Πως ο Νταλάρας έπαιξε θετικό ρόλο στη ζωή μου!

Η φαντασία μου γυρνάει και μου καίει το κρεβάτι
η ομίχλη είναι κόκκινη, οι δρόμοι σκοτεινοί
δυο περίεργοι αλήτες από πίσω ακολουθούν
σε ορίζοντες που χρόνια δεν μπορούν να χαραχθούν
μα οι γείτονες κοιμόντουσαν κι οι φίλοι ήταν μακριά

Χριστιανοί να παίζουν ζάρια για τη θέση του φονιά
τα σημάδια στο λαιμό μου όμως δείχνουνε καλά
Δεν τελειώσαμε ακόμα ψιθυρίζω στη φωτιά
είσαι καλά... είσαι καλά... είσαι καλά...

Τηγάνια καμένα, Εν Πλω μεσοπέλαγα, Ντουέντε αλά Λόρκα, αέναος Επισκέπτης, Α3 και Α4. Γέλιο, Μολυβιές, Ανηφοριές Γελαστές και σαράβαλα τραγούδια στη Χώρα του Τίποτα. Μάρκος, Κανελλής, Ζαμάνος, Μπετόβεν, Παύλος, Στεφανίδης, dr RockFour, Θανάσης, Παπαδόπουλος [Μπάμπης], Αγγελάκας. Ο Ντίνος Σαδίκης θυμάται κι ονειρεύεται ένα αύριο γεμάτο μουσική...

- Από πότε "Σαδίκησε" η κοινωνία; Πότε λάκισες απ' την Αθήνα;
Γεννήθηκα στου Ζωγράφου στην Αθήνα. Μεγάλωσα εκεί μέχρι που η Αθήνα μ' έπνιξε, μπούχτισα και σηκώθηκα κι έφυγα. Πήγα στη Λάρισα να σπουδάσω στα ΤΕΙ. Εκεί έγιναν τα Μαύρα Τηγάνια με τον Στέφανο Κανελλή, τον Μίμη Καφούσια και τον Χρήστο Πολίτη.

- Πόσον καιρό ψηνόσουν στα Μαύρα Τηγάνια;
Ήτανε κοντά δυο χρόνια. Και ήτανε στην ουσία ο προπομπός των Εν Πλω. Γιατί και ο ντράμερ Χρήστος Πολίτης και ο Δημήτρης Καφούσιας (μπάσο) ήταν στην πρώτη σύνθεση των Εν Πλω. Κι ο Κανελλής ο Στέφανος μας έδινε τραγούδια.

- Που γεννήθηκαν οι Εν Πλω;
Ο Δήμος Ζαμάνος, ο κιθαρίστας, σπούδαζε στη Θεσσαλονίκη. Τον γνώρισα εδώ γιατί ερχόμουνα στη Θεσσαλονίκη στις αρχές της δεκαετίας του '80 που μ' άρεσε πολύ ως πόλη. Γνώρισα τον Δήμο και κατά κάποιον τρόπο εδώ έγινε η αρχή. Ξαναβρεθήκαμε στην Αθήνα όταν και οι δυο επιστρέψαμε εκεί το 1984-85 και τότε έγινε το γκρουπ. Είχε ένα σπίτι, μια μονοκατοικία, ένα δωμάτιο-στούντιο με αυγοθήκες και κουβέρτες στους τοίχους για ηχομόνωση. Βάλαμε τα όργανα μέσα και παίζαμε εκεί για τα επόμενα πέντε χρόνια, κάθε μέρα! Χωρίς ραντεβού! Ξέραμε ότι κάθε μέρα θα βρεθούμε εκεί. Δυο ώρες, τρεις ώρες, ολόκληρα βράδια. Πολλές φορές έμενα εκεί. Έτσι έγιναν οι Εν Πλω.

- Με τον Δήμο κρατήσατε επαφή και μετά τη διάλυση του σχήματος;
Ναι. Έφυγα βέβαια για την Κρήτη το '91 και απομακρυνθήκαμε κάπως. Αλλά κρατήσαμε επαφή μέχρι που αυτοκτόνησε. Βρισκόμασταν αλλά αραιά. Αραιά...

- Όταν άκουσες για την αυτοκτονία πως σου 'ρθε;
Υπήρχαν τότε υπόνοιες ακόμη και για δολοφονία λόγω της φιλίας μας με τον Μιχάλη Πρέκα. 1η Οκτώβρη του '87 δολοφονήθηκε ο Μιχάλης. Ακούστηκαν και τέτοιες θεωρίες αλλά δεν τις πιστεύω. Ίσως υπάρχει κάτι που δεν το γνωρίζω αν και το θεωρώ πολύ δύσκολο να μην το ξέρω. Δεν πιστεύω ότι παίχτηκε τέτοιο σκηνικό δολοφονίας με τον Δήμο!

- Αν κρίνουμε απ' όσα μάθαμε εκ των υστέρων για τον Κωνσταντίνο Τέλιο, πολλοί κοντινοί του άνθρωποι δεν ξέρανε τη διπλή ζωή που έκανε!
Γι' αυτό κρατάω μια μικρή επιφύλαξη. Ότι δηλαδή μπορεί να μην ήξερα κάποια πράγματα, κυρίως όταν έφυγα πια απ' την Αθήνα. Χαθήκαμε λίγο οπότε έχω κάποιες αμφιβολίες. Αλλά δεν πιστεύω στην εκδοχή της δολοφονίας.
Ήταν Χριστούγεννα του '98 όταν με πήραν τηλέφωνο και μου 'παν ότι βρήκανε το πτώμα του στο λιμάνι της Ραφήνας. Έγινα έξαλλος. Δεν μπόρεσα καν να στεναχωρεθώ γιατί ήμουν πραγματικά έξαλλος. Δεν μπορούσα να δεχτώ ότι ο Δήμος διάλεξε αυτόν τον τρόπο. Αφού μου πέρασε ο θυμός άρχισαν οι τύψεις, μήπως μπορούσα να κάνω κάτι και δεν το 'κανα, μήπως έπρεπε να συμπαρασταθώ και δεν ήμουν εκεί. Όλο αυτό το ψυχοφθόρο που βαραίνει το περιβάλλον ενός ανθρώπου που αυτοκτόνησε.
Αυτό το κουβαλάω ακόμα. Και θα το κουβαλάω έτσι κι αλλιώς. Δεν ξέρω πως γλιτώνει κάποιος απ' αυτό. Μάλλον δε γλιτώνει. Απλά το ελαφρύνει ίσως μέσα από τα τραγούδια. Μια θάλασσα, Οι Φίλοι, Τα Σημάδια. Και λοιπόν τι.

- Από πότε είσαι στην Θεσσαλονίκη;
Έρχομαι το '94. Έχουν τελειώσει οι Εν Πλω και δεν έχουμε καμιά είδηση για το αποτύπωμα που αφήσαμε. Βγήκε ο πρώτος δίσκος το '89 σε 1000 αντίτυπα και τέλειωσε. Δώσαμε μόνο δύο συναυλίες στο Ρόδον, σαπόρτ στους Green on Red. Τα ονόματά μας δεν τυπώθηκαν στο δίσκο, δεν θέλαμε. Δεν είχαμε καμιά συνείδηση του πως λειτουργούσε αυτό προς τα έξω. Απλά παίζαμε αυτά που μας άρεσαν, κάναμε όσα μας άρεσαν. Μετά έφυγα στην Κρήτη. Πέρασαν έτσι 10 χρόνια και μετά ανακαλύφθηκαν κι άρχισε να συζητιέται κάπως το πέρασμά μας. Τότε ήμασταν τελείως στην κοσμάρα μας. Γιατί ούτε στην Αθήνα κυκλοφορούσαμε. Από σπίτι σε σπίτι, παρεούλα. Δεν πηγαίναμε στα μπαρ και στα στέκια. Δεν ήμασταν στον κύκλο των μουσικών. Ήμασταν στο στούντιό μας και παίζαμε. Το καλύτερο πράμα που μπορούσαμε να κάνουμε, κατά τη γνώμη μου. Και φυσικά χρήματα δεν έπαιζαν εκείνη την εποχή. Εδώ που τα λέμε ποτέ δεν έπαιξαν χρήματα. Η μουσική όμως με γλίτωσε από διάφορες κακοτοπιές. Ήταν πρώτα απ' όλα ψυχοθεραπεία.
Οι Εν Πλω είχανε δύο περιόδους. Η μία ήταν 1984-1987, ο πυρήνας της Λάρισας. Τον Οκτώβρη του '87 δολοφονείται ο Μιχάλης Πρέκας και οι Εν Πλω διαλύονται. Μένουμε εγώ κι ο Ζαμάνος και αποφασίζουμε να το συνεχίσουμε κι όπου βγει. Δουλεύαμε οι δυο μας ώρες ατέλειωτες για τα επόμενα δύο χρόνια. Την ίδια εποχή εισβάλει κυριολεκτικά στη ζωή μας ο Ανδρέας Χριστοφίλης. Ο παραγωγός μας. Ο άνθρωπος που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση Εν Πλω. Έτσι βγήκε ο δίσκος. Με σέσιον ντράμερ τον Κώστα Καλογήρου. Το Όνειρο... Ο Μιχάλης Πρέκας λειτούργησε τελικά σαν καταλύτης στην πορεία μας.
Ανέβηκα λοιπόν το '94 στη Θεσσαλονίκη με αφορμή τον 88μισό. Ο Νίκος Στεφανίδης μ' έφερε και κόλλησα εδώ. Δεν ήτανε να μείνω αλλά έμεινα. Μ' άρεσε κι έμεινα κι εξακολουθώ...

- Από πότε γνωρίζεστε με τον Στεφανίδη;
Α καλά, στα ΤΕΙ της Λάρισας και αυτός. Γεννήθηκαν διάφορες ωραίες σχέσεις εκεί. Ήταν κι η εποχή τέτοια. Σπούδαζε εκεί λοιπόν και τον ξέρω από το 1979. Με πήρε τηλέφωνο στην Κρήτη και μου λέει είσαι να κάνεις ραδιόφωνο; Είχαμε βέβαια πριν από χρόνια με τον Νίκο μπλεχτεί με το Ράδιο Ουτοπία πριν γίνει Ουτοπία. Παλιά ιστορία. Αρχικά ο σταθμός λεγόταν Το Πιθάρι του Διογένη και λειτουργούσε από το σπίτι του Στεφανίδη στην Άνω Πόλη. Τότε ήμουν κι εγώ εδώ. Μετά έγινε Ράδιο Ουτοπία και πήγε αλλού...

- Πότε γνώρισες τους Ντουέντε;
Μεταξύ των άλλων κάνω και ντιτζεϊλίκια, από το '96-'97, στο Μπαρ και στο Καφέ του Μύλου. Ένα βράδυ στο Καφέ έρχεται ένας φίλος και μου λέει "Ρε συ, απέναντι στο Κλαμπ παίζουν διασκευές κάτι νέα παιδιά, πιτσιρικάδες, και λένε πολύ ωραία το Απαισιόδοξο (Δεν ήταν Απαισιόδοξο Τραγουδάκι). Παίζουν ξανά και αύριο". Την επόμενη που δούλευα, πήγα και τους άκουσα. Ήταν οι Ντουέντε και μ' άρεσαν. Εγώ τότε δεν είχα γκρουπ ούτε έπαιζα μουσική. Στην Θεσσαλονίκη ήρθα ξεκάρφωτος με την κιθάρα μου. Είχαμε παίξει κάνα δυο φορές μόνο, με τον Φώτη Σιώτα και τον Μπαντούκ στο Λιμάνι. Μόνο αυτό.
Μ' αυτά τα παιδιά, σκέφτηκα, μπορώ να κάνω κάτι. Έτσι γνωριστήκαμε. Τους έπιασα μετά το λάιβ και τους πρότεινα να δουλέψουμε καινούργια τραγούδια που είχα ήδη. Στο σπίτι μου πάντα κάτι έπαιζα και έγραφα, αλλά γκρουπ δεν είχα. Ξεκινήσαμε από το 2000 και παίζουμε ακόμη.

- Τώρα είστε σε αργία προσωρινή;
Πάντα ήμασταν σε προσωρινή αργία με ενδιάμεσα διαστήματα εργασίας. [γέλια] Χαλαρά. Κι έτσι βγάλαμε το δίσκο το 2005. Κάποια στιγμή μπλέχτηκε κι ο Dani Joss που έγινε εντέλει ο παραγωγός του δίσκου. Έδωσε το στίγμα του, πιστεύω, στο Γέλιο των Πολλών. Αξιόλογος παραγωγός κι εξακολουθεί να είναι.

- Τώρα το γέλιο έγινε γελοίο των πολλών;
Από που ν' αρχίσω με τη γελοιότητα! Μια πλαστή ευμάρεια, μια φούσκα που φούσκωνε με βλακεία. Δεν είναι καινούργια, είναι από συστάσεως του ελληνικού κράτους. Τα τελευταία 180 χρόνια υπάρχει. Ανάλογα με τις συνθήκες άλλοτε βγαίνει κι άλλοτε θάβεται. Αυτά τα βλέπαμε από τη δεκαετία του '80 και τα λέγαμε, τα τραγουδάγαμε. Μας περνάγανε για γραφικούς, μας λέγανε γκρινιάρηδες. "Δε βλέπετε τι ωραία περνάμε" και τέτοια πράματα. Η βλακεία φαινότανε απλά τώρα έσκασε και η γελοιότητα πλημμύρισε πλέον τα πάντα. Είναι όμως καλή αφορμή να ξαναδούμε τους εαυτούς μας, τις σχέσεις με τους γύρω μας, πράματα βασικά. Αν θέλουμε να λεγόμαστε κοινωνία.
Έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα. Το είχαμε πάντα στην Ελλάδα. Δε νιώθουμε μέλη μιας κοινότητας. Ο καθένας βαράει το χαβά του. Ήτανε πάντα στο χαβά του. Ο ατομισμός ήτανε πάντα το σοβαρότερο πρόβλημά μας. Ίσως είναι η κρίση αυτή που θα μας ξεκουνήσει.
Μιλάνε για κυβερνήσεις, πολιτικούς, ότι θ' αλλάξει το τοπίο. Εγώ νιώθω όμως ότι αυτός που θα κλιθεί αύριο να κυβερνήσει... τον ίδιο λαό θα βρει μπροστά του, όπως και οι προηγούμενοι βλάκες ή έξυπνοι αν θες. Το πρόβλημα είναι ο λαός, εμείς. Αν δεν αλλάξουμε εμείς, ο καθένας ξεχωριστά, δεν πιστεύω ότι μπορεί να γίνει κάτι θετικό.

- Με τον μπαγλαμά από πότε γνωρίζεστε;
Είμαι της γενιάς των πρώτων ρεμπετάδικων. Τέλη δεκαετίας '70 άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες ρεμπέτικες κομπανίες. Εγώ ήμουν ροκάς και δεν είχα πολλά πάρε-δώσε. Ότι άκουγε ο πατέρας μου απ' το ραδιόφωνο: λαϊκά, ρεμπέτικα, Καζαντζίδη. Μετά τη μεταπολίτευση, το πολιτικό τραγούδι ήταν στα φόρτε του. Πηγαίναμε σε μπουάτ, βλέπαμε Μαρκόπουλο, Ξυλούρη, Μαρίζα Κωχ, Μαρία Δημητριάδη, Θάνο Μικρούτσικο.
Κάποια στιγμή λοιπόν, 16χρονα παιδιά, αποφασίζουμε να πάμε και στον Γιώργο Νταλάρα. Χειμώνας 1975, στη Μπουάτ Θεμέλιο. Ξεκινάμε να πάμε ημέρα Δευτέρα. Δες τώρα πως ο Νταλάρας έπαιξε έναν θετικό ρόλο στη ζωή μου! Με την απουσία του! Είχε ρεπό τη Δευτέρα και κάθε Δευτέρα ήταν εκεί κάποιοι ρεμπέτες και κάναν πρόγραμμα. Δεν το ξέραμε. Πάμε και βλέπουμε κάτι άγνωστα ονόματα γραμμένα πρόχειρα σ' ένα χαρτί. Μπαγιαντέρας, Στέλιος Κερομύτης, Άννα Χρυσάφη, Σπύρος Καλφόπουλος, Κώστας Ρούκουνας. Όλα άγνωστα για μας!!! Και μπαίνουμε.
Τι ήθελα και μπήκα; Αυτό ήταν! Μετά από κείνο το βράδυ άλλαξε η ζωή μου. Είδα κάτι τύπους, σε μεγάλη ηλικία τότε, ντυμένοι στην τρίχα (δεν θα ξεχάσω τον Κερομύτη, κουστουμιά και γυαλισμένο σκαρπινάκι), οι οποίοι βρίσκονταν σ' ένα κέφι τρελό. Ωχριούσαν οι ροκάδες μπροστά τους. Κι όσο περνούσε η ώρα, βγάζαν τα σακάκια, πετάγαν τις γραβάτες, σηκώναν τα μανίκια, ανάβανε όλο και πιο πολύ. Βγήκα από μέσα και ξανακοίταξα τα ονόματα! Ποιοι είναι αυτοί;
Πήγα και πήρα μπαγλαμά απ' το Μοναστηράκι. Έναν που δεν έπαιζε. Αλλά εγώ έπαιζα. Τον κουβαλούσα μαζί μου παντού. Στις διακοπές αυτός ο μπαγλαμάς μ' έχει ταΐσει. Πήγαινα σε καφενεία κι έπαιζα κι είχα ένα πιάτο φαΐ κι έπινα τις ρακές μου. Στην Κρήτη για 2-3 καλοκαίρια έτσι τη βόλευα.
Ο Στέφανος Κανελλής ήξερε μπουζούκι και παίζαμε μαζί ρεμπέτικα και λαϊκά. Ήταν ο πρώτος μου δάσκαλος σ' αυτό το είδος. Πρώτος και τελευταίος! Κάποια στιγμή μάλιστα το '85 δούλεψα, για δυο-τρεις μήνες, μαζί με τον Ζαμάνο (κλαρίνο) και τον Πολίτη (κιθάρα, κρουστά) σ' ένα ρεμπετάδικο στο Κουκάκι. Εγώ έπαιζα μπουζούκι και μπαγλαμά. Είχαμε βγάλει, τσάτρα-πάτρα, περίπου 50 τραγούδια κι αυτά παίζαμε κάθε βράδυ. Δημοτικά, λαϊκά, ρεμπέτικα. Δεν ξέραμε ούτε ένα παραπάνω! Μιλάμε για μεγάλο θράσος! Άγνοια κινδύνου! Εκεί έγιναν διάφορα ευτράπελα, ώσπου κάποια στιγμή το αφεντικό σταμάτησε να μας πληρώνει. Έτσι κι εμείς, ένα βράδυ πήραμε τρία μικρόφωνα κι εξαφανιστήκαμε.
Αυτός ο πρώτος μου μπαγλαμάς έσπασε στις αρχές του '90. Κάθισα πάνω του σουρωμένος. Δεν πήρα άλλον. Κι απομακρύνθηκα. Είχα όμως ένα μπουζούκι φίλου και μ' άρεσε πάντα να βγάζω μ' αυτό τραγούδια που μετά γραφτήκανε σε ροκ φόρμες. Οι τρεις χορδές μου φαινόντουσαν πιο απλές. Οι μελωδίες μου έβγαιναν πιο εύκολα. Μετά τις μετέφερα στην κιθάρα.
Ώσπου, το 2000, πάω στο σπίτι του Μπάμπη Παπαδόπουλου στην Άνω Πόλη. Την εποχή εκείνη ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ετοιμάζει τον Βραχνό Προφήτη. Ακούω εκείνα τα καταπληκτικά τραγούδια επί τω έργω, όπως τα δουλεύει ο Μπάμπης. Πήγαινα κάθε μέρα και παίζαμε με τον Μπάμπη. Είχε φτιάξει τότε έναν καταπληκτικό τζουρά και με το ξύλο που περίσσεψε του 'κανε ο τεχνίτης κι έναν μπαγλαμά. Είχα δέκα χρόνια να πιάσω τέτοιο όργανο. Παίζουμε δυο-τρεις μέρες κι ύστερα στο τέλος μιας βραδιάς, μου λέει ο Μπάμπης "άντε πάρτονε, δικός σου!.." Δεν πίστευα στ' αυτιά μου! Έτσι λοιπόν ο μπαγλαμάς που παίζω τώρα, είναι δώρο του Μπάμπη.

- Με τον Γιάννη Αγγελάκα πότε τακιμιάσατε; Είστε πλέον μια μικρή κολεκτίβα.
Γνωριστήκαμε σχετικά αργά, παρόλο που είχαμε ευκαιρίες και πιο πριν. Γνωριστήκαμε όταν οι Τρύπες τελειώνανε πια. Στα τέλη του 2000. Πρώτα γνώρισα τον Μπάμπη και μέσου αυτού τον Γιάννη. Από τότε μπλέξαμε. Άρχισα να πηγαίνω στην Επανομή και να παίζουμε μουσικές. Ήταν η εποχή που έκανε τη μουσική για τον Χαμένο. Η πρώτη δισκογραφική δουλειά του μπαγλαμά ήταν Ο Χαμένος τα Παίρνει Όλα. Μετά κολλήσαμε.

- Με τον Κύριο Ρύκιο πότε γνωριστήκατε;
Με τον δόκτορα Ροκφόρ γνωρίστηκα στον 88μισό το 1994. Τον θεωρώ από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους που γνώρισα στη ζωή μου. Περάσαμε περίπου τρία μαγεμένα χρόνια στο ραδιόφωνο. Έκανε τις ωραιότερες συνεντεύξεις που έχω συμμετάσχει ποτέ ως αυτήν εδώ τώρα. [εδώ γελάμε πολύ] Είναι χαρισματικό άτομο κι ελπίζω να περνάει καλά και να συνεχίζει να κάνει αυτά που του αρέσουνε.

- Πότε θα έχεις κάτι προσωπικό ν' ακούμε;
Υπάρχουνε καινούργια τραγούδια. Πάντα υπήρχανε. Δουλεύουμε αυτόν τον καιρό με τα παιδιά νέο υλικό. Δεν ξέρω πότε θα βγούνε. Άγνωστο. Με βάση το βιολογικό μου ρολόι ως τώρα, βγάζω δίσκο κάθε δέκα χρόνια. Άρα ο επόμενος πρέπει να βγει το 2015. [γελάμε] Το Γέλιο των Πολλών ήταν το 2005, οι Μολυβένιες Ιστορίες το 1995. Καλά είναι. Σε δυο χρόνια, λογικά, θα τα 'χω μαζέψει τα κομμάτια.

- Δώρισε μας έναν δίστιχο από ένα ακυκλοφόρητο τραγούδι σου!

Αυτό ήταν φίλε
μπορείς να ξυπνήσεις
μπορείς να φωνάξεις
να ξεφύγεις να βγεις.
Ανάβουν τα φώτα
ανοίγουν οι πόρτες.
Αυτό ήταν φίλε
το τέλος γραμμής.

Αυτό ήταν φίλε
μπορείς να γελάσεις
μπορείς να ξεχάσεις
να πετάξεις να βγεις.
Ν' αγγίξεις να θέλεις
να επιστρέψεις να μένεις.
Αυτό ήταν φίλε
το τέλος γραμμής.
"Το Τέλος Γραμμής"

- Από πότε τραβάτε τη Γελαστή Ανηφόρα;
Σε σχέση με την "ταπεινή υπερπαραγωγή" των δεκαέξι Επισκεπτών εδώ είμαστε πιο λίγοι. Είμαστε 5-6 άνθρωποι. Έγινε από λιγότερους και πιο κολεκτιβοποιημένο. Ο καθένας έπαιξε διάφορα όργανα κι έτσι βγήκε αυτό, από μια παρέα. Κυκλοφορεί τώρα, τη Μεγάλη Βδομάδα, βοήθειά μας!..

- Η συνάφειά σας γίνεται, προϊόντος του χρόνου, όλο και πιο δημιουργική.
Και εγώ και ο Γιάννης και όλοι οι υπόλοιποι μάθαμε μουσική μέσα από την παρέα. Παίζαμε με παρέα. Πάντα μαζί με κάποιο φίλο. Οπότε είναι φυσιολογικό να γεννιούνται απ' την παρέα αυτά τα πράματα. Έτσι λειτουργούμε και δεν μπορούμε αλλιώς. Ευτυχώς!!!

- Την τρέλα με τον Μάρκο εσύ την έφερες στους άλλους της παρέας;
Μπορεί. Ποιος την έφερε δεν θυμάμαι καν. Το θέμα είναι ότι όλοι ήταν έτοιμοι γι' αυτήν. Γεγονός είναι ότι βρήκε πρόσφορο έδαφος. Με τον Γιάννη, τον Βελιώτη, με τις Ανάσες των Λύκων και την Πλημμύρα που, για μένα, είναι καταπληκτική διασκευή του Μάρκου. Όλα αυτά γίνονται μεταξύ μαγειρέματος, ρακής... και ενδιάμεσα παίζουμε και μουσική. Έτσι βγήκαν όλα. Έτσι έγινε και με τον Βαμβακάρη.

- Πως ξαναδέσατε με την Κρήτη;
Αυτά είναι μια άλλη πλευρά του Γιάννη, με τον Ψαραντώνη, τον Ψαρογιώργη. Κι εγώ έχω ζήσει 5 χρόνια εκεί, αλλά κι ο Γιάννης... Γουστάρουμε πολύ την Κρήτη έτσι κι αλλιώς. Το μέρος, τους ανθρώπους, είναι ωραία όλα. Τα ρακοκάζανα έχουν παίξει σοβαρό ρόλο στη ζωή μας. [γελάμε] Και για να μην ξεχνιόμαστε: η ρακή είναι το καλύτερο ποτό του κόσμου.

- Μάρκο πότε άκουσες πρώτη φορά;
Λίγο μετά με αφορμή τη μπουάτ με τους ρεμπέτες. Από το ραδιόφωνο ακούγαμε Φραγκοσυριανή, Τα ματόκλαδά σου λάμπουν, τα κλασικά δηλαδή. Τα βαριά ρεμπέτικα ήρθαν πιο μετά. Πέρασαν λίγα χρόνια μέχρι να μπω σ' αυτό το ταξίδι του Μάρκου αλλά από τότε πήρα το πλοίο και ταξιδεύω και δεν υπάρχει τέλος. Σε πηγαίνει...

- Είσαι ακόμα εν πλω;
Έτσι κάναμε και το Αντιλαλούν οι Φυλακές. Είναι η δικιά μου τρέλα αυτή. Και το γιο μου, Μάρκο τον βάφτισα, χωρίς να υπάρχει αυτό το όνομα στο σόι.
Ο Βαμβακάρης θεωρώ ότι είναι "μετασχηματιστής" της μουσικής. Κομβικό σημείο στη μετάδοση και στην πορεία της μουσικής και του ρεύματος. Κι όχι μόνο. Βρέθηκε στη δεκαετία του '30, πήρε ένα σκόρπιο υλικό (σμυρναίικα, πολίτικα κ.α.) και το 'κανε Ρεμπέτικο. Κι αυτό ύστερα έγινε λαϊκό με τον Τσιτσάνη. Ακόμα και σήμερα το λαϊκό χρωστάει στο Μάρκο.

- Με παράσυρε το ρέμα, μάνα μου δεν είναι ψέμα... το λέει κι ο Τσιτσάνης!
Βέβαια. Εννοείται ότι μετά το πήρε ο Τσιτσάνης, στον οποίο στηρίζεται όλο το λαϊκό και έντεχνο τραγούδι. Ο Τσιτσάνης έκανε τη μετάλλαξη από τον ρεμπέτη Μάρκο, τον χασικλή, σε λαϊκό. Το πέρασε δηλαδή σε περισσότερο κόσμο. Αυτή ήταν η δουλειά του Τσιτσάνη που επηρέασε και τους υπόλοιπους: Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο και πάει λέγοντας.

- Δεν είπαμε πως έγινε ηλεκτρικός ο μπαγλαμάς σου!
Έγινε γιατί βαρέθηκα κάποια στιγμή. Γενικά βαριέμαι εύκολα να παίζω τα ίδια και τα ίδια και ν' ακούω τον ίδιο ήχο από ένα όργανο. Πάντα "πείραζα" τα όργανα που έπαιζα. Μ' αυτή τη λογική κάποια στιγμή έβαλα κάψα στον μπαγλαμά και τον πέρασα σε ενισχυτή. Κι άρχισα να παίζω πια άλλα πράματα. Αυτά τα κάνανε από παλιά. Παραδοσιακά όργανα τα κάνανε ηλεκτρικά. Μπορεί να το 'χαν κάνει Τα Μπουρμπούλια του Σαββόπουλου, ίσως όχι με μπαγλαμά αλλά με άλλα όργανα σίγουρα.
Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχει η παράδοση, για να την "πειράζεις". Είναι νεκρή αν την έχεις στο μουσείο και την προσκυνάς. Αν δεν την εξελίξεις πειράζοντάς την δεν κάνεις τίποτα. Πιστεύω ότι έχουν ειπωθεί όλα, έχουν παιχτεί όλα κι έχουν γραφτεί όλα. Με τα ίδια απλά υλικά ξαναδημιουργούμε. Έχουν ξαναγίνει κι έχουν χαθεί κάπου στο μακρινό παρελθόν και τα ξαναφέρνουμε στην επιφάνεια, ο καθένας με το δικό του φίλτρο. Δεν υπάρχει παρθενογένεση.

- Με τον Παύλο Σιδηρόπουλο είχατε γνωριστεί;
Όχι. Είχε όμως έρθει σε μια εμφάνιση των Εν Πλω, θυμάμαι, στην πρώτη περίοδο πριν το δίσκο. Σ' ένα κλαμπάκι που παίζαμε και είχε καθίσει, θυμάμαι. Ήτανε 2-3 χρόνια πριν πεθάνει. Δεν ήταν στα πολύ καλά του. Είχε ένα μπαστούνι και στηριζότανε, δεμένο το χέρι μ' ένα επίδεσμο. Δεν τον γνωρίσαμε ποτέ προσωπικά αλλά μας είχε επηρεάσει πάρα πολύ. Να άλλος ένας "μετασχηματιστής" στην πορεία της μουσικής! Το 1978 όταν έβγαλε τον Φλου, συμπύκνωσε ένα ρεύμα κι επηρέασε γενιές. Άσχετα αν είχαν γίνει τέτοιες προσπάθειες κι απ' άλλους πιο πριν, π.χ. Πουλικάκος.

- Με το κίνημα των υπαρξιστών είχατε κάποια σχέση; [Αργώ, Το Πλεούμενο]
Όχι. Δεν έχει καμία σχέση το όνομα των Εν Πλω με αυτούς. Βγήκε μια βραδιά που πλέαμε χωρίς να ξέρουμε που πηγαίνουμε. Ήμασταν σαν πλοίο κι έπεσε το όνομα, η ιδέα ότι "Ρε σεις, είμαστε Εν Πλω! Το 'χετε πάρει είδηση;" Έτσι μας βγήκε το όνομα. Και μας έμεινε.

- Μπορείτε ως Σαδικής+Ντουέντε να παίξετε στο 8Ball, στη Μαύρη Τρύπα, στο Γαία. Γιατί δεν;
Δεν έτυχε, θα γίνει όμως. Θα γίνει.

- Τη μουσική της πόλης μας πως τη βλέπεις; [sancho003, 2L8, Eventless Plot, Your Hand in Mine, Underwater Chess]
Αισθάνομαι ότι βγαίνουνε ωραία πράγματα από νέα παιδιά και νιώθω ότι θ' ακούσουμε κι άλλα ωραιότερα στη συνέχεια από τη Σκηνή της Θεσσαλονίκης, να την ονομάσουμε έτσι. Υπάρχουν παιδιά με ωραίες φρέσκες ιδέες. Πιστεύω ότι θ' ακούσουμε κι άλλα.
Η επικοινωνία πλέον, το διαδίκτυο και η παγκοσμιοποίηση, έχουν κι αυτήν την θετική πλευρά. Ανοίγει τα μυαλά που είναι ν' ανοίξουν. Τα άλλα δεν θ' ανοίξουν ποτέ, όσο ίντερνετ κι αν τους ρίξεις. Τα μυαλά που είναι ν' ανοίξουνε έχουν διέξοδο. Να δούνε, ν' ακούσουνε και να προχωρήσουνε παρακάτω.
Το 1973 που άρχισα να μαζεύω δίσκους, ψάχναμε με το ντουφέκι να βρούμε ένα βινίλιο των Doors, των Velvet να τ' ακούσουμε. Μας τα φέρνανε από την Αγγλία κάποιοι φίλοι μας. Τώρα έχουν αλλάξει όλα κι όποιος θέλει μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε όλα. Αυτό είναι και ωραίο και κατάρα.

- Κάποιο βιβλίο με τα γραπτά σου θα δούμε ποτέ;
Το σκέφτομαι χρόνια. Έχω καθίσει κι έχω ξεκινήσει να το φτιάχνω πριν από ένα χρόνο αλλά τράκαρα με κάτι συναισθήματα και το παράτησα στη μέση. Το άφησα προσωρινά αλλά θα γίνει κι αυτό το 2015! [γελάμε πάλι]

- Ευχαριστώ σε σύντεκνε!