The Godfather of Steampunk
- Στη σελίδα σας, στο facebook, αναφέρετε τις σύγχρονες μουσικές επιρροές σας. Εντούτοις, η μουσική σας έχει ρίζες που πάνε πολύ βαθύτερα στο χρόνο, στην αναγέννηση και στο μπαρόκ. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συνθέτες εκείνης της περιόδου;
Paul: Για να είμαι ειλικρινής, ο αγαπημένος μου συνθέτης είναι κάποιος που γεφυρώνει τον 17ο αιώνα με τον 21ο - ο Michael Nyman. Ανέκαθεν αγαπούσα την κομψότητα και τη βουκολική χάρη που αποπνέει η μουσική των Henry Purcell, Handel και Albinoni. Φέρνει στο μυαλό εικόνες μιας αγγλικής εξοχικής έπαυλης περιτριγυρισμένης από τεράστιους συμμετρικούς κήπους, με αγάλματα και σιντριβάνια - αλλά η κλασική μουσική υπ' αυτή τη μορφή δεν μ' ενδιέφερε. Μου άρεσε η "ιδέα" της και ο ήχος μιας μικρής ορχήστρας δωματίου ή ενός κουαρτέτου εγχόρδων ή κρουστών, αλλά η μουσική δεν με συγκινούσε μέχρι που είδα την ταινία του Peter Greenaway "Η Κοιλιά του Αρχιτέκτονα", το 1982. Στο σάουντρακ του Michael Nyman ο δυναμισμός και η λιτότητα της rock μουσικής ζυμώθηκαν με την περίτεχνη μεγαλοπρέπεια του μπαρόκ. Οι συνθέσεις του Nyman είχαν πολύ ιδιότυπο κι εκκεντρικό ύφος, κάπως σκοτεινό και με μακάβριες αποχρώσεις, όπως θα ήταν το σάουντρακ μιας ταινίας με θέμα την "Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων" για ενηλίκους. Αυτή την ατμόσφαιρα ήθελα να συλλάβω σε κάποια από τα τραγούδια μου, με στίχους εξίσου υπαινικτικούς.
- Το τελευταίο σας άλμπουμ είναι εμπνευσμένο από τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ. Πιστεύετε ότι τα παραμύθια τους είναι το σύγχρονο υποκατάστατο των παραδοσιακών θρύλων και μύθων; Και νιώθετε να ταυτίζεστε με κάποιον από τους ήρωές τους;
Το τελευταίο μου άλμπουμ είναι στην πραγματικότητα garage rock/psych pop, έχει τίτλο "Bates Motel" και είναι ΠΟΛΥ διαφορετικό από το "Grimm" - αλλά το "Grimm" ήταν πολύ σημαντικός δίσκος για μένα. Ένας πολύ προσωπικός δίσκος επειδή έπαιξα ο ίδιος όλα τα όργανα και απόλαυσα πραγματικά τη σκοτεινή ποιητική φαντασία μου. Εντούτοις, δεν έγραψα τραγούδια που αφηγούνται ξανά τα αυθεντικά παραμύθια. Χρησιμοποίησα περισσότερο τους χαρακτήρες, το σκηνικό και τις καταστάσεις για να μιλήσω για τα διλήμματα που αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε όλοι, αλλά μέσα σ' ένα όνειρο που θυμίζει σκηνικό παραμυθιού. Νομίζω ότι γι' αυτό το λόγο τα παραμύθια έχουν απήχηση ακόμα και σήμερα. Επειδή εκφράζουν τους φόβους και τις επιθυμίες μας σ' ένα απλουστευτικό ονειρικό σκηνικό. Δεν ταυτίζομαι λοιπόν με κάποιον ήρωα των παραμυθιών, αν και νομίζω ότι κάποιες πλευρές αυτών των αρχετύπων ενυπάρχουν σε όλους μας. Εναντίον τους παλεύουμε διαρκώς, και τα παραμύθια αντικατοπτρίζουν αυτό το ψυχόδραμα.
- Οι περισσότεροι στίχοι σας βασίζονται στη μυθολογία και τους θρύλους των Βρετανικών Νησιών. Σας πέρασε ποτέ η ιδέα να δουλέψετε πάνω σε άλλες μυθολογίες, όπως η ελληνική για παράδειγμα;
Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν μπορώ να ταυτιστώ με τους κλασικούς έλληνες ήρωες και με φανταστικά πλάσματα όπως η Μέδουσα, επειδή δεν είναι κομμάτι του πολιτισμού μου. Μεγάλωσα με τους κελτικούς μύθους - τον Βασιλιά Αρθούρο και τους ιρλανδούς ήρωες, την απειλητική υπερφυσική λογοτεχνία του ιρλανδού συγγραφέα Sheridan le Fanu και τις εδουαρδιανές αστικές φαντασιώσεις του H. G. Wells. Έχω διαβάσει την Ιλιάδα, φυσικά, αλλά όταν μεγαλώνεις στην Αγγλία, ζεις σε έναν κόσμο που θυμίζει Tolkien, με σκοτεινά δάση και οντότητες αθέατες, κατά κύριο λόγο. Γι' αυτό αγαπώ τις ιστορίες με φαντάσματα, και ειδικότερα τη μακάβρια μυθοπλασία των M.R.James, Edgar Allen Poe και H.P. Lovecraft. Οι ελληνικοί μύθοι διαδραματίζονται σε υπερβολικά ηλιόλουστο τοπίο για να είναι αληθινά τρομακτικοί!
- Η μουσική μοιάζει να κάνει κύκλους. Το punk έδιωξε την ονειρική θεματολογία του prog, με σκοπό να μιλήσει για τα αληθινά προβλήματα των καθημερινών ανθρώπων. Σήμερα, βλέπουμε μια επιστροφή σε πιο arty/intellectual μουσικές. Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να δραπετεύουν από την πραγματικότητα, ακόμα και στους καιρούς της οικονομικής κρίσης;
Καλή ερώτηση. Ναι. Νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν θέλουν τα κηρύγματα όσο διαρκούν οι δύσκολοι καιροί. Μπορούν να δουν μόνοι τους τι πάει στραβά στον κόσμο και ξέρουν τι πρέπει να γίνει, αλλά είναι ανήμποροι να κάνουν κάτι γι' αυτό. Έτσι, όταν δεν μπορούν να βγουν στους δρόμους για να διαδηλώσουν, το μόνο που τους μένει είναι να δραπετεύουν από την πραγματικότητα, έστω και για λίγο. Ωστόσο, δεν νομίζω ότι η δική μου μουσική προσφέρεται για απόδραση. Είναι φαντασία προς χάρη της φαντασίας - τροφή και ερεθίσματα για την ψυχή και το μυαλό, όπως ένα καλό μυθιστόρημα, μια ταινία ή ένα κόμικ τρόμου!
- Έχετε διασκευάσει τραγούδια από διάφορα μουσικά είδη: βρετανική ψυχεδέλια, garage, punk (Syd Barrett, Adverts, Troggs, Dovovan). Πώς και δεν διασκευάσατε κανένα συγκρότημα της δεκαετίας του '80; Είστε από αυτούς που πιστεύουν ότι η μουσική μετά τη δεκαετία του '70 δεν είναι το ίδιο καλή όπως παλιότερα;
Όχι. Πάρα πολλοί καλλιτέχνες δημιουργούν πολλή και σπουδαία καινούργια μουσική, μουσικοί που έχουν κάτι καινούργιο να πουν κι έναν καινούργιο τρόπο να το πουν. Η άποψή μου είναι ότι η μουσική γίνεται όλο και καλύτερη. Καθημερινά προσθέτω ένα νέο όνομα στη λίστα με τους καλλιτέχνες που ακούω. Εντούτοις, δεν έχω πάψει να αγαπώ όλους εκείνους με τους οποίους μεγάλωσα και συνήθισα να ακούω όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά δεν μπορώ να απαλλαγώ από την άσχημη γεύση που μου άφησε η δεκαετία του '80 - πολύ απλά, ήταν η χειρότερη δεκαετία στην ιστορία της μουσικής. Ειλικρινά, πίστευα ότι το rock είχε πεθάνει οριστικά μέχρι που άκουσα τους Nirvana, και τότε έβγαλα ένα βαθύ αναστεναγμό ανακούφισης. Δεν είχε χαθεί κάθε ελπίδα. Ωστόσο, όλη εκείνη η ηλεκτρονική pop φτιαγμένη από μηχανήματα, από ανθρώπους που δεν είχαν ιδέα από μουσική, με υπερβολικά πολλά drum machines και συνθεσάιζερ ήταν ο θάνατος της αληθινής μουσικής. Τη δεκαετία του '80, τα μόνα συγκροτήματα που μπορούσα να ακούσω ήταν οι Smiths, οι Ramones, οι Siouxsie and the Banshees και οι Cult.
- Έχετε γράψει μια βιογραφία του Marc Bolan. Πώς αποφασίσατε να γράψετε άλλη μία βιογραφία του; Και πού βρήκατε καινούργια στοιχεία και λεπτομέρειες;
Ο Bolan ήταν το πρώτο μουσικό ίνδαλμά μου, κι ένιωθα ότι δεν είχα τιμήσει τη μουσική συνεισφορά του όπως της άξιζε στο πρώτο βιβλίο που έγραψα γι' αυτόν, όταν ήμουν 19 χρόνων. Έκτοτε έχω γράψει πάνω από 30 βιβλία, έτσι η γραφή μου έχει βελτιωθεί σημαντικά. Επιπλέον, καταλαβαίνω πια πολύ καλύτερα την ανθρώπινη φύση, ένιωσα λοιπόν ότι είχε έρθει ο καιρός να κάνω μια βαθύτερη ανάλυση της προσωπικότητας και της μουσικής του, και να του αποδώσω τα εύσημα που δικαιούται. Είναι παραγνωρισμένος ως τραγουδοποιός και καλλιτέχνης, όπως παραγνωρισμένοι είναι και οι πρώτοι δίσκοι του με τους Tyrannosaurus Rex, επειδή τότε θεωρείτο εφηβικό είδωλο. Γι' αυτό θέλησα να του γράψω τη βιογραφία που δικαιούται ένας σοβαρός καλλιτέχνης. Άλλωστε, επειδή είμαι μουσικός κι ο ίδιος, μπορώ να εννοήσω και να εκτιμήσω τη διαδικασία της δημιουργικής παραγωγής του, κάτι που οι άλλοι βιογράφοι του δεν μπορούσαν να κάνουν, ως δημοσιογράφοι που ήταν.
Στις αρχές της δεκαετίας του '80, είχα μάνατζερ τη σύζυγό του, June Bolan, έτσι στο καινούργιο βιβλίο κατάφερα να μιλήσω με αρκετούς ανθρώπους που δεν γνώριζα παλιότερα, οι οποίοι μου έδωσαν στοιχεία για το πώς δούλευε στο στούντιο κλπ. Ένα έγκριτο αγγλικό μουσικό περιοδικό έγραψε ότι είμαι ο βιογράφος που θα ήθελε ο Marc. Χαίρομαι πολύ που είχα την ευκαιρία να γράψω ένα δεύτερο και πολύ καλύτερο βιβλίο.
- Διάβασα ότι ένα βραζιλιάνικο συγκρότημα thrash metal σας ζήτησε να του γράψετε τραγούδια. Πιστεύετε ότι οι στίχοι σας έχουν κοινά στοιχεία με τη θεματολογία τους; Σας αρέσει κάποιος μουσικός ή συγκρότημα αυτού του είδους;
Υποθέτω ότι μας συνδέει η αγάπη για τις ταινίες τρόμου και τον αποκρυφισμό, αλλά τα δικά μου γούστα στον τρόμο έχουν περισσότερ0 σχέση με τις ταινίες των Χάμερ στούντιο, παρά με το είδος του Σχιζοφρενούς Δολοφόνου με το Πριόνι ή με τη σειρά Hostel. Προτιμώ το υπερφυσικό από την επίδειξη αιματοβαμμένων οργίων. Έτσι τα τραγούδια που τους έγραψα ήταν "heavy" τραγούδια αλά Paul Roland μάλλον, παρά παραδοσιακό thrash metal. Ωστόσο, θα μου άρεσε να γράφω περισσότερο για άλλους μουσικούς.
Τα γούστα μου στο doom δεν πάνε πέρα από τους Black Sabbath, Motorhead και Rammstein, αλλά ο παλιός μου ντράμερ και ο κιθαρίστας ήταν θαυμαστές των Slayer και άλλων thrash συγκροτημάτων. Νομίζω ότι μερικοί έλληνες θαυμαστές μου τους βρήκαν υπερβολικά heavy συναυλιακά για τη δική μου μουσική. Εντούτοις, έχω αρκετά hard rock κομμάτια στα άλμπουμ μου ("Witchfinder General", "Twilight of the Gods", "Come To The Sabbat", κλπ), έτσι ένιωθα πάντοτε πολύ άνετα με τη δυναμική παρουσία αυτών των δύο στους δίσκους μου κι επί σκηνής.
- Κάποτε, αναφέρατε την πιθανότητα μιας συνεργασίας με μέλη των Velvet Underground. Ποια ήταν αυτά τα μέλη; Υπάρχει κανένα νέο σχετικά μ' αυτή τη συνεργασία;
Είναι περίεργο που με ρωτάτε διότι μόλις τέλειωσα αυτό το project. Ονομάζεται "Bates Motel" και περιέχει τα τραγούδια που έγραψα αρχικά για τον Sterling Morrison, τη Maureen Tucker και τη Nico, όπως επίσης μερικά που μου είχαν ζητήσει να γράψω για το θρυλικό power pop συγκρότημα του '60, John's Children (στο οποίο συμμετείχε ο Marc Bolan), όταν σχεδίαζαν ένα reunion album. Το "Bates Motel" θα κυκλοφορήσει από την PRAS φέτος τον Νοέμβριο, και από μια γερμανική εταιρεία τον Φεβρουάριο. Σκέφτηκα ότι ήταν καιρός να επιστρέψω στο 60s garage και psych rock, μετά τα άλμπουμ "Nevermore" and "Re-Animator" που είχαν psych/prog θεματολογία, και το σκοτεινό, ακουστικό "Grimm".
- Η μουσική σας έχει μια πνευματικότητα και σύνθετους στίχους που την κάνουν ενδεχομένως δύσκολη σε χώρες όπως οι ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, από την άλλη, έχετε μεγάλο και φανατικό κοινό. Πιστεύετε ότι αυτό οφείλετε στις κοινές πολιτιστικές ρίζες των Ευρωπαίων;
Με εντυπωσίαζε πάντοτε ο ενθουσιασμός και η αφοσίωση των ελλήνων και ιταλών θαυμαστών μου, επειδή φαντάζομαι ότι οι στίχοι είναι αρκετά δύσκολοι για όσους δεν είναι αγγλόφωνοι εκ γενετής. Φαντάζομαι όμως ότι αυτό συμβαίνει επειδή έχουμε κοινή αφηγηματική παράδοση, και πολλά από τα τραγούδια μου είναι μικρές ιστορίες μελοποιημένες. Εντούτοις, έχω αρκετούς πιστούς θαυμαστές στις ΗΠΑ, έτσι δεν θα έλεγα ότι η μουσική μου δεν γίνεται κατανοητή εκεί. Είναι επειδή δεν έκανα ποτέ περιοδεία στις ΗΠΑ, ελπίζω όμως να τα καταφέρω την επόμενη χρονιά. Κι αυτό, επειδή το κοινό του steampunk με ανακάλυψε πρόσφατα, με αποκαλεί μάλιστα Νονό του steampunk, επειδή έχω γράψει πάρα πολλά τραγούδια τοποθετημένα στη Βικτοριανή και Εδουαρδιανή περίοδο. Είναι αλλόκοτο να σε ανακαλύπτει ένα κίνημα που δεν φανταζόσουν καν την ύπαρξή του, αλλά νιώθω πολύ καλά γι' αυτό, επειδή έγραψα τα συγκεκριμένα τραγούδια για δική μου ικανοποίηση - όχι για να γίνω της μόδας.
- Διαβάζουμε ότι έχετε ένα καινούργιο άλμπουμ έτοιμο να κυκλοφορήσει το 2012. Σκοπεύετε να παίξετε τραγούδια απ' αυτό στην Αθήνα; Και καθώς ο όγκος της δουλειάς σας είναι τεράστιος, τι να περιμένουμε από τη συναυλία σας;
Το καινούργιο άλμπουμ είναι το "Bates Motel" που προανέφερα, και θα παίξουμε δύο τραγούδια απ' αυτό, αλλά και αρκετά κομμάτια που αρέσουν πάντοτε στο ελληνικό κοινό. Εντούτοις, δεν θα παίξω τα τραγούδια που έπαιζα όταν ήρθα για πρώτη φορά στην Ελλάδα - "Captain Blood", "Madame Guillotine", κι όλα εκείνα τα παλιά - επειδή τώρα μου φαίνονται έργο ενός μάλλον αφελούς εφήβου, κι ελπίζω ότι έχω γίνει πολύ πιο ενδιαφέρων άνθρωπος από τότε!
- Με τι μπάντα θα έρθετε στην Αθήνα; Υπάρχει πιθανότητα να σας δούμε ποτέ συνοδευόμενο από ένα κουαρτέτο εγχόρδων;
Θα μου άρεσε πολύ να έρθω μ' ένα κουαρτέτο εγχόρδων, αλλά αυτό θα σήμαινε να μεταγραφούν τα τραγούδια σε παρτιτούρες και να παίζονται το ίδιο ακριβώς κάθε φορά, πράγμα που είναι πολύ περιοριστικό. Προτιμώ να έχω ένα ηλεκτρικό βιολί με πετάλια, ένα μπασίστα και τον εαυτό μου στην ακουστική κιθάρα, διότι αν μου έρθει η διάθεση να παίξω ένα σόλο παραπάνω σε κάποιο σημείο, ή δύο επιπλέον στίχους, να μπορώ να το κάνω χωρίς να τρομάξω τους μουσικούς μου.
Έχετε γράψει βιβλία για το διαλογισμό και την Καμπάλα. Θεωρείτε τον εαυτό σας ευτυχισμένο άνθρωπο που έχει βρει το μυστικό της ζωής;
Πώς θα μπορούσα να μην είμαι ευτυχισμένος όταν έχω γράψει μουσική που έχει προσφέρει μεγάλη απόλαυση σε πολλούς ανθρώπους, κι έχω γράψει πολλά βιβλία για τα οποία είμαι υπερήφανος; Ελπίζω μόνο να μου δοθεί αρκετός χρόνος για να ολοκληρώσω όλα τα άλλα σχέδια που έχω κατά νου, και ελπίζω οι άνθρωποι να θέλουν να ακούνε την καινούργια μουσική μου και να διαβάζουν τα καινούργια βιβλία μου σε δέκα ή είκοσι χρόνια. Αλλά ναι, οι πνευματικές εμπειρίες μου και οι γνώσεις μού έχουν χαρίσει κάποια πνευματική γαλήνη και τη βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει τίποτα να φοβηθούμε "εκεί πέρα" (out there), στην άλλη πλευρά αυτού που ονομάζουμε θάνατο.
- Τι πιστεύετε ότι θα επιβιώσει για περισσότερο χρόνο, η μουσική ή τα βιβλία σας;
Φαντάζομαι ότι κάποια μέρα τα βιβλία μου θα πάψουν να εκδίδονται, και ίσως να μην αγοράζονται ούτε να διαβάζονται, αν δεν υπάρχουν στα βιβλιοπωλεία ή στις βιβλιοθήκες. Ωστόσο, ελπίζω ότι η μουσική μου θα συνεχίσει να είναι κοινό κτήμα των ανθρώπων και θα ακούγεται, επειδή μπορεί να διασωθεί σε όποια μορφή θα υπάρχει στο μέλλον. Τα βιβλία μου είναι γεμάτα ιδέες, σ' αυτά διηγούμαι ξανά διάφορα ιστορικά γεγονότα και αποκρυφιστικές παραδόσεις, αλλά η μουσική μου είναι αποκλειστικό δημιούργημα του μυαλού μου. Έτσι, για όσο χρόνο οι άνθρωποι τη χαίρονται, δεν νομίζω ότι θα την αφήσουν να σβήσει και να πεθάνει.
_____
Οι συναυλίες του Paul Roland στην Ελλάδα: 12 Δεκεμβρίου στη Μαύρη Τρύπα, Θεσσαλονίκη, 15 Δεκεμβρίου στο Gagarin 205, Αθήνα. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.