11 Κωμωδίες του παλιού εμπορικού ελληνικού σινεμά
Το εμπορικό σινεμά των δεκαετιών του 50 και του 60 είναι ένα από τα λίγα πράγματα που ενώνουν τις διάφορες φυλές των ελλήνων σήμερα, τριανταπέντε χρόνια μετά την αρχή της παρακμής του. Σκύλοι και clubbers, τούβλα και διανοούμενοι, λαϊκοί και σνομπ, πιτσιρικάδες και πουρά, κομμώτριες και μεταπτυχιακοί, πλούσιοι και μπατίρηδες, lifestyle και alternative, με την εξαίρεση κάποιων γραφικών τύπων που κυνηγάνε τη διαφορά για τη διαφορά, όλοι διασκεδάζουμε με τις καλές ταινίες του παλιού ελληνικού σινεμά (γιατί δεν ήταν όλες καλές φυσικά) και ενώ τις έχουμε δει δεκάδες φορές στην τηλεόραση, δε μας χαλάει να τις ξαναδούμε.
Άλλωστε πολλές από αυτές έχουν αρκετά επίπεδα ανάγνωσης και αστεία που αν τα δει κανείς μέσα στο κοινωνικό ή και το πολιτικό κλίμα της εποχής τους, δεν είναι καθόλου σαχλά όπως αρκετά από αυτά φαίνονται αρχικά. Δεν υποστηρίζω ότι αυτές οι ταινίες είναι αριστουργήματα, έτσι; Αλλά αυτές που δεν χάθηκαν, το κατάφεραν με την αξία τους και μόνο, γιατί αμφισβητήθηκαν πολύ από πολλούς πνευματικούς ταγούς, και στις πλάτες τους φορτώθηκαν και αμαρτίες που δεν τους άξιζαν. Πιστεύω ότι δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες στιγμές αυτού του είδους, και η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που άντεξαν στο χρόνο, είναι κωμωδίες. Γιατί ενώ σαν λαός στο δραματικό και το τραγικό είμαστε υπερβολικοί, υστερικοί, μεγαλόστομοι και ανερμάτιστοι, στην πλάκα απλά δεν παιζόμαστε. Αφιέρωμα στις κωμωδίες λοιπόν. Είναι γραμμένες στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, είναι σημείο αναφοράς και εσωτερικά αστεία στις παρέες μας, και τις αγαπάμε.
1. Κάτι κουρασμένα παληκάρια
Το άπαιχτο ντουέτο Κωνσταντάρα - Παπαγιαννόπουλου στην καλύτερη φόρμα του. «-Τη χούφτωσες; -Αυτή ρε είναι ένα άνθος, και τα άνθη τι παθαίνουν όταν τα πιάνεις; Μαραίνονται τα άνθη. -Και δεν τη χούφτωσες; Χούφτωστη, θα το μετανιώσεις, χούφτωστη».
2. Τζένη Τζένη
Χιούμορ που σπάει κόκαλα στο υποκριτικό μικροαστικό περιβάλλον ενός μικρού νησιού, με τσουχτερά πολιτικά υπονοούμενα που αν καθίσει κάποιος να τα αναλύσει, αποδεικνύει τη βλακεία της πανίσχυρης τότε λογοκρισίας που τα άφησε να περάσουν. «Α ρε Γκόρτζο, τι όνειρο να έβλεπες χθες το βράδυ...».
3. Βοήθεια ο Βέγγος, φαλακρός πράκτωρ 000
Ο Έλληνας Τσάρλι Τσάπλιν, ο Έλληνας Ζακ Τατί, οι Έλληνες Μόντυ Πάιθον, ο Έλληνας Πήτερ Σέλλερς, όλα σε έναν άνθρωπο: Θου Βου. Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα που γύρισε μόνος του τον εξόντωσαν οικονομικά και παρά λίγο και σωματικά και ψυχικά, αλλά η ψυχή αυτού του μεγάλου καλλιτέχνη κρύβει υπεράνθρωπη δύναμη. Οι ατάκες εδώ περνάνε σε δεύτερο πλάνο, όπως και σε όλες τις ταινίες του Βέγγου, μια που τα αστεία είναι πολυσύνθετα με πολύ μεγάλο βάρος στο οπτικό γκαγκ. «Μανούλααα!».
4. Μια τρελή οικογένεια
Εκπληκτικές ερμηνείες από Αρώνη, Παπαγιαννόπουλο και Καλλιβωκά και αξεπέραστη μέχρι σήμερα από Καρέζη και Αλεξανδράκη, συν το εξωφρενικό και ανελέητο γκρέμισμα της νεόκοπης νεοελληνικής μπουρζουαζίας.«-Πάω στην Αγγλία να γίνω άντρας. -Εκεί βρήκες να πας;».
5. Της κακομοίρας
Ο άλλος μεγάλος κινηματογραφικός κωμικός του γκαγκ (και σύμφωνα με ένα σκηνοθέτη που πολέμησε λυσσαλέα στην αρχή της ανατρεπτικής καριέρας του αυτές τις ταινίες, το Νίκο Νικολαϊδη) και ίσως ο ηθοποιός που αδίκησε περισσότερο απ' όλους τον εαυτό του, δίνει ρέστα από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, τρέχει, φωνάζει, κοροϊδεύει, ερωτεύεται και αυτοπαρωδείται, παίρνοντας στην πλάτη του και απογειώνοντας ένα ανύπαρκτο σενάριο. «Πρρρρρ, ξιγουφιασμένου ψουφίμ!».
6. Η βίλα των οργίων
Και πάλι Κωνσταντάρας και Παπαγιαννόπουλος, και πάλι ξεγύμνωμα της χάρτινης ηθικής αστών, μικροαστών, προλετάριων και εξουσίας, και πάλι αστείο της ατάκας. Εδώ θα βάλω δύο: «-Εσείς είστε πλούσιοι, και οι πράξεις σας έχουν πολιτικές προεκτάσεις. -Δηλαδή αν εσύ γουστάρεις να καπνίζεις ναργιλέ εγώ πρέπει να σου πω άσε κάτω το μαρκούτσι γιατί έχει πολιτικές προεκτάσεις;» Και το αθάνατο: «Τι το κάναμε εδώ, αμέρικαν μπαρ;».
7. Η θεία από το Σικάγο
Οι τρομεροί, ισοπεδωτικοί χαρακτήρες, και εκπληκτικοί ηθοποιοί, Γεωργία Βασιλειάδου και Ορέστης Μακρής προκαλούν αβίαστα χείμαρρους γέλιου και σφάζουν με το βαμβάκι. Και με το κανάτι. Στα συν η αιώνια μάνα Ελένη Ζαφειρίου. «-Δεν ήθελα να πω αυτό Λυκούργο μου. -Αφού δεν ήθελες να πεις αυτό γιατί το λες και δεν λες το άλλο που ήθελες;».
8. Δεσποινίς διευθυντής
Οι αδυναμίες δεν κρύβονται. Φαίνεται ότι η Καρέζη (ακόμη απορώ τι του βρήκε του δικαστή του Κλίντον) και ο Παπαγιαννόπουλος είναι δύο από τις δικές μου. Πανέξυπνες ατάκες, εκπληκτικοί δεύτεροι ρόλοι από τον Δημήτρη Νικολαϊδη στο ρόλο του Ναυαρχούκου και τη Λίλλυ Παπαγιάννη (ίσως η πιο ερωτική γυναίκα του ελληνικού κινηματογράφου, δείτε τη στην Εκδρομή του Κανελλόπουλου, γιατί καλό ελληνικό σινεμά δεν είναι μόνο το εμπορικό, μη φτάσουμε και στο άλλο άκρο) σ' αυτόν της ξαδέρφης Αθηνάς. «Τι έγινε παιδιά, γιατί πιάνεστε;».
9. Ο Ηλίας του 16ου
Όταν συναντιούνται σε μια ταινία ο Βέγγος και ο Χατζηχρήστος, είναι βέβαιο ότι θα γίνει χαμός. Τίμιοι κλέφτες και σάπιοι ευυπόληπτοι πολίτες σε ότι πιο κοντινό μπορώ να φανταστώ ότι υπάρχει στο νεφελώδη όρο «ηθογραφία». Οι αληθινές σφαλιάρες που τρώει ο Βέγγος και η αντίδρασή του είναι από τις κορυφαίες στιγμές της παγκόσμιας κωμωδίας και δεν περιγράφονται. «Δε με ξέρεις δε σε ξέρω, υποφέρεις κι υποφέρω».
10. Η ωραία των Αθηνών
Βασιλειάδου, Φωτόπουλος, Αυλωνίτης, Σταυρίδης. Τέσσερα ιερά τέρατα μέσα σε μια ταινία, που δεν χρειάζεται τίποτε άλλο για να γίνει μνημείο της εποχής της και μέσα από καταστάσεις εντελώς ξεπερασμένες και ξένες για 'μας να βγάζει γέλιο, αβίαστο, συνωμοτικό και γνήσιο. «Πνεύμα και ηθική!».
11. Η γυναίκα μου τρελάθηκε
Η συζυγική ζήλια σαν θέμα γέννησε πολλές κωμωδίες, η κορυφαία ανάμεσά τους είναι κατά τη γνώμη μου αυτή, λόγω των πρωταγωνιστών Κωνσταντάρα και Αρώνη, που είναι εκπληκτικοί στις σκηνές που κάνουν τους τρελούς, αλλά και του άριστου ρολίστα Γιάννη Βογιατζή (έχει παίξει από το Λαλάκη ως το μάγκα με την ίδια πειστικότητα) που ενσαρκώνει έξοχα τον τρελογιατρό. «Τρεις βλάκες έχω γνωρίσει στη ζωή μου: Εμένα, εσένα, και τον καθηγητή Μιουλααα.».