Χωρίς το κοινό εγώ δεν θα υπήρχα!
Απλός, λιτός και περιεκτικός. Αυτή ήταν η αίσθηση που μου άφησαν οι απαντήσεις του Jay-Jay Johanson, λίγο πριν την εμφάνισή του στο Gaia Live το Σάββατο 24 Νοεμβρίου. Εν αναμονή μιας ατμοσφαιρικής και μελαγχολικής συναυλίας λοιπόν, χαμηλώνουμε τα φώτα, ανάβουμε τσιγάρο, βάζουμε ένα ουίσκι και του δίνουμε τον λόγο:
Η τζαζ φαίνεται να είναι μια από τις κύριες επιρροές σου στον τρόπο σύνθεσης της μουσικής σου. Είναι όντως έτσι; Μπορείς να αναλύσεις την δημιουργική διαδικασία που ακολουθείς;
Χμμμ, ναι, η τζαζ είναι η μοναδική επιρροή στο γράψιμο των τραγουδιών μου όσον αφορά τις μελωδίες. Κυρίως ο Chet Baker και οι Modern Jazz Quartet. Οι στίχοι όμως μεταφέρονται άμεσα από το ημερολόγιό μου. Οι ενορχηστρώσεις και η παραγωγή των τραγουδιών μου συχνά έχουν επιρροές από δραματουργικές ιδέες που τις βρίσκω σε soundtrack, συχνά ταινιών τρόμου. Κι εδώ επίσης μπορούμε να βρούμε πιο σύγχρονες επιρροές, όπως drum'n'bass στο "Tattoo" και ηλεκτρονικά συστατικά στο "Antenna" και πάει λέγοντας.
Είχες αναφέρει σε κάποιες συνεντεύξεις σου ότι ο πατέρας σου μισούσε τη μουσική σου. Άλλαξε ποτέ τελικά γνώμη;
Μπα, όχι. Όχι στην πραγματικότητα. Αλλά τα τελευταία χρόνια, η μαμά και ο μπαμπάς με είδαν να παίζω ζωντανά για πρώτη φορά, και ο μπαμπάς κατάλαβε ότι είχα εκπληκτικούς μουσικούς. Οπότε φαντάζομαι ότι με κάποιον τρόπο δέχτηκε το γεγονός ότι κάνω τελικά μια τίμια δουλειά...
Δηλαδή τι είδους αποδοχή είναι σημαντικότερη για έναν καλλιτέχνη; Αυτή από την οικογένειά του ή αυτή από το κοινό του;
Δεν ξέρω-εγώ προσωπικά έχω ανάγκη να είμαι ευχαριστημένος ο ίδιος με τη δουλειά μου. Αυτό είναι όλο, δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιον άλλον όταν δημιουργώ. Φυσικά από την άλλη χωρίς το κοινό εγώ δεν θα υπήρχα!
Η οπτικοηχητική εγκατάστασή σου με τίτλο "Cosmodrome" την τελευταία φορά εξετέθη στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού. Μπορείς να μας μιλήσεις για τη δημιουργία της και την έμπνευση πίσω από αυτήν;
Είναι ένα έργο από φως και ήχο. Βασικά είναι ένα δωμάτιο, του οποίου όλοι οι τοίχοι και η οροφή και το πάτωμα έχουν δημιουργηθεί σε κάθε τους λεπτομέρεια ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες. Για να έχει κανείς μια πλήρη εμπειρία σε αυτό το δωμάτιο έπρεπε να υπάρχει ήχος, οπότε δημιούργησα ένα "soundtrack", το οποίο διαρκεί δέκα σχεδόν λεπτά. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που έκανα κάτι εξ' ολοκλήρου ηλεκτρονικά, εντελώς μόνος μου, και αυτό με τη σειρά του έγινε για μένα η αρχή της δημιουργίας του "Antenna".
Η αλλαγή στη μουσική σου με το "Antenna" εξέπληξε κατά πολύ τους γνώστες της μουσικής σου. Τι σε οδήγησε στην επιστροφή στον πρότερο ήχο σου; Σχεδιάζεις να ακολουθήσεις διαφορετικές μουσικές κατευθύνσεις στο μέλλον ξανά;
Στο "Antenna" και στο μισό "Rush" είχα νιώσει ότι έπρεπε να δοκιμάσω κάποιες ιδέες που είχα. Αλλά πραγματικά ποτέ δεν ένιωσα πραγματικά ότι ταίριαζαν στον τρόπο που γράφω τα τραγούδια μου και στη φωνή μου. Μετά από αυτό και πριν από αυτή την περίοδο, νιώθω ότι αυτό που κάνω είναι στ' αλήθεια αυτό που μου ταιριάζει, αυτό που με κάνει να νιώθω άνετα και αυτό που.... καταλαβαίνεις νομίζω τι εννοώ.
Ποιοι μουσικοί σε ενέπνευσαν όταν μεγάλωνες; Και ποιοι σε εμπνέουν σήμερα;
Άκουγα hard rock όταν ήμουν μικρός και η πρώτη μεγάλη αλλαγή ήρθε όταν ανακάλυψα την ambient του Brian Eno στο τέλος των 70's. Στα 80's ήταν κυρίως οι Cocteau Twins, ο David Sylvian και ο Bryan Ferry, αλλά και τότε ήταν που ανακάλυψα τον Chet Baker και τη τζαζ. Στα 90's ήταν οι Portishead, οι Massive Attack και όλη η συμμορία της Mo Wax. Τώρα τελευταία ακούω πολλές σπουδαίες εναλλακτικές πειραματικές ψυχεδελικές μπάντες από τον Καναδά, τις Η.Π.Α. και την Αγγλία επίσης.
Κάποτε είχα διαβάσει ότι το θέμα της διπλωματικής σου στη Σχολή Καλών Τεχνών ήταν η δημιουργία του τάφου σου. Τι είχες δημιουργήσει τότε; Θα το άλλαζες τώρα;
Α, είναι μια τόσο μεγάλη ιστορία, και θέλει πολλή εξήγηση.... χμ, άκου, ας το συζητήσουμε backstage μετά τη συναυλία, εντάξει;
Παρατηρεί κανείς ότι στις συναυλίες σου συνήθως χαμογελάς όταν ερμηνεύεις θλιμμένα τραγούδια. Είναι κάτι που σου βγαίνει αυθόρμητα;
Δεν νομίζω ότι χαμογελάω τόσο συχνά επί σκηνής, αλλά όντως συμβαίνει. Και συμβαίνει συνήθως μετά τα τραγούδια, ίσως γιατί περνάμε καλά με την μπάντα.
Έχεις συνθέσει δυο soundtracks, για τις ταινίες "La Confusion des Genres" και "La Troisieme Partie du Monde". Τι διαφορά έχει η δημιουργία ενός soundtrack από ενός δίσκου;
Αγαπώ τον κινηματογράφο και αγαπώ να δημιουργώ soundtracks, γιατί δεν χρειάζεται ούτε να τραγουδήσω, ούτε να ερμηνεύσω τα τραγούδια ζωντανά, ούτε να τα προμοτάρω! Και πραγματικά μου αρέσει η ορχηστρική μουσική, ως μια αντίθεση στις pop δημιουργίες μου.
Έχεις συνεργαστεί με τον Robin Guthrie των Cocteau Twins στο παρελθόν. Τι κέρδισες από αυτή τη συνεργασία; Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος καλλιτέχνης με τον οποίο εύχεσαι να συνεργαζόσουν;
Ο Robin κι εγώ είμαστε φίλοι εδώ και 15 χρόνια τώρα και κρατάμε συνεχώς επαφή. Και θα κάνουμε μαζί μουσική από καιρού εις καιρόν, ίσως για πάντα. Ελπίζω ότι θα κάτσουμε κάτω, θα συγκεντρωθούμε και θα κάνουμε ένα άλμπουμ σύντομα... Ο Robin στα σίγουρα είναι ο μουσικός με τον οποίο θα ήθελα να δουλέψω πολύ περισσότερο.
Πες μας λίγα πράγματα για το "Spellbound", το οποίο και λογικά θα ακούσουμε στην εμφάνισή σου στην πόλη...
Θα έρθουμε οι δυο μας σαν ντουέτο και θα είναι μια οικεία, αλλά και δραματουργικά δυνατή εμφάνιση, ελπίζω. Και φυσικά θα το συνοδέψω με τραγούδια από όλη την καριέρα μου.
____
Jay-Jay Johanson live dates:
Σάββατο 24 Νοεμβρίου: Gaia Live, Θεσσαλονίκη
Κυριακή 25 Νοεμβρίου: Tiki Bar, Αθήνα