Φώντας Αβράμογλου: Έχει διαφορά η τεχνική από τη μουσική

Το όνομα Plus 'n' Minus Collective είναι εμπνευσμένο από το τζαζ περιοδικό και τις εκδόσεις "συν και πλην" (1980-1984) του Σάκη Παπαδημητρίου. Η ιδέα για τη συγκρότηση της κολεκτίβας ανήκει στον συνθέτη και σαξοφωνίστα Ξενοφώντα Αβράμογλου και οφείλεται εν πολλοίς στη συνάντησή του με τον ντράμερ Χρήστο Γερμένογλου. Ο ήχος τους ωρίμασε σταδιακά μέσα από ζωντανές εμφανίσεις σε κλαμπ και στέκια της πόλης και βρήκε καταφύγιο και στοργή στο Spitimou.Groundfloor. Εκεί πρόκειται δομημένα να αυτοσχεδιάσουν εκ νέου την Κυριακή 18/03 στις 22:00 με ελεύθερη είσοδο. Μίλησα με τον πρωτεργάτη Φώντα για τα παρασκήνια.

- Plus 'n' Minus Collective. Πως προέκυψε αυτή η μπάντα;

Πολύ εύκολη ερώτηση και πολύ δύσκολη ταυτόχρονα. Από μια ανάγκη εσωτερική και καλλιτεχνική προέκυψε. Από τη μουσική του Σάκη Παπαδημητρίου που άκουσα για πρώτη φορά το 1977. Απ' αυτόν άκουσα από το ραδιόφωνο τη λέξη τζαζ. Επειδή είμαι παιδί της πόλης αυτής όλα τα ακούσματά μου περιστρέφονται γύρω από τον Σάκη. Μικρός τον έβλεπα από μακριά, δεν πήγαινα κοντά του από δέος. Δεκάξι χρονώ τον είδα πρώτη φορά να παίζει ζωντανά με τον Φλώρο Φλωρίδη στο θέατρο της Ρούλας Πατεράκη. Πήγαινα συνέχεια, πολλές φορές. Ο Φλωρίδης με πείραζε: πάλι εδώ είσαι μικρέ;

Δεν καταλάβαινα αλλά αυτή η τέχνη που τη λέγανε τζαζ αυτοσχεδιαζόμενη και δημιουργική μουσική εμένα με τραβούσε πολύ. Παράλληλα σπούδαζα κλασικό σαξόφωνο στο Κρατικό Ωδείο.

Πέρασαν τα χρόνια, συνέχιζα να ακούω φανατικά αυτήν τη μουσική αλλά παράλληλα για να ζήσω έκανα άλλα πράματα. Έπαιζα σε στρατιωτικές μπάντες ή για τις ανάγκες της ορχήστρας του Φεστιβάλ Τραγουδιού. Πριν τέσσερα χρόνια θέλησα να ακουμπήσω το δάχτυλό μου σ' αυτό που ήθελα από τότε. Βγήκε από μέσα μου η ανάγκη να παίξω τώρα αυτήν τη μουσική. Ένιωσα ότι ωρίμασα και μπορώ να παίξω γιατί τη σέβομαι. Έκατσα κι έγραψα μουσική τζαζ αυτοσχεδιαστική κι έκανα τις πρώτες πρόβες και δοκιμές με τους μαθητές μου, όντας πια δάσκαλος στο Ωδείο.

Μετά γνώρισα τον Χρήστο Γερμένογλου. Ήταν μια καθοριστική συνάντηση γιατί είναι κολοσσιαία η σχέση του με τα μουσικά δρώμενα της πόλης. Δεν στηρίζεται αλλιώς αυτή η μουσική. Μαζί του έκανα την οβερτούρα George and George και ως δεύτερο έργο έγραψα αυτό που λέγεται Άγιος Σάκης Παπαδημητρίου, η Μουσική των Πρώτων. Ο τίτλος τα λέει όλα. Εγώ τον Σάκη τον βλέπω σαν "άγιο". Έχει κάνει τόσα γι' αυτήν την πόλη από το 1977 που σπούδαζα ακόμη και οι άλλοι τον περιγελούσανε. Τότε δεν καταλάβαινα... από τα είκοσι και μετά άρχισα να συνειδητοποιώ αλλά δεν είχα λόγο ακόμα, δεν είχε βάρος ο λόγος μου.

Πρόσφατα πήγα στο Μέγαρο και άκουσα μουσικές των παιδιών που σπουδάζουν σύνθεση στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και παρουσίασαν κάποια έργα τους. Αυτά που άκουσα είναι πράματα που έκανε ο Παπαδημητρίου το '77. Εγώ τα άκουσα τότε, αλλά ο Σάκης τα κάνει αυτά από το '69-'70 και τα διδάσκουν τώρα αυτά στο Πανεπιστήμιο. Αλλά εκεί κάνουνε μόνο τεχνική, δε βγάζουν συναίσθημα δεν παράγουν μουσική. Ο Παπαδημητρίου παράγει και βγάζει συναίσθημα. Έχει διαφορά η τεχνική από τη μουσική.

Οι Plus 'n' Minus έγιναν γι' αυτό ακριβώς: να παράξουν μουσική τέχνη, καθαρή συναισθηματική τέχνη.

- Έχετε παίξει ζωντανά ως σχήμα;

Έχουμε κάνει 5-6 συναυλίες. Στο SpitiMou, στο Φεστιβάλ Τζαζ του Συλλόγου Φίλων Τζαζ και Δημιουργικής Μουσικής όπου ο Σάκης είναι επίτιμο μέλος. Δεν θα μπορούσε να μην είναι. Πολλοί συνάδελφοι μουσικοί έχουν έρθει με σπουδές απ' έξω (από το Μπέρκλεϊ και αλλού) είναι πολύ καταρτισμένοι και άριστοι τεχνίτες αλλά τέτοια μουσική μόνο από τον Σάκη έχω ακούσει.

- Πόσα μέλη διαθέτει η μπάντα;

Ο πυρήνας της κολεκτίβας αυτής είναι 13 άτομα. Τύμπανα ο Χρήστος Γερμένογλου, κοντραμπάσο ο Πέτρος Δαμιανίδης, ηλεκτρικό μπάσο ο Αλέξης Γεωργιάδης, πιάνο ο Χρήστος Θεοδοσιάδης, κιθάρα ο Γρηγόρης Τσάτσος, τενόρο σαξόφωνα οι Γιώργος Πετκάρης, Μανώλης Ρίζος και Μιχάλης Πιπέρκος, τρομπέτες οι Γιάννης Μπαριώτας, Κώστας Κατσαρός και Χρήστος Αναστασιάδης, άλτο σαξόφωνο & φλάουτο ο Δημήτρης Αλιστρατινός, άλτο σαξόφωνο & όμποε ο Δημήτρης Τσέλιος. Συν την αφεντιά μου (άλτο και σοπράνο σαξόφωνα, μπάσο κλαρινέτο). Το πλήρες σχήμα φτάνει τα 29 μέλη.

- Επόμενα σχέδια;

Ψάχνω ακόμα τον ήχο αυτής της κολεκτίβας. Μπορεί βέβαια να μπει σ' ένα στούντιο και σε είκοσι μέρες να γράψει μια ωραία μουσική, τετραγωνισμένη και τέλεια. Δε μ' ενδιαφέρει όμως αυτό. Ψάχνω να βρω τη μουσική και τον ήχο της μέσα από τα τζαζ κλαμπ. Για να βγει αυτός ο δικός μας αυθεντικός ήχος, κάνουμε πρόβες στο Ωδείο, σε κλαμπ παίζοντας ζωντανά, κάνοντας λάθη και ξαναδοκιμάζοντας, με απίστευτη ελευθερία και μεγάλη πειθαρχία. Αποτελείται η μπάντα μας από ώριμους και έμπειρους μουσικούς. Ως τώρα πάμε καλά και φαίνεται πως κάτι έχουμε καταφέρει.

- Είναι μια μπρας μπαντ ή κάτι πλουσιότερο;

Όχι. Το ρυθμ σέξιον περιλαμβάνει τύμπανα, κοντραμπάσο, ηλεκτρικό μπάσο, κιθάρα και πιάνο. Αυτή είναι η πρώτη ομάδα. Είμαστε μοιρασμένοι σε 5 ομάδες. Η 2η ομάδα είναι τα τενόρο σαξόφωνα, η 3η ομάδα είναι μπρας δυο τρομπέτες κι ένα κόρνο, η 4η ομάδα είναι τα άλτο σαξόφωνα φλάουτο κλαρίνο σοπράνο και η 5η ομάδα είναι οι υπόλοιποι 16 για να γίνουμε 29 που αποτελείται από ένα μιξ οργάνων. [Σαν μικρή συμφωνική μου ακούγεται, παρεμβαίνω]. Η Συμφωνική θυμίζει μουσική του κράτους. Εμείς δεν έχουμε κανέναν πάνω ατ' το κεφάλι μας, παρά μόνο τη μουσική.

Η παλιά μουσική εξυπηρετούσε το κράτος. Από την εποχή του Μότσαρτ κα του Μπαχ ακόμη απευθύνονταν στο κεφάλαιο και τη φεουδαρχία. Ήταν πάντα κατά παραγγελία. Τους σέβομαι γιατί είναι η αρχή της κλασικής και της σύγχρονης μουσικής αφού μάλιστα προέρχομαι από κλασικό ωδείο. Γράφανε πολλές φορές μουσική συνοδείας και τους τιμωρούσαν ενίοτε γι' αυτό. Τον Μπαχ τον κάλεσαν να απολογηθεί. Εγώ δεν έχω να απολογηθώ σε κανέναν. Μόνο στο κοινό και στην τέχνη, στην καθαρή συναισθηματική τέχνη.

- Που μπορεί να παίξει αυτή η μπάντα σήμερα στην Θεσσαλονίκη; Χώροι υπάρχουν;

Στο Τζαζ κλαμπ παίζουμε ήδη, αλλά δημιουργώ και προϋποθέσεις για συναυλίες. Οπουδήποτε βρω μια άκρη, μπορούμε και θα πάμε να παίξουμε. Είναι αναγκαίο να είσαι μάνατζερ του εαυτού σου και της μουσικής σου. Δεν είναι κακό να ψάχνεις και να βρίσκεις χώρους και τρόπους να παίξεις και ν' ακουστεί η μουσική μας. Προσπαθούμε να βρούμε διεξόδους προς το κοινό.

- Κανονικά θα έπρεπε να σας προσεγγίζουν οργανισμοί όπως το Μέγαρο και να σας δίνουν μια μικρότερη αίθουσα, ένα αίθριο για να παίζετε δυο και τρεις φορές το χρόνο.

Έτσι κι αλλιώς κάποτε αυτό θα γίνει, θέλουν δε θέλουνε. Είναι αναγκαίο να γίνει. Έτσι θέλω να πιστεύω κι ας μη γίνει. Μόλις βρούμε τον προσωπικό μας ήχο και παράξουμε ένα cd θα γίνει κι αυτό.

- Τα cd δεν πουλάνε πια!

Δεν το κάνω γι' αυτό το λόγο. Δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Θέλουμε απλά να υπάρχει καταγραμμένη η μουσική μας στην πόλη. Για να παράξουμε κατόπιν συναυλίες της κολεκτίβας. Είναι θέμα χρόνου.

- Μετά απ' αυτό που πάει παρακάτω η μπάντα;

Τα σχέδια μας με τον Χρήστο Γερμένογλου είναι να την πάμε περιοδεία στα ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Έχω γνωριμίες με τα Φεστιβάλ Τζαζ της Κωνσταντινούπολης, της Μπίτολα και με άλλες διοργανώσεις αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι γι' αυτές. Και είμαστε πολύ κοντά. Σχεδόν είμαστε έτοιμοι. Δεν προτρέχω, δεν βιαζόμαστε αλλά αυτός είναι ο στόχος να πάμε στα φεστιβάλ και να παρουσιάσουμε τη μουσική μας. Σε Ιταλία, Ολλανδία, Βουλγαρία, Σερβία.

- Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει τέτοιο κοινό διψασμένο;

Αυτό το κοινό αν υπάρχει (που υπάρχει κάποιο σίγουρα) το έχει δημιουργήσει ο Σάκης Παπαδημητρίου. Υπάρχει αλλά είναι σε λήθαργο η μουσική αυτή. Το κοινό δε φταίει. Δεν της δίνουν βήμα αυτής της μουσικής. Δεν έχει βήμα κι εμείς προσπαθούμε να ανοίξουμε ξανά το δρόμο αφού βρούμε και δώσουμε το οριστικό μας στίγμα.

- Ο Χρήστος Γερμένογλου πόσο συμβάλλει σε αυτήν την προσπάθεια;

Ο Χρήστος είναι ο συνδετικός κρίκος και ο συνεκτικός ιστός μας. Αν λείψει χαθήκαμε. Δεν τα δραματοποιώ αλλά έτσι είναι. Ντράμερ υπάρχουν κι άλλοι πολύ καλοί και στο ίδιο υψηλό επίπεδο και είναι μάλιστα φίλοι μου. Αλλά όχι με το εύρος των γνώσεων των ειδών και των ακουσμάτων του Χρήστου. Αυτήν την αβανγκάρντ μουσική με όλο το βάρος και την ευθύνη που φέρει η κολεκτίβα, μόνο ο Χρήστος μπορεί να την στηρίξει.

Προχτές πήγα σε μια συναυλία έντεχνης μουσικής για να στηρίξω και την προσπάθεια των συναδέλφων και μέσα σε είκοσι λεπτά αναγκάστηκα να φύγω γιατί με ενοχλούσαν τα τύμπανα όπως παίζανε. Τώρα έχω καλομάθει με τον Γερμένογλου. Όταν παίζεις μαζί του μουσική έχεις μια απίστευτη πειθαρχία και ταυτόχρονα απόλυτη ελευθερία και χώρο αυτοσχεδιασμού. Αν κάνεις πως φεύγεις από το σύνολο σε μαζεύει με τα τύμπανά του. Έχεις απίστευτη ελευθερία αλλά ταυτόχρονα έχεις έναν άγρυπνο φρουρό της πειθαρχίας στο κομμάτι που νομίζεις ότι σε κοιτάει και σε κρατάει συνέχεια.

- Έχετε σχέδια για μετακλήσεις καλεσμένων μουσικών ως γκεστ στην κολεκτίβα; Π.χ. Φλώρος Φλωρίδης μια και τον ανέφερες.

Υπάρχουν αυτά στο βάθος του κεφαλιού μας και θα γίνουνε. Αλλά ακόμα είναι αρκετά νωρίς γι' αυτό. Το επόμενο σχέδιο είναι να συμπράξουμε με τον Σάκη Παπαδημητρίου. Του το έχω ζητήσει και είπε ναι, είναι πολύ θετικός με το σχέδιο αυτό. Το έχω, το έχουμε ανάγκη. Όχι για να εκμεταλλευτούμε το όνομά του και τη δόξα του αλλά από εσωτερική ανάγκη να δοκιμαστούμε με τον "άγιο". Στόχος μας είναι μια συναυλία το καλοκαίρι στο Θέατρο Κήπου. Είμαστε στο σχεδιασμό της. Δεν ζητάμε από τον Δήμο παρά μόνο να μας εξασφαλίσει τις καθαρίστριες και τα διαδικαστικά ζητήματα. Οι ηχολήπτες και όλο το τεχνικό μέρος θα είναι δικό μας.

Ο Σάκης μας έχει επίσης προτείνει μια δική του δουλειά για μια συναυλία στο Βυζαντινό Μουσείο. Είδομεν. Είμαστε πρόθυμοι και χαρούμενοι με τέτοιες προτάσεις.