρες αποτυπώνονται με κοφτερά «σκληρό» ηλεκτρισμό και η Kitteringham δίνει ρέστα, όπως είπαμε• ακόμα κι αν δεχτούμε ότι γινόταν να την ακούσουμε και κάπως ευκρινέστερα.
Αναστάσιος Μπαμπατζιάς
Ensemble Dedalus and eRikm – Fata Morgana (Relative Pitch, 2023)
Το σύνολο Dedalus μαζί με τον eRikm στα ηλεκτρονικά μέσα σε ένα πλαίσιο ας το πούμε της σύγχρονης μουσικής και του αυτοσχεδιασμού και μέσα από πολύπλοκες τεχνικές και επεξεργασίες που δεν ξέρω αν έχει και μεγάλη σημασία να τις γνωρίζουμε, δημιουργούν μια μουσική η οποία ξεφεύγει με απίστευτη ευκολία από τις τυποποιήσεις όλων των ειδών. Απλούστατα γιατί αδιαφορούν πανηγυρικά για οτιδήποτε άλλο πέρα από την εκφραστικότητα και την προσέγγιση του πιο απόκοσμου των απόκοσμων. Δηλαδή την αλήθεια της φύσης έτσι όπως αυτή τραγουδά ανάμεσα στις παύσεις μας, ένα διακριτικό (για εμάς) τραγούδι υπέρτατης μαγείας.