Άρις Γεωργίου speak-ing
[φωτογραφία - Martine Jouve]
Aντικείμενο της επαγγελματικής του δραστηριότητας αποτελεί η αρχιτεκτονική και, σε σημαντικό βαθμό, οι γραφικές τέχνες συνήθως όταν άπτονται πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Ομοίως, το όνομά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη φωτογραφία, τα εικαστικά και τη συγγραφή. Γέννημα θρέμμα της πόλης μας, γεννήτορας της Φωτογραφικής Συγκυρίας και δεινός κοσμοπολίτης, ο Άρις Γεωργίου, επιστρέφει με ένα διπλό χτύπημα που συνδυάζει ιδιόμορφα όλα τα παραπάνω. Το ένα σκέλος είναι εκδοτικό, λέγεται Jackie-ing, αναφέρεται σε μια καλλίγραμμη φίλη που χάθηκε και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν. Το άλλο είναι η έκθεση φωτογραφίας "...και σώματι" γυμνού (της Τζάκης και άλλων) την οποία μπορείτε να δείτε στην αίθουσα Kalos & Klio (Τσιμισκή 96).
Στο βιβλίο αναδύεται και η ποιητική φλέβα του Άρι. Αντιγράφω με ημερομηνία 16-10-1979: κέφια / πάλλεται η ψυχή μου απόψε / χα / στης Τζάκης / σάντουιτς / ντύλαν / μάγκης φαρμ / γούντυ άλλεν / πάρτυ / έπεσε μια μέρα / πάμε. Οι ερωτήσεις αναδύονται επίσης...
- Το "πάρτυ" είναι η γνωστή κωμωδία; Ακούγατε και Χατζηνάσιο τότε; (έπεσε η μέρα, Εσύ κι Εγώ - Ψυχή και Σάρκα, του Ερρίκου Ανδρέου)
Για δες, λίγες λέξεις ατάκτως ερριμμένες σε πόσα διαφορετικά πράγματα μπορούν να παραπέμπουν ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες του ενός ή του άλλου αποδέκτη τους! Δεν ξέρω κανένα από αυτά τα τραγούδια, ο Χατζηνάσιος είναι για άλλους, δεν πάω και το μαλλί του, περί Ανδρέου ακούω πρώτη φορά, προφανώς είμα ελλειματικός σε ενημέρωση.
Είμαι στης Τζάκης εκείνο το βράδυ, "έπεσε μια μέρα" γιατί είμαι στα στρατά και τις μετράω, ακούμε Ντύλαν, "Μάγκης Φάρμ" μεταξύ άλλων, είναι να πάμε να δούμε Γούντυ Άλλεν και είναι πάρτυ γιατί μας φτάνει το σάντουιτς και η παρέα και πάνω από όλα ...η μέρα που έπεσε.
- Το όνομα Ζακλίν-Ζακελίνα-Τζάκη είναι ήδη μυθικό! Αφοπλιστικό είναι;
Το όνομά της ήταν, περιέργως στα ελληνικά, μόνο Ζακελίνα, δεν ήταν υποκοριστικό, έτσι τη βαφτίσανε, δεν τη λέγανε ας πούμε Σούλα ή Λίτσα. Ναι, υπήρχε η Κέννεντυ, ήταν η Μπισέ σε απόγειο ομορφιάς και βρετανικού αξάν, ακόμη τότε δεν γνώριζα την ύπαρξη της Ντε Ρομιγύ ή της Λε Γκακ. Μυθικό όμως ήταν και το όνομα του Jackie Stewart και του Jacky Ickx. Όπως και του αντεροβγάλτη. Οι συγχορδίες του Jackie-ing του Μονκ όμως ηχούσαν στ' αυτιά μου επίμονα ήδη. Όλα μαζί, διαπερνούσαν και την εικόνα ή την "ιδέα" της Ζακελίνας. Και τη συμπαρέτασσαν μεταξύ "ευγενών" ψυχών. Η όψη της από μόνη της πάντως, μεταξύ ευγενών "σωμάτων".
- Ποια είναι η δική σου Τζάκη;
Το απείκασμά της είναι οι φωτογραφίες που κράτησα από την όψη της. Και πιο πολύ ίσως ακόμη και από τη γλυπτική της μέση, είναι η διακύμανση του χαμόγελού της. Που έκανε φέιντ-ίν-φέιντ-άουτ από τη θλίψη στη συναίνεση και απ' την αμηχανία στη συστολή χωρίς να περνάει ποτέ από εκείνο της αυθεντίας.
- Jackie-ing είναι η ανύψωση της εν λόγω κυρίας;
Jackie-ing είναι το mood στο οποίο με έφερε ο δικός της θάνατος, και είναι και μια διαδρομή ιχνηλάτησης. Όχι ο θάνατος οποιουδήποτε. Η δική της εξαφάνιση. Η συνειδητοποίηση του δικού της ανέξοδου περάσματος από τη ζωή, ο άσημος τερματισμός της δικής της ζωής, το ίχνος της ζωής που ΔΕΝ άφησε. Κατ' αντίθεση προς το ίχνος της ζωής που άφησε ίσως μόνο σε μένα δια των φωτογραφιών που την απεικονίζουν και που με επιφορτίζουν με την "ευθύνη" να τις παλινορθώσω ακριβώς ως χειροπιαστό ίχνος της.
- Ο λόγος συμπληρώνει τις εικόνες στο βιβλίο σου;
Το κείμενο είναι μια ξενάγηση στις σκέψεις που μ' έβαλε η απώλεια αλλά και η επαν-ανακάλυψη των φωτογραφιών. Που κι εκείνες από τη μεριά τους είναι μια ξενάγηση στη μνήμη αλλά και η ένσταση απέναντι στο παράλογο και αντιφατικό μιας ύπαρξης που από τη μια κοσμούσε η ομορφιά ενώ την έφθειρε ένα μαράζι. Είναι μαζί και η παραδοχή μιας ενοχής που δεν θα 'πρεπε να είναι.
- Το γυμνό σώμα ήταν στην αρχαιότητα κλασική αξία. Πως χάθηκε τέτοια παράδοση;
Προσωπικά δεν με αφορά το ότι η "νέα Θρησκεία" κατόρθωνε εν τέλει να φιμώνει αξίες που ως κατεξοχήν "φυσικές" ή "φυσιολογικές" σοβούσαν ή επιβίωναν. Τα εμπόδια πάντα ανακύπτουν και πάντα ξεπερνιούνται. Και οι θρησκείες ―για όσους κάτι σημαίνουν― τα κουβαλούν μαζί τους, τα casualties που προκαλούν άλλοτε χτυπούνε κόκκινο κι άλλοτε, ή για άλλους, έρπουν σε ποσοστά αμελητέα. Το γυμνό σώμα, το Σώμα, είναι ό,τι πλησιέστερο έχουμε προς τη Φύση. Από εκείνη πηγάζουν οι έννοιες του "ωραίου", εκείνη μας καθοδηγεί για τη στάθμιση, για την αξιολόγηση, για τη διαβάθμιση. Κι είναι αυτή η φυσική ικανότητα που έχουμε, ή έστω μια ροπή, που εγκαθιστά τα κριτήρια που οδηγούν τις επιλογές μας. Το γυμνό σώμα, είτε γυναικείο είτε ανδρικό, του προσώπου συμπεριλαμβανομένου βεβαίως, βαθμολογείται από τον εκάστοτε θεατή του και θα ήταν ψευδές να προσπεράσουμε το μερτικό του "σεξ-απήλ", του "ερωτικού δυναμικού" του που είναι sine qua non σύμφυτο της διαδικασίας.
Δεν είναι καθόλου πρωτότυπη η προσέγγισή μου με τις συγκεκριμένες φωτογραφίες, έχουν προηγηθεί τόσοι και τόσοι ζωγράφοι, γλύπτες ή φωτογράφοι που ο καθένας με τον δικό του τρόπο εμπνεύστηκαν από την κλασική αξία του γυμνού σώματος. Είμαι κι εγώ ένα θύμα της σαγήνης αυτής της "ωραιότητας", ταυτόχρονα πάντως και εκείνης της σχετικής φωτογραφικής, εικαστικής, γλυπτικής παιδείας. Και η φωτογραφική του αποτύπωση, του σώματος, δεν υπήρξε παρά η επιβεβαίωση της φυσικής ανάγκης για οικειοποίηση του "ωραίου". Της οικειοποίησης που είναι το ισχυρότερο κίνητρο και θεμέλιο για την οικοδόμηση καθαυτού του ναρκισσισμού μας.
- Η σχέση σου με την τζαζ πόσο παλιά είναι;
Η πρώτη μου έκδοση ήταν οι "Περιστάσεις" στις εκδόσεις Άγρα το 1983. Ένα από τα πρώτα βιβλία φωτογραφίας στην Ελλάδα, άθλια τυπωμένο αλλά μαζί ρηξικέλευθα ποιοτικό. "Το "άλλο" πιάνο" του Σάκη Παπαδημητρίου ακολούθησε την ίδια χρονιά και υπήρξε πέρα από πολύ καλύτερα τυπωμένο ακόμη πρωτοπορειακότερο καθώς στέγαζε ταυτόχρονα, τη μουσική, τον λόγο και την εικόνα σε στενή σύμπραξη και σε πεδία και επίπεδα απολύτως ανήκουστα και πρωτότυπα, τη σύμπνοια επίσης δύο ανθρώπων που τριαντατόσα χρόνια αργότερα εξακολουθούν και να παράγουν και να συμπράττουν.
Ναι, η Τζαζ μου έπεσε στο κεφάλι στο Μονπελλιέ. Το 1972 συγκεκριμένα. Όταν ο καλός μου φίλος και συμφοιτητής Σερζ Νταματό με μύησε στη μουσική που ήδη από χρόνια άκουγε εκείνος. Και ανέσυρα έτσι από την τότε μικρή μου δισκοθήκη και δύο δίσκους που μου κληροδότησε μεταναστεύοντας τότε οριστικά στην Αμερική, ένα άλλος φίλος που ήθελε να απαλλαγεί από το βάρος των πιο "άχρηστων". Ήταν η συνεύρεση του Έλλινγκτον με τον Κολτρέιν ο ένας, ενώ ο άλλος ήταν η συνάντηση του Κολτρέιν με τον Μoνκ. Σ' αυτόν τον τελευταίο, το "Jackie-ing" φιγουράρει ανάμεσα στα αριστουργήματά του. Ο Μoνκ είναι για μένα ό,τι σπουδαιότερο έχει γίνει στη μουσική έβερ.
- Η τζαζ είναι επικούρεια μουσική;
Με πιάνεις αδιάβαστο. Θα είχα την τάση να πω ότι όλες οι τέχνες, όλη η Τέχνη είναι η μπορεί να είναι επικούρεια. Ανάλογα με το πώς την ασκεί ή πώς την προσλαμβάνει ο καθένας. Ας συναινέσω ότι για μένα μπορεί να είναι πιο επικούρεια η τζαζ από ότι η κλασική μουσική, αντιστοιχεί σε προσωπικούς συγκινησιακούς μηχανισμούς, μπορεί να είναι μέχρι και "οργασμική". Δεν μπορώ όμως να στερήσω ισοδύναμα συναισθήματα από θιασώτες άλλων περιοχών της μουσικής ή των τεχνών όπου τα δικά μου δεν θα συνέπιπταν. Δεν θα διακινδύνευα κατά τα λοιπά να συνδέσω αναγκαστικά τη φιλία με την ομαδική δημιουργικότητα αλλά σίγουρα θα άφηνα παράθυρο για συνύπαρξη της "ευτυχίας" με τη δημιουργία, εκεί ίσως θα ξανασυναντούσα τα συστατικά του Επίκουρου.
- Στο σημερινό ορυμαγδό των ψηφιακών εικόνων τι κομίζει μια... "σώματι" έκθεση φωτογραφίας;
Η έκθεση "...και σώματι" δεν είναι απολογία του "υλικού" ή του αναλογικού έναντι της κυριαρχίας του ψηφιακού ή "άυλου" γιατί πιστεύω στη συνύπαρξη των κατευθύνσεων, στην εξυπηρέτηση των μεν από τις δε και στην εξυπηρέτηση που είναι υποχρεωμένες οι τεχνικές να προσφέρουν στους χρήστες τους. Διότι, προσωπικά, έχω ανάγκη και από τα δύο στα οποία εξάλλου από πάντα προσέφευγα, ας θυμηθούμε ότι η ζωγραφική μου με ακρυλικά είναι εξ ολοκλήρου χειρωνακτική. Τα σώματα τα ίδια επίσης των φωτογραφιών, είναι ακόμη ύλη, η αφή είναι η αίσθηση για να το πιστοποιήσει κανείς, έστω κι αν στο μεταξύ έχουν φορτωθεί με "ηλικία". Με την εξαίρεση βεβαίως εκείνων που μας άφησαν. Στην έκθεση είναι τουλάχιστον δύο.
[...] ως "πρώτος" και πάλι, βιώνω μία εκ των πραγμάτων δημιουργική προσέγγιση των ίδιων των "ευρημάτων" μου που, ως "τρίτος", εντοπίζω στο αρχείο μου. [εισαγωγικό "...και σώματι" σημείωμα]
- "Εμείς οι ζωντανοί" ήρθαμε "δεύτεροι"; "Είμαστε ακόμα ζωντανοί";
Δεύτεροι, αγαπητοί "ζωντανοί" δεν είστε ουδόλως. Καθότι χωρίς εσάς, αγαπητοί μου "ζωντανοί" δεν είναι δυνατόν να κλείσει ο κύκλος. Χωρίς εσάς ούτε ο "πρώτος" ούτε ο "τρίτος" έχουν λόγο ύπαρξης. Και φυσικά, θα ήταν μόνο "αέρας" και οι εικόνες. Που υπάρχουν επειδή υπάρχουμε όλοι μαζί, ζωντανοί.
Mixtape
Joe Henderson (Kenny Dorham): Blue Bossa
Van Morrison: St Dominic's Preview
Leon Russell: Stranger in a Strange Land
The Rolling Stones: Wild Horses (Sticky Fingers)
Melody Gardot: Who will comfort me (My one and only Thrill)
Louis Sclavis (Aldo Romano): Soweto Sorrow
Chet Baker (Richard Rodgers): My Funny Valentine
Kip Hanrahan: "...look the moon..."
Miles Davis (with Coltrane): Some Day my Prince will come
Charles Mingus: Prayer for Passive Resistance
