Eno και Eno

Ήταν κάπου στη δεκαετία του ‘80, για την ακρίβεια το 1987, όταν με αιτία τον νεόκοπο δίσκο των acid γκαραζιέρηδων Fourgiven ο Αιμίλιος Κατσούρης μιλώντας για την έκδοση του δίσκου από την δική του HitchHyke είχε πει «Το ‘Testfy’ σου φαίνεται δύσκολο στο να ξεμπερδέψεις μαζί του. Αλλά μετά την ακρόαση τελικώς ξεμπερδεύεις μαζί του!», αναφερόμενος φυσικά στο ότι οι Αμερικανοί είχαν ένα τέτοιο πλήθος αναφορών το οποίο ενώ φαινομενικά μπέρδευε στην πρώτη επαφή τον ακροατή, εν τέλει, φιλτράροντας τον ήχο μέσα από ένα δικό τους κριτήριο κατάφερναν στην τελική ευθεία να παρουσιάσουν ομοιομορφία και να σε κάνουν κοινωνό.

Κάπως έτσι ήταν και τα πράγματα πριν από τη συνέντευξη τύπου του αδελφικού ζεύγους Eno. Στο άκουσμα ότι θα συμμετέχεις σε μία zoom και κατά πρόσωπο (μιας και επιτρέπονταν κατευθείαν ερωτήσεις) με τους Roger και Brian Eno με αφορμή την συναυλία τους στο Ηρώδειο (ή στην Ακρόπολη όπως το προκρίνουν οι ίδιοι) σε καταλαμβάνει δέος, ανασφάλεια αλλά και άγχος και στρεσάρισμα. Βάλτε όποια συνώνυμη των προηγουμένων λέξεων θέλετε επίσης, δεν θα έχετε πέσει έξω. Αλλά με το που ξεκίνησε η διαδικασία, οι αδελφοί Eno έδειξαν ότι δεν υπήρχε ανάγκη κανενός γόρδιου δεσμού επίλυσης της αμεσότητας. Ο καθένας από όλους εμάς που συμμετείχαμε και στεκόμασταν απέναντι στους στην οθόνη, με συντονιστή τον Γιώργο Μουχταρίδη από την πλευρά της εταιρείας παραγωγής, έπαιρνε τη σειρά του και έκανε την (μία που δικαιούτω καθένας από τους ομοτράπεζους του zoom) ερώτηση.

Η ερώτηση που θα έθετα ήρθε στο μυαλό μου εξαρχής με το που πιστοποιήθηκε η συμμετοχή μου στη συνέντευξη τύπου. Είχε σχέση με τον ήχο και με την ίδια τη διάταξη και κατασκευή του Ηρωδείου. Διαβασμένος αποδείχθηκε ο Brian Eno, γνώριζε ότι παλαιότερα το θέατρο ήταν κλειστό από πάνω (αν και όπως φανέρωσε αργότερα μήτε αυτός μήτε ο Roger έχουν επισκεφτεί ποτέ το χώρο), λόγω της χαμηλής έντασης δεν θα έχουμε στατικά κύματα πιστεύω, απάντησε. Εκεί πάνω μάθαμε ότι τελικώς θα είναι πέντε πάνω στη σκηνή και ότι επίσης θα ακούσουμε και συνθέσεις οι οποίες θα βγουν για πρώτη φορά στην επιφάνεια και αποτελούν μέρος ενός διαλόγου μεταξύ των δύο Eno (αποτέλεσμα αυτού του πηγαινέλα αρχείων και ήχου ήταν και ο τελευταίος δίσκος, η αφορμή που τους φέρνει και στην Αθήνα).

Το σπίτι από πίσω ήταν ένα κλασσικό αγγλικό σπίτι υπαίθρου με μπόλικο χώρο και χαλαρή διακόσμηση και με πινελιές αντικειμένων ή επιλογών χρωμάτων οι οποίες και δημιουργούν ένα όμορφο ησυχαστήριο. Οι αδελφοί Eno, μετά από πολλά χρόνια πολλαπλών μετακινήσεων (ειδικότερα του Brian), μένουν μεταξύ τους σε απόσταση μόλις των τεσσάρων μιλίων όπως μας είπαν και πολλές φορές πηγαίνουν στην αγγλική ύπαιθρο που τους περιβάλλει βόλτες με τα ποδήλατα τους. Ο άξονας επικοινωνίας και σχέσης μεταξύ των δύο αδελφών αναδείχθηκε, αν όχι αναπάντεχα στα σίγουρα όμως στιβαρά, μέσα από αυτή τη διαδικτυακή συνέντευξη. Μικρές λεπτομέρειες όπως κάποια μικρά αγγίγματα του Roger στους αγκώνες του Brian και κάποια inside jokes αλλά και ιστορίες που βγήκαν στην επιφάνεια (όπως τότε που ο κατά 11 χρόνια μεγαλύτερος Brian το 1973 έβγαλε με εγγύηση τον Roger από το καθεστώς αστυνομικής κράτησης όταν ο τελευταίος κυκλοφορούσε στους δρόμους φορτωμένος και κραδαίνοντας ένα αληθινό σπαθί το οποίο είχε αγοράσει νωρίτερα από μία αντικερί). Η διαφορά ηλικίας, μεταξύ των δύο τους έχει λειτουργήσει με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που θα περίμενε κάποιος, δεν υπάρχει κανένας ανταγωνισμός αλλά αντιθέτως μία πολύ ισορροπημένη σχέση.

Αυτό το τελευταίο φαντάζει να ήταν και το μεγαλύτερο νέο που μπορούσε να απολάβει κάποιος από τη συνέντευξη. Δύο όχι απλά χαλαροί αλλά με εμφανέστατη απουσία συνδρόμων και συμπλεγμάτων συνεργάτες, των οποίων η εξ αίματος σχέση έχει λειτουργήσει μεταξύ τους θετικά.

Πέραν της πολιτικο-κοινωνικής χροιάς που έλαβε αναπόφευκτα σε κάποια σημεία η συζήτηση (κατά του Brexit, εμφανής απέχθεια για τον Prime Minister της Αγγλίας), αξίζει να μνημονεύσουμε και την παραδοσιακή στάση του Brian Eno όσον αφορά την παγκοσμιότητα του ήχου, η οποία εκφράστηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσα από την εμφατικότητα με την οποία σημείωσε την επιτυχία του τραγουδιού ‘Jerusalema’ του Master, σύνθεση την οποία αποθέωσε για την αμεσότητα με την οποία προσέγγισε το ακροατήριο.

Το επίσης ενδιαφέρον ήταν ότι ακόμα και ερωτήσεις οι οποίες θεωρητικά θα μπορούσαν να παράγουν μόνο τυπικές απαντήσεις, έδιναν στοιχεία κάθε άλλο από πιπεράτα (κάτι που σε πολλές φάσεις φάνταζε ως η επιδίωξη μερικών). Κι όμως, έτσι μάθαμε ότι μετά τη συναυλία ο Brian Eno θα μείνει στην ευρύτερη βαλκανική γειτονιά (Αλβανία και Κροατία συγκεκριμένα) για να δει από κοντά δύο ποτάμια τα οποία θεωρεί ανέγγιχτα κι ανέπαφα, έτσι μάθαμε ότι ο έτερος Eno έχει ροπή προς τα μεταφυσικά - σε αντίθεση με τον μεγαλύτερο Eno ο οποίος σε σχετική ερώτηση αρνήθηκε εμφατικά να ενδώσει σε φιλοσοφικές διαστάσεις εννοιολογικής προσέγγισης της μουσικής. Χάρμα οφθαλμών και το σχεδόν ζαχαρί πουκάμισο του Brian, βάλσαμο στα ώτα η σαφής απόσταση από το εστετίστικο χιούμορ, χάρμα για τους οφθαλμούς και το νέο στυλ με μούσι και κρεμαστό σκουλαρίκι που έχει υιοθετήσει ο Roger και εν τέλει αυτή η συναυλία αποκτά επιπλέον ενδιαφέρον γνωρίζοντας τη σχέση αυτή των δυο αυτών ξεχωριστών ανθρώπων και δημιουργών.
 

Υ.Γ. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία του άρθρου είναι των Bee Eno & Mary Evers, η έτερη (και έγχρωμη) είναι ένα απλό screen shot που έκανα προσωπικά κατά τη διάρκεια της συνέντευξης.