Yπάρχει μια κοινή κρυφή γλώσσα γύρω μας...

Αν αποκαλέσεις το "Lappuggla", τη νέα δουλειά της Ελένης-Etten-Τζαβάρα, "νεραϊδένιο", το αδικείς. Όχι πώς δεν έχει το αιθέριο στοιχείο μέσα του αυτό το άλμπουμ-απλά είναι φτιαγμένο από χώμα και νερό και δεν μπορείς να το αποκόψεις από τη Μητέρα Γη. Το ακούς και μεταφέρεσαι σε σκουροπράσινα χιονισμένα δάση, φωτισμένα από το βόρειο σέλας και με τους ήρωες των αδερφών Γκριμ να κόβουν βόλτες μέσα του. Και με μια σοφή κουκουβάγια lappuggla να τα παρακολουθεί όλα από ψηλά. Με αφορμή το άλμπουμ λοιπόν, κάναμε μια διαδικτυακή κουβέντα με την Ελένη Τζαβάρα και είπαμε τα όσα ακολουθούν παρακάτω...

Η κουκουβάγια είναι εδώ και αιώνες σύμβολο σοφίας, αλλά και θανάτου. Τι συμβολίζει για σένα η κουκουβάγια-και τι σε τράβηξε ιδιαίτερα στη lappuggla, ώστε να δώσει τον τίτλο στη νέα σου δουλειά;
H κουκουβάγια είναι ένα πλάσμα που προκαλεί δέος. Όταν την είδα από κοντά για πρώτη φορά κατάλαβα το γιατί. Έχει κάτι το απόκοσμο, είναι ένα πλάσμα πολύ διαφορετικό. Συμβολίζει για μένα τη ματιά έξω από τη γενική εικόνα των πραγμάτων και τη σοφία που μπορεί να κρύβεται μέσα σε αναπάντεχες στιγμές, μέρη, πλάσματα και ανθρώπους.

Το εικαστικό κομμάτι της δουλειάς σου είναι πάντα ιδιαίτερα προσεγμένο. Το "Lappuggla" έχει μια από τις πιο όμορφες συσκευασίες που είδα τον τελευταίο καιρό! Πώς δημιουργήθηκε αυτό το artwork;
Σ' ευχαριστώ πολύ! Μιας και ο δίσκος ήταν οι αφηγήσεις της σοφής κουκουβάγιας φανταζόμουν το artwork και η συσκευασία να λειτουργούν σαν το ιερό βιβλίο της. Την Ελένη Γλύνη, την ζωγράφο που ζωγράφισε τα έργα που κοσμούν το artwork, την θαυμάζω πάρα πολύ. Τα έργα της έχουν κάτι το εντυπωσιακά απόκοσμο και μυστηριακό και έχουν μια πολύ έντονη εσωτερική δύναμη. 'Ηδη από τη πρώτη φορά που είδα δουλειά της Ελένης, ένιωσα από την πρώτη κιόλας στιγμή ότι μόνο εκείνη θα μπορούσε να ζωγραφίσει κάτι που θα αντιπροσώπευε την ατμόσφαιρα που είχα στο μυαλό μου. Εγώ συμπληρωματικά σχεδίασα τα σύμβολα που λειτουργούν σαν ιερογλυφικά. Ο Δημήτρης Μπόρσης (db), ο γραφίστας της Inner Ear, o οποίος ανέλαβε το σχεδιασμό του layout και τη συσκευασία, πραγματικά βοήθησε να γίνουν όλα καλύτερα απ' ότι φανταζόμουν!

Το album ηχογραφήθηκε στην Αθήνα, την Τήνο και τη Σουηδία. Επηρέασαν οι τοποθεσίες την καλλιτεχνική δημιουργία σου-και αν ναι, με ποιόν τρόπο;
Η ιδέα για το "Lappuggla" γεννήθηκε στη Σουηδία. Εκεί είδα τη συγκεκριμένη κουκουβάγια. Από τότε κουβάλαγα στο μυαλό μου την ιδέα αυτή, την οποία και έχτιζα όπου και αν βρισκόμουν. Τα μέρη αυτά είναι πραγματικά εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους, πιστεύω όμως ότι υπάρχει μια κοινή κρυφή γλώσσα γύρω μας ανεξαρτήτως συνόρων και τοποθεσίας. Θέλοντας και μη, μιας και ζω και δουλεύω στα συγκεκριμένα μέρη τα τελευταία χρόνια, συλλέγω διάφορα στοιχεία και εμπειρίες, χωρίς φυσικά αυτό να συμβαίνει ακριβώς συνειδητά. Μπορεί κάποιος να μη μπορεί να το διακρίνει μουσικά, αλλά τα τρία αυτά μέρη ενώθηκαν και συνυπάρχουν στο δίσκο.

Τι ακριβώς είναι το "διαπαντός" και το "διαμέσον", που δημιούργησε ο Coti K. για το δίσκο;
Είναι δυο όργανα που ανήκουν στην οικογένεια των zither, στην οποία ανήκουν και τα σαντούρια. Το σαντούρι με ενδιέφερε πολύ ηχητικά και ήθελα πραγματικά να έχω στον δίσκο κάτι τέτοιο. Την ίδια περίοδο ο Coti είχε ξεκινήσει να φτιάχνει δικά του όργανα, και έτσι γεννήθηκε η ιδέα να φτιάξει για μένα κάποιο όργανο, ίδιας φιλοσοφίας με αυτή του σαντουριού. Τελικά σχεδίασε και κατασκεύασε δυο αντί για ένα: το "διαπαντός" και το "διαμέσον", όπως τα ονόμασε ο ίδιος.

Ακούγοντας το Lappuggla, ήρθαν στο μυαλό μου η Kate Bush και η Bjork-αποτέλεσαν όντως επιρροές σου; Ποιοί σε ενέπνευσαν για τη δημιουργία του (όχι απαραίτητα μουσικά);
Η Kate Bush είναι σίγουρα μια από τις μεγάλες μου αγάπες, και χαίρομαι πολύ που φαίνεται στη μουσική μου αυτό. Τώρα όσον αφορά τη Bjork, αν και με τιμάει που συχνά αναφέρεται το όνομα της σε σχέση με μένα, για να είμαι ειλικρινής δεν θεωρώ ότι είναι επιρροή μου. Υπάρχουν μάλιστα δίσκοι της που δεν έχω καν. Έμπνευση αποτέλεσε για μένα η ίδια η lappuggla, το ηχόχρωμα του σαντουριού και η παρατήρηση της φύσης σαν να ήταν μικρογραφία της κοινωνίας.

Ποιές διαφορές και ποιές δυσκολίες έχει το να αναλάβεις εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά την δημιουργία του Lappuggla, από το να είσαι μέλος ενός συγκροτήματος; Υπάρχει περίπτωση να σε ξανακούσουμε με τους Film, οι οποίοι έχουν αρχίσει να δουλεύουν νέο υλικό, από όσο ξέρω;
Όταν αναλαμβάνεις τη δημιουργία ενός δίσκου μόνος σου, έχεις τον απόλυτο έλεγχο πάνω σ' αυτό και ίσως είναι πιο εύκολο να το κάνεις, αν έχεις κάτι πολύ συγκεκριμένο στο μυαλό σου. Είναι μια μοναχική διαδικασία που έχει όμως άλλου είδους ομορφιά. Σε ένα συγκρότημα πρέπει να δουλεύεις με έναν άλλο τρόπο, όχι καλύτερο ή χειρότερο. Απλά διαφορετικό. Είναι συλλογική η δουλειά που γίνεται και ειδικά στη περίπτωση των Film και με αρκετό γέλιο. Με τους Film δοκιμάζουμε κάποια πράγματα-από απόσταση πλέον μιας και είμαι μακριά.

Δεδομένου ότι τον τελευταίο καιρό είσαι πλέον κάτοικος Σουηδίας, πώς βλέπεις από απόσταση την όλη κατάσταση στην Ελλάδα; Έχει μέλλον η καλλιτεχνική δημιουργία στη χώρα μας; Υπάρχει όντως διαφορά στο πώς αντιμετωπίζεται ο καλλιτέχνης στο εξωτερικό;
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη στην Ελλάδα και ακόμα και αν είσαι μακριά δε γίνεται να μην ανησυχείς, να μη στεναχωριέσαι για αυτά που ακούς από τους δικούς σου και για αυτά που διαβάζεις για τη χώρα σου. Απλά εδώ παίρνεις μια απόσταση και, αν μη τι άλλο, μπορείς να σκεφτείς πιο ψύχραιμα και πιο καθαρά. Η καλλιτεχνική δημιουργία δε πρέπει να σταματάει ποτέ. Αντίθετα πρέπει να γίνεται μέσο έκφρασης για όλους. Με όποιο τρόπο προτιμάει να εκφράζεται ο καθένας. Η Σουηδία είναι η τρίτη χώρα στον κόσμο στην εξαγωγή μουσικής. Εδώ τα παιδιά έχουν τη τύχη να κάνουν μουσική από το δημοτικό σε αίθουσες εξοπλισμένες με όργανα και όλα τα απαραίτητα για μια συναυλία. Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί υπάρχει τόσο δυνατή σκηνή και τέτοια σχέση με τη μουσική. Εδώ δεν υπάρχει το κόμπλεξ του "ξένο άρα καλό", κοινό και δημοσιογράφοι υποστηρίζουν πολύ τους καλλιτέχνες με μεράκι και ειλικρίνεια και είναι ανοιχτοί σε πολλά είδη χωρίς να βάζουν ταμπέλες. Από την άλλη, μιλώντας με μουσικούς εδώ, ανακάλυψα ότι υπάρχουν φυσικά και πολύ παρόμοιες ανησυχίες με μας. Απαιτείται σκληρή δουλειά σε κάθε περίπτωση.

Τον Νοέμβριο συμμετείχες στην έκθεση "Everything is fine" στη Στοκχόλμη με το φωνητικό έργο "All n All". Πώς προέκυψε αυτή η συμμετοχή και τι πραγματευόταν το έργο σου αυτό;
Το "All n All" είναι ένα πολυεπίπεδο φωνητικό έργο. Αναπαρίστανε συγχρονισμένες σκέψεις διαφορετικών ανθρώπων γύρω από την έννοια της Ουτοπίας. Την έκθεση διοργάνωσε η επιμελήτρια Σοφία Μαυρουδή και έκανε έναν πολύ ενδιαφέρον συσχετισμό Αθήνας-Στοκχόλμης, πάντα έχοντας σαν βάση την ευρύτερη έννοια της ουτοπίας. Στην έκθεση συμμετείχαν με διάφορα έργα (ζωγραφική, φωτογραφία κλπ) Έλληνες και Σουηδοί καλλιτέχνες.

Πώς προέκυψε το "En Vit Ekorre" και η ανακύκλωση ρούχων; Ποιοι είναι οι σχεδιαστές μόδας που προτιμάς;
Αρκετά χρόνια πριν γεννηθεί το "En Vit Ekorre" έφτιαχνα διάφορα ρούχα τα οποία κυρίως φορούσα σε συναυλίες. Κάποια στιγμή διάβασα για το λεγόμενο fashion pollution και αποφάσισα να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο είδος ανακύκλωσης. Αγαπώ τη δουλειά της Diana Orving, της Ελληνίδας Digitaria, τις minimarket κ.α.... Μου αρέσουν οι minimal γραμμές που έχουν κάτι edgy, αλλά και τα vintage ρούχα.

Έχεις συνεργαστεί με τη Λένα Πλάτωνος, τον Μιχάλη Δέλτα, τον Chris Nemo, τους ΜΕΝΤΑ-τι κέρδισες από την κάθε συνεργασία;
Οι συνεργασίες με τη Λένα Πλάτωνος και τον Μιχάλη Δέλτα ήταν για μένα όνειρα που έγιναν πραγματικότητα και γι αυτό οι εμπειρίες μαζί τους ήταν διπλά μαγικές. Νομίζω πως δεν είναι εύκολο να περιγράψω την εμπειρία μου με τη Λένα Πλάτωνος. Είναι μια σπουδαία καλλιτέχνις. Μια ποιήτρια σε κάθε στιγμή της ζωής της. Ο Μιχάλης Δέλτα είναι για μένα ένας δάσκαλος. Με βοήθησε απλόχερα, με εμπιστεύτηκε με τη μουσική του, χωρίς καλά-καλά να με γνωρίζει. 'Εχω την τύχη πλέον να τον θεωρώ έναν από τους αληθινούς φίλους και τους πιο κοντινούς μου ανθρώπους. Τον αγαπώ πολύ. Με τους ΜΕΝΤΑ είμαστε χρόνια φίλοι. Μοιραζόμαστε την ίδια τρέλα σε κάποια πράγματα. Ξέρω ότι για κάποιους αποτελούν ακόμα ένα κρυμμένο μυστικό που σύντομα θα αποκαλυφθεί. Εγώ είμαι πιστή ακόλουθός τους πάντως!!! Με τον Chris Nemo δουλέψαμε λίγο μαζί. Ήταν όμορφη εμπειρία.

Εικαστικός, σχεδιάστρια μόδας, μουσικός, ηθοποιός, performer. Ποιά από αυτές τις ιδιότητές σου νιώθεις ότι σου ταιριάζει περισσότερο;
Με τη μουσική έχω ασχοληθεί περισσότερο οπότε αυτή έρχεται σε πρώτη θέση. 'Ολα όμως είναι κομμάτια του εαυτού μου.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σου πλάνα-όχι μόνο στη μουσική, αλλά και στις πολλές άλλες ενασχολήσεις σου;
Έχω αρκετά βαρύ πρόγραμμα στο πανεπιστήμιο (σ.σ. σπουδάζει σουηδικά στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης) και έχω αφοσιωθεί σ' αυτό. Κάνουμε κάποια πράγματα από απόσταση με τους Film όπως προανέφερα. Γενικά υπάρχουν στα σκαριά διάφορα πράγματα, τα οποία όμως ακόμα δεν είμαι σε θέση να τα ανακοινώσω γιατί δε ξέρω και εγώ η ίδια ποια μορφή θα πάρουν.
_____

Φωτογραφίες Etten 2 + 3 - Jonas Nordberg.