Είναι ανήθικο το να ζητάς χρήματα από τον κόσμο στο βωμό της δημιουργικότητας

"Οι Γιώργος Σαμαράς και Άγγελος Πασχαλίδης είναι δυο νέα παιδιά που ακόμη παίζουνε περισσότερο με την καρδιά... και καθότι ζούνε στη Θεσσαλονίκη, ελπίζω-ως συμπολίτης-να τους συναντήσω κάποια στιγμή κι από κοντά, προτού λάμψει το μέλλον τους και μεταπηδήσουν για άλλες πολιτείες", γράφει στην κριτική του για το "Evergreen" ο Άρης Μπούρας. Εγώ συνάντησα το Γιώργο Σαμαρά από κοντά και είπαμε πολλά και ενδιαφέροντα, μεταξύ αυτών και τα παρακάτω:

Στο "Evergreen" υπάρχουν δυο ενδιαφέρουσες συνεργασίες: αυτή με τους Keep Shelly in Athens στο "Ghosts" και αυτή με τον Ed Askew στο "Love is above all". Πώς ακριβώς προέκυψαν αυτές;

Οι Keep Shelly in Athens ήταν ίσως από τα πρώτα άτομα που γνώρισα όταν άρχισα να παίζω μουσική και κάποια στιγμή αποφασίσαμε να ηχογραφήσουμε μαζί. Εμείς ουσιαστικά είμαστε συμπαραγωγοί-οι στίχοι και τα φωνητικά είναι της Sarah P. και στη συνέχεια ο RΠ? πρόσθεσε τα δικά του στοιχεία. Ο Ed Askew είναι ένας μουσικός που τον εκτιμούσα πριν καν τον γνωρίσω. Γνωριστήκαμε ένα βράδυ στο SBSW και αρχίσαμε να έχουμε επικοινωνία. Έπαθα σοκ όταν διάβασα το βιογραφικό του, αν και είχα ακούσει μουσική του πιο πριν. Πήγε στο Yale, ήταν ζωγράφος, έβγαλε ένα δίσκο και μετά εξαφανίστηκε από προσώπου γης για 25 ολόκληρα χρόνια. Αν και δεν περίμενα ποτέ ένας μουσικός της Drag City, η οποία τον ξαναβρήκε και του έβγαλε άλλους δυο δίσκους, να ενδιαφερθεί να παίξει ή να ηχογραφήσει μαζί μας, τελικά έγινε! Του το πρότεινα μες στο καλοκαίρι, βρεθήκαμε στη Γαλλία και κάναμε την ηχογράφηση. Εμείς γράψαμε τη μουσική, εκείνος στίχους και κάποια μουσική επίσης.

Υπάρχει διαφορά στο να συνεργάζεσαι με ανθρώπους οι οποίοι είναι κοντά σε εσένα ηλικιακά από το να συνεργάζεσαι με ανθρώπους μεγαλύτερούς σου;

Ο καθένας έχει τη δική του διαφορετική προσέγγιση, ανάλογα με την ηλικία που παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Νομίζω ότι αυτό που μας συνέδεσε με τον Askew ήταν το ότι αφ' ενός γνωριστήκαμε στο SBSW, όπου άκουσε λίγο τι παίζουμε και από πού ήρθαμε, αφ' ετέρου το ότι καθίσαμε και κάναμε μια κουβέντα, που δεν θα μπορούσα να την κάνω με έναν Έλληνα μουσικό σε αυτή την ηλικία. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν τέτοιοι Έλληνες μουσικοί σε αυτό το στάδιο. Οι Keep Shelly in Athens είναι πιο επαγγελματίες-εξάλλου είναι και σε μια ηλικία που πρέπει να είναι και επαγγελματίες από κάθε άποψη. Είναι μια πολύ ωραία συνεργασία που μας έχει μείνει πολύ ευχάριστα.

Η χαρούμενη μουσική του "Summertime pop" έρχεται σε αντίθεση με τους στίχους του ("nightmares in my sleep, no one there to talk.... I simply want to die. And put an end tonight"). Είναι εσκεμμένη αυτή η αντίθεση;

Αφού γυρίσαμε από την Αμερική, πολλά βράδια ήθελα να κάθομαι μέσα. Μου έρχονταν συνέχεια μελωδίες και ηχογραφούσα αμέσως. Έτσι βγήκε το "Summertime pop", όταν ένα σημαντικό για μένα άτομο είχε φύγει για αρκετά μεγάλο διάστημα και δεν το έβλεπα καθόλου. Έβλεπα τότε και κάτι εφιάλτες περίεργους, οπότε η μουσική είναι ευχάριστη αλλά με έναν κλειστοφοβικό τρόπο. Το κομμάτι ξεχωρίζει κάποια πράγματα τελείως αντιφατικά μεταξύ τους. Είναι πιο κανονική μουσική με κάπως πιο μαύρους στίχους.

Αποτελούν τα όνειρα και οι εφιάλτες πηγή έμπνευσης για εσάς;

Τόσο εγώ όσο και ο Άγγελος, αφού δούμε κάποιο όνειρο, καθόμαστε μετά και γράφουμε στίχους για αυτό. Είναι ίσως η αγαπημένη μας ασχολία και το πιο σημαντικό περιεχόμενο σε στίχους-ειδικά όταν μας τυχαίνουν σουρρεαλιστικά όνειρα είναι ό,τι καλύτερo. Ας πούμε, είχα δει το καλοκαίρι ένα όνειρο, από το οποίο ουσιαστικά εμπνεύστηκα το "Summertime pop". Είδα ότι ένα βράδυ ήμουν με κάποιους που δεν τους ήξερα, ξύπνησα σε ένα άγνωστο σπίτι μόνος, σηκώθηκα, πλύθηκα, και η μύτη μου έτρεχε αίμα. Προσπαθώντας να καταλάβω που βρίσκομαι, βγήκα στο δρόμο και ενώ περπατούσα, γύρισα το κεφάλι μου σε κάποιο στενό και είδα έναν άνθρωπο μέσα στα αίματα, χτυπημένο από αυτοκίνητο. Ο κόσμος που πήγε να δει τι έγινε τον σήκωσε, αυτός γύρισε το κεφάλι του και είδα ότι αυτός ο άνθρωπος ήμουν εγώ.

Σε τι νομίζεις ότι οφείλονται τέτοιου είδους όνειρα;

Δε νομίζω ότι είναι κάτι πολύπλοκο, αλλά κάτι πολύ συνηθισμένο. Μικρός είχα αρκετή φαντασία και απολάμβανα απίστευτα να ασχολούμαι με πράγματα όπως το να βλέπω ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Μου άρεσαν τόσο πολύ που φαντάζομαι ότι υποσυνείδητα κάποια στιγμή θα εμφανίζονταν σε φάσεις όπως τα όνειρα. Αυτό είναι ουσιαστικά το νόημα-να μπορείς να τα αποθηκεύεις κάποια πράγματα στη μνήμη σου και μετά αυτά να σε επηρεάζουν και εσύ να τα εκμεταλλεύεσαι σωστά. Είναι ερεθίσματα και εξαρτάται από τον καθένα το πόσο θα ακούσει κάτι που του έρχεται στο νου και που θα τον επηρεάσει με τον ανάλογο τρόπο.

Τι ακριβώς ακούγεται στην αρχή του "Fog song";

Παλεύαμε να ηχογραφήσουμε και μάλωνα με τον Άγγελο, γιατί η κασέτα τελείωνε στο κασετόφωνο που ηχογραφούσαμε. Μου έκανε παρατηρήσεις και γύρισα και του είπα, αφού πρώτα έβηξα για να δω ότι ερχόταν ήχος: "όχι σχολιασμούς σε παρακαλώ, ευχαριστώ".

Γιατί επιλέξατε να σαμπλάρετε το γνωστό "μαζί τα φάγαμε" στο "Natural Conspiracy", το δεύτερό σας ep;

Είμαστε αρκετά geeks με την παραγωγή των δίσκων μας, που την κάνουμε εμείς, μαζί με τον φίλο μας τον Παναγιώτη Παπαγιαννόπουλο. Θέλουμε πάρα πολύ να υπάρχουν μέσα σε αυτήν κάποια ζητήματα τεχνικά που μας αρέσουν. Όπως να κρατάμε φωνές πριν την ηχογράφηση ή θορύβους μέσα σε αυτήν. Το sample ήταν ιδανικό και επίκαιρο την εποχή που βγήκε το "Natural Conspiracy", με όλο αυτό που συνέβαινε πολιτικά και με τον μεγάλο διχασμό της ελληνικής κοινωνίας. Ήταν κατάλληλη η χρονική συγκυρία να βγει κάτι τέτοιο.

Γιατί νομίζεις ότι τα ελληνικά dream pop συγκροτήματα είναι στραμμένα προς το εξωτερικό αντί προς την Ελλάδα;

Κυρίως γιατί δεν μπορείς να κάνεις τον κόσμο να ακούσει ένα είδος μουσικής το οποίο δεν έχει γεννηθεί εδώ πέρα. Η dream pop είναι ένα πιο ιδιαίτερο και πιο κλειστό είδος. Εμείς έχουμε ξεκινήσει με μια συγκεκριμένη όρεξη και με συγκεκριμένες επιρροές-αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορούμε εδώ πέρα να τα περάσουμε. Για αυτό και κοιτάζουμε προς το εξωτερικό, με το σκεπτικό "ας γίνουμε γνωστοί έξω και μετά ας δείξουμε στο ελληνικό κοινό τη δουλειά μας". Εκεί υπάρχει ενδιαφέρον για τη dream pop, το οποίο θεωρώ ότι οφείλεται ξεκάθαρα στην ανάγκη του κόσμου να ακούσει τέτοιου είδους μπάντες.

Πώς στράφηκες εσύ στην dream pop;

Από μικρός μου άρεσαν μπάντες όπως οι Slowdive, οι Cocteau Twins, οι Ride, οι My Bloody Valentine, οι Beach House, οι Memory House... Μου αρέσει και με τραβάει πολύ η αισθητική με το πολύ reverb, μου βγάζει έναν συναισθηματισμό που δεν μπορούν να μου τον βγάλουν ή να μου τον εκδηλώσουν άλλες μουσικές. Δεν ήξερα και μουσική τότε, οπότε κοιτούσα παραπάνω την αισθητική ενός είδους, παρά αν το παίζουν καλά ή όχι.

Ποια είναι η δημιουργική διαδικασία που ακολουθείτε;

Εγώ παίζω τα τελευταία τέσσερα χρόνια μουσική, ο Άγγελος παίζει κιθάρα, μπάσο και synths και εξισορροπείται η κατάσταση. Συνήθως ξεκινάμε από κάποιες μελωδίες που γράφω εγώ στην κιθάρα ή που τις γράφουμε μαζί απευθείας πάνω στο drum machine. Το κομμάτι δε βγαίνει ως κάτι συνεχές, αλλά χτίζεται σιγά-σιγά. Συνήθως βγαίνει η βασική δομή πάρα πολύ εύκολα και γρήγορα, και από εκεί και πέρα κάνουμε προσθαφαιρέσεις. Τους στίχους τους γράφω εγώ. Χρειαστήκαμε δυο μήνες για να βγάλουμε το άλμπουμ. Κάποια singles ηχογραφήθηκαν μέσα σε μια μέρα, ενώ κάποια άλλα είχαν ηχογραφηθεί και παρατηθεί. Τα ξαναπιάσαμε μετά από καιρό, τους αλλάξαμε τα φώτα και αποφασίσαμε να τα βγάλουμε. Ακόμα και αυτά όμως, αφού τα ξαναπιάναμε, μπορούσαμε να τα τελειώσουμε σε μια μέρα. Είμαστε πολύ άμεσοι στη μουσική και αυτό το επιδιώκουμε. Δουλεύουμε πολύ με την κασέτα, γιατί είναι μικρή και ευέλικτη. Ηχογραφούμε σε κασετόφωνα κι εκεί κάνουμε και τις παραγωγές μας. Προσωπικά, τής έχω μεγάλη αγάπη και μου φαίνεται εξαιρετική ιδέα να υπάρχει η κυκλοφορία ενός άλμπουμ σε κασέτα.

Τι σε ώθησε να μετατρέψεις τους Plastic Flowers από solo project σε σχήμα;

Γνωριζόμασταν από παλιά και κάναμε λίγο παρέα με τον Άγγελο, μέχρι που έγινε ένα live με την παλιά μπάντα του. Μετά από μερικούς μήνες, τον βρήκα και του είπα ότι ήθελα να προχωρήσουμε μαζί. Ήταν ώρα να δουλέψω και με κάποιον άλλο που τον εκτιμούσα και που ήξερα ότι μπορούσε να προσφέρει πράγματα. Ουσιαστικά ενώσαμε με τις δυνάμεις μας και δουλέψαμε αμέσως πάνω σε μπόλικο υλικό. Βέβαια διαφωνήσαμε αρκετά στην αρχή, αλλά υπήρχε η ανάγκη να εξωτερικευτούν οι Plastic Flowers μέσα από δυο άτομα, όχι μόνο από ένα.

Σχολίασέ μου το artwork του "Evergreen"...

Είναι "ο αειθαλής", γιατί είναι ένας άνθρωπος στο εξώφυλλο. Τη φωτογραφία την τράβηξε στη Μονεμβασιά ένας πολύ καλός μας φίλος με μια πολύ φτηνή πλαστική αναλογική lomo, και είναι double exposure. Δουλεύτηκε από μένα και τον Κώστα Αβά-την εκτυπώσαμε, την περάσαμε μετά με ζελατίνα έγχρωμη από πάνω σε scanner και τέλος την ξανασκανάραμε από πίσω. Το όλο κόνσεπτ είναι λίγο προσωπικό, γιατί το "ο αειθαλής" αναφέρεται και στην περίοδο που διανύουμε και στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε κάποια πράγματα. Είμαστε ακριβώς στη φάση όπου, όσο πιο ισχυρός συναισθηματικά και ψυχολογικά παραμένεις μέσα στο χρόνο, τόσο μεγαλύτερη ώθηση έχεις. Εξάλλου, "αειθαλής" είναι αυτός που δεν χάνει τα φύλλα του το χειμώνα και τέτοια ήταν τα σκηνικά τα οποία είχαμε στο νου μας κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων. Που ήταν και μια περίοδος η οποία δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για προσωπικούς λόγους και απαιτούσε έναν αντιπροσωπευτικό τίτλο. Αν όλα πάνε καλά-που το ελπίζω-ως το Σεπτέμβριο θα είμαστε αυτοί που θέλουμε και θα έχουμε πολλά νεότερα.

Προτιμάς το στούντιο ή το live;

Τα live μας δεν είναι αυτοσχεδιαστικά, απλά κάποια κομμάτια τα δουλεύουμε τόσο στις πρόβες, που ζωντανά δεν έχουν καμία σχέση με τους δίσκους. Προτιμώ το στούντιο προφανώς! Δε μου αρέσουν τα live, δεν περνάω καλά σε αυτά, δεν μου βγαίνουν πολλά πράγματα όπως θέλω να μου βγουν. Δεν έχουμε μάθει να σεβόμαστε τον μουσικό όταν πάμε σε μια συναυλία. Νομίζω ότι λείπει η ευαισθησία την οποία πρέπει να δείχνουμε στην προσπάθεια του άλλου και ο σεβασμός στον άνθρωπο που έχεις απέναντί σου και που κάνει κάτι. Ο σεβασμός πρέπει να ξεκινάει από το κοινό, από τον ίδιο το μουσικό απέναντι στον εαυτό του και από τους promoters. Είναι καθαρά ζήτημα ψυχοσύνθεσης της κοινωνίας και θα λυθεί μόνο αν αλλάξουμε νοοτροπία. Βέβαια αυτά είναι ψιλά γράμματα σε αυτή τη χώρα που ποτέ δε θα δεις μια ξεκάθαρη ανάληψη ευθυνών απέναντι σε κάτι.

Θεωρείς ότι η παραγωγή είναι το σημαντικότερο κομμάτι της μουσικής δημιουργίας;

Μπορεί να υπάρξει μουσική χωρίς παραγωγή, αλλά η παραγωγή είναι αυτό που θα κάνει πιο προσωπικό, πιο ξεχωριστό και πιο προσωπικό τον ήχο σου. Δεν είναι ανάγκη ο παραγωγός να είναι και μουσικός, πρέπει όμως να έχει γνώσεις-μην ξεχνάμε ότι αυτός θα ζητήσει έναν συγκεκριμένο ήχο σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι. Για εμάς η μίξη είναι πιο σημαντική σαν διαδικασία. Αν είχαμε λεφτά θα μπαίναμε στο σούπερ στούντιο και θα κάναμε τη σουπερ παραγωγή. Αφού δεν τα έχουμε (και δεν θα τα ζητήσουμε ποτέ από κανέναν), το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι με κάποιον τρόπο να βγάλουμε το αποτέλεσμα μας, το οποίο και χαρακτηρίζει τον ήχο μας. Κατά την άποψή μας, δεν γίνεται να ζητάς λεφτά για να είσαι δημιουργικός και για να σε ακούσει ο κόσμος σαν μπάντα. Στην Αμερική πέρυσι, ας πούμε, γνωρίσαμε μουσικούς που ηχογραφούν τη μουσική τους με εξοπλισμό των 100 δολαρίων και βγάζουν ένα αποτέλεσμα 20.000 φορές καλύτερο από όσους ζητούν λεφτά για να το κάνουν. Θεωρώ ανήθικο το να ζητάς χρήματα από τον κόσμο στο βωμό της δημιουργικότητας, ειδικά όταν απευθύνεσαι σε ένα κοινό που δεν σε ξέρει.

Ποια νομίζεις ότι πρέπει να είναι η σχέση του καλλιτέχνη με το χρήμα;

Όλα κατ' αρχάς είναι θέμα παιδείας. Σε αυτό που κάνεις, έχεις αφιερώσει έναν X χρόνο-το λίγο ή το πολύ θα το κρίνει αυτός που θα σε πληρώσει. Δεν το κάνεις μόνο για σένα-παίζεις γιατί ζητάς αποδοχή. Αν δεν τη ζητούσες, δεν θα έπαιζες! Δεν είναι κακό, αρκεί να μην κάνεις εκπτώσεις. Παύει κάτι να είναι χόμπι από η στιγμή που το κάνεις με μια συγκεκριμένη συχνότητα και το βγάζεις προς τα έξω. Σε αυτό το θέμα σε τσαλαπατάνε συνειδητά, απλά και μόνο γιατί μπορούν να το κάνουν.

Θα ήθελα να μου σχολιάσεις κάποιους καλλιτέχνες που συνδέονται με εσάς: τους Led Zeppelin...

Είναι οι αγαπημένοι του Άγγελου και ξεκάθαρη επιρροή του, ειδικά ως προς τις κιθάρες. Εμένα μου αρέσουν κυρίως το "ΙΙΙ" και το "American Graffiti". Έχουν έναν ιδιαίτερο ήχο στην παραγωγή τους, ο οποίος μας έχει εμπνεύσει πολύ. Θηριώδης, αλλά προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση που μας αρέσει, με φτηνά μικρόφωνα και με συγκεκριμένα μηχανήματα. Λίγες μπάντες αυτού του είδους μου έχουν αρέσει τόσο πολύ-και μάλιστα σε επίπεδο παραγωγής.

...τους My Bloody Valentine

Ερωτεύτηκα την τελευταία δουλειά τους. Και τα δυο άλμπουμ τους για μένα είναι μοναδικά, αλλά εκείνο που πραγματικά με συγκλόνισε με το "mbv" ήταν το ότι εμφανίστηκε από το πουθενά σε μια περίοδο που η σκηνή του shoegaze είχε ανάγκη να εξωτερικευτεί. Ένα χρόνο μετά, η αξία αυτού του δίσκου δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί. Οι My Bloody Valentine επαναπροσδιόρισαν το shoegaze. Σε μια περίοδο που η britpop κυριαρχούσε, κατάφεραν να αναπροσδιορίσουν και να εξελίξουν ένα είδος. Κι εκεί που μεγαλουργούνε είναι στην παραγωγή.

...τους Radiohead

Είναι η αγαπημένη μου μπάντα, γιατί απλά είναι οι Radiohead. Είτε τους αγαπά κανείς είτε όχι, αναγνωρίζει ότι είναι μια από τις σημαντικότερες μπάντες των τελευταίων 20-30 ετών, και σίγουρα μια από τις δέκα σημαντικότερες. Ενώ μετά το "OK Computer" περίμεναν από αυτούς κάτι πολύ συγκεκριμένο, αυτοί έκαναν την επανάστασή τους και ξεκίνησαν τη νέα δεκαετία με το "Kid A", που δεν είχε καμιά σχέση με τον προηγούμενο δίσκο τους και που δημιούργησε ένα άλλο φάσμα στη μουσική της Αγγλίας τότε. Ήταν ένας δίσκος-έκρηξη από το πουθενά, που ξεπέρασε ό, τι είχαν κάνει ως τότε. Ο Thom Yorke είναι μια μουσική ιδιοφυΐα και για αυτό μου αρέσουν τόσο πολύ. Νομίζω από την εποχή των Pink Floyd είχε να βγει ένα όνομα το οποίο να διατηρήθηκε τόσα χρόνια και να έβγαλε τόσο πολύπλευρους μεταξύ τους δίσκους.

...τους Sigur Rόs

Είναι επίσης μια μεγάλη αγάπη μου. Τους είχα πρωτακούσει μικρός, στις αρχές του 2000, τους ξαναέπιασα κάπου στο 2007 και εκεί νομίζω τους ερωτεύτηκα. Δεν είναι μια κορυφαία μπάντα στην ιστορία της μουσικής, αλλά είναι μια παρά πολύ σημαντική μπάντα της δεκαετίας που μας πέρασε και θα συνεχίσει να είναι. Πραγματικά τους λατρεύω, ειδικά τον τραγουδιστή τους, τον Jόnsi Birgisson.