AREA - Event 76

Δεν χρειάζεται να σας πω εγώ ότι οι ιταλοί AREA ήταν ένα από τα σπουδαιότερα progressive rock σχήματα στην μεγάλη ιστορία του είδους, αφού έχουν γίνει πια γνωστοί (κατά κάποιο τρόπο) κυρίως λόγο του ελληνικής καταγωγής βοκαλίστα Demetrio Stratos, του μεγάλου αυτού καλλιτέχνη που υπήρξε μέλος τους. Θέλω όμως να πω κατιτίς για έναν πολύ σημαντικό δίσκο τους ο οποίος είναι μάλλον κάπως παραγκωνισμένος σε σχέση με τους άλλους. Το "Εvent 76” δεν είναι progressive rock (τα άλλα άλμπουμ είναι, όσο κι αν στην περίπτωση των AREA ο όρος ανοίγει διάπλατα). Πρόκειται για ένα έργο που χαρακτηρίζεται από έναν καθαρά αυτοσχεδιαστικό αέρα. Τον αέρα που ανέπνεαν και οι Gruppo Di Improvvisazione Nuova Consonanza και οι ΑΜΜ και οι Μusica Elettronica Viva. Ναι για αυτού του είδους την far out διάθεση συζητάμε.

Μπορεί να μην είναι το καλύτερο άλμπουμ τους, είναι όμως σίγουρα ένα αριστούργημα του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού και παρόλο που εκδόθηκε το 1979 από την εκπληκτική Cramps φυσικά, η ηχογράφηση είναι από live του 1976 όπως υποδηλώνει και ο τίτλος. Και (διόλου περίεργο) είναι από την ίδια χρονιά που βγήκε ΤΟ καλύτερο άλμπουμ τους δηλαδή το "Maledetti". Το οποίο είναι ένας αδάμας της μουσικής, πιθανόν ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ της ουσιαστικής δημιουργικής όψης της δισκογραφίας, αφού καταφέρνει να συνταιριάξει την αισθητική ποιητική με την κοινωνική κραυγή και μάλιστα με μια υφολογική ποικιλία που σπάνια συναντά κανείς, χωρίς να χάνεται η ενότητα. Αποσβολώνεσαι μεταξύ jazz rock και χάους.

Χάος. Ο τίτλος ουσιαστικά του μεγαλύτερου μέρους του άλμπουμ "Event 76" στο οποίο συμμετέχουν οι κύριοι Patrizio Fariselli στο πιάνο, ο Demetrio Stratos φωνή βεβαίως βεβαίως, ο Paolo Tofani κιθάρα. Guests (όπως και στο "Maledetti") ο Steve Lacy στο σοπράνο σαξόφωνο και ο Paul Lytton ως περκασιονίστας. Έτσι εξηγείται λοιπόν. Με τους δύο τελευταίους και τη μουρλαμάρα (με την καλύτερη δυνατή έννοια) του Stratos, δε θα μπορούσε το πράγμα παρά να ξεφύγει και σίγουρα είναι και ο λόγος που εκδόθηκε το συγκεκριμένο live και όχι κάποιο άλλο από τα πολλά που έκαναν οι Area. Ένας από τους σημαντικότερους τζάζμεν στην ιστορία ο Steve Lacy, με το χαρακτηριστικό του παίξιμο στο σοπράνο σα να βγαίνουν γελαστά φωνήεντα που χορεύουν και ένας τιτάνας των κρουστών ο Paul Lytton (καμιά υπερβολή) με τον αδάμαστο και αδαμάντινο λεπτεπίλεπτο ιστό που φτιάχνεται από τα τύμπανά του.

Αυτά και κάτι παραπάνω συμβαίνουν στο …χάος, όμως μην παρεξηγηθούν οι παίχτες εδώ, γιατί η λέξη αυτή χρησιμοποιείται εδώ ποιητική αδεία. Είναι πάρα πολύ σχετικό το τι σημαίνει για τον καθένα η έννοια "χάος". Αν το δούμε εντελώς επιστημονικά, ως μελετητές του μουσικού ήχου, η ηχογράφηση αυτή μέσα από το εκκωφαντικό, άκρατο και ιλιγγιώδες αυτοσχεδιαστικό πνεύμα της, καταλήγει σε μια … γένεση, μια τελικά σφιχτή οργάνωση των ήχων, όσο κι αν αυτό δεν είναι άμεσα φανερό, που κάνουν το αποτέλεσμα να μοιάζει σαν μια σερνόμενη, αργή, ιοβόλα μορφή νεογέννητης αλλά γιγάντιας ζωής. Η μουσική που προκύπτει δηλαδή δεν είναι διόλου χαοτική τελικά, είναι απολύτως οργανωμένη, απλά όχι με τους συνηθισμένους συμβατικούς και γνώριμους τρόπους. Αφήνονται οι πρωταγωνιστές της δράσης να οδηγηθούν ελεύθερα, χωρίς αυτολογοκρισίες σε μια εξπρεσιονιστική διαδικασία αποτύπωσης ηχητικού ίχνους κατεβάζοντας από τη γκλάβα τους τα πιο δυναμικά υλικά. Ο Stratos, τελείως άμεσα, με μια αγέρωχη εκφραστικότητα, ανάμεσα στις ιαχές και τις τσιρίδες αφήνει τις λέξεις, που δεν είναι πάντα υπαρκτές να υλοποιηθούν, χτίζει ένα φωνητικό κόσμο που αποτελείται από πετσοκομμένες συλλαβές, φράσεις ή και έτοιμα γλωσσοπαίγνια που επιστρατεύονται κατά βούληση (όπως αναπαράσταση της φωνής της πάπιας) και αναπαράγονται και επαναλαμβάνονται ρυθμικά. Το σαξόφωνο τσιτώνει τις εντάσεις και τις αντιθέσεις κόβοντας τους ρυθμούς (χτίζοντας όμως καινούριους). Τα κρουστά λειτουργούν με έναν πιο αφαιρετικό τρόπο, δεν είναι δηλαδή ο τυπικός ρυθμικός συνοδός αλλά ένα υπόβαθρο πλούσιο σε λεπτές διακυμάνσεις, ένας γκρίζος χώρος πάντα παρών. Αυτό που συμβαίνει τελικά είναι ένας συνεχόμενος αναβρασμός, μια ακατάπαυστη κατάσταση γενεσιουργής έκρηξης.

Στο εξώφυλλο βλέπουμε το τέρας του Φράνκενστάϊν. Δεν μπορώ παρά να παραλληλίσω τη μουσική με αυτή την εικόνα. Κάπως έτσι μοιάζει, σαν μια μεταλλαγμένη τερατογένεση. Ακούγεται ολίγον κάπως αυτό, το ξέρω, όχι και πολύ καλό … όμως δεν είναι κακό, η τέχνη λειτουργεί και έτσι, σαν ένας όχι απαραίτητα ευχάριστος (με την τυπική συνηθισμένη χρήση της έννοιας αυτής) παράγοντας που στόχος του είναι να μας κινητοποιήσει και να μας αφυπνίσει, έστω και δια του σοκ ή ακόμα και μέσω του μακάβριου. Το "Event 76" είναι ένας τραχύς αυτοσχεδιασμός άκρατου εξπρεσιονισμού που δίνει την εντύπωση ότι είναι τετμημένος και ξανακολλημένος αλλά ζωντανός και άγριος, τον οποίο ίσως να απορρίψουν αυτοί που αναζητούν στη μουσική αρμονίες εύκολες, ανάλαφρες και ανώδυνες. Αυτός όμως ευτυχώς έχει καταγραφεί και θα είναι έτοιμος για πάντα να σκάψει βαθύτερα στα αυλάκια του εγκεφάλου μας. Το τρόχισμα δεν είναι ίσως ευχάριστο για αυτόν που τροχίζεται, όμως μετά είναι ...κοφτερός και γυαλίζει.