Κάθε φορά [...] και κάτι διαφορετικό

Φωτογραφία: Σίμος Σαλτιέλ

Παραλογές του άχρηστου λέγεται η νέα οργανική δουλειά του η οποία κυκλοφορεί από την Puzzlemusik. Έντεκα χρόνια μετά τον πρώτο σόλο δίσκο του [Σκηνές από ένα ταξίδι], το ταξίδι συνεχίζεται. Οι παλιές παρέες διαλύθηκαν [Τρύπες, Λαϊκεδέλικα], νέες δημιουργήθηκαν κι άλλες τον καλοδέχτηκαν και τις καλοδέχτηκε. Αφού με βομβάρδισε με ερωτήσεις και τον πολιόρκησα με απαντήσεις, είπαμε και λίγα για το νέο δίσκο.

Ο τίτλος περιέχει αυτοσαρκασμό;

Όχι οπωσδήποτε. Είναι εμπνευσμένο από τον τίτλο του βιβλίου Η χρησιμότητα του άχρηστου [Νούτσιο Όρντινε, Άγρα 2014]. Περιέχει σκέψεις και συναισθήματα μέσα από μικρά παραμυθάκια -παραλογές-, το ταξίδι ανάμεσα στο πραγματικό και το ονειρικό, το μυθικό, για το τι είναι άχρηστο και χρήσιμο πραγματικά. Είναι ένα σχόλιο της δικής μου καθημερινότητας όπως τη βιώνω. Με κάποιον τρόπο περιέχει και τον σαρκασμό και τον αυτοσαρκασμό, οποιαδήποτε διανοητική ή συναισθηματική διαδικασία που γίνεται αφορμή για μουσική δημιουργία .

Οι παραλογές ως λέξη με πάνε στη λαϊκή παράδοση.

Αν θεωρούμε ότι παράδοση είναι αυτό που μας παραδόθηκε, αισθάνομαι ότι μου έχουν παραδοθεί αρκετές μουσικές και ιστορίες. Και όχι μόνο από τον ελλαδικό χώρο.

Οι τίτλοι των κομματιών "βάζουν λόγια" σε συνθέσεις ενόργανες;

Όντως υπάρχει μια ιστορία πίσω από κάθε κομμάτι. Είναι σαν να ξεκινάει το παραμύθι με τον τίτλο. Θα μπορούσα να έχω αποσιωπητικά στο τέλος κάθε τίτλου... γιατί θα ήταν ωραίο ο καθένας που ακούει τα κομμάτια να γράφει τη δική του ιστορία, τη δική του μικρή παραλογή.

Δάσος, δάκτυλο ή τραπέζι; Νεράιδες που χορεύουν βαλς... Μοιάζει αρχή παραμυθιού!

Είναι φανερό τι εννοεί. Τού 'δειχναν το δάσος κι έβλεπε το δέντρο. Τού 'δειχναν το φεγγάρι κι έβλεπε το δάχτυλο. Άλλοι πάλι στο δάσος βλέπουν ένα χρηστικό αντικείμενο ή ένα μελλοντικό βοσκοτόπι, ένα χωράφι, ένα οικόπεδο. Μπορεί να μεταμορφωθεί σε οτιδήποτε (η αναφορά στο τραπέζι είναι επιρροή από τη συλλογή “Μεταμορφώσεις” του Αργύρη Χιόνη, Εκδόσεις Μπουκουμάνης 1974). Άλλοι στο δάσος ονειρεύονται νεράιδες που χορεύουν βαλς.

Ήταν μαζί κι έγιναν μάζα! Έχει δόση απαισιοδοξίας.

Δύο λέξεις που η μία είναι ρίζα της άλλης. Η προσγείωση στην πραγματικότητα. Από την αμεσότητα στην επαφή μέσα από τις παρέες και την συντροφικότητα, στον ψηφιακό κόσμο και την μαζικότητα. Μονόδρομος αλλά…

Το Χασάπικο Νο 100519051801191523101925... είναι παράδοση;

Είναι άλλο ένα χασάπικο. Ένας από τους πιο συνηθισμένους ρυθμούς στη χώρα και έχουν γραφτεί πολλά κομμάτια πάνω του. Το νούμερο στον τίτλο αυτού του κομματιού έχει και αυτό το νόημα. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη πίσω από αυτό. Ας το ανακαλύψει ο καθένας μόνος του.

Πέρασε πάλι από μπροστά μου ψες αργά / Μου 'ριξε μόνο μια ματιά / Μου χάρισε ένα βλέμμα... Άσμα λαϊκόν;

Έχει μια απλότητα αυτός ο τίτλος όπως και το ίδιο το κομμάτι. Απλότητα και τρυφερότητα.

Είναι μια απλή εικόνα. Δεν κρύβει πίσω της κάτι βαθυστόχαστο.

Διαλογισμός και τσίπουρο... αυτό το έχουμε κάνει όλοι ίσως.

[ακούγονται γέλια πολλά και περνάει ασχολίαστο.]

Crecania όπως η άνοια κι όχι όπως Βαλκάνια... Τι προκαλεί ομοιοκατάληκτους συνειρμούς;

Είμαστε Βαλκάνιοι θέλουμε δεν θέλουμε, όσο κι αν προσπαθούμε να το ξεχάσουμε. Να ξεχάσουμε ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε, αυτό που ζούμε, αυτό που βλέπουμε. Προσπαθούμε να γίνουμε κάτι άλλο χωρίς να ξέρουμε τι ακριβώς. Τελικά θα καταφέρουμε να το αποκτήσουμε. Θα έχουμε όλοι την ίδια ταυτότητα. Αναλώσιμοι καταναλωτές. Και μέσα σ' όλα αυτά... κάποιοι άλλοι σφυρίζουν κλέφτικα. [γέλια]

Ο Αναστοχασμός είναι ιδανικό κλείσιμο για τον δίσκο.

Μου είναι χρήσιμος. Μουσικά δίνεται από την ορχήστρα. Είναι η μόνη στιγμή που εμφανίζονται τα πνευστά παίζοντας μια παραλλαγή ενός θέματος του δίσκου. Μου αρέσει σαν κλείσιμο. Αισιόδοξο.

Γιατί δεν πρόσθεσες δικά σου λόγια;

Το είχα σκεφτεί και ξεκίνησα να γράφω μικρά κειμενάκια. Αυτά που λέμε τώρα θα μπορούσαν να είναι μικρές ιστοριούλες αλλά τελικά μου αρέσει περισσότερο η ιδέα να πουν οι άλλοι, οι ακροατές, τις δικές τους ιστορίες. Μ' αρέσει η διάδραση. Ας είναι τα κομμάτια και οι τίτλοι τους το έναυσμα για την προσωπική ιστορία του καθενός. Για το προσωπικό του αφήγημα.

Αίσθησή μου ότι συνδυάζεις εδώ όλα τα διαφορετικά που σου αρέσουν.

Μου αρέσει η ποικιλία σε κάθε μου δουλειά. Κάθε φορά κάτι παραπάνω και κάτι διαφορετικό συμβαίνει. Έτσι κι αλλιώς ο χρόνος που περνάει φέρνει και τις αλλαγές του.

Είναι προσωπική υπόθεση;

Ακολουθώ προσωπική διαδρομή τα τελευταία χρόνια. Έτσι ζω. Δεν μπορούν να είναι ίδιες οι παρέες πια. Υπάρχουν όμως σταθεροί φίλοι και συνεργάτες που με βοηθούν ώστε να ολοκληρωθούν αυτά που έχω στο κεφάλι μου. Το αποτέλεσμα, αν είναι καλό, οφείλεται και σ' αυτούς τους συγκεκριμένους συνεργάτες. Κάθε τι που κάνω, θέλει ανθρώπους γύρω μου. Η δημιουργία είναι μοναχικός δρόμος αλλά χρειάζεται πάντα και άλλους για να ολοκληρωθεί.

Ποια είναι λοιπόν η ομάδα των Παραλογών;

Η ομάδα ήταν αρχικά ένα τρίο το οποίο ξεκίνησε πριν από περίπου δέκα χρόνια στην Άρτα όσο ήμουν δάσκαλος στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου. Ο Δημήτρης Βλαχομήτρος (μπουζούκι-κιθάρα) και ο Διονύσης Μακρής (κοντραμπάσο) ήταν φοιτητές τότε. Εκεί τους γνώρισα κι εκεί γεννήθηκε η ιδέα των ρεμπέτικων με νέα ματιά. Είδα τις ικανότητές τους και τη διάθεσή τους να εκμεταλλευτούν το ρεμπέτικο δημιουργικά. Έτσι έγινε η έξοδος Απ' τη Σπηλιά του Δράκου [Puzzlemusik, 2010]. Μέσα στα χρόνια αναπτύχθηκε μια επικοινωνία και η συνεργασία μας συνεχίζεται αν και ζούμε πλέον σε διαφορετικές πόλεις. Ο Διονύσης στην Αθήνα, εγώ στην Θεσσαλονίκη και ο Δημήτρης στην Ξάνθη. Το τρίο έγινε αργότερα "Ακούστικ Σετ" και η ομάδα μεγάλωσε με τους Μιχάλη Βρέτα (βιολί), Αναστάση Μισυρλή (τσέλο) και Φώτη Σιώτα (βιολί & βιόλα). Στον δίσκο αυτό συμμετέχει και μια ορχήστρα πνευστών που αποτελείται από εννέα εξαιρετικούς μουσικούς.

Ενδιαφέρον το πως ενσωματώνεις το μπουζούκι στις Παραλογές.

Είναι όργανο με ιδιαίτερο ηχόχρωμα. Εντάσσεται στον δίσκο χωρίς να ξεχνάω όλα όσα έχουν παιχτεί με αυτό και την αισθητική που πρεσβεύει το ίδιο. Για να συμμετέχει δημιουργικά έπρεπε να προσαρμοστεί στο σύνολο αλλά και τα υπόλοιπα όργανα να προσαρμοστούν επάνω του όπου ήταν απαραίτητο. Έγινε ό,τι χρειαζόταν για να μην παρουσιάζεται σαν απλό ηχόχρωμα στον δίσκο αλλά να έχει ουσιαστική συμμετοχή. Είναι κανόνας συνεργασίας οργάνων, ανθρώπων και ομάδας. Υπάρχει μια παρεξήγηση για το πάντρεμα οργάνων και μουσικών. Το ροκ με το λαϊκό, η παράδοση με το σύγχρονο κ.ο.κ. Όταν μιλάμε για πάντρεμα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε μουσική έχει το δικό της υπόβαθρο, αισθητικό και κοινωνικό. Αυτό είναι πολύ σπουδαίο και αν το ξεχνάμε, λέγοντας ότι η μουσική είναι μία, τότε τσουβαλιάζουμε. Μπορεί το αποτέλεσμα να έχει εμπορική επιτυχία αλλά δεν είναι δημιουργικό πάντα. Γίνεται απλώς μόδα και στιλ και επαναλαμβάνεται.

Πως ήταν η εμπειρία σου με τους Λαϊκεδέλικα;

Είχαμε κάνει τον Βραχνό Προφήτη [Λύρα 2000] με τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Στον επόμενο δίσκο [Αγρύπνια, Λύρα 2002] συγκροτηθήκαμε σε μπάντα με όλους αυτούς τους εξαίρετους μουσικούς. Κι έτσι κύλησε η ιστορία και καλώς κράτησε όσο κράτησε. Για μένα τουλάχιστον. Το έχω αφήσει πίσω μου πια.

Οι Basenezmen [2015] όμως ήταν ώσμωση.

Δεν γινόταν αλλιώς με τον Χρήστο Γερμένογλου σε αυτό το αυτοσχεδιαστικό ντουέτο. Είναι δίσκος που στηρίζεται στον αυτοσχεδιασμό. Αυτή είναι και μία από τις ομορφιές του αυτοσχεδιασμού. Είναι κάτι μοναδικό που συμβαίνει μόνο εκείνη την στιγμή και σε άμεση εξάρτιση από τον συνεργάτη ή τους συνεργάτες μουσικούς.

Πως έγινε Το Μικρό Ψάρι [2014];

Είχαμε γνωριστεί τυχαία με τον Γιάννη Οικονομίδη την εποχή που έκανε τον Μαχαιροβγάλτη. Μου ζήτησε για το τρέιλερ εκείνης της ταινίας να χρησιμοποιήσει ένα κομμάτι από τον πρώτο μου δίσκο, Σκηνές από ένα ταξίδι [2008]. Το οποίο του έδωσα με ευχαρίστηση, γιατί μου άρεσε η δουλειά του. Κρατήσαμε επαφή κι όταν ήθελε να κάνει Το Μικρό Ψάρι μου πρότεινε να κάνω την μουσική. Μέχρι τότε οι ταινίες του δεν είχαν μουσική επένδυση. Ήταν μια πρόκληση και το έκανα με χαρά γιατί μιλάμε την ίδια γλώσσα.

Ζεις από την μουσική σου;

Μόνο από τις μουσικές που γράφω όχι. Το μόνο όμως διαφορετικό που κάνω είναι να παίζω με τους Χειμερινούς Κολυμβητές, το οποίο δεν είναι καθόλου έξω απ' τα νερά μου. Είμαι σε μια παρέα με εξαιρετικούς ανθρώπους, εξαίρετους μουσικούς και πολύ ωραίες μουσικές. Μπορεί να μην έχω πολλά εισοδήματα αλλά έχω χρόνο να κάνω πράγματα με τους δικούς μου ρυθμούς. Κι όσο μπορώ θα το κάνω. Είναι επιλογή μου άλλωστε.