Ο Κωστής Δρυγιανάκης επιστρέφει στη Γη... των Δημητρίων

Το Μουρμούρισμα της Σπείρας είναι οπτικοακουστικό δρώμενο με εμπνευστή και κεντρικό τελεστή τον κεραμίστα Έκτορα Μαυρίδη. Πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά τον Μάρτη του 2018 στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης στο Λιμάνι της πόλης. Ουσιαστικός συντελεστής από την πρώτη εκείνη εκδοχή ήταν και είναι ο πολυσχιδής και πολυπράγμων μουσικός Κωστής Δρυγιανάκης.

Η έντονη ανάμνηση της γέννησης ενός νέου ανθρώπου [του παιδιού του Έκτορα εν προκειμένω] και η γένεση ενός χρηστικού αγγείου παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι τρισδιάστατες έλικες που παράγουν ο κεραμίστας και ο τροχός του, αλλά και η μηχανική της κατασκευής των δοχείων αυτών, επωάζουν ήχους μουσικούς, γεννούν και διαμορφώνουν συνθέσεις, δένονται σε πράξη αυτοσχεδιασμού με ρυθμό και δυναμική διάρθρωση.

Στο πλαίσιο μιας τέτοιας αρχέτυπης διαδικασίας, λίγο πριν λήξουν τα Δημήτρια [Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2021, 21:00, στο Γενί Τζαμί], συμπράττουν η οπτική μουσική του Κωστή, η πληθωρική φωνή της Σαβίνας Γιαννάτου και το δωρικό κοντραμπάσο του Δημήτρη Τίγκα. Μια σχετική κουβέντα λοιπόν με τον Κωστή Δρυγιανάκη κρίθηκε απαραίτητη.

Πότε ξεκινάει η γνωριμία σου με τον Έκτορα;

Γνωριστήκαμε πριν μια εικοσαετία περίπου, αλλά αρχίσαμε να συνεργαζόμαστε το 2016, όταν ο Έκτορας μου ζήτησε μουσική για ένα δρώμενο που θα έκανε στη Γερμανία. Διαπιστώσαμε γρήγορα ότι μιλούσαμε μια κοινή γλώσσα και προσεγγίζαμε τη ζωή και την τέχνη με παρόμοιο τρόπο, οπότε συνεχίσαμε χωρίς να το πολυσκεφτούμε, τα πράγματα κύλησαν σαν νερό.

Ο μουσικός Κωστής «υπηρετεί» το όραμα του κεραμίστα;

Ακριβώς έτσι. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με ήχους της κεραμικής, ηχογραφώντας τον πηλό κ.λπ. Στην πορεία, απεδείχθη ότι ουσιαστικά αυτό που χρειαζόταν ήταν ένα σάουντρακ για τη δράση του Έκτορα, όπως και έγινε. Από τους ήχους της κεραμικής που συλλέξαμε, ο μόνος ήχος που είχε δυναμική και λόγο ύπαρξης ήταν ακριβώς ο ήχος του τροχού, τον οποίο μεγέθυνα και διαμόρφωσα για τις ανάγκες του δρώμενου. Ο Έκτορας είχε μια αρκετά συγκεκριμένη δομή για το δρώμενο στο μυαλό του ευθύς εξαρχής, οπότε εγώ πάτησα πάνω σ’ αυτό. Ο ρόλος μου είναι συνειδητά υποστηρικτικός, όπως θα ήταν και σε μια ταινία. 

Τι το διαφορετικό φέρει η νέα αυτή εκδοχή του «μουρμουρίσματος»;

Είναι ουσιαστικά μια επέκταση της αρχικής εκδοχής. Με την πλούσια φωνή της Σαβίνας, η οποία ήδη συνέπραξε στο συγκεκριμένο δρώμενο δυο φορές, στην Αθήνα και στα Σκόπια, και το κοντραμπάσο του Δημήτρη Τίγκα. Στον αυτοσχεδιασμό (αλλά και γενικότερα στη σύγχρονη δημιουργία) η μορφή που παίρνει τελικά ένα έργο εξαρτάται από τους συμμετέχοντες, άρα η εκδοχή με τη Σαβίνα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη με την Ανάτ Πικ. Να σημειώσω εδώ ότι το δρώμενο έχει παρουσιαστεί και στο Ισραήλ, με τον Έκτορα, την Ανάτ Πικ και την Ντγκάνιτ Ελιακίμ, χωρίς εμένα, με ένα προφανώς διαφορετικό αποτέλεσμα.

Πώς σχολιάζεις το γεγονός ότι οι περφόρμανς είναι λίγο μόδα πλέον;

Δεν το σχολιάζω καθόλου. Έχει μετατοπιστεί ο αλλοτινός χαρακτήρας της περφόρμανς· παλιότερα η περφόρμανς εστίαζε στο λιτό και το απροσχεδίαστο, στην ανάδειξη καθημερινών πράξεων ως τέχνη, στην απουσία προσκηνίου, στη διάδραση με το κοινό κ.τ.λ. (ο Θανάσης Χονδρός και η Αλεξάνδρα Κατσιάνη μίλησαν πρόσφατα σχετικά με αυτό στο Mic). Σήμερα έχουμε να κάνουμε με κάτι που θα έπρεπε να το ονομάζουμε οπτικοακουστικό δρώμενο, και το δικό μας είναι ακριβώς αυτό: υπάρχουν στοιχεία εικαστικών, μουσικής και θεάτρου, αλλά υπάρχει και κάτι που διαφοροποιείται από αυτές τις τρεις επιμέρους τέχνες. Από την άλλη, νομίζω ότι στο συγκεκριμένο δρώμενο διατηρείται και ένα στοιχείο από αυτήν την παλιότερη γενιά της περφόρμανς: ο Έκτορας φτιάχνει ένα πραγματικό κεραμικό μπροστά σε κοινό, όπως θα το έκανε και στο εργαστήρι του, δεν μιμείται.

Τι το ιδιαίτερο σε «τραβάει» σε μια δημιουργική «επανάληψη» που δεν είναι ποτέ ίδια;

Ποτέ δεν είναι ίδια, και για να λέω την αλήθεια, θα ήθελα να επαναλάβω πολλά πράγματα που έκανα στο παρελθόν, θεωρώντας ότι ποτέ δεν «ξεμπερδεύεις» με ένα έργο, πάντα υπάρχει περιθώριο να το βελτιώσεις, να το πας λίγο παρακάτω κ.λπ. Άλλοτε εισάγοντας μικρομεταβολές, άλλοτε αναθεωρώντας το εξαρχής. Προσωπικά θα ήθελα πολύ να ξαναφτιάξω και κομμάτια που έκανα πριν 30 και πλέον χρόνια, και κάποια μάλιστα που δόθηκαν στη δημοσιότητα, όπως ο Πρώτος Τόμος της Οπτικής Μουσικής. Στην περίπτωση του «Μουρμουρίσματος της Σπείρας» είναι ο Έκτορας που κινεί τα νήματα, είναι ουσιαστικά δικό του το έργο, και έτσι είναι αυτός που οργανώνει τις μεταμορφώσεις και τις προσθήκες· εγώ απλά υπηρετώ το όραμά του, όσο μπορώ.

Για το Δημήτριο Μουρμούρισμα της Σπείρας δείτε εδώ.

ΥΓ: Επιστροφή στη Γη [2021, 59λ] λέγεται το βραβευμένο ντοκιμαντέρ που σκάρωσαν για τον Έκτορα οι Άκης Κερσανίδης και Χρύσα Τζελέπη, με μουσική του Δρυγιανάκη.