Στον τομέα της ποίησης είμαι αυστηρά ΚΚΕ

Πολυτάλαντος και πολυμήχανος άνθρωπος, θλίβεται βαθιά για τον Άδικο Κόσμο που μας κυκλώνει κάθε μέρα και πιο ασφυκτικά, αλλά δεν παραδίδεται και δεν συν(η)θηκολογεί. Ο ίδιος αυτοβιογραφείται: "Γεννήθηκα το '51 στην Πόλη, και ήρθα στην Ελλάδα το καλοκαίρι του ΄63, στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου τότε. Η Κωνσταντινούπολη που έζησα εγώ ήταν πολυεθνική, υπήρχε η ελληνική κοινότητα, η αρμένικη, η εβραίικη, και φυσικά υπήρχε και η πλειοψηφία, η τούρκικη. Η κοινή γλώσσα ήταν τα τούρκικα. Το καλοκαίρι κάναμε παρέα με αρμενάκια, ενώ το χειμώνα με τουρκάκια."

Τον συνάντησα Δεκέμβρη στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης και τόνε ρώτησα για τις πόλεις, τους ανθρώπους και τα έργα τους...

- Τι σχέση έχει ο κύριος Αντώνης Καφετζόπουλος με τη Θεσσαλονίκη;

Ήμουνα φοιτητής εδώ από το 1969. Σπούδαζα κάτι Οικονομικά της συμφοράς. Τα παράτησα γύρω στο 1971-72. Ενώ έχω δουλέψει πολύ στη Θεσσαλονίκη κι έρχομαι αδιαλείπτως, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Το 2011 ήταν η πρώτη φορά που έκανα γυρίσματα ταινίας. Το αστείο είναι ότι αυτή η ταινία είναι αλβανική. Για την ακρίβεια είναι μια αλβανο-ρουμανο-γαλλο-ελληνική παραγωγή -έτσι θα είναι πια οι ταινίες στο μέλλον. Το συνεργείο ήταν επίσης τουρλού-τουρλού. Λέγεται Agon (που θα πει Χάραμα-Αυγή).

Κλασική ιστορία: καλό παιδί μετανάστης ερωτεύεται καλό κορίτσι ελληνίδα. Ο μπαμπάς γκρινιάζει γιατί έχει κι ένα οιδιπόδειο αλλά εντάξει... Εμφανίζεται ο αδερφός που είναι νέος και προσπαθεί να κόψει δρόμο προς το ελληνικό όνειρο ή οτιδήποτε είναι αυτό, αλλά μπλέκει με κακές παρέες (αλβανική μαφία) κι όλα γίνονται μπάχαλο.

- Ο κύριος Καφετζόπουλος έμπλεξε με κακές παρέες το '69;

Το '69 δεν ήταν πολλά τα περιθώρια να μπλέξω σε κακές παρέες παρά μόνο κρυφά, γιατί ήτανε Χούντα τότε κι ένας στούμπος, ο υπομοίραρχος Δίπλας του Σπουδαστικού της Ασφάλειας.

- Μουσικά πώς ήταν η Θεσσαλονίκη;

Ωραία ήτανε. Ήμασταν μόνιμα στους Μακεδονομάχους. Είχα δουλέψει και λίγο στο μαγαζί που παίζανε, ο Παπαντίνας, ο Ποσπούλ [Παπάζογλου] κι ο Γιάννης ο Καντζός. [Έφυγε το 1994, του λέω. Ναι; Δεν το ήξερα. Από τότε έχω να μάθω νέα του, μου λέει]. Με τον Νίκο Παπάζογλου είχαμε κρατήσει μια σχέση όλα αυτά τα χρόνια. Όλο κάτι κάναμε, είχαμε δουλέψει και λίγο μαζί.

- Ποιοι άλλοι ήταν θαμώνες στους Μακεδονομάχους;

Κάτι φοιτητές μόνο, σκέτη καταστροφή. Εμένα και μια φοιτήτρια με αντάλλαγμα ένα ποτό μας έβαζε ο Γκίνης, το αφεντικό του μαγαζιού, να κάνουμε ότι χορεύουμε στην πίστα κι ότι την καταβρίσκουμε μπας και την πατήσει ο πελάτης και κατέβει στην υπόγα.

- Ο Σιδηρόπουλος, ο Γερμανός, ο Τζιμάκος;

Όλοι αυτοί ήταν πιο μικροί. Με τον Παύλο πηγαίναμε στο ίδιο σχολείο, ήμασταν στην ίδια σχολή. Τον Βαγγέλη Γερμανό τον γνώριζα πιο πριν, μάλλον μέσω Σαββόπουλου. Ο Τζιμάκος είναι πολύ νεότερος. Διατηρούμε μια σχέση ψιλο-οικογενειακή. Είναι η επόμενη γενιά που μπήκε στα 18-19 όταν εγώ ήμουν ήδη 28-30. Αυτά που σου λέω [για τους Μακεδονομάχους] είναι πολύ πιο παλιά!

- Με τον Εγγονόπουλο ποιά η σχέση σας;

Σχέση αγάπης. Στον τομέα της ποίησης είμαι αυστηρά ΚΚΕ = Καβάφης, Καββαδίας, Εγγονόπουλος. Οι τρεις αγαπημένοι μου ποιητές. Τη Δευτέρα θα διαβάσω Εγγονόπουλο, με κάποια άλλη ευκαιρία θα διαβάσω Καββαδία και με μια τρίτη έχει σειρά ο αλεξανδρινός. Ή και τουρλού μαζί. Αυτά γίνονται καθαρά για διασκέδαση. Για το κέφι μας. Με τον Εγγονόπουλο έχω πιο μεγάλη αγάπη γιατί εξακολουθεί να είναι παρεξηγημένος, μυστήριος κι ακατανόητος. Εγώ θα δείξω-διαβάσω ποιήματα τα οποία όχι μόνο είναι κατανοητά αλλά και τρομερά εύληπτα και εύγλωττα.

- Για να πάμε λίγο στη Θυμωμένη Μπετονιέρα. Το καλύτερο κομμάτι της πιστεύω πως είναι η αυτοκριτική που κάνει. Αν κάναμε όλοι την αυτοκριτική μας... θα ήμασταν αλλιώς. Τι λέτε;

Σωστό είν' αυτό. Αλλά όταν μιλάμε για παιδικά παραμύθια, θεατρικά ή ταινίες, νομίζω ότι πάντα το καλύτερο κομμάτι είναι το πώς είναι φτιαγμένα. Και το καλύτερο στη Μπετονιέρα, τον Γαργαληστή ή τον Αγησίλαγο είναι αυτό το μοναδικό ύφος που έχει ο Μπασλάμ που είναι καταδικό του. Ένα έμμετρο παραμύθι γι' αφηγητή, τραγουδιστές και ορχήστρα συντιθέμενο και προερχόμενο από την ψυχή ενός ανθρώπου. Μοναδικό και πολύ υψηλό ποιοτικά στο στίχο, τη μουσική και την ιστορία που αφηγείται.

- Τα παπούτσια του βαρύτονου που βρίσκονται;

Είναι ένα ας πούμε ενήλικο παραμύθι. Δεν απευθύνεται σε παιδιά. Ενώ τα υπόλοιπα τα φχαριστιούνται εξίσου παιδιά όσο και μεγάλοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουμε πάντα ένα 30% του κοινού που είναι ασυνόδευτοι ενήλικες ή καμιά φορά φτάνει και το 50/50. Έρχονται μόνοι τους. Είναι και δεν είναι περίεργο. Κι εγώ βλέπω και ξαναβλέπω μόνος μου το Wall-e, τον Ρατατούη γιατί είναι πολύ ωραίες ταινίες.

- Ο Καφετζόπουλος και σχέση του με την τεχνολογία; Ξεκινά με το Εύρηκα ή παλιότερα;

Είναι παλιά σχέση. Μ' αρέσουνε τα μπλιμπλίκια αλλά δεν είναι αυτό η τρέλα μου. Πιο πολύ μου αρέσει αυτό που γίνεται στο Εύρηκα, το να προσπαθεί κανείς να δει την πραγματικότητα, τα μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα μέσα από μια σκοπιά μετρήσιμη κι επιστημονική. [Του θυμίζω την Εποχή των Ηλίθιων με αφηγητή τον Πιτ Ποστλγουέιτ αλλά μου λέει πώς δεν την γνωρίζει].

- Πώς έγινε ο νουάρ Άδικος Κόσμος μετά την πιο γελαστική Ακαδημία Πλάτωνος;

Με τον Τσίτο ταιριάξαμε κάπως μετά την Ακαδημία. Ο Άδικος Κόσμος ήταν ένα γερμανικό σενάριο γραμμένο για εκεί, αλλά αποφάσισε μετά την Ακαδημία Πλάτωνος ότι προτιμάει να το γυρίσει στην Ελλάδα με μένα στο ρόλο του αστυνόμου κι όχι έναν γερμανό. Είναι απ' αυτά τα μοιραία που συμβαίνουν. Ως άνθρωπος ο Φίλιππος με κάνει καλύτερο ηθοποιό κι εγώ παίζοντας κάνω τις ταινίες του καλύτερες. Είναι αμοιβαίο κι έτσι αισθανόμαστε.

- Πώς ήταν η συνεργασία με τους υπόλοιπους ηθοποιούς; Είστε παρέα;

Μπα όχι. Με τη Ρούλα [Θεοδώρα Τζίμου] πρώτη φορά δουλέψαμε άλλα ήταν ήδη ψηλά στην εκτίμησή μας. Με τον Χρήστο [Στέργιογλου] γνωριζόμαστε χιλιάδες χρόνια (από το '79-'80), μα δεν είχαμε δουλέψει ποτέ μαζί. (Ο Νικατσάς είναι απλά ο Νικατσάς).

- Το θέμα των μεταναστών και της φυλετικής καθαρότητας σε απασχολεί ακόμη από τα Δυο αυγά Τουρκίας (1987);

Αυτό έγινε σε ανύποπτο χρόνο. Θα λέω πάντα ότι ήταν ένα από τα καλύτερα σενάρια που έχω διαβάσει στη ζωή μου. Που όμως δεν κατάφερε να γίνει μια απ' τις καλύτερες ελληνικές ταινίες. Κι αυτό οφείλεται στην αρχή της απροσδιοριστίας του ελληνικού σινεμά: είναι ή του ύψους ή του βάθους. Ή ταιριάζουνε μαγικά τα πράματα ή πάνε κατά διαόλου εξίσου ανεξήγητα. Είχε πλάκα, ήταν ωραίο, αλλά δεν ήταν αυτό που της άξιζε να είναι.

- Πες και λίγα λόγια για το επερχόμενο Poker Face του Δήμα.

Είναι ένα σενάριο της Άσπας Καλλιάνη. Μια ερωτική ιστορία ανάμεσα στους χαρακτήρες του Αδιάβροχου (Άλκης Κούρκουλος) και της Νίκης (Εύη Σαουλίδου). Εγώ κάνω τον μπαμπά της Εύης-Νίκης. Επιτέλους ήρθε η εποχή που κάνω τους μπαμπάδες κι είμαι πολύ ευχαριστημένος γι' αυτό. (Και στην αλβανική ταινία Agon είμαι ο πατέρας της Ιζαμπέλλας Κογεβίνα. Και την Ιζαμπέλλα την ξέρω πολύ καιρό. Έχω σκηνοθετήσει μια παράσταση που έπαιζε). Το μπαμπαδιλίκι μού είναι πολύ ευχάριστο.

Το καστ του Δήμα είναι εξαιρετικό. Στους δεύτερους ρόλους είμαστε όλοι ένας κι ένας, ηθοποιοί που πρωταγωνιστούμε σε ταινίες -και δε μιλώ για την τηλεόραση λέω για σινεμά. Ξανασυναντηθήκαμε με τον Δημήτρη Πιατά μετά από τα Δυο αυγά, από τότε είχαμε. Με τον Γιάννη Μποστατζόγλου δουλέψαμε αρκετές φορές. Με τον Πυρπασόπουλο πολύ λίγο. Ο Κούρκουλος έχει πολύ καιρό να κάνει ταινία [Το φως που σβήνει, 2000].

- Με την Κατερίνα Γώγου πώς γνωριστήκατε;

Την ήξερα από τη γειτονιά. Ήτανε λίγο πιο μεγάλη, εμείς ήμασταν πιτσιρικάδες της γειτονιάς και γνωριζόμασταν. Ήτανε κάτι σαν θεία, σαν ξαδέρφη περισσότερο. Ήμουν 14-15 χρονών. Το '67 που γεννήθηκε η Μυρτώ (η κόρη της) ήδη γνωριζόμασταν πολύ καλά. Μετά πέρασαν χρόνια κι από καραμπόλα ξαναβρεθήκαμε στη Φιλουμένα Μαρτουράνο της Λαμπέτη (1978). Από τότε η Κατερίνα με πήρε υπό την αιγίδα της. Πίστευε ότι έπρεπε να πρωταγωνιστώ. Σ' αυτήν οφείλεται ο δεύτερος ρόλος στην πρώτη μου ταινία, την Παραγγελιά (1980), ο πρώτος πρωταγωνιστικός ρόλος στο Στίγμα (1982).

Μετά προσπαθήσαμε να κάνουμε μια ταινία με τον Νικολαΐδη αλλά μας ψιλοπούλησε και την έκανε μόνος του. Η Γλυκιά Συμμορία ήταν μια ιδέα της Κατερίνας. Στο αρχικό σχέδιο ήταν να παίζουμε η Κατερίνα, η Λαζαρίδου, ο Ρέτσος κι εγώ. Αλλά δεν έκατσε. [Ο Νικολαΐδης λέει κάπου ότι ο Ρέτσος τη χάλασε τη δουλειά, σχολιάζω]. Όχι, πρέπει να δώσω δίκιο στον Ρέτσο. Δεν χάλασε καμία δουλειά. Ο Νικολαΐδης τα έκανε μπάχαλο σε μια εποχή όπου δεν είχε γενικευθεί ακόμα το πισώπλατο μαχαίρωμα. Τώρα ο καθένας σε πουλά έναντι πινακίου φακής. Τότε όταν γινότανε αυτό ήταν σοβαρός λόγος να μην του ξαναμιλήσεις ποτέ. Δεν ενδιαφέρθηκα ποτέ να τον ξανασυναντήσω όπως και η Κατερίνα. Για τον Άρη Ρέτσο δεν το συζητάμε [αφού είχαν μαλώσει άγρια].

- Με τον Δράκουλα των Εξαρχείων (1983) πώς έμπλεξες;

Ήταν μια εποχή και μια μεγάλη παρέα. Πίσω από τον Δράκουλα υπάρχει η φυσιογνωμία του Βαγγέλη Κοτρώνη. Ήταν ιδέες του Βαγγελάκη όλα αυτά. Κάτι χοντροκομμένα αστεία που έλεγε ο ίδιος και γέλαγε και γελάγανε κι εμείς πάρα πολύ. Έτσι μπλέξαμε κι εγώ κι ο Τζιμάκος κι ο Πουλικάκος κι ο Τζούμας. Και δευτερευόντως ο Ζερβός. Φίλος ήταν, γνωστός, αλλά ο Βαγγέλης μας μπρίζωνε και μας ενέπνεε τη φαντασία να κάνουμε ένα b-movie με δράκουλες. Ο Βαγγέλης ήταν ένα εξαιρετικό παιδί που πολλές φορές μούγκριζε αντί να πει "γεια" κι όλο αυτό ήταν μια παιδική ψυχή φυλακισμένη σ' αυτό το κτηνώδες σώμα. Ο σπάνιος ανιδιοτελής τύπος που τα κάνει όλα γιατί γουστάρει κι όχι επειδή κάποιος τον πλήρωσε. Δεν αποζητάει κάτι παρά μόνο τη δόξα που είναι απόλυτα θεμιτό να τη ζητάς.

- Η ιστορία με τους Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη που βρίσκεται; Έχει προχωρήσει;

Η Ομίχλη έχει παγώσει με το βήμα μετέωρο από τη στιγμή που έγινε το καινούργιο νομοσχέδιο. Το μεγάλο θέμα όταν ξεκινήσαμε ήταν να καταργηθεί ο προηγούμενος νόμος, να αλλάξουνε οι όροι χρηματοδότησης, να περάσει το tax shelter. Λίγο-πολύ γίναν αυτά. Κάποια γίναν και με πολύ καλά αποτελέσματα. Και μετά ενέσκηψε η κρίση όπου όλα αυτά κατέληξαν ένα κομμάτι χαρτί. Γιατί άνθρωποι δεν υπάρχουν να εκμεταλλευτούνε τις φορολογικές διευκολύνσεις και να επενδύσουνε στην ταινία σου όπως προβλέπει ο νόμος, το Κέντρο Κινηματογράφου έχει λαμβάνειν επιστροφές φόρου 4,5 εκατομμυρίων από το ΦΠΑ, έχει να πάρει και τις τακτικές του επιχορηγήσεις (που δεν τις παίρνει). Είμαστε όλοι σε μια βάρκα με σχισμένα πανιά. Φτιάξαμε τη βάρκα αλλά ξαφνικά χάλασε τόσο πολύ ο καιρός που γίνανε όλα μαντάρα.

- Ο Καφετζόπουλος σκηνοθέτης έχει κάτι στο μυαλό του;

Το 2011 έκανα μια παράσταση [Ατελείωτη Βροχή] με τον Δημήτρη Αλεξανδρή και τον Γιάννη Στάνκογλου, στο θέατρο Ροές, κάθε Δεύτερα, Τρίτη και Τετάρτη. Πάει πιστεύω πολύ καλά και καλλιτεχνικά με δεδομένες τις δυσκολίες των καιρών. Μ' άρεσε και την έκανα, μου πήγαινε, ένα έργο μίνιμαλ, αρκετά αφαιρετικό και ρεαλιστικό ταυτόχρονα.

- Επανέρχομαι στον Άδικο Κόσμο. Πιστεύετε ότι για να πιάσει κάτι στην Ελλάδα πρέπει να βγει έξω να βραβευτεί για να επιστρέψει;

Βοηθάει αλλά δεν μπορώ να είμαι απόλυτος. Πολλοί από μας που ασχολούμαστε με τις τέχνες στην Ελλάδα έχουμε κάνει μια αποκλειστικά ελληνική πορεία. Αν για τον Φίλιππο και τους νέους κινηματογραφιστές παίζει πολύ μεγάλο ρόλο να πάνε έξω, για μένα δεν μπορώ να πω το ίδιο. Επί 32 χρόνια εδώ δουλεύω, εδώ με ξέρουνε.

Η μεγάλη ικανοποίηση όταν πηγαίνεις έξω και διακρίνεσαι, είτε πάρεις το βραβείο είτε σου πουν απλά μπράβο, είναι ότι στο λένε άνθρωποι που δεν τους ήξερες δέκα λεπτά πριν αρχίσει η ταινία και μερικές ώρες μετά θα ξεχάσουν και τ' όνομά σου γιατί είναι και αρκετά δύσκολο ως όνομα. Είναι λοιπόν πολύ σπουδαίο να λένε ότι ξεχωρίζουν αυτόν που δεν μπορούν καν να πουν το όνομά του και του δίνουν φέτος το βραβείο.

Όταν μάλιστα είναι κι άνθρωποι που εκτιμάς, ένα παραπάνω. Φέτος η επιτροπή στο Σαν Σεμπαστιάν είχε πρόεδρο την Φράνσις ΜακΝτόρματ μια ηθοποιό που πάντα γούσταρα να βλέπω [κι εγώ]. Μεταξύ αστείου-σοβαρού έλεγα ότι αφού είναι η Φράνσις επικεφαλής έχουμε ελπίδες για βραβεία. Ομολογώ ότι τό 'λεγα ως αστείο αλλά κάπου το πίστευα κιόλας. Πίστευα ότι θα της αρέσουμε κι έτσι έγινε. [Του θυμίζω πώς δήλωνε πάντα μεταξύ σοβαρού-αστείου ότι έπαιρνε τους ρόλους γιατί κοιμόταν με τον σκηνοθέτη]. Φέτος ήρθε στο Σαν Σεμπαστιάν έχοντας πάρει ένα βραβείο Τόνι για μια θεατρική παράσταση [Good People] στο Μπρόντγουεη (χωρίς να έχει πλαγιάσει με κανέναν σκηνοθέτη).

- Αυτό το νέο σινεμά (Λάνθιμος - Οικονομίδης - Τσαγγάρη - Αναστόπουλος) πώς το βλέπεις;

Είναι πολύ καλό. Και δεν είναι μόνο αυτοί. Είναι ο Σύλλας Τζουμέρκας (Χώρα Προέλευσης), ο Πάνος Κούτρας (Στρέλλα, Γιγαντιαίος Μουσακάς), ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος (του Wasted Youth). Φέτος είναι ο Μπάμπης Μακρίδης που πάει (με το L) στο διαγωνιστικό του Σάντανς, μια πολύ μεγάλη διάκριση, πολύ δύσκολο να φτάσεις εκεί. Κάθε χρόνο ξεπετιέται ένα παιδί κι όλοι είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Ο Κούτρας με τον Λάνθιμο ουδεμία σχέση.

Coming Soon

Poker Face του Χρήστου Δήμα
Agon: αλβανική με ελληνικά
Οι Μακεδονομάχοι του 1969