2009 Best of
Άλλη μια χρονιά που ο κόσμος συνεχίζει κεφάτα και ανέμελα την πορεία του προς την καταστροφή (δες αποτυχία Κοπεγχάγης). Από τη φετινή χρονιά θα μου μείνει η εικόνα του απελπισμένου εκπροσώπου του Τουβαλού, του οποίου το νησί σε λίγο θα "σβηστεί από το χάρτη" - κυριολεκτικά. Εμείς φυσικά θα παρακολουθήσουμε αναπαυτικά τη γοργή βύθιση του νησιού από την καινούργια τηλεόραση 42΄΄ που πήραμε, τώρα που οι τιμές έπεσαν κι άλλο. Αυτό άλλωστε δεν είναι η ουσία; Φτηνά καταναλωτικά αγαθά για μας τους πολιτισμένους... Μόνο που δεν μας αφήσουν να τα χαρούμε αυτοί οι εξαθλιωμένοι που φτάνουν καθημερινά και με κάθε μέσο από την Ασία και την Αφρική. Γιατί δεν κάθονται στις χώρες τους να φάνε λίγο παντεσπάνι;
Στη φετινή λίστα μου εφάρμοσα το ρητό Something old, something new, something borrowed and something blue, που υποτίθεται ότι φέρνει τύχη - στις νύφες, λένε οι αγγλοσάξονες. Ας το δοκιμάσω κι εγώ, ποτέ δεν ξέρεις.
1 Vic Chesnutt - At the Cut
Ο πιο σπαρακτικός δίσκος της χρονιάς. Τώρα για καλό το λέω αυτό; Ναι, γιατί η μεγάλη τέχνη μπορεί να είναι σπαρακτική αλλά να μη σε καταρρακώνει. Η επιτομή της ενορχηστρωτικής λιτότητας σ' ένα δίσκο πιο πυκνό από το σκοτάδι, από την ομίχλη, από τη θλίψη κι από τη μοναξιά μαζί. Μερικοί από τους πιο ειρωνικούς και πικρούς στίχους που συνδέθηκαν με τη rock μουσική. Μια φωνή που σε καρφώνει κατάστηθα, σαν στιλέτο από χέρι θαυματοποιού.
ΥΓ. Ο θαυματοποιός δεν άντεξε. Καλό του ταξίδι.
2 Tony Allen - Secret Agent
Ένας δίσκος για το σώμα και την ψυχή. Δεν είναι jazz, δεν είναι funk, δεν είναι afrobeat, είναι όλα μαζί και κάτι παραπάνω από το σύνολό τους. Τι να πρωτοπαινέψω: τον καμερουνέζο κιθαρίστα Claude Dibongue, την ιδιοφυή ενορχήστρωση του παραγωγού Fixi που αναδεικνύει τα πνευστά και το ακορντεόν, χωρίς να αφήνει τον Allen που παίζει "σαν τέσσερις ντράμερ μαζί" να τα πνίξει; Ή τους πέντε τραγουδιστές - ανάμεσά τους η Ayo - που τραγουδούν στα αγγλικά, γιορούμπα, ορόμπο και τα επονομαζόμενα "σπασμένα αγγλικά"; Θα αντιγράψω απλώς μια φράση που μου καρφώθηκε: If drums were pens he'd be writing political mystery thrillers (Deanne Sole, PopMatters).
3 Mulatu Astatke & the Heliocentrics - Inspiration Information, vol.3
Ο μπαμπάς της αιθιοπικής jazz, ο σπουδαίος βιμπραφονίστας-περκασιονίστας που είδατε όλοι εσείς στο Synch (αλλά έχασα εγώ` ναι αλλά εγώ είδα τον Neil Young` αν υπάρχει κανείς που να είδε και τους δύο, υποκλίνομαι), μαζί με την οκταμελή κολεκτίβα των Heliocentrics, φτιάχνουν μια μουσική εγκυκλοπαίδεια, ανακατεύοντας τη μουσική τεσσάρων ηπείρων. Από τον Sun Ra ως την αραβική μουσική παράδοση, κι από την jazz ως το hip-hop, όλα είναι εδώ, χωρίς το λουστράρισμα που συνοδεύει συνήθως αυτές τις παραγωγές.
4 Avett Brothers - I and Love and You
Το bluegrass παίρνει επιτέλους την εκδίκησή του. Η μουσική που προήλθε από τους μετανάστες της Ιρλανδίας, της Σκοτίας και της Αγγλίας, αφού έκανε έναν τεράστιο κύκλο, μπαίνει πάλι στο κυρίως ρεύμα. Οι αδελφοί Avett κρατούν την ουσία του bluegrass, τραγουδούν με μπητλικές αρμονίες και γίνονται η αποκάλυψη του 2009. Ναι, καλά, έβαλε το χεράκι του και ο Rick Rubin - Rick knows best, για να παραφράσω τον τίτλο αμερικάνικου σήριαλ.
5 Bob Dylan - Together through life
Σ' αυτό τον 33ο δίσκο του, ο Dylan επιστρέφει στον ήχο της Chess και της Sun. Και θυμάται τον Οβίδιο τον οποίο διάβαζε όταν ήταν ακόμα το νεαρό φιντάνι της φολκ σκηνής της Νέας Υόρκης. Μαζί του έχει τον David Hidalgo (των Los Lobos) και τον Mike Campbell (τον κιθαρίστα των Heartbreakers του Tom Petty). Δεν χρειάζεται να αποδείξει τίποτα, τα έχει κάνει όλα πρώτος και καλύτερα από κάθε άλλον, και εδώ κάνει μια επισκόπηση στις ρίζες της αμερικάνικης μουσικής του 20ου αιώνα. Τραγουδάει με σπασμένη φωνή αλλά ποιος χρειάζεται τους τενορο/ μπάσο/ καλλικέλαδους όταν έχει τον Bob;
6 Melody Gardot - My One and Only Thrill
Παλιομοδίτικη σαν την κλασική jazz της Sarah Vaughan, αλλά με διαρκείς αναφορές στην pop της Tin Pan Alley. Και συγχρόνως, διαθέτει μια τραγουδιστική τεχνική που παραπέμπει στα blues της Memphis Minnie και της Rosetta Tharpe. Χωρίς την εκθαμβωτική ομορφιά της Norah Jones, καταφέρνει να είναι πιο εκφραστική και εσωστρεφής, πιο ομιχλώδης και μελαγχολική. Στα συν, οι περισσότερες συνθέσεις που είναι δικές της. Μια σπουδαία τραγουδοποιός.
7 Levon Helm - Electric Dirt
Ο ντράμερ που έγινε διάσημος για τη βραχνή φωνή του στο εμβληματικό The Night they Drove Old Dixie Down, έβγαλε τον πιο old-fashioned, boogie/blues/gospel δίσκο της χρονιάς. Ένα δίσκο γεμάτο διασκευές, από Grateful Dead έως Randy Newman, κι από Staples Singers ως Muddy Waters. Αν αυτό που μετράει πάνω απ' όλα σ' ένα δίσκο είναι η ψυχή (και για μένα, αυτό είναι το Α και το Ω), το Electric Dirt σαρώνει όλα τα "βραβεία". Hey, sisters and brothers, have you got SOUL?
8 Monsters of Folk - Monsters of Folk
Δεν ξέρω αν με τράβηξε τόσο πολύ η σύγκριση με τους Travelling Willburys ή η αδυναμία μου στα φωνητικά σε στυλ C.S.N.& Y. Το άλμπουμ πάντως δεν είναι σκέτα folk: και κλασικό rock είναι, και γλυκιά pop, και Fm rock (αυτό να έλειπε), και έντονη country-rock ατμόσφαιρα διαθέτει. Μας πειράζουν όλα αυτά; Εμένα καθόλου (πλην του FM rock, για να μην παρεξηγηθώ). Άσε που έχω την υπόνοια ότι θα τους καμαρώνει ο Johnny Cash από εκεί που βρίσκεται.
9 Tinariwen - Companions
Τον όρο desert blues δεν τον ήξερα. Μόλις τον διάβασα, ήρθε και κούμπωσε με τους Tinariwen. Αν και οι ίδιοι ορκίζονται ότι δεν είχαν ακούσει blues μέχρι το 2001, που βγήκαν στη Δύση. Τα blues όμως κατά τους εθνομουσικολόγους προήρθαν από την περιοχή του Νίγηρα. Άρα... Οι υποσαχάριοι Τουαρέγκ τραγουδούν ό,τι πιο πολιτικό μπορεί να γραφτεί στις μέρες μας. Παρότι βρίσκονται κοντά στη σχολή των μαλινέζων μουσικών όπως ο Ali Farka Toure, είναι επηρεασμένοι περισσότερο από το rai και την εμπορική δυτική μουσική (Led Zeppelin, Bob Marley, Hendrix αλλά και Boney M, κατά δήλωσή τους). Τους ανακαλύψαμε από τα Φεστιβάλ της Ερήμου (τα οποία βλέπαμε στη ΝΕΤ, στους Μουσικούς του Κόσμου, του Λεωνίδα Αντωνόπουλου). Τους ανακάλυψε κι ο κόσμος όλος. Ωστόσο, παρά την επιτυχία τους, οι Tinariwen γύρισαν στο χωριό τους στην έρημο, για να ηχογραφήσουν τον τελευταίο τους δίσκο, τραγουδώντας όπως πάντοτε στη γλώσσα τους, τα Tamashek.
10 Lee Fields - My world
Ο Lee Fields αναφέρεται σαν διάδοχος ή μάλλον σαν χαμένο ανηψάκι του James Brown και του Otis Redding. Εγώ τον βρίσκω πιο κοντά στην παράδοση του Al Green και των Delfonics, δηλαδή στο Philadelphia Sound. Μια μουσική που ήταν "tough as nail, sweet as honey" και δεν είχε καμία σχέση με τη λουστραρισμένη εξέλιξη της soul τις δεκαετίες '70 και '80. Ο Lee ξαναβγήκε στην πιάτσα χάρη στην εταιρεία Truth and Soul (τι ταιριαστός τίτλος!), η οποία προσπαθεί να αναστήσει αυτό το ξεχασμένο ιδίωμα μέσα από τα σκουπίδια του R'n'B. Από το δίσκο ξεχωρίζει το αριστουργηματικό My world is empty without you (των Holland-Dozier-Holland) (παρότι η καλύτερη εκτέλεσή του είναι με τον Jose Feliciano). Sweet soul music για όσους πιστούς τη χρειάζονται ακόμα.
11 The Fiery Furnaces - I'm going away
Το ντουέτο των αδελφών Matthew και Eleanor Friedberger έχει μια παραξενιά τελείως πρωτόγνωρη σ' αυτή την εποχή που τα έχουμε ξανακούσει όλα. Ασαφείς αναφορές σε σήριαλ και μουσικές που δεν μου λένε τίποτα, στίχοι ντυλανικοί και περίεργες ενορχηστρώσεις, φωνητικά έως παράφωνα μερικές στιγμές, δημιουργούν ένα δίσκο που σου ανοίγει την όρεξη να τον ακούσεις ξανά και ξανά, για να τον αποκωδικοποιήσεις. Το χιτάκι του δίσκου Charmaine Champagne μπορεί να σε ξεγελάσει και να τους περάσεις για pop. Δεν είναι. Είναι πολύ πιο πειραματικοί, με αναφορές στους Devo και τον Eno.
10 + 1 best songs
1 Train song (Feist + Ben Gibbard)
2 You won't see me with the drifter no more (Inneke 23 & the Lipstick Painters)
3 Is this the end? (Miss Li)
4 I cut like a buffalo (Dead Weather)
5 Shampoo (Elvis Perkins)
6 This tornado loves you (Neko Case)
7 Daniel (Bat for Lashes)
8 Lost and Defeated (Sarah Balasko)
9 Sapphire (Meat Puppets)
10 Love came here (Lhasa)
Και 11 Flirted with you all my life (Vic Chesnutt)
_____