Σταύρος Γασπαράτος: Η Θεσσαλονίκη έχει αυτό που εγώ ζηλεύω πολύ...

γύρω-γύρω, σιγά-σιγά, πρώτη-πρώτη, Glass Menagerie, Tennessee Williams

Τον γνωρίσαμε ως μέλος της παρέας γύρω-γύρω. Μια παράσταση του Γυάλινου Κόσμου [Θέατρο Εμπρός, 1997] ήταν αφορμή να γνωρίσει τον Νίκο Κυπουργό, να γίνει βοηθός του και ν' ασχοληθεί με τη μουσική στο θέατρο. Τώρα έρχεται στην Θεσσαλονίκη μ' έναν "άλλο" Γυάλινο Κόσμο [Θέατρο Αυλαία], ένα θηριοτροφείο "ταυτόχρονα τόσο μαύρο όσο και χαριτωμένο," όπως ο ίδιος σχολιάζει.

Τι απέγιναν οι gyro-gyro;
Μετά το τρίτο άλμπουμ, το Destroy All Brains! [2004], συνεχίσαμε μια πορεία οι δυο μας με το Αλέξανδρο Τσιλφίδη, παρουσιάζοντας το DAB και άλλο υλικό. Είχα ήδη αρχίσει να δουλεύω στο θέατρο. Τις πρώτες δουλειές μάλιστα τις υπέγραφα ως γύρω-γύρω, είτε τις κάναμε όλοι μαζί είτε μόνος μου. Παίζαμε κι απ' αυτό το υλικό στα λάιβ με τον Αλέξανδρο.
Σιγά-σιγά οι δρόμοι μας χώρισαν. Ο Αλέξανδρος διατηρεί μια ακαδημαϊκή επαφή με τον ήχο, έχει κάνει διδακτορικό στη Γαλλία. Απομακρυνθήκαμε... κι εγώ είμαι ο μόνος που συνεχίζει επαγγελματικά. Στο πίσω μέρος του μυαλού μας υπάρχει μια ιδέα ότι θα κάνουμε ένα πρότζεκτ για να ξαναβρεθούμε. Έστω κι αν είναι απλώς να περάσουμε λίγο χρόνο μαζί παίζοντας μουσική...
Απίθανο μου μοιάζει να κάνουμε από κοινού κάποιο σάουντρακ. Μάλλον πιθανότερη είναι μια κοινή ιδέα που δεν θα την υπέγραφα μόνος μου ως Σταύρος Γασπαράτος. Κάτι πιο παράξενο ίσως...

Έγραψες μουσική για το My Blood;
Το My Blood του Διαμαντή Καραναστάση είναι μια ταινία που γυρίσαμε πριν ενάμιση χρόνο και παίχτηκε πέρσι με επιτυχία στις Νύχτες Πρεμιέρας, στο Φεστιβάλ της Χιχόν [Gijon], πήρε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Άμστερνταμ, ενώ έχει υποβάλλει υποψηφιότητες για τα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.
Μια ταινία που κάναμε με πολύ προσωπικό κόπο, χωρίς χρήματα. Ο Διαμαντής έκανε δουλειά εκατό ανθρώπων. Θεωρώ ότι έχει δέσει πολύ ωραία το τρομερό εικαστικό κομμάτι της με τη μουσική μου. Το αγάπησα πάρα πολύ. Ακόμη δεν έχει βρει διανομή, όμως.

Με την Α[ντιγόνη] τι γίνεται;
Έχουμε ξεκινήσει την "Α" που είναι εμπνευσμένη απ' το μύθο της Αντιγόνης. Μια ταινία του Στάθη Αθανασίου ο οποίος εχθές βράδυ [17/02] ήταν στην Θεσσαλονίκη και παρουσίαζε το νέο αυτό σχέδιο. Για μένα πάρα πολύ σπουδαίο. Έχω επενδύσει πολλά σ' αυτήν την ταινία και θέλω να τη δω να πετυχαίνει γιατί γίνεται με τη διαδικασία του crowd funding, χωρίς καμιά χρηματοδότηση από κανέναν κλασικό φορέα.
Η συμμετοχή του κόσμου είναι πολύ καλή και συνεχίζεται η διαδικασία για τις επόμενες 15 μέρες μέσω του indigogo. Είναι η πρώτη φορά που ελληνική ταινία με υπόθεση ζητά χρηματοδότηση από το μελλοντικό κοινό της και μάλιστα τέτοιο ποσό (60.000€). Θέλω να το δω να συμβαίνει μόνο και μόνο για να πιστέψω στη δύναμη της μεθόδου. Γι' αυτό είμαι τόσο πολύ ενθουσιασμένος.
Δεν είναι η μόνη πρωτοτυπία της ότι χρηματοδοτείται από το κοινό. Η διανομή της προσπαθεί επίσης να παρακάμψει το υπάρχον σύστημα και γίνεται με εντελώς καινούργιο τρόπο. Πραγματικά ελπίζω και εύχομαι να τα καταφέρει.

Με την Κατερίνα Ευαγγελάτου συνεργάζεστε συχνά!
Πιο πολύ δε γίνεται!!! Γνωριζόμαστε από την πρώτη-πρώτη σκηνοθεσία που έκανε, τις Δέκα Εντολές, στην Πειραματική Σκήνη του Εθνικού Θεάτρου [2006]. Κι από τότε δε σταματήσαμε ποτέ. Έχω γράψει τη μουσική σε όλες τις σκηνοθεσίες της Κατερίνας πλην μιας που δεν είχε μουσική. Δουλεύουμε τέλεια μαζί, χρόνια τώρα. Η Κατερίνα είναι άνθρωπος που όταν βρει μια συνεργασία αποδοτική την κρατάει και τη συνεχίζει γιατί λίγοι μπορούν να παρακολουθήσουν την αφοσίωση και την επιμονή της στη λεπτομέρεια. Πραγματικά θεωρώ ότι μου βγάζει ό,τι καλύτερο μπορώ να κάνω!

Τώρα τι κάνετε μαζί;
Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν παίζεται στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, μια εκπληκτική δουλειά που είναι σολντ άουτ από την πρώτη μέρα, σ' αυτόν τον τεράστιο χώρο. Είμαστε σε πρόβες για τους Θεατές του Μάριου Ποντίκα στο Εθνικό Θέατρο, ένα κείμενο που μιλά για την κατάσταση μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο. Ακόμα το δουλεύουμε και θα δούμε που θα μας πάει. Προγραμματίζεται για τα τέλη Μαρτίου.

Βλέπω ότι έγραψες μουσική και γι' άλλη Αντιγόνη!
Ναι, η Αντιγόνη είναι το θέμα μου φέτος. Έχω κάνει τη μουσική για την Αντιγόνη του Ανούιγ που έχει ανεβάσει ο Γιάννης Μπέζος στο Θέατρο του Αρμένη. Μια ωραία δουλειά μ' ένα τρομερό ντουέτο του Γιάννη με την κόρη του, Ηρώ. Εξαιρετική αντιπαράθεση Κρέοντα-Αντιγόνης. Πολύ απλή, λιτή, που αναδεικνύει το κείμενο πολύ ωραία. Δουλέψαμε υπέροχα με τον Γιάννη και το υπόλοιπο τιμ σε ένα εκπληκτικό όσο και μοναδικό κείμενο του Ζαν Ανούιγ. Πολύ ωραίος τρόπος να γνωρίσει κάποιος όλον τον μύθο της Αντιγόνης βαλμένο σε μια άχρονη εποχή που θα μπορούσε να είναι όταν γράφτηκε [1944] ή σήμερα ή στο μέλλον. Δείχνει τη διαχρονικότητά του.

Ο Γυάλινος Κόσμος πως ερμηνεύεται;
Είναι μια σπουδαία αναπάντεχη παράσταση (που έκανε και πολλά εισιτήρια), πάνω σε ένα κλασικό έργο με νέα ματιά που άρεσε πολύ σε νέο κόσμο. Σπάνια βλέπεις όλους τους συντελεστές να δουλεύουν τόσο συντονισμένα και παθιασμένα για ένα, συνολικά και ειδικά, καλό αποτέλεσμα.
Δεν ξέρω αν βλέπετε συχνά τέτοιες παραστάσεις αλλά είμαστε πολύ χαρούμενοι που ήρθαμε στη Θεσσαλονίκη.

Η δουλειά του μουσικού είναι να δημιουργεί ατμόσφαιρα; Πως συμβάλλει;
Όταν ένας συνθέτης γράφει για το θέατρο ή για την εικόνα γενικότερα, πρέπει -κατά τη γνώμη μου- να μπορεί να συνομιλήσει με τους υπόλοιπους συντελεστές και κυρίως με το σκηνοθέτη. Να καταλάβει και να αφουγκραστεί το συνολικό όραμα. Κάποιες φορές βγαίνει στο προσκήνιο, άλλες κρατιέται εντελώς πίσω, αφήνει χώρο, υπογραμμίζει κάτι μικρό, κάνει μια αντίστιξη... μερικές φορές πάει με το συναίσθημα κι άλλες πάει κόντρα, ανάλογα με την κίνηση του ηθοποιού. Αυτή είναι η μεγάλη δυσκολία και η γοητεία που μ' έκανε ν' αγαπήσω το θέατρο. Μου έχει μάθει να εναλλάσσομαι σε ύφη και είδη μουσικής, πράμα που έχω ανάγκη ως φύση καλλιτεχνική, δεν αντέχω να κάνω ένα ίδιο πράμα συνέχεια.
Μέσα από το θέατρο και τον κινηματογράφο αναγκάζεσαι να ανοιχτείς σε νέα πεδία, πράγμα όχι εύκολο. Μελετάς, μαθαίνεις, ξεβολεύεσαι, πολύ σημαντικό για μένα. Η φύση του ανθρώπου ρέπει προς την ευκολία, αλλά όταν ζορίζεσαι πας παραπέρα. Προχωράς!

"Πηγαίνουμε στο θέατρο για ν' ακούσουμε την αλήθεια"; (φράση της κας Τσαλίκη)
Η Ναταλία το εννοούσε πολύ ανοιχτά, όχι μόνο για τη συγκεκριμένη παράσταση. Η απόλυτη πεποίθησή μου για το "τι έχει ή τι δεν έχει επιτυχία στο θέατρο" σχετίζεται με την ειλικρίνεια. Δεν είναι μόνο μια καλή ερμηνεία ή μια καλή σκηνοθεσία. Όσοι δουλεύουν και καταθέτουν κάτι δικό τους δικαιώνονται. Δεν σκέφτονται τι θέλει ν' ακούσει ο κόσμος ή τι θα τους φέρει εισιτήρια. Η ειλικρίνειά τους φαίνεται, είτε καλή είτε κακή. Είναι περισσότερο μια στάση απέναντι στο κοινό, μια πρόσκληση σε συνομιλία.
Συμφωνώ 1000% μαζί της. Και πιστεύω ότι ισχύει σε όλα τα πράγματα κι όχι μόνο στην τέχνη. Ένας μηχανικός π.χ. αυτήν την περίοδο πρέπει να 'ναι πιο ειλικρινής και πιο τίμιος, με τον εαυτό του πρώτα. Αυτό αναγνωρίζεται πάντα και, όσο δύσκολη κι αν είναι η κατάσταση, βρίσκει ανταπόκριση.

Η κρίση ενεργοποιεί και κάνει τους ανθρώπους πιο συνειδητοποιημένους;
Σίγουρα αυτό θα έπρεπε να κάνει. Η φύση του ανθρώπου είναι όμως πιο περίπλοκη και γι' αυτό βρισκόμαστε και θα βρισκόμαστε σε κρίσεις. Αενάως σε κύκλους κρίσης και ευημερίας. Πιστεύω ότι η φύση του ανθρώπου δεν είναι τόσο καλή από μόνη της. Οι δραστήριοι είναι πάντα αυτοί που λάμπουν σε περιόδους κρίσης. Η ειλικρίνεια και η επιμονή, να κάνει καθείς το καλύτερο που μπορεί στη δουλειά του, είναι πιστεύω η μόνη διέξοδος.

Τι άλλο θες να κάνεις που δεν το 'χεις καταφέρει ακόμη;
Πάρα πολλά ονειρεύομαι να κάνω ακόμα. Καταρχήν θέλω χρόνο για τον εαυτό μου. Θέλω να πάρω μια ανάσα και να μελετήσω. Να βρω καινούργιους ήχους. Χαίρομαι που έχω την τύχη να "πέφτουν" πάνω μου συνεργάτες τόσο σπουδαίοι που μου μαθαίνουν νέα πράγματα. Δεν παραπονιέμαι που δουλεύω αδιάκοπα. Αλλά μου 'χει λείψει λίγη ηρεμία, αν θες να είμαι πραγματικά ειλικρινής.

Ζωντανά πότε θα σ' ακούσουμε;
Πιστεύω σύντομα. Πριν ενάμιση χρόνο είχα παρουσιάσει με την Αγγελική Στελλάτου τα Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών. Ήταν δική μου μουσική ιδέα, την οποία αγκάλιασε η Αγγελική και κάναμε μια παράσταση με ζωντανή μουσική. Αυτό το κουβαλάω από τότε. Το δούλευα τον επόμενο ένα χρόνο, το ολοκλήρωσα και πρόσφατα το έστειλα σε διάφορες εταιρίες. Έχω την τύχη να το κυκλοφορήσει η βερολινέζικη Ad Noiseam, πολύ μεγάλη τιμή για μένα. Μες την Άνοιξη πιστεύω ότι θα έχει βγει.
Ο στόχος είναι να συνδυαστεί με μια μεγάλη περιοδεία γιατί ζωντανά φαίνεται ακόμη περισσότερο η αξία του. Θα συνοδεύεται από βίντεο και οπτικοεικαστικό περιβάλλον που θα αλληλεπιδρά με τη μουσική. Θα είναι μια αμιγώς μουσική παράσταση, η απόλυτη αναμέτρηση του ηλεκτρονικού αστικού ήχου με την κλασικότροπη φόρμα (φυσικός αναλογικός ήχος, από γραφής κλασικός). Ένα κουαρτέτο παράξενο, με βιμπράφωνο και κλασικά κρουστά, τσέλο, βιολί, σοπράνο σαξόφωνο απέναντι στα ελεκτρόνικς και το πιάνο που παίζω εγώ. Στο λάιβ φαίνεται η ελευθερία και η ανάμειξη των δύο. Ελπίζω και στο σιντί.
Ήδη αναζητώ μέρος στη Θεσσαλονίκη που είναι πολύ αγαπημένος μου χώρος. Παρότι δεν έχω μείνει ποτέ μεγάλο διάστημα, έχω περάσει εκπληκτικά και έχω καλούς φίλους εδώ. Η Θεσσαλονίκη έχει αυτό που εγώ ζηλεύω πολύ. Υπάρχει μια επικοινωνία των μουσικών μεταξύ τους. Αυτό δεν υπάρχει στην Αθήνα. Εκεί είναι κλεισμένοι στα κουτάκια τους, οι συνθέτες κι οι μουσικοί. Ο καθένας ασχολείται μ' ένα συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα και σνομπάρει το διπλανό του.
Θεωρώ ότι είναι η ιδανική πόλη να παρουσιάσω τη δουλειά μου. Δεν ξέρω αν θα 'ναι Άνοιξη Καλοκαίρι ή Σεπτέμβρης. Είμαι όμως σίγουρος ότι θέλω να το παρουσιάσω ακόμη κι αν είναι να παίξω σε μικρό χώρο...

Συμμετέχεις και στο ντοκιμαντέρ Ένα Βήμα Μπροστά;
Ο Δημήτρης Αθυρίδης μου τηλεφώνησε στο τελικό στάδιο και μου είπε ότι του λείπουν κάποιες μουσικές. "Νομίζαμε ότι θα τα κάνουμε όλα μόνοι μας άλλα δε γίνεται! Μπορείς να βοηθήσεις;" με προ(σ)κάλεσε. Βρεθήκαμε άμεσα και είδα την εκπληκτική δουλειά που 'χε κάνει. Έμεινα μ' ανοιχτό το στόμα κι ευχόμουνα να είχα εμπλακεί από την αρχή σ' αυτό. Παρόλα αυτά νομίζω ότι δουλέψαμε πολύ ωραία κι έχω υπογράψει ένα τμήμα της μουσικής.
Δεν είναι μόνο η προεκλογική καμπάνια του Γιάννη Μπουτάρη. Είναι ταυτόχρονα μια ενδιαφέρουσα βιογραφία ενός πολύπλευρου ανθρώπου. Έχει στοιχεία δραματοποιημένα που σε παραπέμπουν σε στιγμές της ιστορίας της Θεσσαλονίκης, έχει στοιχεία της ανθρώπινης προσωπικότητας, έχει κι ένα πολύ υπαρξιακό κομμάτι, βαθύ και σκοτεινό όσο και μεταφυσικό. Είναι πέρα από την προεκλογική εκστρατεία.
Θεωρώ πως όλοι πρέπει να δουν αυτό το καταπληκτικό ντοκιμαντέρ.

---------------------------

Ο Γυάλινος Κόσμος [The Glass Menagerie] του Tennessee Williams, από την Τε 20/02/2013 στο Θέατρο Αυλαία (2310 237700). Τετάρτη έως Σάββατο στις 9μμ & Κυριακή στις 8μμ.
Το ντοκιμαντέρ Ένα Βήμα Μπροστά [One Step Ahead] αναμένεται να κάνει πρεμιέρα στο επόμενο 15o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου Αιώνα, 15-24 Μαρτίου /2013.

δείτε-ακούστε-κατεβάστε μουσική του Σίγμα Γάμα

2004 Destroy All MiC Brains!  
2011 Ο Γυάλινος Κόσμος κ.ά.π.  
2011 Seven Deadly Sins, λάιβ  
2012 My Blood, μουσική+στοιχεία  
2012 Στάλενχόφ, F.X. Kroetz  
2013 Αντιγόνη, Jean Anouilh  
2013 Α(ντιγόνη), Σ. Αθανασίου  
2013 1 Βήμα Μπροστά, Αθυρίδης  
1997 Γυάλινος Κόσμος Κυπουργός