Το Κλουζ-Ναπόκα με θέσπισε ως άνθρωπο

Διαβάζοντας αυτήν την εμβληματική φράση του Στράτου το μυαλό μου έτρεξε στην Ελένη του Ευριπίδη και του Σεφέρη (... Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν...) και στην φτωχομάνα του Θερμαϊκού του Χριστιανόπουλου  (Θεσσαλονίκην, οὗ μ’ ἐθέσπισεν...) Διαβάζοντας το βιβλίο του, τρανσιλβάνια μπλουζ (Εύμαρος 2024), έντονες σκέψεις με κατέκλυσαν παρόλο που δεν είχα ανάλογα βιώματα ή σπουδές στο εξωτερικό. Είναι πολύ συναρπαστικό και δελεαστικό να βλέπεις την Ρουμανία του Τσαουσέσκου με τα μάτια θεσσαλονικιού φοιτητή (έγκριτου δημοσιογράφου, αγωνιστή και κριτικού κινηματογράφου) που έζησε εκεί «τα χρόνια τα φοιτητικά» και μάλιστα με την απόσταση και την ωριμότητα σκέψης του σήμερα. Ως μια κατάθεση ψυχής και σώματος κειμένων, όμοια της οποίας δεν έχει υπάρξει στην έντυπη βιβλιογραφία.

Κλουζ, οὗ μ’ ἐθέσπισεν... λοιπόν. Μια κουβέντα με τον Στράτο Κερσανίδη περί του περιπετειώδους βιβλίου τρανσιλβάνια μπλουζ (Εύμαρος 2024) γιατί, ως γνωστόν, «τα τραγούδια λένε την αλήθεια».

Πότε συνειδητοποίησες ότι όλα αυτά είναι γόνιμο παρελθόν;

- Το 2017, όταν διαπίστωσα πως κάποιες αναρτήσεις μου στο φέισμπουκ προκαλούν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από ό,τι νόμιζα. Τότε κατάλαβα ότι δεν έχει γραφτεί κάτι παρόμοιο, ότι υπάρχουν αρκετοί που έχουν σπουδάσει στη Ρουμανία αλλά κι ακόμη περισσότεροι που ενδιαφέρονται για τα Βαλκάνια, την Ιστορία της περιοχής, τους ανθρώπους και τους θρύλους.

Υπήρξε κάποιος οιωνός που σε έθεσε στην τροχιά συγγραφής βιβλίου;

- Νομίζω ότι για πολλά χρόνια όλες αυτές οι μνήμες ασκούσαν ένα είδος πίεσης μέσα μου για να βγουν. Και δεν ήταν μόνον η νοσταλγία της νιότης αλλά περισσότερο η ανάγκη να θυμηθώ και να καταγράψω ό,τι θεωρούσα πως αξίζει να διασωθεί και να μεταφερθεί. Το ένιωθα κάτι σαν χρέος απέναντι σε ανθρώπους που γνώρισα. Δεν υπήρξε κάποιο σημάδι ή κάποιος οιωνός που να σχετίζεται με τη μεταφυσική. Απλώς η θετική ανταπόκριση κάποιων αναρτήσεων που έκανα με κινητοποίησε και με έβαλε στη διαδικασία της έρευνας. Που όσο προχωρούσε τόσο περισσότερο με γοήτευε μέχρι τη στιγμή που είπα ότι θα ξεκινήσω να γράφω. Αρχικά για μένα κι όπου με βγάλει.  

Ήταν οδυνηρό να μιλήσεις γι’ αυτά ή ήταν λυτρωτικό;

- Οδυνηρό καθόλου. Λυτρωτικό μόνο ως προς το κομμάτι εκπλήρωσης ενός χρέους που προανέφερα. Στην πραγματικότητα ήταν μια γοητευτική καταβύθιση στη μνήμη και στα σκοτεινά σημεία της που αποφάσισα να φωτίσω.

Τι εξυπηρετεί ο μανδύας της μυθοπλασίας σε αφήγηση πραγματικών γεγονότων;

- Τίποτε περισσότερο από την προσέλκυση του ενδιαφέροντος των αναγνωστών. Από τη γοητεία που προσφέρει η μυθοπλαστική αφήγηση. Κι αν θέλεις και ένα προσωπικό στοίχημα για να δω τις δικές μου δυνατότητες.

Γιατί αλλάζεις πρόσωπο ανάλογα με το θέμα της αφήγησης;

- Δεν ξέρω γιατί. Απλώς όπως μου έβγαινε ή όπως ταίριαζε στην περίπτωση. Για παράδειγμα δεν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω πρώτο πρόσωπο στην ιστορία του κατά συρροή δολοφόνου.

Υπήρξαν περιστατικά που άφησες εκτός;

- Πιθανόν κάποια που θεώρησα ότι δεν ενδιαφέρουν κανέναν εκτός από κάποιον πάρα πολύ στενό κύκλο ανθρώπων που μπορούμε να τα συζητήσουμε πίνοντας ένα ποτήρι κρασί αλλά όχι γράφοντας ένα βιβλίο.

Οι προσωπικές αφηγήσεις (μπορούν να) είναι μέρος της επίσημης ιστορίας;

- Δεν ξέρω, αυτό θα το κρίνουν άλλοι.

Οι άνωθεν ημών βαλκανικές χώρες δίνουν τίτλους σπουδών με αντίκρισμα ή είναι «εργοστάσια πτυχίων»;

- Δεν γνωρίζω ποια είναι η κατάσταση σήμερα. Όμως εκείνα τα χρόνια, η Ρουμανία στην οποία αναφέρομαι, μόνον τίτλους σπουδών χωρίς αντίκρισμα δεν έδινε. Τα πανεπιστήμια ήταν πολύ σοβαρά, πολύ αυστηρά και πολύ δύσκολα. Να μην ξεχνάμε ότι τα πτυχία τους ήταν αναγνωρισμένα σε ολόκληρο τον κόσμο και στην Ελλάδα. Παραπέμπω δε στον σημαντικό αριθμό ανδρών και γυναικών που έκαναν επιτυχημένη καριέρα σε διάφορες επιστήμες στη χώρα μας έχοντας αποφοιτήσει από πανεπιστήμια της Ρουμανίας. Κάποιες ιστορίες που κυκλοφορούν σχετικά με τον τρόπο απόκτησης πτυχίων, είναι ελάχιστες, μεμονωμένες περιπτώσεις που, τεχνηέντως, θεωρήθηκαν ως κανόνας.  

Το Κλουζ πιστεύεις ότι σε θέσπισε ως συγγραφέα;

- Το Κλουζ-Ναπόκα με θέσπισε ως άνθρωπο!

Γιατί ένας θεσσαλονικιός βρήκε «ευήκοο» εκδοτικό οίκο στην Αθήνα;

- Γιατί όντως ο Εύμαρος ήταν «ευήκοος». Και τον ευχαριστώ!