Thelonious Monk: Straight, No Chaser

Ήταν στη Νέα Υόρκη, στα τέλη των 80s όταν ο σκηνοθέτης και κινηματογραφιστής Christian Blackwood ανέφερε στον παραγωγό Bruce Ricker πως μαζί με τον αδερφό του είχαν φτιάξει ένα φιλμάκι μιας ώρας για τον Thelonious Monk, το οποίο έπαιξε μόνο στη γερμανική τηλεόραση. Όταν ο δεύτερος το είδε, το χαρακτήρισε ως “οι περγαμηνές της Νεκρής Θάλασσας της jazz” και πρότεινε να φτιάξουν ένα καινούριο ντοκιμαντέρ που θα πατάει πάνω στο υπάρχον υλικό, καλώντας μάλιστα και τη σκηνοθέτιδα Charlotte Zwerin να μπει στο κόλπο. Φυσικά, σχεδόν ποτέ τα πράγματα δεν κυλούν με βάση τα αρχικά πλάνα και για να μην τα πολυλογώ, χρειάστηκε κάπου στην πορεία να εμφανιστεί κι ο Clint Eastwood ο οποίος έτρεφε - και τρέφει ακόμα φαντάζομαι - ιδιαίτερη αγάπη για τη jazz, να συμμετάσχει ως συμπαραγωγός και να ολοκληρωθεί επιτυχώς το πρότζεκτ.

Περισσότερο ως μια καταγραφή σπουδαίου οπτικοακουστικού υλικού και λιγότερο ως ντοκιμαντέρ κλασικής αφήγησης, αν και περιέχει συνεντεύξεις με μέλη της οικογένειας του Monk και συνεργάτες, το “Straight, No Chaser” είναι μια εξαιρετική καταγραφή της ζωής του σπουδαίου τζαζίστα, ενός μουσικού που η λέξη ιδιοσυγκρασιακός είναι σα να φτιάχτηκε για ανθρώπους σαν εκείνον.

Ο Monk με σήματα κατατεθέντα τα περίεργα καπέλα, το goatee μουσάκι και την χαρακτηριστικά παράξενη ομιλία, στην ουσία έθεσε τα θεμέλια του bebop (μαζί με τους Dizzy Gillespie και Charlie Parker), ανασχηματίζοντας ολόκληρη τη jazz και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετάβαση των μαύρων μουσικών από διασκεδαστές σε καθαρούς δημιουργούς με βάση τους το τρίπτυχο: ανεξαρτησία/δύναμη/αξιοπρέπεια.

Εκ των πραγμάτων όλα αυτά δεν ήταν εφικτό να γίνουν ως ένας ήσυχος περίπατος στο πάρκο, οπότε μαθαίνουμε για τα προβλήματα με την αστυνομία, τις κάθε λογής δυσκολίες, την ψυχική ασθένεια, με φόντο σκηνές από ξενοδοχεία, νυχτερινά κλαμπ, αεροδρόμια, σπίτια, πρόβες, λεωφορεία, συναυλίες μέχρι και την κηδεία του Monk, μετά τον θάνατό του στις 17 Φεβρουαρίου 1982.

Ειδική μνεία και σπουδαία κεφάλαια αποτελούν εκ των πραγμάτων οι δύο σημαντικές γυναίκες της ζωής του. Καταρχάς η γυναίκα του Nellie, απόλυτη μούσα και κολώνα για τον χαρισματικό πιανίστα, χωρίς την οποία δεν θα μπορούσε καν να υπάρξει, όχι να μεγαλουργήσει. Δεύτερη κυρία η Pannonica de Koenigswarter, άτυπη οσία και προστάτιδα αρκετών μουσικών της jazz, με την οποία ανέπτυξε ξεχωριστή σχέση από το βράδυ που τους γνώρισε η Mary Lou Williams κι έκτοτε. Της αφιέρωσε μάλιστα και το πολύ γνωστό του κομμάτι “Pannonica”.

O Μonk είχε πει κάποτε πως αν δεν τα κατάφερνε με το πιάνο πιθανότατα θα είχε γίνει ο μεγαλύτερος αλήτης. Ευτυχώς για εκείνον και για όλους εμάς κατ’ επέκταση, όχι μόνο τα κατάφερε αλλά άλλαξε και την ιστορία της μουσικής.