O Bill Laswell, οι Material και η μουσική χωρίς όρια

Εννιά χρόνια στο MiC και δεν έχω γράψει ακόμα έναν «Ήχο στην Έρημο» αφιερωμένο στον Bill Laswell. Σα δεν ντρέπομαι... Αφού μπορεί να μιλάει κανείς ώρες ατελείωτες για τα έργα του τα οποία είναι κυριολεκτικά εκατοντάδες από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 μέχρι σήμερα. Παίζει ηλεκτρικό μπάσο ο Bill Laswell για όσους δεν το ξέρουν, αλλά να τον πεις απλά μπασίστα αποτελεί σχεδόν προσβολή γιατί ο άνθρωπος είναι καλλιτέχνης ολκής που έχει κάνει κυριολεκτικά τα πάντα. ΤΑ ΠΑΝΤΑ όμως. Έχει «παίξει» με όλες τις μουσικές του πλανήτη Γη. Και είναι και παραγωγός με άποψη που φροντίζει τους πάντες από τον πιο άγνωστο μουρλό στο πουθενά μέχρι τον Iggy Pop και τους Motörhead. Από το προωθημένο fusion, το art rock και το no wave απ’ όπου ξεκίνησε (και ποτέ δεν παράτησε) μέχρι τα πιο απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη μπολιάζοντας τη μουσική του με… άλλους κόσμους, μέχρι και την electronica, χωρίς όμως όλα αυτά να τα αντιμετωπίζει ως ξεχωριστές αποκομμένες μεταξύ τους οντότητες. Δεν είναι πάντα ίδιος, κάποιες φορές κάνει rock, άλλες funk, άλλες dub, drum & bass, ambient και πάει λέγοντας. Όλα όμως έχουν μια διακριτή σύνδεση μεταξύ τους, είτε υπάρχει το απολύτως αναγνωρίσιμο μπάσο του μέσα είτε όχι.

Είναι τεράστια λοιπόν η ιστορία του. Όμως εγώ θα σας πω για μια πολύ ξεχωριστή και ιδιαίτερη στιγμή, έναν δίσκο ο οποίος έχει μεν την υπογραφή Material, που είναι μια από τις πιο γνωστές υπερμπάντες του, αλλά ποτέ δεν τους έχει ξανακούσει έτσι κανείς όπως στο live άλμπουμ στο Soundscape.

Αυτός ο δίσκος αν και δεν είναι πολύ γνωστός (κυρίως γιατί είναι μια από τις πολύ ειδικές και προσεγμένες εκδόσεις της σημαντικής ιαπωνικής jazz εταιρίας DIW), ακόμα και σε όσους ακούνε τον Bill Laswell, είναι ένας από τους μετρημένους στα δάχτυλα κορυφαίους του. Πρόκειται για μία μόνο τεράστια «σύνθεση» σχεδόν μιας ώρας από ένα live που έλαβε χώρα το 1981. Στους Material ποτέ δεν συμμετέχουν ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι, πάντα υπάρχουν προσθαφαιρέσεις και guests ανάλογα με την περίσταση. Εδώ έχουμε τον Bill Laswell φυσικά στο μπάσο που είναι πάντα ο μόνος σταθερός μέσα στα χρόνια, τον Michael Beinhorn στα ηλεκτρονικά, τον Fred Frith στην κιθάρα και τους Charles Noyes, David Moss και Mark Miller στα κρουστά και στα drums. Ναι. Πολύ καλά διαβάσατε. Τρεις drummers!

Τι παίζουν όμως εδώ όλοι αυτοί; Αυτά που παίζουν είναι ο άλλος λόγος που αυτό το επίτευγμα δεν είναι από τα πιο γνωστά του Laswell, γιατί οι τύποι εδώ μπαίνουν βαθιά στο πνεύμα του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού παίζοντας με ορμή και αγριότητα εντελώς αφαιρετικά, λες και είναι μια λυσσασμένη και οξεία εκδοχή των AMM ή ακόμα και των Ιταλών Area στα πιο φευγάτα τους. Όπως καταλαβαίνει κανείς, δεν μπορεί να είναι και πολύ εμπορικό και δημοφιλές κάτι τέτοιο. Αποδεικνύεται όμως και εδώ ότι η δημοφιλία δεν είναι το μέτρο του πόσο καλό μπορεί να είναι ένα έργο. Και είναι πράγματι πάρα πολύ καλό. Πιστεύω ότι είναι ένας από τους δίσκους του Laswell που πρέπει οπωσδήποτε να ακούσει κανείς αν στ’ αλήθεια θέλει να καταλάβει γιατί είναι τόσο σπουδαίος μουσικός και να μπει στο πνεύμα του πιο ουσιαστικά. Με υπομονή και επιμονή η ακρόαση για τους λιγότερο μυημένους αφού θα έχουν να αντιμετωπίσουν έναν ωκεανό κυριολεκτικά από φαινομενικά άναρχους θορύβους που για πολύ ώρα πάλλονται και κάποιες φορές συγκλίνουν και οδηγούνται σε ρυθμικό ορυμαγδό. Λίγες φορές φτάνουν μέχρι και σε rock κορυφώσεις, οι οποίες όμως γρήγορα εξαϋλώνονται για χάρη ενός αέναου παθιασμένου ψαξίματος της επιτόπου σύνθεσης. Υπάρχει ακόμα και εδώ η ιδέα του rock κι ας μην είναι τελικά rock το αποτέλεσμα. Σκληρός ήχος και δύσκολος, ακραίος σε σημεία. Όμως όπως έχουμε ξαναπεί η σπουδαία μουσική, ενώ δεν είναι πάντα δύσκολη, στόχος της δεν είναι να είναι εύκολη, είναι να είναι ζωντανή, να έχει δικό της λόγο, πέρα ακόμα και από τις προθέσεις του ίδιου του δημιουργού της. Να ταράζει (με όλες τις έννοιες) τον ακροατή, να τον εκπαιδεύει, να τον προβληματίζει, να τον κάνει να σκέφτεται. Να τον βγάζει από τις εγκατεστημένες μέσα στο μυαλό τυποποιήσεις του. Είναι έτσι αυτή η συναυλία. Ένα μεγάλο γεγονός του αυτοσχεδιασμού και της σύγχρονης μουσικής.