Αντίδοτο στην απάθεια η αμφιβολία

Στην πρώτη γρήγορη ανάγνωση των παρακάτω απαντήσεων, η πρώτη σκέψη που μου γεννήθηκε ήταν "επιστήμονας με αλλεργία στις θεωρίες συνωμοσίας, δικός μου άνθρωπος!". Στην επόμενη και ουσιαστική ανάγνωσή της, σε συνδυασμό με την ακρόαση του "Dead/Computer/Blues", η πρώτη σκέψη που μου δημιουργήθηκε ήταν "απόλυτα συνεπής στην μουσική πορεία του δημιουργός με αγάπη για την ποίηση, δικός μου άνθρωπος!". Ο λόγος λοιπόν στον κύριο Άκη Μπογιατζή, χωρίς καμιά άλλη καθυστέρηση:

Αν και άσχετη με τη χημεία, γνωρίζω ότι "sigmatropic" είναι ένα είδος χημικών αντιδράσεων. Δεδομένου ότι η μουσική διδασκαλία έχει κανόνες, μπορούμε να την παραλληλίσουμε με μια επιστήμη όπως η χημεία; Ή το αισθητικό στοιχεία της τέχνης καθιστά κάτι τέτοιο αδύνατο;
Θα έλεγα ότι η εμφανέστερη σχέση της μουσικής, τουλάχιστον όσον αφορά τους κανόνες, είναι με τα μαθηματικά. Από την άλλη, η χημεία σχετίζεται με διαδικασίες (που τις λένε χημικές αντιδράσεις), όπου μετά από αναδιάταξη ατόμων, μορίων, κλπ., μπορούν να δώσουν μια εντελώς νέα ουσία, στην οποία τα αρχικά συστατικά υπάρχουν σε άλλη θέση, διαφορετική γεωμετρία και συμμετρία, έτσι ώστε δεν "θυμούνται" αυτό που κάποτε υπήρξαν. Μόνο ο χημικός, ή και γενικότερα κάποιος μυημένος μπορεί να τα διακρίνει με βάση την εκπαίδευσή του.

Στη μουσική μπορεί να δει κανείς κάποια συσχέτιση με το παραπάνω, υπό την έννοια ότι ο μουσικός αναδιατάσσει απλούς ήχους με αποτέλεσμα να δημιουργεί μια σύνθεση με δομή, ρυθμό, μελωδία, και η οποία χαρακτηρίζεται από κάποια συμμετρία με την ευρύτερη έννοια. Στη μουσική που προκύπτει, τα αρχικά στοιχεία (ήχοι, θόρυβος, μουσικοί φθόγγοι, κλπ.) υπάρχουν, αν και για τον απλό ακροατή έχουν "ξεχαστεί" καθώς μαγεύεται (ή όχι) από το αριστούργημα. Μόνο για το μουσικό, ή τον αρχιτέκτονα του ήχου, ή τον βαθύτερο γνώστη εν γένει, τα συστατικά αυτά είναι εύκολο να διακριθούν.

Διδάσκετε επίσης στο ΤΕΙ Αθηνών, στο Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης. Πόσο έχει εμπνεύσει την καλλιτεχνική δημιουργία η διδασκαλία και τούμπαλιν; Ή πρόκειται για δυο τελείως διακριτούς και ανεξάρτητους τομείς της ζωής σας;
Η δημιουργία και η διδασκαλία είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Το ένα τροφοδοτεί το άλλο με ιδέες. Κάποιες φορές μάλιστα φτάνουν στο σημείο να ταυτίζονται. Εμπνέομαι όταν διδάσκω στους φοιτητές μου ζητήματα επιστήμης, που για να μεταδώσεις τη σημασία τους και το πεδίο ισχύος τους, πρέπει να μεταδώσεις όλους τους κρίκους της γνώσης, σαν μια εξελικτική γραμμή. Και είναι μια πρόκληση όταν γνωρίζω ότι εκείνοι έχουν ταυτόχρονα και καλλιτεχνικές ευαισθησίες, οι οποίες πρέπει να γίνουν ένα αμάλγαμα με το επιστημονικό, αλλά και το ιστορικό, και το τεχνικό κομμάτι. Πολλές φορές επιστρέφω σπίτι και, αν και πρέπει να "γυρίσω το διακόπτη", γράφω τα καλύτερα κομμάτια μου.

Έχετε 30 και βάλε χρόνια παρουσίας στη μουσική. Πόσο βλέπετε να έχουν αλλάξει τα πράγματα στον ανεξάρτητο μουσικό χώρο στον οποίο κινείστε από τότε με τον Πήγασο και την Creep, έως σήμερα με την παντοκρατορία των social media;
Οι εποχές των Cpt. Nefos και των Libido Blume... Υπήρχε μια "ηρωικότητα" εκείνη την εποχή, όπου έπρεπε να τρέξεις στο δισκοπωλείο να ψάξεις στα ράφια και να βρεις κάτι που κάποτε άκουσες, ή απλά σου έκανε "κλικ" το εξώφυλλο. Ένιωθες μια άγρια χαρά όταν συναντούσες κάτι που θεωρούσες σπάνιο, ή για περιορισμένο κοινό, όπως ήταν οι κυκλοφορίες των ελληνικών ανεξάρτητων εταιριών εκείνη την εποχή. Υπήρχε μια γοητεία σε αυτό, που και σήμερα τη βιώνω τις λίγες φορές που ψάχνω τα ράφια, έστω και μηχανικά, αφού είμαι 99+% υποψιασμένος για αυτά που θα συναντήσω. Νιώθω την ίδια άγρια χαρά ακόμα και σήμερα, όταν δω κάτι που συναντώ για πρώτη φορά, ή απλά, κάτι ξεχασμένο.

Θα ήθελα να σταθώ στα "Δεκαέξη χαϊκού", που είναι ένας δίσκος που αγαπώ ιδιαίτερα. Ο Σεφέρης δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός για τα χαϊκού του-και θα ομολογήσω ότι δεν γνώριζα την ύπαρξή τους πριν το δίσκο. Τι σας είλκυσε σε αυτά, ώστε να ξεκινήσετε τη μελοποίησή τους;
Ούτε και εγώ τα γνώριζα μέχρι να τα συναντήσω γύρω στο 2000 σε κάποια ανθολογία. Είχα όμως ήδη κάποια επαφή με ποιήματα του Σεφέρη, καθώς είχα δουλέψει από τη δεκαετία του '90 το "Ζεστό νερό" και το "Τούτο το σώμα", τα οποία επίσης υπάρχουν στο άλμπουμ, χωρίς να είναι χαϊκού (ανήκουν στο τμήμα των "άλλων ιστοριών"). Όταν λοιπόν έπεσα για πρώτη φορά επάνω στα "δεκαέξη χαϊκού" είπα: "χαϊκού; Ο Σεφέρης;"

Μου μπήκε σχεδόν αμέσως αυτή η τρελή ιδέα: αυτό θα ήταν το επόμενο πρότζεκτ των Sigmatropic. Τώρα που τίθεται ευθέως αυτή η ερώτηση, δεν είμαι σίγουρος τι με τράβηξε περισσότερο σε αυτά. Ίσως ήταν η ασυμμετρία των 17 συλλαβών σε κάθε χαϊκού η οποία ενέπνευσε άλλοτε μια αντίστοιχη μουσική ασυμμετρία, και άλλοτε μια εξωφθάλμως συμμετρική μουσική δομή που ήθελε να αναμετρηθεί με το λόγο.

Θα σας ενδιέφερε να ξανασχοληθείτε με την μελοποίηση ποίησης; Διάβασα ότι δουλεύετε ένα πρότζεκτ πάνω σε ποίηση του Ηλία Λάγιου. Μπορείτε να μας δώσετε κάποιες πληροφορίες σχετικά ή θεωρείτε πώς είναι ακόμα νωρίς;
Σωστά. Το υλικό αυτό υπάρχει εδώ και καιρό και περιμένει τη σειρά του, αν όλα πάνε καλά, και θα αποτελέσει το επόμενο πρότζεκτ. Πρέπει να πω ότι πολλά από τα τραγούδια σε αυτό το υλικό, τα δούλεψα παρέα με τον Ηλία Λάγιο υπό τύπο παιχνιδιού-άσκησης, όπου άλλοτε εκείνος έγραφε τους ποιητικούς του στίχους επάνω σε μουσική που του πρωτοπαρουσίαζα εκείνη τη στιγμή, και άλλοτε το αντίθετο.

Ως προς το "Dead/Computer/Blues", πόσο μεγάλη ήταν η συμμετοχή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στη δημιουργία του άλμπουμ και πόσο επηρέασε/συμμετείχε στη δημιουργική διαδικασία;
Η συμμετοχή του υπολογιστή ήταν και εδώ σημαντική, αλλά μόνο στο επίπεδο οργάνωσης του υλικού, που εδώ "συλλαμβάνεται" (=συντίθεται) και ηχογραφείται με πιο παραδοσιακές μεθόδους, και ενορχηστρώνεται μέσω της παλιάς καλής αλληλεπίδρασης μεταξύ των μουσικών. Εδώ υπάρχει περισσότερος ηλεκτρισμός, αλλά και ακουστική αισθητική, παρά ηλεκτρονικό ambience.

Από ό, τι βλέπω, δεν υπάρχει παραγωγός στο δίσκο, καθώς αναφέρει μόνο "recorded and engineered by Akis Boyatzis". Ποιές δυσκολίες παρουσιάζει ο πλήρης έλεγχος της μουσικής από τον ίδιο τον δημιουργό και πώς τις ξεπερνάτε;
Η απουσία του "produced by..." ήταν μια απόφαση της στιγμής, προκειμένου να τονιστεί εμφατικά η διαφορά με το προηγούμενο υλικό των Sigmatropic στον τομέα του ελέγχου της διαδικασίας της ηχογράφησης.

Έχετε δηλώσει παλιότερα πώς το πρώτο LP που αγοράσατε ήταν το "The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars". Φέτος, δανειστήκατε τον τίτλο του "Spaceface" από το "Moonage Daydream" του. Τι εκτιμάτε στον Bowie; Το "The Next Day" πώς σας φάνηκε;
Εκτιμώ τη λεπτή κυματιστή αισθητική γραμμή που υπάρχει κάτω από τα περισσότερα κομμάτια του, ιδίως εκείνα των δέκα πρώτων χρόνων. Επίσης, από μικρός μου άρεσε πολύ η φωνή του, αν και τώρα έχω κάποιες ενστάσεις, ειδικά για τον τρόπο ερμηνείας. Πράγματι, το "Ziggy Stardust" το "έλιωσα" στο πικάπ μου. Χρειάστηκα να το ξαναγοράσω μερικά χρόνια μετά, πάλι σε βινύλιο, και πιο μετά σε CD. Δυστυχώς δεν έχω πια εκείνη την παλιά κόπια. To "The Next Day" δεν το έχω ακούσει ακόμα.

Μου έκαναν πολλή εντύπωση οι στίχοι του "Septic Skeptic", ειδικά το "skeptic of evolution theory/of how the sun is maneuvering its fire/skeptic just for the sake of it;/skeptic of a truth or a lie". Μου αφήνουν την αίσθηση ότι αναφέρονται στους ανθρώπους που είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν κάθε εναλλακτική θεωρία της μόδας, απλά και μόνο για να φανούν διαφορετικοί από τους υπόλοιπους. Σε τι αναφέρεται το κομμάτι αυτό τελικά;
Ακριβώς! Αυτή είναι η ιδέα. Μόνο που η αιτία δεν είναι απλά "για να είναι διαφορετικοί". Η πληροφορία στην εποχή του ίντερνετ είναι διάχυτη, είναι προσβάσιμη από όλους. Και το αποτέλεσμα: η απάθεια σε οτιδήποτε καινούργιο, καινοφανές ή ακόμα και ανατρεπτικό. Ένα αντίδοτο στην απάθεια: η αμφιβολία. Πρώτος εγώ θα υποστηρίξω τις νέες ιδέες που αμφισβητούν παλιότερες, όταν όμως, και μόνο όταν έχουν υγιείς βάσεις. Έχω προσωπικές εμπειρίες από επαφές "τέταρτου τύπου", όπου προσπαθούν να σου εμφυσήσουν κάτι που χαρακτηρίζουν ως νέο, ενάντια στις κατεστημένες αντιλήψεις, η και ανατρεπτικό. Όλα στα πλαίσια κάποιας αναχρονιστικής θεοσοφίας, ανιστόρητων και αναπόδεικτων θεωριών συνομωσίας. Δυστυχώς υπάρχει τεράστιο έλλειμμα κοινής γνώσης και οι θεωρίες συνομωσίας και οι εναλλακτικές θεωρίες τείνουν να γίνουν κυρίαρχη τάση.

Με απασχολούν ιδιαίτερα οι οπισθοδρομικές θεοκρατικές θεωρίες του "ευφυούς σχεδιασμού" κόντρα στο δαρβινισμό, καθώς και η συντηρητική αντίδραση-αμφισβήτηση προς την άποψη για την ανθρωπογενή υπερθέρμανση του πλανήτη (οι υποστηρικτές αυτής της αντίδρασης λέγονται "skeptics" στην Αμερική).

Είναι ειρωνικό, γιατί μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση ένα θέμα στις πανελλήνιες εξετάσεις πριν πολλά, πολλά χρόνια (όταν ακόμα λέγονταν "εισαγωγικές"), με τίτλο "Η γνώση οδηγεί στην αμφιβολία και η αμφιβολία, στη γνώση". Το θεώρησα (ακόμα το θεωρώ) πολύ προοδευτικό σαν θέμα για έναν δεκαεπτάρη-δεκαοκτάρη. Θεώρησα (ακόμα θεωρώ) την αμφιβολία, ως τη θεμέλια κινητήρια δύναμη προς τη γνώση. Δυστυχώς, αυτός ο τύπος αμφιβολίας των "skeptics", και των υποστηρικτών του "ευφυούς σχεδιασμού", ούτε από τη γνώση ξεκινούν, ούτε στη γνώση κατευθύνονται. Οι άνθρωποι αυτοί ζουν ανάμεσά μας, δηλητηριάζουν τα μυαλά των νέων, αλλά και των μεγαλύτερων, απλά, προσφέροντας το δελεαστικό κίνητρο κάποιας αντίστασης στην κατεστημένη γνώση που απλά δεν βολεύει.

Το δελτίο τύπου περιγράφει το "When Jesus walked the streets of Athens" ως ένα "παραμύθι πολιτικο-θρησκευτικής φαντασίας". Εσείς πώς θα το περιγράφατε; Ποιά είναι η έμπνευση πίσω από το κομμάτι τελικά;
Θα μπορούσε να δει κανείς το "When Jesus..." σαν το έτερο ήμισυ του "Septic Skeptic". Εδώ ο αφηγητής έχει το ρόλο του κακού, όπου παρακολουθεί το αγαπημένο του πρόσωπο σιγά-σιγά να τον απορρίπτει ως μέντορα (τουλάχιστον), μετά την έλευση κάποιου νέου μεσσία. Και, αργά αλλά μεθοδικά, εξυφαίνει μαζί με άλλους την αναπόφευκτη σταύρωση. Η Αθήνα είναι εδώ εμβληματικά παρούσα, επειδή ήταν εμβληματικά παρούσα στον αρχαίο κόσμο (επισήμως ο Χριστός δεν την επισκέφθηκε ποτέ, αλλά ποτέ δεν ξέρουμε), αλλά και εμβληματικά παρούσα στη σύγχρονη εποχή, τώρα μάλιστα, με τα "νέα" δεδομένα.

Ποια στοιχεία έχει το "Off Hand" των Libido Blume που σας ώθησαν στην επανεκτέλεση και στη συμπερίληψή του στο δίσκο;
Ω! Είναι το αγαπημένο μου τραγούδι των Libido Blume, εκείνο που μπορεί και βγάζει ευαισθησία και λυρισμό μέσα από ματζόρε ακόρντα. Εγώ εκείνη την εποχή θεωρούσα ότι τα μινόρε ακόρντα ήταν θεμελιώδης προϋπόθεση για ένα ευαίσθητο τραγούδι και εντυπωσιάστηκα όταν ο Δημήτρης Στεργίου μας παρουσίασε το "Off Hand". Επί πλέον, θεωρώ ότι έχει υποδειγματικό δέσιμο του στίχου με τη Syd Barrett-ική μουσική αισθητική.

Πώς σκέφτεστε να στηρίξετε την κυκλοφορία του "Dead/ Computer/ Blues"; Υπάρχουν σχέδια για ζωντανή παρουσίασή του;
Ήδη έγινε η επίσημη ζωντανή παρουσίαση ολόκληρου του υλικού στο Six Dogs (12 Δεκέμβρη) και έπονται και άλλες παρουσιάσεις.