John Zorn

Με τι να πρωτοασχοληθείς άμα καταπιαστείς με το κεφάλαιο το αναφερόμενο στον John Zorn. Είναι σίγουρο ότι αυτό δεν θα είναι το μοναδικό κείμενο που γράφω για την πάρτη του. Εξαιτίας του, η μουσική δεν είναι πια η ίδια. Δεν είναι μόνο ένας δυναμικός σαξοφωνίστας. Δεν είναι μόνο ένας μούλτι-υπερ-συνθέτης. Δεν είναι μόνο ένας μέγιστος παιγνιο-αυτοσχεδιαστής σατράπης. Είναι ένα μεγάλο μουσικό μυαλό το οποίο έχει κατεδαφίσει τη μπάνκα του απρόβλεπτου και της ηχητικής ευρεσιτεχνίας τα τελευταία περίπου 40 χρόνια. Είθε να συνεχίσει έτσι για άλλα τόσα. Ένα από τα πολλά ενδιαφέροντά του είναι οι "ακραίες" εκφάνσεις της ηχητικής τέχνης. Μία από αυτές (αυτή που μας ενδιαφέρει εδώ) είναι το hard rock. Τρεις δίσκοι λοιπόν του John Zorn, με βασικό πρωταγωνιστή τους το hard rock, έτσι όπως αυτός το κατάλαβε και μας το παρέδωσε.

Painkiller - Guts of a virgin (Earache 1991)

Βρωμιά, ταχύτητα, έρεβος. Εκτός του ότι είναι μια από τις πιο ολοκληρωμένες και απολαυστικές δισκογραφικές απόπειρες του John Zorn, είναι σίγουρα η μοναδική με τόσο αποφασισμένη θέληση να μείνει ο ακροατής με τα μάτια αλλήθωρα, τη μύτη ματωμένη, το στόμα ορθάνοιχτο, τα δόντια στο πάτωμα και το μυαλό να μπερδεύει τις αισθήσεις. Κόλαση... Ας δούμε το λοιπόν από που, πως και γιατί: στα τέλη των 80s ο Zorn, έχοντας ακούσει αρκετό grind, thrash και speed metal και φυσικά έχοντας μείνει κατενθουσιασμένος από την ενέργεια, την αγριότητα και την αμεσότητα συγκροτημάτων όπως οι Napalm Death (με τους οποίους έχει συνεργαστεί τελευταία), οι Metallica, οι Godflesh και πολλοί άλλοι, αποφάσισε ότι ήθελε να δοκιμάσει και τις δικές του δυνάμεις σε αυτό το γήπεδο. Δεν έμενε παρά να βρεθούν οι κατάλληλοι συνεργάτες. Αφού έγινε το πρώτο κρας τεστ με τους Naked City για τους οποίους θα σας πω παρακάτω, το τελειωτικό χτύπημα ήρθε το 1991 με το "Guts of a virgin". Κάμποσο καιρό πιο πριν, σε συναυλία στην Ιαπωνία, παρακολούθησε τους προαναφερθέντες Napalm Death και έμεινε κάγκελο με τον ντράμερ τους τον Mick Harris. Ένας ντράμερ όχι μόνο καταιγιστικών ταχυτήτων αλλά και τεράστιου ηχητικού όγκου. Η δύναμη κρούσης του είναι ισοδύναμη με περίπου 1839 τόνους η κάθε μπαγκετιά! Και όμως... Παρόλα αυτά δεν είναι μονολιθικός και άκαμπτος, αλλά γρήγορος και αεράτος!!!!! Τον άρπαξε λοιπόν από τους Napalm Death και αφού κάλεσε τον πολυπράγμονα Bill Laswell να προσφέρει χείρα βοηθείας παίζοντας μανιασμένο και βουτηγμένο μέσα σε υγρό μπαταρίας μπάσο, οι τρεις τους δημιούργησαν το πιο αιμοβόρο grind συγκρότημα όλων των εποχών. Τους Painkiller. Προσοχή όμως. Μη μπερδεύεσαι. Για τον John Zorn μιλάμε. Τίποτα τυποποιημένο μην περιμένεις από δαύτον. Σαξόφωνο, ηλεκτρικό μπάσο, τύμπανα και φωνητικά που οδηγούν στη σύνδεση του πιο ακραίου με απουσία ελέους και με υπερτροφική καφρίλα rock με την free jazz! H πρώτη φορά που πάτησα το play υπήρξε μια αξιομνημόνευτη στιγμή. Δεν ήξερα τι με περίμενε... Ξεκινά με μια κραυγή κολασμένη (ή ο Zorn ή ο Harris) που σου ξυρίζει τα αυτιά. Τρώγοντας λοιπόν την πρώτη σφαλιάρα και παίρνοντας μια μικρή γεύση, περνώ με ένα χαμόγελο έκπληξης πολύ ωραία κατά τη διάρκεια των πρώτων 11 κομματιών ακούγοντας με βουλιμία. Το χαμόγελο κόπηκε στο τελευταίο κομμάτι που λέγεται "Devil's eye". Οι ταχύτητες πέφτουν και ο βόρβορος σε ρουφάει και σε αποτελειώνει.

Οι τρεις τους κλείστηκαν σε ένα στούντιο για λίγες ώρες και ηχογράφησαν μία κι έξω αυτό το "πράγμα" που δεν ξέρεις πραγματικά πως να το χαρακτηρίσεις. Ένα παραληρηματικό ξεκατινιασμένο καρδιοχτύπι. Δεν υπάρχουν οδηγίες, ιδέες και συνταγές για ένα τέτοιο αποτέλεσμα, τουλάχιστον σίγουρα δεν έχει και πολύ σημασία η πιθανή ύπαρξή τους. Όχι όταν οι μουσικοί καταλαμβάνονται αναπάντεχα και αυτόματα από καθαρή έκσταση. Δεν υπάρχει πεπατημένη για το "Guts of a virgin". Αυτός είναι και ο λόγος που οι επόμενοι, επίσης καλοί δίσκοι των Painkiller, δεν έχουν τη λύσσα και την αμεσότητα του.

Naked City - Torture Garden (Earache 1991)

Πριν τους Painkiller, ο Zorn έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο "Naked City". Ένα σχέδιο μεγαλεπήβολο, μιας και πρόκειται για ένα από τα πιο multi-dimentional συγκροτήματα στον πλανήτη. Οι πρώτες δοκιμές έλαβαν χώρα υπό μία διάθεση πολύ πιθανόν παρεΐστικη, κατά τα τέλη της δεκαετίας του '80. Όλοι οι συμμετέχοντες έχουν συνεργαστεί πάρα πολλές φορές με τον John Zorn καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Η επιδίωξη τους μπορεί να πει κανείς ότι ήταν η επανεκκίνηση του rock μέσα από το παίγνιο και με νέους όρους. Να το εμβολιάσουν με ίσες δώσεις από σχεδόν όλες τις μουσικές που μπορεί (και δεν μπορεί) κανείς να φανταστεί. Ένα συνονθύλευμα πολλών διαφορετικών μεταξύ τους πραγμάτων. Ένα πολυ-fusion με υπερηχητικές (ειδικά στην περίπτωση του torture garden) ταχύτητες. Σε live μορφή ο John Zorn (σαξόφωνο), ο Fred Frith (ηλεκτρικό μπάσο), ο Bill Frisell (ηλεκτρική κιθάρα), ο Wayne Horvitz (πλήκτρα), ο Joey Baron (τύμπανα) και ο Yamatsuka Eye (φωνητικά) έπαιζαν μία jazz-funk-punk φλεγόμενη που οι παρευρισκόμενοι αδυνατούσαν να περιορίσουν τη θέρμη της ακόμα και μετά από εβδομάδες.

Το "Torture Garden" είναι ο δεύτερος στούντιο δίσκος τους και έχει ένα πιο ειδικό κόνσεπτ. Κάπως όπως το λέει ο τίτλος. Περίπου μισή ώρα πάρα πολύ μικρών τρακιδίων (από λίγα δευτερόλεπτα έως λεπτό - trust me δεν χρειάζεται να είναι μεγαλύτερα) τα οποία λειτουργούν σαν εγκεφαλικό piercing. O στόχος είναι να εφαρμοστούν οι ιδέες του Zorn για το φιούζιον όπως το περιγράψαμε παραπάνω αλλά στο χώρο του grindcore. Πως άραγε μπορεί να ακούγεται ένα τέτοιο "άσμα" που να περιέχει jazz, funk, country, soul, punk, disco και να διαρκεί μόλις μισό λεπτό; Μόνο το torture garden έχει απάντηση! Μισή ώρα ηχητικού βασανιστηρίου που όμως δεν αποτυγχάνει ούτε μιλισεκόντ να βγάλει το μαζοχισμό σου στην επιφάνεια. Μας πληροφορεί και εδώ ο Zorn στο ευχαριστήριο σημείωμα του μπούκλετ για κάποιους από τους μουσικούς από τους οποίους εμπνεύστηκε (και για αυτό τους ευχαριστεί) αυτό το -χωρίς ιερό και όσιο- μεγαλούργημα. RUINS, SOB, BOREDOMS, UFO OR DIE, CARCASS, NAPALM DEATH(φυσικά), GOD, GODFLESH, HUSKER DU, KRAMER... Δύσκολα πράγματα. Αν ζήσεις από την εμπειρία θα αντιληφθείς ότι πρέπει να 'ναι κάποιος τρομερός υπερ-παίκτουρας για να μπορέσει να ακολουθήσει τις μαεστρικές-ακροβατικές οδηγίες του κάπταιν Zorn, όπως τις βλέπουμε και στα διάφορα βίντεο από συναυλίες στο you-tube. Καθαρό grind. Πώς είπατε; Καθαρό; Mα ναι... Μια αίσθηση καθαρότητας λαμβάνει κανείς από το δέσιμο του συγκροτήματος που πίσω από το άγριο ξεκατίνιασμα και τις ολέθριες ταχύτητες βλέπουμε ότι παίζει τα πάντα σωστά, "τέλεια" και κρυστάλλινα και μάλιστα χωρίς καμία άψυχη δήθεν βιρτουοζιτέ η οποία είναι χαρακτηριστικό ανθρώπων που δεν αντιλαμβάνονται τη μουσικότητα και την ποιητική. Τι λέμε τώρα... Για τον John Zorn μιλάμε όχι για κανένα τυχάρπαστο παιδαρέλι! Το "Torture garden" είναι ένας δίσκος σπονδή στο θεό της μουσικής, όταν αυτός κατά λάθος πιάστηκε στα πράσα να κάνει παρέα με μεταλλάδες οπαδούς του Ντε Σαντ.

Naked City - Leng Tch'e (Toy's Factory 1992)

Οι Naked City έβγαλαν και άλλους δίσκους, στους οποίους κάνουν διάφορες δοκιμές και πειράματα. Καθαρή jazz, διασκευές Debussy και Messiaen, μέχρι και dark ambient στο πολύ ξεχωριστό " Absinthe", το στερνοπούλι τους που είναι ξεχωριστό κεφάλαιο από μόνο του. Όμως ένας άλλος δίσκος τους ο οποίος έχει σχέση με το θέμα μας είναι το "Leng Tch'e" (εκατό κομμάτια). Έτσι ονομαζόταν μια παραδοσιακή τελετουργική εκτέλεση σε δημόσια θέα στην Κίνα. Η πρακτική της σταμάτησε στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Αυτό σημαίνει ότι έφτασαν στα μάτια του John Zorn φωτογραφίες από μια από τις τελευταίες εκτελέσεις αυτού του είδους. Ο τιμωρούμενος σταυρωνόταν σε πλατεία. Μετά οι δήμιοι του έκοβαν κομμάτια με μαχαίρια μέχρι τελικά να αφήσει την τελευταία του πνοή. Η διαδικασία αυτή όπως καταλαβαίνετε ήταν τρομακτικά αργή και φρικαλέα. Έχοντας διαβάσει τις εντυπώσεις του Bataille για αυτές τις φωτογραφίες, ο Zorn επηρεάστηκε το ίδιο σφόδρα από την τρομερή έως εκστατική ένταση τους και θέλησε να φτιάξει μια μουσική αναπαράσταση. Θεώρησε καταλληλότερο όχημα για το εγχείρημα αυτό τους Naked City, με τους οποίους κατασκεύασε ένα ροκ θεατρικό που κόβει τα ήπατα.

Ένα και μοναδικό κομμάτι μισής ώρας με ταχύτητες αισθητά μειωμένες σε σχέση με το "Torture garden" και χωρίς την πληθώρα διαφορετικών στοιχείων. Κατά κάποιο τρόπο ηχητικά είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος σε σχέση με το "Torture garden". Στην αρχή "βλέπεις" μόνο τη λεπίδα με τη μορφή ηλεκτρικής κιθάρας να προμηνύει το επερχόμενο όργιο αβάσταχτης αγριότητας. Τα τρομερά μονολιθικά τύμπανα μπαίνουν στη σκηνή για να διατάξουν την εκκίνηση. Τα μαχαίρια αργά και αποφασιστικά διαπερνούν τα μέλη σου και το αίμα χύνεται. Κάτι σχεδόν ακατανόητο και αδιόρατο σε κάνει να συνεχίζεις την ακρόαση. Γύρω στο ένα τέταρτο η λυσσασμένη φωνή καταλαμβάνει τη σύνθεση μιας και δεν επιτρέπεται πια στο σώμα να μην αντιδράσει. Η παράσταση έχει φτάσει στο πικ. Η δραματικότητα στο απόγειο της δυναμικής της. Κάθε ανάσα και μαρτυρική αγωνία. Η έκσταση ξεπερνά τα όρια της αντοχής και η μοναδική λύτρωση είναι ένας θάνατος που πια μοιάζει με τη θαλπωρή της ανυπαρξίας που ακόμα δεν μπορείς να γευτείς. Η απόλυτη ηδονή του πόνου.

Επίλογος

(John Zorn - Leviathan) (από τον δίσκο "ΙΑΟ")

Το νερό ήταν πηχτό μαύρο και αδιαπέραστο σαν πίσσα. 36000 βαθμοί Κελσίου, σε μια έκταση άνευ πάτου όπου ο δράκος χρειάστηκε 1500 χρόνια για να κάνει την εμφάνιση του στην επιφάνεια, όπως το πληροφορήθηκες από τους κώδικες. Αυτό έλεγε η παράδοση. Η αποκάλυψη λάβαινε χώρα μέσα στην κοιλιά του δράκου. Δεν υπήρχε μέση αρχή και τέλος. Μόνο το αναφιλητό των ψυχών κατά τη διάρκεια του αλέσματος στο καθαρτήριο...

YouTube