Κάτι παλιό καλό να ακούσω;

Humor me

Σάτιρα, παρωδία, χιούμορ, πλάκα ή και απλός χαβαλές... Έχουν την σοβαρή θέση τους σε κάθε είδος μουσικής, ενίοτε  'καινοτομούν' (κατά το novelty) κιόλας

Δημήτρης Κάζης
Bob Mcfadden & Dor - The Mummy (Brunswick, 1959)
O Bob McFadden ήταν ηθοποιός με κύρια ασχολία το να δίνει τη φωνή του σε cartoons και διαφημίσεις. Το 1959, εποχή των B-movies, των beatniks και της modern jazz έβγαλε το σατιρικό (novelty) τραγούδι ‘The Mummy’, που τα συνδύαζε και τα τρία, με τους DOR, όνομα πίσω από το οποίο κρυβόταν ο σπουδαίος ποιητής, ηθοποιός και τραγουδοποιός Rod McKuen, να τον συνοδεύουν. Με το πέρασμα του χρόνου απέκτησε cult στάτους με αποτέλεσμα να γίνει αγαπημένο των Cramps και να το διασκευάσουν οι Fall το 1997.

 

Νάνσυ Σταυρίδου
Spinal Tap - Gimme Some Money (Polydor, 1984)
Αν γνωρίσετε ποτέ κάποιον επίμονο τσιγκούνη και η διακριτικότητά σας δεν σας επιτρέπει να του το πείτε ευθέως, σας προτείνω να του αφιερώσετε απλά ένα τραγούδι, το “Gimme Some Money” από το soundtrack του πιο αστείου mockymentary “This Is Spinal Tap” και μετά να το δείτε σε περίπτωση που το αγνοείτε, για να σας φτιάξει τη διάθεση. Εσείς θα κλάψετε από τα γέλια, ενώ ο τσιγκούνης θα έρθει αντιμέτωπος με την αλήθεια: “Your face is okay but your purse is too tight, gimme some money, gimme some money”. Κατά τα άλλα, «μη σπαταλάς τον χρόνο μου και μη με παρεξηγείς».
Μπορεί, λοιπόν, η ταινία να σατιρίζει με μια άκρως ρεαλιστική προσέγγιση τους ανθρώπους της μουσικής βιομηχανίας και ιδιαίτερα της ροκ σκηνής, το κομμάτι όμως δεν είναι διόλου χιουμοριστικό και λέει τα πράγματα με το όνομά τους.
Δεν υπόσχομαι βέβαια ότι μετά από αυτό ο τσιγκούνης θα αλλάξει νοοτροπία, το σίγουρο πάντως είναι ότι το “This Is Spinal Tap” μπορεί βραχυπρόθεσμα να λειτουργήσει σαν ψυχοφάρμακο έναντι στις τοξικές συμπεριφορές και στον εκνευρισμό που αυτές μας προκαλούν. Διασκεδάστε το!

 

Γιάννης Πλόχωρας
T. Texas Tyler - Deck Of Cards (4 Star, 1948)
Ένα λαϊκό αμερικάνικο ανέκδοτο του 18ου αιώνα, με τα χρόνια μπορεί και να το πάρεις και στα σοβαρά. Αυτή είναι πάντως η πρώτη του (1948) επίσημη ηχογράφηση, ακόμα παιχνιδιάρα και αμφίσημη, ήδη πάντως προσαρμοσμένη στην εποχή της: Ένας Αμερικανός στρατιώτης, κάπου στο μέτωπο της Ανατολής στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, γλυτώνει το στρατοδικείο επειδή έβγαλε τράπουλα στην εκκλησία εν ώρα προσευχής, παίζοντας στην απολογία του πολύ μεγάλη μπάλα.

 

Θανάσης Παπαδόπουλος
Camper Van Beethoven - Take the Skinheads Bowling (Independent Project Records, 1985)
Στη μακρινή δεκαετία του '80, υπήρχαν οι Camper Van Beethoven, ένα ροκ συγκρότημα που απολάμβανε να μολύνει τη μουσική του με τις πιο διαφορετικές αναφορές, από country σε σκα, από folk σε ψυχεδελικά βαλς, από σε punk σε ουκρανικά τανγκό. Πάντα υπάρχουν μπάντες που, θεωρώντας ότι είναι εκλεκτικές, παρουσιάζουν περήφανα μυριάδες μουσικές επιρροές. Οι Camper Van Beethoven, ωστόσο, τις χρησιμοποιούσαν έτσι ώστε να υπονομεύσουν αυτό που περιμέναμε από το ροκ. Με κύρια χαρακτηριστικά τους την πλάκα στα όρια του χαβαλέ που όμως σπάει κόκαλα, το κοινωνικό σχόλιο στα όρια του παραλόγου, τον σαρκασμό και την ειρωνεία, γελοιοποίησαν τις ευαισθησίες μιας Αμερικής που συνήθως έπαιρνε τον εαυτό της πολύ σοβαρά. Και πάντως η τάση τους για σάτιρα και η άρνηση να σοβαρευτούν δεν τους περιόρισε ποτέ στο να θεωρηθούν novelty band.

 

Παναγιώτης Αναστασόπουλος
I, Ludicrous - My Baby’s Got Jet Lag (Kaleidoscope Sound, 1987)
Φθινόπωρο ήταν όταν άκουσα κάτω από τις αμυγδαλιές τη γραμμένη από ένα φίλο κασέτα με νέα προτεινόμενα συγκροτήματα, ενώ η όμορφη θέα του κόλπου ασχήμαινε από τις μυρωδιές της ΒΙΑΜΥΛ. Ήταν εκείνη η τελευταία φράση του “My Baby’s Got Jet Lag”, που άρπαξε από το λαιμό την προσοχή μου: “Seling t-shirts in the south of France/maybe now I will get some peace”. Ορίστε; Για πάμε πάλι… Και τότε τηλεμεταφέρθηκα στο άλσος Συγγρού, προσέχοντας όχι μόνο τη μουσική «χλεύη» του punk από μια μπάντα που το λατρεύει (αποδομημένο), αλλά και τον άλλο στίχο “My baby’s got jet lag/for the seventh time this week”. Ο έρωτας, σε αντίθεση με εκείνον των στίχων του τραγουδιού (”Oh good, she’s leaving…”), ήταν κεραυνοβόλος και ακόμα καλά κρατεί. Κάπως έτσι θα ένιωσε και ο John Peel που διείδε στον ήχο τους και ειδικότερα το πρόσωπο του David Rippingale ("Will Hung") τον Mark E Smith. Αλλά και ο ίδιος ο Mark μοιραζόταν τα ίδια συναισθήματα, τουλάχιστον μέχρι να τσακωθεί με τον Will και να σταματήσει να περιοδεύει έχοντας ως support την ελιτίστικα ανατρεπτική αυτή μπάντα, ακυρώνοντας το όχι και τόσο προφητικό “Never Been Hit By Mark E Smith” (μεγάλη μπουκιά φάε…). Οι ιδιοφυείς ευαίσθητοι χιουμορίστες I, Ludicrous, αυτοαποκαλούμενοι γελοίοι, σε ανάγκαζαν -αν ξεπερνούσες το αρχικό σοκ, κάτι που μόνο πανεύκολο δεν το έλεγες- να τους πάρεις στα σοβαρά, ακόμα και με τραγούδια όπως τα “Spock’s Brain”, “How Much Money Should I Give to Charity?”, “We’re the Support Band” ή “When the Computer Engineer Comes”. Τέτοιες “Preposterous Tales”, που ούτε τότε τις έλεγες “It's Like Everything Else”, δυστυχώς, δε συμβαίνουν πια στις μέρες μας…

 

Μαρία Φλέδου
Butthole Surfers - I saw an X ray of a girl passing gas (Hairway to Steven, 1988)
Όταν πρωτοάκουσα το "Hairway to Steven" καμία 30αριά χρόνια πριν, δεν ήμουν σίγουρη για το ποια έπρεπε να είναι η αντίδρασή μου: είναι κουλ ή μας κάνουν πλάκα, ή και τα δύο (γιατί άλλωστε το ένα πρέπει να αναιρεί το άλλο);
Αναρωτιέμαι, πέραν του Biafra και του Cobain, αν οι Butthole Surfers είχαν την αντιμετώπιση που άξιζαν, μετέωροι ανάμεσα στην μουσικο-σοβαροφάνεια την οποία διακωμωδούν από την μια μεριά και από την άλλη την σοβαρότητα με την οποία κατά βάθος αντιμετώπισαν οι ίδιοι/ες  αυτό που έκαναν.
Θα μπορούσε η τελευταία να τους έχει ανεβάσει σε κάποιο experimental-punk-prog-whatever τοπ αν είχαν άλλο όνομα, αν οι στίχοι τους ήταν περισσότερο ειρωνικοί και λιγότερο σκατολογικοί, αν το artwork τους ήταν λίγο πιο εκλεπτυσμένο... (καλύτερα είναι τα τιτλοσυμβολάκια του Aphex θα μου πείτε;) Τελικά οι περιστάσεις τους ανέβασαν για λίγο στο τοπ του Billboard χωρίς αυτό να επηρεάσει την γενικότερη φήμη τους που εξακολουθεί να τείνει προς το νόβελτι ακτ.
Τους επιλέγω για αυτό το mixtape εις μνήμην της δικής μου εφηβικής σοβαροφάνειας και των 'είστε ανώριμοι' που απεύθυνα στις φίλους μου σε κάθε ακρόαση του 'I saw an X-ray of a girl passing gas'.

 

Μαριάννα Βασιλείου
Tom Lehrer - Poisoning Pigeons In The Park (Lehrer Records, 1959)
Τραγούδι βγαλμένο από τη ζήση και τους χειρότερους εφιάλτες όσων ζούμε στο κέντρο της όποιας πόλης: τα περιστέρια! Το πλέον σιχαμένο είδος του ζωικού βασιλείου, το οποίο είναι τόσο αηδιαστικό, που ο Tom Lehrer ύμνησε μόλις μέσα σε δυόμιση λεπτά το 1959 στο ζωντανό άλμπουμ του “An Evening Wasted with Tom Lehrer” το πρόγραμμα ελέγχου του πληθυσμού της στη Βοστώνη δηλητηριάζοντάς τα με στρυχνίνη. Ο πιανίστας κυριολεκτικά έπεσε από το σκαμπό του όταν άκουσε τον τίτλο του τραγουδιού, οι αρουραίοι με φτερά συνεχίζουν να μας ταλαιπωρούν και ένα είναι το σύνθημα που όλους και όλες μας ενώνει: ψόφος στα περιστέρια!

 

Μάνος Μπούρας
John Dowie - It's Hard To Be An Egg (Factory, 1981)
Είναι άπειροι ασφαλώς οι κωμικοί που έχουν δισκογραφήσει, ακόμη δε περισσότεροι εκείνοι που το έκαναν εκμεταλλευόμενοι την ευκολία που τους δόθηκε με την DIY στάση των ανεξάρτητων εταιρειών. Παρακολουθώντας τις κυκλοφορίες τους στη δεκαετία του '80, είχες μία καλή εικόνα της κατάστασης που επικρατούσε στον κωμικό στίβο της Μεγάλης Βρετανίας, οπότε εάν ακολουθούσες πιστά τη Factory από το Manchester, ανακάλυπτες κι αυτό το γοητευτικό με τον τρόπο του μικρό τραγούδι, που μεταξύ άλλων τιμούσε την μακριά παράδοση του νησιού στο ιδιότυπο χιούμορ. Το σε λευκό βινύλιο δισκάκι μέσα σ' ένα διάφανο πλαστικό εξώφυλλο με ένα λευκό φτερό (!) κολλημένο επάνω του είναι μόνο το περιτύλιγμα: εντός του κρύβεται ακόμη (στη δεύτερη πλευρά) ένα έξοχο stand up σκετσάκι με το δίλημμα ενός ανθρώπου μπροστά σ' έναν αυτόματο πωλητή ροφημάτων!

 

Μπάμπης Αργυρίου
The Red Crayola with Art & Language - Hedges (Black Snakes, 1983)
A robin is a sort of bird. Second's kind of never third. A tiger's more or less a cat, and lard is very roughly fat.
Borrowed money's mostly a loan, and granite's pretty much of stone. Pasta is relatively filling, and murder is technically killing.
What's raw is basically underdone. And five is largely four and one. Pinochet's fascist, so to speak, seven day is practically a week.
A finish is often an end, a curve is principally a bend. A diamond is nominally hard, and sentries typically guard.
A thought's a mental thing somewhat, a full stop's very much a dot. Grass for the most part is a plant, short for "shall not" is almost "shant".
Wood comes in real sense from trees, and honey's in a way from bees. Sunrise is a really eastern thing; ivy virtually tends to cling.
A dog is in a sense canine. A pig's a veritable swine, and Ronald Reagan is a rancher.

O κοκκινολαίμης είναι κάπως πουλί. Ο δεύτερος κατά κάποιο τρόπο ποτέ δεν είναι τρίτος. Ένας τίγρης είναι λίγο πολύ γάτα και το ξύγκι είναι στο περίπου πολύ λιπαρό.
Τα δανεισμένα χρήματα ουσιαστικά είναι δάνειο και τον γρανίτη τον λες και πέτρα. Τα ζυμαρικά είναι σχετικά χορταστικά και φόνος είναι κυριολεκτικά το ίδιο με το να σκοτώνεις. Ό,τι είναι ωμό βασικά δεν είναι καλοψημένο και ο αριθμός πέντε είναι στην πραγματικότητα τέσσερα συν ένα. Ο Πινοσέτ είναι φασίστας και, εδώ που τα λέμε, επτά μέρες μας κάνουν μια βδομάδα.
Ο τερματισμός είναι συχνά ένα τέλος, η καμπύλη σε τελική ανάλυση είναι μια κλίση.
Ένα διαμάντι είναι μόνο κατ' όνομα σκληρό και οι φρουροί συνήθως φρουρούν.
Η σκέψη είναι τρόπον τινά κάτι εγκεφαλικό, μια τελεία είναι πολύ κουκίδα. Το χορτάρι είναι ως επί το πλείστον φυτό, η συντόμευση του "δεν πρόκειται να" είναι σχεδόν πάντα το "δεν θα".
Εδώ που τα λέμε, το ξύλο προέρχεται από τα δέντρα και το μέλι απ' τις μέλισσες. Η ανατολή του ήλιου είναι κάτι ανατολικό. Ο κισσός έχει κατ’ ουσίαν μια τάση να προσκολλάται.
Ο σκύλος είναι κατά μια έννοια σκυλικός. Το γουρούνι είναι πραγματικός χοίρος και ο Ρόναλντ Ρήγκαν είναι ιδιοκτήτης ράντσου.

 

Κώστας Καρδερίνης
The Brat - Chalk Dust-The Umpire Strikes Back [Hansa, 1982]
Στη δεκαετία του ’80 μια από τις φυσιογνωμίες του παγκόσμιου τένις είναι ο αμερικανός Τζο Μακενρόου, γνωστός τοις πάσι για το αμετροεπές ταπεραμέντο του και την εκρηκτική συμπεριφορά του προς διαιτητές και ανταγωνιστές. Το 1982 δυο «αναιδείς» Βρετανοί κωμικοί κυκλοφορούν ένα άσμα όπου τον σατιρίζουν ευθέως. Η επιμονή του και ο θερμόαιμος τρόπος με τα οποία ο Μακενρόου διεκδικούσε τα δίκια του αποτυπώνονται γλαφυρά και με την υπερβολή που του αρμόζει.
Ο ένας κωμικός [Roger Daniel Kitter] υποδύεται τον έξω φρενών αδικημένο τενίστα που -όπως και στην πραγματικότητα- επαναλαμβάνει τη φράση The ball's in, everyone can see that the ball's in! ενώ ο άλλος [Kaplan Eric Kaye] παίζει τον διαιτητή αγώνα [Umpire στη διεθνή ορολογία] που δέχεται μπούλινγκ από τον εξοργισμένο και εξαγριωμένο πρωταθλητή.
‘Chalk dust’ είναι βεβαίως η σκόνη της κιμωλίας, διότι τότε οι γραμμές σχηματίζονταν με άσπρη κιμωλία για να είναι πιο διακριτό αν είναι μέσα ή έξω η μπαλιά. Δεν υπήρχε δυνατότητα αμφισβήτησης και επανεξέτασης μέσω βίντεο ή άλλης τεχνολογίας [γνωστό σήμερα ως τσάλεντζ], οπότε η άποψη του διαιτητή αγώνα ήταν τελεσίδικη και καθοριστική. Το μπαλάκι βρίσκει κιμωλία, ο διαιτητής δεν το βλέπει, οι τόνοι ανεβαίνουν, ο τενίστας αρνείται να συνεχίσει και επικαλείται θεούς και δαίμονες [σατιρίζεται επ’ αυτού με καυστικό τρόπο].
Εντέλει ‘The Umpire strikes back’, ήτοι ο διαιτητής απαντά με απροσδόκητες ενέργειες που παραπέμπουν στην επιτυχημένη συνέχεια του Πολέμου των Άστρων, η Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται [The Empire strikes back]. Ο Μακενρόου προλαβαίνει να πει όμως την αγαπημένη του ακροτελεύτια φράση, ‘I was talking to myself!’ για να μη θεωρηθεί ότι έβριζε τον διαιτητή.
Το πλέον παλαβό είναι ότι το σινγκλάκι αυτό κυκλοφόρησε από μια βερολινέζικη εταιρία, την Hansa, η οποία ιδρύθηκε το 1965 και άντεξε ως το 2009, κάνοντας σήμερα πια μόνον επανεκδόσεις. Έχει στο ενεργητικό της σπουδαία ονόματα, με αιχμή του δόρατός της τους Boney M.

 

Ελένη Φουντή
Frank Zappa - Cosmik Debris (DiscReet Records, 1974)
Ο κύριος ιδιοφυία, ο κύριος ιδιοσυγκρασία, ο κύριος αλλόκοτος, ο κύριος "τα μυαλά είναι σαν τα αλεξίπτωτα, άμα είναι κλειστά δεν λειτουργούν", ο κύριος που περιφρόνησε κάθε προτροπή για κανονικότητα και έφτυσε στα μούτρα κάθε υπόνοια συντηρητισμού ή λογική λογοκρισίας, ο κύριος αυτός, που κατουρούσε σάτιρα, εδώ μας κοιτάει ψαρωτικά από τη θέση υπεροχής του "Cosmik Debris". Ούτε τζαζ, ούτε ροκ, ούτε μπλουζ, μόνο υπερκόσμιος βιτριολικός σαρκασμός για τον lifestyle κομφορμισμό των παιδιών του λουλουδιών που ποτέ δεν είδε με συμπάθεια. "Look here, brother, who you jivin' with that Cosmik Debris?". Το ξέρετε ότι στα γυναικεία φωνητικά ακούτε την Tina Turner με τις Ikettes; Μην ψάχνετε στα credits, δεν θα βρείτε τίποτα. Ψάξτε καλύτερα το volume και δυναμώστε να ακούσετε την άψογη αντιπαράθεση της βαθιάς φωνής με το κελαρυστό ξυλόφωνο. Ο κύριος one of a kind, που άπαξ και έφυγε, η θέση έμεινε κενή μέχρι νεωτέρας. Ο Frank Zappa.

 

Χάρης Συμβουλίδης
Άγγελος Χρυσομάλλης - Ο Σύρτης (HMV, 1928)
Καθώς οι αιώνες έρχονται και παρέρχονται, οι αντιλήψεις της ανθρωπότητας αλλάζουν έως και δραματικά ανά εποχές ή/και κοινωνίες –και όχι αναγκαστικά προς τα «εμπρός», όπως θέλουν διάφορα μυθεύματα. Το σεξ, πάντως, έπαιζε, παίζει και θα εξακολουθήσει να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε συντηρητικές αναδιπλώσεις και προοδευτικές ενατενίσεις. Ακόμα δε και σε λίαν σεμνότυφους καιρούς, όποιος ήθελε να ...τα πει, έβρισκε τον τρόπο. Ο άρχων της ελληνικής οπερέτας Θεόφραστος Σακελλαρίδης, ας πούμε, εκμεταλλεύτηκε την ελευθερία της σάτιρας για να φτιάξει αυτό το λίαν σκαμπρόζικο (και αρκετά τολμηρό, για 1928) φοξ τροτ, το οποίο πρωτοερμηνεύτηκε στο θεατρικό σανίδι από τον ηθοποιό Άγγελο Χρυσομάλλη, στα πλαίσια της κωμικής οπερέτας Διαβολόπαιδο. Το χιούμορ του παραμένει ζωντανό και στις δικές μας ημέρες, ειδικά στα σκηνικά με τον γέρο που ευελπιστούσε να ξεμοναχιάσει μια νεαρή κοπέλα «σ' ένα σεπαρέ κρυφό»• αλλά, ενώ όλα πήγαιναν όπως τα είχε σχεδιάσει, στην καθοριστική στιγμή ο ...σύρτης δεν μπόρεσε να λειτουργήσει.

 

Αναστάσιος Μπαμπατζιάς
Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Το Ματσιφτάρι (Δίφωνο, 2005)
Το χιούμορ στη μουσική είναι μεγάλη υπόθεση όπως και παντού φυσικά. Τι όμως είναι το χιούμορ στη μουσική; Δεν είναι μόνο τα χιουμοριστικά λόγια στην περίπτωση που μιλάμε για τραγούδι. Στη μουσική μιλάμε για μια διάταξη ήχων, μια σύνθεσή τους που διεγείρει τους μύες του προσώπου. Προκαλεί γέλιο. Αστείος ήχος. Συμβαίνει αυτό τις περισσότερες φορές όταν ο ρυθμός είναι ολίγον κατσιασμένος ή και ολίγον άχαρα χαριτωμένος (οξύμωρον). Συνήθως γρήγορος, δεν ταιριάζει η ευθυμία με τους αργούς ρυθμούς. Μπορεί και επαναληπτικός για να γίνεται μέχρι και όχι ενοχλητικά γελοίος. Όλα αυτά τα κάνει εδώ ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, σε ένα τραγούδι φτιαγμένο από τότε που είχε χιούμορ και φυσικά τα συνδύαζε και με τη ντοπιολαλιά της Θεσσαλίας για περαιτέρω ανάταση της σιαγόνας.

 

Αντώνης Ξαγάς
Γιώργος-Μενέλαος Μαρίνος - Κάπταιν Χουκ (Ελληνική Εταιρεία Επικοινωνιών, 1977)
Αν εκείνη η περίφημη συλλογή-βιβλίο ονόματι «Songs in the Key of Z», η οποία έριχνε φως στο λίαν ευρύ, μάλλον θολό και σίγουρα αμφιλεγόμενου εύρους σύμπαν των μουσικών που είναι «εκτός» (ας μην πιάσουμε εδώ την συζήτηση «εκτός από τι;»), περιθωριακοί, ιδιόρρυθμοι, ιδιότυποι, outsiders (έτσι ενδεικτικά συμπεριλαμβάνονται ονόματα όπως οι Shaggs, ο Daniel Johnston, ο Beefheart ή η Space Lady κ.ά), αν λοιπόν η οπτική της επιλογής άνοιγε και έφτανε μέχρι τα μέρη μας, ο μουσικός αυτός θα άξιζε μία θέση σε αυτή. Βγαλμένος μέσα από τις φολκ ζυμώσεις των τελών της δεκαετίας του ’60, ξεκίνησε από την Δανία (του Βορρά) όπου βρισκόταν μετανάστης «στις φάμπρικες της Κοπεγχάγης» (όπως γράφει ο ίδιος στο οπισθόφυλλο του δίσκου «Απολογισμός» το 1977) γράφοντας τραγούδια και βγάζοντας δίσκους (d.i.y. εξ ανάγκης αλλά και επιλογής) σε κοινωνικά στρατευμένη κατεύθυνση, τα οποία ίσως ακούγονται ακατέργαστα, απλά ακόμη ίσως και άτεχνα, από τα οποία όμως δεν έλειπαν οι σπίθες ταλέντου, συγκίνησης αλλά και χιούμορ. Όπως συμβαίνει σε αυτό το κομμάτι, μια παραβολή για τον γνωστό πειρατή και το φρικτό του τέλος, ο οποίος «δεν πήγε από σφαίρα ούτε μαχαίρι, ο φουκαράς…», ας μην κάνω σπόιλερ, την συνέχεια ακούστε την στο τραγούδι.

 

Τάσος Βαφειάδης
Βασίλης Νικολαΐδης - Οι καρατζόβες και η κοινή (Minos, 1984)
Ο Βασίλης Νικολαΐδης έγινε γνωστός στο πανελλήνιο τέτοιες μέρες το 1981, κερδίζοντας το δεύτερο βραβείο στους αγώνες ελληνικού τραγουδιού Κέρκυρας, που διοργάνωσε ο Μάνος Χατζιδάκις με την σύνθεσή του “Οδός Σανταρόζα”. Μάλιστα, οι αγώνες έγιναν την περίοδο που υπηρετούσε στο Ναυτικό και αναγκάστηκε να πάρει ειδική άδεια για να συμμετέχει. Η εμπειρία του στο Ναυτικό ήταν σίγουρη διαφορετική από αυτή της Αλίκης και έτσι στο δεύτερο δίσκο του ακούμε το καταπληκτικό, «Οι καρατζόβες και η κοινή». Μια εξαιρετική σατιρική «μπαλάντα», στην οποία, όπως συνηθίζει, καυτηριάζει πολλά πράγματα χωρίς ενοχές, στεγανά και καθωσπρεπισμούς. Το θέμα της αποτέλεσε μέρος του σεναρίου της μικρού μήκους ταινίας που γύρισε ο σκηνοθέτης Σωτήρης Γκορίτσας ως διπλωματική εργασία για τη σχολή κινηματογράφου που φοιτούσε. Ο ίδιος ο συνθέτης έχει πει χαρακτηριστικά για την ιστορία του τραγουδιού «Δεν ξέρω αν την φαντάστηκα ή την προκάλεσα!».

 

Σεραφείμ Διακουράκης
Χάρρυ Κλυνν/ Γιώργος Κριμιζάκης - Ευρωνταλκαδιάρικο (Columbia 1981)
Χρειάστηκε να φτάσει η δεκαετία του ’50 (του 20ου αιώνα) για να γίνει τίτλος τραγουδιού η «Ξενομανία» (με τον μέγα Νίκο Γούναρη να τραγουδάει «άλλαξαν κι οι τρόποι, γίναμε Ευρώπη, ξένοι όλοι να φαίνονται ζητούν, και τους Μενιδιάτες σαν αριστοκράτες τους ακούς να χαιρετούν οο μιλ πανρντόν, πώς είστε, καλά»), ωστόσο τραβάει πάνω της τα ιοβόλα σατυρικά βέλη ήδη από την δεκαετία του ’30 (του 19ου αιώνα). Και τραβάει ακόμη πιο πίσω στην Ιστορία η σχέση αυτή, νταλκάς πραγματικός, «Εμείς και οι Φράγκοι» (που έλεγε το σπαρταριστό βιβλίο του Τσιφόρου), κάθε εποχή και γενιά την διαπραγματεύεται με τους δικούς της όρους. Εδώ είμαστε αρχές της δεκαετίας του ’80… Ανάμεσα σε ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο και σε Ελληνική Επιμονή, παφ και τάλιρο.

 

Δημήτρης Τσιρώνης
Billy Jones/Frank Silver & Irving Cohn - Yes! We Have No Bananas (Victor, 1923)
Το 1922 ένας Έλληνας ιδιοκτήτης μανάβικου στην Αμερική αποτυπώθηκε για πάντα στην ιστορική μουσική μνήμη μέσω της αναφοράς του στο τραγούδι "Yes! We Have No Bananas" το οποίο μεταξύ άλλων ηχογράφησαν οι Billy Jones, Billy Murray, Irving Kaufman και ο Benny Goodman με την ορχήστρα του. Αυτό το τραγούδι πραγματεύεται την έλλειψη μπανανών και ουσιαστικά έκτοτε χρησιμοποιήθηκε σαν έκφραση όταν απουσίαζε οποιοδήποτε μη-σημαντικό αγαθό κατά τη διάρκεια της κρίσης αλλά και του Δευτέρου Παγκοσμίου. Εκτός αυτού η πραγματικότητα είναι ότι οι μπανάνες είναι το αγαπημένο φρούτο των Αμερικανών και η πληροφόρηση για την έλλειψή τους από τον Έλληνα μετανάστη που αρχίζει με ένα "Yes!" δεν είναι παρά το καλύτερο τέχνασμα πώλησης του προηγούμενου αιώνα! Έναν αιώνα μετά, το τραγούδι αποτέλεσε έναυσμα για κριτική της χρήσης των πνευματικών δικαιωμάτων που έχουν λήξει και θα έπρεπε να βρίσκονται σε καθεστώς δίκαιης χρήσης από όλους, αλλά συνεχίζουν να τα εκμεταλλεύονται συγκεκριμένοι μουσικοί κολοσσοί.

 

00:00 Bob Mcfadden & Dor - The mummy
01:57 Spinal Tap - Gimme Some Money
04:27 T. Texas Tyler - Deck of Cards
07:38 Camper Van Beethoven - Take the skinheads bowling
10:01 I, Ludicrous - My Baby's Got Jet Lag
13:05 Butthole Surfers - I Saw An X-Ray Of A Girl Passing Gas
17:41 Tom Lehrer - Poisoning Pigeons in the Park
19:48 John Dowie - It's Hard To Be An Egg
22:37 Red Crayola - Hedges
26:16 The Brat - Chalk Dust (The Umpire Strikes Back)
29:20 Frank Zappa - Cosmik Debris
33:31 Άγγελος Χρυσομάλλης - Ο Σύρτης
35:59 Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Το ματσιφτάρι
39:33 Γιώργος-Μενέλαος Μαρίνος - Κάπταιν Χουκ
43:58 Βασίλης Νικολαϊδης - Οι καρατζόβες και η κοινή
47:32 Χάρρυ Κλύνν - Ευρωνταλκαδιάρικο
51:48 Billy Jones - Yes! We Have No Bananas