Jah Wobble
Ένα άλμπουμ όπου η γλυκύτητα και η ομορφιά είναι το ίδιο με τα σκοτεινά παράθυρα προς το έρεβος. Όπως θα ήθελε και ο Ουίλιαμ Μπλαίηκ. Του Αναστάσιου Μπαμπατζιά
JAH WOBBLE presents THE INSPIRATION OF WILLIAM BLAKE (All Saints Records 1996)
Είναι πάρα πολύ ωραία και ξεχωριστή εμπειρία να εκτελείς την υπηρεσία σου ως θαλαμοφύλακας στο στρατό στις 3 το πρωί και να σου έρχεται η φαεινή ιδέα να αρχίσεις να διαβάζεις το βιβλίο του Ουίλιαμ Μπλαίηκ που μόλις αγόρασες. Σε μια ωραία δεκαήμερη καλοκαιρινή άδεια, χαζεύοντας σε μια έκθεση βιβλίου, έπεσα πάνω σε μια ωραία έκδοση του έργου "Οι Γάμοι Του Ουρανού Και Της Κόλασης" (με την πραγματική εικονογράφηση του Μπλαίηκ). Τη ζωγραφική του κυρίου αυτού τη γνώριζα ήδη, όμως δεν είχα διαβάσει ποτέ τα ποιήματά του. Άνοιξα λοιπόν κατευθείαν στο πρώτο ποίημα (δεν ήταν ώρα για εισαγωγές και προλόγους). Μέσα στο ελάχιστο φως που υπήρχε στο χώρο και με τη βοήθεια της μεταφυσικής σχεδόν ησυχίας της ώρας εκείνης, κάθε λέξη που διάβαζα έπαιρνε κάποιου τύπου υλική υπόσταση μπροστά μου. Τα οράματα που έβλεπε ο Ουίλιαμ σε όλη του τη ζωή ξεχείλιζαν στο χώρο του θαλάμου. Αχανείς περιοχές μέσα στο χάος, άδειες και ταυτόχρονα πυκνοκατοικημένες από κάθε είδους πνεύμα. Αγαθά και πονηρά. Άγγελοι και δαίμονες μέσα σε φως θερμό, γλυκό και πολύχρωμο. Μια πραγματική, γνήσια ψυχεδελική εμπειρία μεταφερμένη στο συνειδητό μου από το βαθύ πηγάδι που είναι ο κόσμος του Μπλαίηκ. Πράγματι ο Ουίλιαμ Μπλαίηκ ήταν ο πρώτος χίπις. Η κοινωνία του 18ου και του 19ου αιώνα δεν τον αποδεχόταν φυσικά, όπως καμία κοινωνία δεν δέχεται τελικά κανέναν ουσιαστικά σημαντικό καλλιτέχνη, μιας και η σημαντικότητα του έγκειται στο ότι αντιτίθεται ακριβώς στις τυποποιήσεις και τα ταμπού της. Αδιαφορούσε για τον καθωσπρεπισμό και τις συνήθειες των συνανθρώπων του. Συνήθιζε να κυκλοφορεί ολόγυμνος μαζί με τη γυναίκα του στον κήπο του σπιτιού του την ώρα που δεχόταν κόσμο. Ήταν παράξενος και αντιδραστικός. Πιθανόν αρκετοί να τον φοβούνταν κιόλας αφού τα οράματα που όλοι βλέπουν κατά την παιδική τους ηλικία αυτός δεν τα έκοψε ποτέ.
Το ζωγραφικό του έργο είναι αυτά του τα οράματα. Μια εικονογραφική διατύπωσή τους η οποία κατασκευάστηκε μέσω ενός πολύ συγκεκριμένου και τυποποιημένου σχεδιαστικού συστήματος δικής του φυσικά επινόησης, τέτοιο ώστε να είναι κατάλληλο για να εκφράσει ακριβώς το αίσθημα και το "μήνυμα" που ήθελε. Εικόνες πολύ έντονες και ποιητικές. Βαθιά πνευματικές. Έτσι όπως και η ποίησή του. Και οι δύο του αυτές ιδιότητες με σχεδόν βουλιμικό τρόπο, ήθελαν να εξηγήσουν στον κόσμο, τον κακοσχηματισμένο από τον χλωμό και δύσοσμο συντηρητισμό, ότι η ζωή δεν λειτουργεί στεγανοποιημένη μέσα στα κουτάκια που έχει φτιάξει για αυτήν η κοινωνία και η θρησκεία. Οι έννοιες του "καλού" και του "κακού" χρησιμοποιήθηκαν στο έργο του μετατοπισμένες από τη στερεότυπη ιδέα που έχουν οι άνθρωποι για αυτές. Μια προσπάθεια κοπιώδης και σθεναρή να αποδειχθεί το "λάθος" και να διδαχθεί η πραγματική σημασία τους. Το καλό και το κακό για τον Μπλαίηκ δεν είναι δύο πράγματα αντίθετα. Δεν είναι η πάλη του Θεού με το Σατανά όπου ο υιός επαναστατεί στην κυριαρχία του πατέρα πάνω του. Πρόκειται ουσιαστικά για μία δύναμη. Μία οντότητα με δύο όψεις η οποία προβάλλεται και στην ανθρώπινη ψυχή. Σε αυτό το διπρόσωπο ον, από τη μια μεριά έχουμε την πραότητα και μειλιχιότητα που πηγάζουν από τη δύναμη της λογικής, ενώ από την άλλη έχουμε τη δυναμική βιαιότητα, την αγριάδα και το πάθος που πηγάζουν από το σκοτεινό βάραθρο των ενστίκτων. Ο διαχωρισμός των δύο αυτών δυνατοτήτων-προσώπων και η χρήση κυρίως της λογικής σε βάρος των ενστίκτων οδήγησε τελικά των άνθρωπο σε ένα μίζερο ημίφως αποκτήνωσης, όχι από τα "επικίνδυνα" ενστικτώδη πάθη όπως τον δίδαξε η θρησκεία, αλλά από την απουσία τους αφού στο τέλος αχρηστεύτηκαν. Αυτή η πεποίθηση είναι ολοφάνερη στο παρακάτω μικρό απόσπασμα από τους γάμους του ουρανού και της κόλασης που λέγεται "Η φωνή του Διαβόλου" και αξίζει να διαβάσετε.
"Όλες οι γραφές ή οι ιεροί κώδικες υπήρξαν οι αιτίες για τα ακόλουθα λάθη:
1. Πως ο άνθρωπος έχει δύο πραγματικές υπαρκτικές αρχές - ήτοι: ένα Σώμα και μία Ψυχή.
2. Πως η ενέργεια αποκαλούμενη κακό εκπορεύεται μόνο από το σώμα και πως η λογική αποκαλούμενη καλό εκπορεύεται μόνο από την ψυχή.
3. Πως ο Θεός θα βασανίζει τον Άνθρωπο εις τον αιώνα επειδή είναι έρμαιο των Ενεργειών του.
Όμως τα ακόλουθα αντίθετα σε αυτά είναι αληθινά:
1. Ο Άνθρωπος δεν έχει σώμα χωριστό από την ψυχή του, γιατί αυτό που ονομάζουμε σώμα είναι μέρος της ψυχής που το διακρίνουμε με τις πέντε αισθήσεις, τους μοναδικούς διαύλους της ψυχής στις μέρες μας.
2. Η Ενέργεια είναι η μόνη ζωή και εκπορεύεται από το Σώμα και η λογική είναι όριο ή εξωτερική περιφέρεια της Ενέργειας.
3. Η Ενέργεια είναι αιώνια ηδονή.
Αυτή τη σιγουριά ότι μέσω της ηδονής ο άνθρωπος μπορεί να νιώθει και να καταλαβαίνει την ύπαρξη, αλλά και την επίμονη και ασταμάτητη προσπάθεια να το κάνει αυτό ορατό στους άλλους ανθρώπους βροντοφωνάζοντας το, λέγοντας ουσιαστικά ότι η ενέργεια και η ηδονή είναι ο Θεός που μέρος του είμαστε και εμείς, πολύ πιθανόν να λάτρεψε και ο JAH WOBBLE στον Ουίλιαμ Μπλαίηκ. Σε αυτόν τον δίσκο-αφιέρωμα που του έκανε, σχολιάζει στο εισαγωγικό σημείωμα του ολιγοσέλιδου ένθετου ένα ζωγραφικό έργο του, όπου διακρίνει έναν άγγελο να παρουσιάζεται αδύναμος και αποσυντονισμένος μπροστά στην ενέργεια, τη δυναμική και το άγριο πάθος ενός δαίμονα που εμφανίζεται μπροστά του. Το αντίθετο δηλαδή απ' ότι συμβαίνει συνήθως σε αυτού του είδους τις εικόνες.
Στο ηχητικό μέρος της έκδοσης, μαζί με τους συνεργάτες του που κάποιοι από αυτούς είναι οι κύριοι MARK FERDA, JACKIE LIEBEZEIT και CLIVE BELL (δε συμμετέχει ο Bill Laswell), ο JAH WOBBLE κατασκευάζει ένα φοβερά καλομαγειρεμένο psychedelic dub παρόμοιο με αυτό που συναντούμε σε όλη τη σόλο πορεία του, μόνο που εδώ τραγουδά και απαγγέλλει ο ίδιος στίχους του Ουίλιαμ, με τρόπο ο οποίος δείχνει ξεκάθαρα την αγάπη και τη συγκίνηση του για αυτούς.
Δύο σπουδαία μέρη του δίσκου είναι το "Lonely London" και το "Bob and James". Στο πρώτο, μετά από μια πολύτιμη κρουστή εισαγωγή νιώθεις ότι ανοίγονται ξάφνου μπροστά σου οι αόρατες πύλες του κόσμου του Ουίλιαμ Μπλαίηκ. Αυτός ο ροζ παράδεισος, ο αχανής και άπατος απ' όπου ξεπετάγονται κάθε είδους άγνωστα αγγελοδαιμόνια σαν πεταλούδες από παντού και σε "πνίγουν" με την παρουσία τους. Μη νομίσεις όμως ότι η γλυκιά αυτή ατμόσφαιρα είναι μόνο κάτι "καλό"... Κινδυνεύεις να χαθείς για πάντα εκεί μέσα ακούγοντας το ψυχεδελικό ντελίριο της φωνής του JAH που φωνάζει στα ώτα σου τους στίχους από τις "παροιμίες της κόλασης" και να μην ξαναβρείς ποτέ τη λογική σου. Στο "Bob and James" μια άλλου τύπου παραδεισοκόλαση με καπνό, παραλήρημα, υγρασία, κλίμα τροπικό και κίτρινο ουρανό που ακούγεται σαν ηλεκτρική θύελλα από μανιασμένο μπάσο σε αφρικάνικη τελετουργική μπάντα.
Ο στόχος επετεύχθη. Να γίνει ένα άλμπουμ όπου η γλυκύτητα και η ομορφιά είναι το ίδιο με τα σκοτεινά παράθυρα προς το έρεβος. Όπως θα ήθελε και ο Ουίλιαμ Μπλαίηκ.