2013 : Album covers

Χιλιάδες δίσκοι κάθε χρονιά σημαίνουν αναπόφευκτα και χιλιάδες artwork. Είτε μιλάμε για τη συσκευασία είτε για την ψηφιακή εικόνα στο mp3 player, οι μουσικοί πριν μοιραστούν μαζί μας τις δημιουργικές τους ανησυχίες, θα περάσουν και από τον προβληματισμό (μικρό η μεγάλο) της επιλογής εικαστικών συνθέσεων για να συντροφέψουν με εικόνες το έργο τους. Επίπονη διαδικασία πολλές φορές - don't tell me - αλλά όταν γίνει η δουλειά και πετύχει, είναι απόλαυση.

Στη γραφιστική τις μέρες μας, η απελευθέρωση των μέσων, η αποενοχοποίηση της ιδέας, η συμφιλίωση των στυλ και η απεμπλοκή του εικαστικού δημιουργού από την γραμμή παραγωγής (θέλει μεγάλη κουβέντα το τελευταίο), δίνει χώρο για πολύ artwork? κάτι που συμβαίνει και στη μουσική. Είχε απ' όλα ο χρόνος που φεύγει, εξώφυλλα που με ευκολία χαράζονται στη μνήμη σου (ασχέτως αν είναι σωστά ή όμορφα), πολλά που με τη πρώτη ματιά σε κερδίζουν το κάνει δεν το κάνει η μουσική που ντύνουν και αρκετά που χαρίζουν έναν δημιουργικό θαυμασμό, όπως η τέχνη.

Η επιλογή κάποιων εξωφύλλων που ακολουθεί είναι ας πούμε δειγματοληπτική και σίγουρα όχι προϊόν πολύ επίπονης και σε βάθος εργασίας. Παρ' όλα αυτά για κάποιο λόγο το καθένα, πιστεύω ότι ξεχωρίζουν και αξίζουν. Για τα καλύτερα λοιπόν ακολουθεί ενδεκάδα σε τυχαία σειρά.

Sky Ferreira - Night Time, My Time

Επί πολλά χρόνια και κυρίως στην αρχή της μουσικής βιομηχανίας το εξώφυλλο δίσκου συνδέθηκε με τη φωτογραφία και με μεγάλους φωτογράφους που άφησαν εποχή (William Claxton, Lee Friedlander, Francis Wolff, Reid Miles κ.α.). Στην δεκαετία του 70 μεγαλούργησε η concept photography και είναι εκεί που έτρεξε το μυαλό μου όταν είδα πρώτη φορά αυτή την εικόνα. Περιττό να πω ότι έτρεξα να ακούσω την Sky Ferreira χωρίς βέβαια να βρω ακριβώς αυτό που θα ήθελα να συντροφεύει μουσικά τις μέρες και τις νύχτες μου. Φωτογραφημένο από τον σκηνοθέτη του Μη Αναστρέψιμο Gaspar Noe, σκέφτομαι ότι είναι σχετικά light το shooting και ότι μάλλον φθηνά την έβγαλε η κοπέλα. Η φωτογραφία δίνει credits στην τραγουδίστρια και εκτοξεύει την εικόνα της σε σχέση βέβαια με παλαιότερες φωτογραφίσεις της και ελπίζω ο σκηνοθέτης να βρει ξανά τον δρόμο του στον κινηματογράφο και τα ανάλογα budget.

Paul McCartney - New

Μιας και μιλάμε για χρήματα κολλάει ο ιππότης Paul McCartney. Φαντάζομαι θα έφυγε μια μικρή περιουσία για το album cover, τον σχεδιασμό της λογοτύπησης της λέξης new, το όλο concept και το μετέπειτα promotion του δίσκου (εμπλέκονται εκτός άλλων το σχεδιαστικό δίδυμο Rebecca and Mike και ο Ben Ib σχεδιαστής γραφικών με υπολογιστή και σκηνοθέτης μουσικών video clip). Η χρήση neon lights πάντα γοητεύει και εδώ έχει γίνει σωστή χρήση με δυνατό γραφίστικο τρόπο. Λένε ότι το όλο concept έχει επηρεαστεί από τη δουλειά του μινιμαλιστή εικαστικού Dan Flavin γνωστό για τις εγκαταστάσεις του με έντονους χρωματικά φθορίζοντες λαμπτήρες. Αν και χάνουν πόντους οι political correct γραφιστικές δημιουργίες, εδώ η δημιουργία είναι δουλεμένη και το τελικό αποτέλεσμα έχοντας περάσει από πολλά στάδια και χέρια, αφήνει μια καλαίσθητη ατμόσφαιρα.

Ugly Heroes - Ugly Heroes

Για κάποιο λόγο όταν είδα αυτή τη φωτογραφία ένοιωσα παγιδευμένος. Οι ήρωες φωτογραφημένοι στο φυσικό τους περιβάλλον, απλά και μη επιτηδευμένα όπως και η μουσική τους, βγήκαν να πουν μια ιστορία και να ζήσουν την πορεία προς τη δόξα τους. Χωρίς όπλα, γκόμενες, αμάξια, super ρούχα και τέτοια με μια πληρότητα που πιθανώς μόνο ο hip-hop τρόπος μπορεί να σου δώσει. Η ελαφρά επεξεργασία που έχει γίνει στην φωτογραφία έχει δώσει μια ατμόσφαιρα που στέλνει πίσω δεκαετίες και δείχνει τα soul περάσματα που έχει δώσει στον δίσκο ο παραγωγός Apollo Brown της Mello Music Group. Detroit, Chicago, κάθε πόλη της Αμερικής έχει να πει καθημερινές ιστορίες απλών ανθρώπων, αυτό είναι οι Ugly Heroes και αν μη τι άλλο η φωτογραφία το απεικόνισε.

Shigeto - No Better Time Than Now

Εικαστικές δημιουργίες με απροσδιόριστα σχήματα, οργασμό χρωμάτων και πολύ ζωγραφική υπάρχουν παντού. Πολλά από αυτά είναι υπέροχα και χάρμα οφθαλμών. Η εικόνα αυτή με τα λιωμένα χρώματα ίσως μου θύμισε τον Δημήτρη Εμμανουήλ (χεράτο γραφίστα, αναλογικό, πώς να το πω), τότε που έριχνε σαπούνι και χημικά πάνω σε σλάιτ και φώτιζε στο τοίχο το τυχαίο animation. Ευτυχώς, γιατί βρέθηκα αναζητώντας στον Michael Cina, τον creative director που συνεργάζεται με την Ghostly International και έχει φτιάξει για την δισκογραφική δεκάδες πολύ καλά εξώφυλλα. Νομίζω δεν θεωρείται άδικα μεγάλος σχεδιαστής των καιρών μας. Όπως οι ήχοι του Shigeto και οι διάφορες επιρροές του στρώνονται σε επίπεδα έτσι και τα χρώματα κινούνται το ένα μέσα στο άλλο, χωρίς να φαίνεται ακριβώς αν θα κινηθούν προς το φως της κορυφής ή το σκοτάδι της βάσης.

Eric Copeland - Joke In The Hole

Αν η pop και η σεξουαλική απελευθέρωση της δεκαετίας του 60 έκανε προσιτό κατά κάποιο τρόπο το γυμνό σώμα, η απελευθέρωση των ημερών μας, που προανέφερα στον πρόλογο, βγάζει στην επιφάνεια τη διαστροφή, δημιουργικά και αποδεσμευμένα από ενοχές. Με σαφή παραπομπή στο Broken Ear Record των Black Dice ο Copeland συνεχίζει την παράδοση τους να σχεδιάζουν οι ίδιοι τα εξώφυλλα των δίσκων τους. Συνεχίζει και την παράδοση του γραφίστα, μουσικού (κυρίως) ηλεκτρονικής μουσικής που πάνω από μια δεκαετία τείνει να γίνει νέο είδος. Κυριαρχεί η DIY αισθητική, χωρίς κανόνες το σχέδιο απλά και μόνο να κάνει τη δουλειά του, και διατηρείτε η τεχνοτροπία του κολάζ, τεχνοτροπία που ας πούμε είναι πολύ στη μόδα. Γραφιστικά πάντως το team μπορεί να θεωρηθεί πρωτοπόρο και ο αδερφός Bjorn έχει φτάσει να δουλεύει με τη Nike. Κάτι σαν να παίζει πειραματική noise music σε μεγάλη γιορτή για όλη την οικογένεια.

Lucky Pierre - The Island Come True

Από το γραφιστικό κολάζ των ημερών πάμε πάσα στο ηχητικό κολάζ του Lucky Pierre (aka Aidan John Moffat, Arab Strap) ο οποίος αφήνει τα φωνητικά, κρατάει τα πλήκτρα και σαν μικρό παιδί χάνεται στην μαγεία μουσικών αλλοτινών καιρών. Σαν να αφήνεται στην αναζήτηση της ιστορίας της γέννησης του μουσικού κουτιού ή στην εξερεύνηση των εξωτικών ήχων των μακρινών νήσων. Από τις πρώτες νότες νομίζεις ότι δεν θα μπορούσε να έχει άλλο εξώφυλλο ο δίσκος. Δένει με μιας η ρετρό φωτογραφία και αν την έχει ζωγραφίσει κάποιος σήμερα, μπράβο του. Το πιο πιθανό πάντως είναι να έχει αποκτηθεί και αυτή στην βουτιά που κάνει ο καλλιτέχνης στο παρελθόν στο κυνήγι της μνήμης, σαν την αίσθηση που έχεις από τα κάδρα που είχε η γιαγιά στο σπίτι όταν ήσουν παιδί.

Spectral Park - Spectral Park

Από την τόση νέο ψυχεδελική μουσική του σήμερα δεν θα μπορούσε να λείπει ένα καλό ψυχεδελικό εξώφυλλο δίσκου. Ίσως δεν είναι το καλύτερο αλλά το επέλεξα γιατί καλύπτει και τη γραμμή των σπουδαίων εικαστικών δημιουργιών της δεκαετίας του 70 κυρίως στο χώρο του progressive rock. Με την μόνη διαφορά ότι ο Roger Dean πέρναγε μέρες πάνω στο χαρτί με του αερογράφους του, όχι βέβαια ότι εδώ ο σχεδιαστής έκανε λίγη δουλειά. Ευφάνταστη μακέτα και ευρηματική επεξεργασία εικόνας έτσι ώστε να μοιάζει με τα παλιά. Αυτό επιδιώκει άλλωστε ο μουσικός Luke Donovan ο οποίος έχει γράψει, παίξει και ηχογραφήσει τα πάντα. Δεν θα μου έκανε εντύπωση αν μάθαινα ότι έκανε και το photoshop.

Trentemοller - Lost

Αν και μπορεί να φανεί υπερβολικό, το εξώφυλλο του Lost, 3ου δίσκου μεγάλης διάρκειας του Κοπεγχαγιανού Anders Trentemoller μου έφερε στο μυαλό τα jazz εξώφυλλα της ECM, αυτά με τις φωτογραφίες των B&B Wojirsch. Μόνο που εδώ η φωτογραφία ξενίζει με αυτό που δείχνει. Σαν παλιά εποχή κυρίως λόγω του Α/Μ, μια οικογενειακή απεικόνιση καταλήγει σε παράδοξο και για τους εικονιζόμενους και για τους θεατές της. Όλοι καταλήγουν να κοιτάνε το γλυπτό απροσδιορίστου σύστασης και προέλευσης. Μεγαλόπνοη η δουλειά του Trentemoller, διαφορετικής κατεύθυνσης και το εικαστικό του δίσκου το πιάνει αυτό. Η φωτογραφία βοηθάει στο να μην μπορεί να απαντήσει κανείς τα ερωτηματικά και τα χαμένα συναισθήματα που αφήνει η ακρόαση του δίσκου. Σχήμα οξύμωρο ο τίτλος Lost; Ο καιρός θα δείξει για έναν αδίκως στην αφάνεια δίσκο της χρονιάς που πέρασε.

Heaven Shall Burn - Veto

Το να διαλέγεις για εξώφυλλο δίσκου ένα υπάρχον έργο ζωγραφικής είναι συχνό φαινόμενο. Μου έρχεται στο μυαλό το μήλο του Rene Magritte από το Beck-Ola του Jeff Beck. Είναι κάτι φαινομενικά τουλάχιστον, εύκολο και αποτελεσματικό. Δεν μπόρεσα στις πολλές εκατοντάδες κυκλοφορίες δίσκων της metal σκηνής, να βρω ένα χαρακτηριστικό της αισθητικής της album cover. Ίσως γιατί με συνεπήρε και δεν άφηνε να φύγει από τη σκέψη μου η εικόνα της Lady Godiva, ο σπουδαιότερος μάλλον πίνακας του γνωστού Άγγλου ζωγράφου John Collier από τα τέλη του προ προηγούμενου αιώνα. Ο κοβεντριανός μύθος έλεγε ότι η Lady βγήκε διαμαρτυρόμενη, πάνω στο άλογο γυμνή, στους δρόμους της πολιτείας όπου ο κυβερνήτης σύζυγος της είχε εφαρμόσει σκληρή φορολογία. Οι Γερμανοί μεταλάδες λένε ότι η εικόνα δένει στο concept του δίσκου τους που είναι η κοινωνική δικαιοσύνη. Εγώ λέω, τι υπέροχος πίνακας.

Clouds Collide - Until the Wind Stops Blowing...

Τελικά από σπόντα διαλέγω άλλο έναν δίσκο, ας πούμε από το metal. Για την ακρίβεια καλύπτω και την ανάγκη μου να μιλήσω για τα πολλά ωραία εξώφυλλα που κυκλοφόρησαν στον ονειρικό, ρομαντικό, αιθέριο, συχνά σκοτεινό, ατενίζω τα παπούτσια μου χώρο. Τέλος πάντων the winner is ένα νέο τέκνο ονόματι blackgaze. Σπάνε ταμεία φέτος οι Deafheaven με πολύ καλό δίσκο και σωστό εξώφυλλο επίσης, αλλά η φωτογραφία των Clouds Collide νομίζω ότι περιγράφει και δένει τα παραπάνω με το γνωστό αφοπλιστικό τρόπο της pop εικονοπλασίας. Ξεφεύγοντας από συνηθισμένες εικόνες κλισέ, δεν το έκαψαν το κορίτσι, δεν το έβαλαν να φοράει ρούχα μάγισσας, δεν το γύμνωσαν ή δεν πέταξαν το πτώμα του σε κάποια άκρη του κάδρου. Η μαυρίλα πάντως παραμένει μαυρίλα.

Glasser - Interiors

Τελειώνοντας βρίσκομαι μπροστά στη δύσκολη επιλογή του ενδέκατου. Αφήνω το δίσκο των Stephan Mathieu & David Sylvian - Wandermude και το υπέροχο concept με τα γάντια (μάλλον η ταπετσαρία έφταιξε) και αφήνομαι στο ζαλιστικό, υγρό, κρύο εξώφυλλο του Interior. Δανειζόμενος τα λόγια της Glasser από μία συνέντευξη της "μερικές φορές όταν είμαι σε ανοιχτό χώρο, παθαίνω κρίση πανικού και αισθάνομαι ότι δεν θα τη βγάλω καθαρή, τι θα γίνει αν δεν μπορέσω να περάσω το δρόμο ή νοιώθω τόσο παράξενη τώρα, τι θα γίνει αν κάποιος παρατηρήσει ότι είμαι τελείως φρικιό; Είναι ένας φαύλος κύκλος". Τι θα γίνει αν με ακούσει η Bjork, θα πρόσθετα εγώ. Όλη αυτή η κλειστοφοβική διάθεση φαίνεται στην εικόνα με τον τρισδιάστατο χώρο να λιώνει και να παραμορφώνεται και την Glasser να προσπαθεί να κρατήσει ισορροπία.

...και μερικά ακόμη:

E.M.M.A. - Blue Gardens
Anamanaguchi - Endless Fantasy
How to Destroy Angels - Welcome Oblivion
Fuzz - Fuzz
Born Ruffians - Birthmarks
Polica - Shulamith
Matias Aguayo - The Visitor
Broadcast - Berberian Sound Studio
Iceage - You're Nothing
Oneohtrix Point Never - R Plus Seven
James Rushford & Joe Talia - Manhunter
Forest Swords - Engravings

Moonface - Julia With Blue Jeans On
kIRk - ZΙa krew
Grouper - The Man Who Died in His Boat
Veronica Falls -Waiting for Something to Happen
Pharmakon - Abandon
Neko Case - The Worse Things Get, the Harder I Fight, the Harder I Fight, the More I Love You
Thee Oh Sees - Floating Coffin
Ill Bill - The Grimy Awards
Stephan Mathieu & David Sylvian - Wandermude
Banque Allemande - Willst du Chinese sein musst du die ekligen Sachen essen
Rhye - Woman
Foxygen - We Are the 21st Century Ambassadors of Peace & Magic

Μια σημείωση. Το Yeezus του Kanye West και το The Next Day του David Bowie έχουν άθλια εξώφυλλα. Γραφιστικά είναι εξυπνάδες που δεν επιτρέπονται για τόσο μεγάλα ονόματα. Το πρώτο ίσως να μπορούσε να είχε κάποιο νόημα αν ήταν τελείως bulk το cd να το έδινε χωρίς θήκη, αλλά ανοησίες. Τι θέλει να μας πει, ότι κάνει τη φοβερή επανάσταση στη γραφιστική όπως ο Cage με τη σιωπή. Αυτά στο White Album. Το δε δεύτερο, μου είναι τόσο απωθητικό το εξώφυλλο που αρνούμαι να ακούσω το δίσκο. Ποιον τιμωρώ με αυτό είναι φανερό, αλλά δεν αντέχω να βλέπω ήρωες να μην αντέχουν την ιστορία τους.
_____

BACK