Σημεία, μύθοι και τέρατα #7

Ο Εκδημοκρατισμός της καφρίλας

"Όταν όλοι φοράνε παντελόνια, προστάτεψε εκείνον που τολμάει να κυκλοφορήσει γυμνός στο πλήθος. Όταν όλοι γύρω σου είναι ξεβράκωτοι, είναι ο καλοντυμένος εκείνος που σ' έχει ανάγκη"
(αγνώστου Ζεν σοφού)

Αν θα έπρεπε να συνοψίσουμε τη σημερινή εποχή μας σε μια και μόνο εικόνα θα μπορούσαμε κάλλιστα να διαλέξουμε το αμήχανο χαμόγελο του αντικειμένου μπροστά στην κάντιντ κάμερα. Συμπεριφορές που παλιότερα θα αναγόντουσαν απλά και μόνο στη σφαίρα του απρεπούς ή του παραλόγου έχουν γίνει από καιρού αποδεκτές μόνο και μόνο γιατί φανερωθήκαν στον φακό. Κι αυτό όχι σε μια κίνηση χειραφέτησης -μακάρι να 'ταν έτσι- αλλά σε μια ακόμα εξολόθρευση νοήματος. Η πανοπτική δομή της κάντιτ κάμερας ακυρώνει όσους έτυχε να βρουν το αστείο της καθόλου αστείο. Από την άλλη νομιμοποιεί όχι τις πράξεις των αντικειμένων που συλλαμβάνει, αλλά την αποστέωση της αμηχανίας τους. Έτσι ανάγει σε υπέρτατο αγαθό την ψυχαναγκαστική αντίδραση τού να χαμογελάς αυτόματα με το που ανάβει το φλας. Σα να λέμε ότι όλα τα κοριτσάκια του κόσμου πρέπει να μάθουν να μη φοβούνται πια τους επιδειξίες, αλλά να τους χαμογελούν διάπλατα με το που αυτοί ανοίγουν την καμπαρντίνα τους.

Είναι γνωστό ότι η γελοιότητα δεν έχει όρια, είναι δηλαδή όχι μόνο πηγάδι άπατο αλλά και μαύρη τρύπα που ρουφάει αλύπητα όσους διαβούν το κατώφλι της. Μ' αυτή τη λογική κάθε καινούρια παραλλαγή της φόρμουλας 'κάντιντ κάμερα' αναιρεί τις προηγούμενές της, βάζοντας τον πήχη ακόμα πιο χαμηλά. Με άλλα λόγια το μηδέν σφιχταγκαλιάζει το είδωλό του ως απόδειξη τής έλλειψης αιτίας και ανάγκης.

Κάμποσες γενιές πριν θα μπορούσαμε να συνδέσουμε το αρχέτυπο της αναίδειας με την εξής εικόνα: κάποιον που από το πουθενά μπαίνει στο υποβλητικό σκηνικό και τραβάει με ορμή το τελευταίο πέπλο της Σαλώμης. Αλλά οι γενιές που μεσολάβησαν δεν κατάφεραν να σώσουν την αναίδεια από τις συμβάσεις τής αστικής καταπίεσης αλλά ούτε κι από τις αναιρέσεις των επακόλουθων επαναστάσεων-χωρίς-αιτία (κι άρα χωρίς αποτέλεσμα). Τώρα, στα χιλιάδες "σπιτικά" βίντεο που κυκλοφορούν κάθε μέρα στο Ίντερνετ η αντίδραση του κοινού στη Σαλώμη της μεταφοράς μας είναι να την διακορεύσουν, λιθοβολήσουν και κατακρεουργήσουν "έτσι, για πλάκα". Αρκεί να είναι η κάμερα κάπου να απαθανατίσει τη στιγμή όπου η ανία αναπαράχθηκε σε άλλο ένα κλώνο της, όπως παλιότερα μεταδιδόταν ο λoιμός.

Ως χρήστης και βιοπορίστρια τού Διαδικτύου λαμβάνω τακτικά βίντεο, κείμενα και μηνύματα που κάποιος τα έριξε στο γνωστό γκρεμό της προώθησης (forward). Αν εξαιρέσω τις λιγοστές εικόνες που φτάνουν "μιλημένες" από τους καλούς φίλους οι οποίοι ξέρουν γιατί με βρίσκουν και τι μου στέλνουν, όλα τα άλλα στα οποία (αφελώς ή από σπόντα) εκτίθεμαι επιβεβαιώνουν αυτό που ονομάζω "εκδημοκρατισμό της καφρίλας", εκείνο που όλο και πιο συχνά καταλήγει σ' έναν απόλυτο φασισμό της αμετροέπειας.

Έστω ότι αυτή τη στιγμή γινόταν ένα θαύμα και δε ξαναέβλεπα ποτέ ξανά στη ζωή μου ίχνος από αυτά τα φιλμάκια. Ακόμα κι έτσι η μοίρα το έχει ήδη φέρει ώστε να είμαι στον ανθό της ηλικίας μου και να 'χω δει κοριτσάκια να αποκεφαλίζουν γάτες, skaters να συνθλίβουν τ' αχαμνά τους στο κοντινότερο πεζούλι, γιαγιάδες να αυτοϊκανοποιούνται, μωρά να εκρήγνυνται, νοικοκυρές (σε απόγνωση) να προκαλούν πυρκαγιές με το μεθάνιο της πορδής τους, την περούκα ενός παππού να μπλέκεται στα καλώδια της ΔΕΗ, δικαστές να σοδομίζονται, πολιτικούς ν' αυτοκτονούν, τη κυρία της διπλανής πόρτας να ξεμαλλιάζει το παιδί της, έναν αγρότη να καίει τη σοδειά του, έναν αστροναύτη να πέφτει ανάποδα με αλεξίπτωτο και να εξαχνώνεται στη στρατόσφαιρα, μία πωλήτρια να ευνουχίζει τους ανυποψίαστους πελάτες της - όλα για πλάκα, όλα για να περάσει η ώρα, όλα για την κρυφή κάμερα στη γωνιά και για τα εκατομμύρια μάτια-μπανιστήρια του Διαδικτύου.

Αυτές κι άλλες εικόνες ήρθαν, παρήλθαν και γυροφέρνουν χαμένες στο υποσυνείδητό μου μέχρι τη στιγμή που το deja vu της τελευταίας μου ανάσας να μου τις ξεφουρνίσει στη μούρη: Εικόνες που δεν επέλεξα, εικόνες πάνω στην οθόνη, εικόνες άσχετες με ότι συμβαίνει πραγματικά στις ζωές μας, περιστατικά που δεν προκλήθηκαν από εμένα, ούτε από αυτούς που μου τα έστειλαν -εικόνες της κακοφορμισμένης μας ελπίδας ότι το φάρμακο για την ανία θα είναι κρυμμένο στο επόμενο φιλμάκι.

Η γενιά μου κάνει ότι ξέρει πως το πηγάδι δεν έχει πάτο, αλλά παρόλα αυτά επιμένει να ρίχνει πέτρες. Χαχανίζει μπροστά στις οθόνες κι έτσι δεν της μένει χρόνος να δει ποιος γελάει πίσω απ' την πλάτη της.

25/03/06