2017 – Eπιτέλους μόνοι...

Ας αφήσουμε λοιπόν τους εγωισμούς κι ας μιλήσουμε (επιτέλους!) για τον εαυτό μας, χαραγμένη μου έχει μείνει στη μνήμη η ρήση του θυμόσοφου ποντικού Μοντεχρήστου. "Αν το δεις αντικειμενικά το πράμα τότε θα καταλάβεις τι λέω", κάπου σε έναν διαδικτυακό διάλογο κωφών (να βάλω εισαγωγικά;) αλίευσα φέτος αυτή την αριστουργηματική ατάκα, μπορεί να μην έχει τη χιουμοριστική δηκτικότητα του ...πρώην-Αρκά, αποκαλύπτει όμως μεγαλοπρεπώς τη διαστημική μοναξιά του σύγχρονου Εγώ, αυτού που τούτη τη στιγμή πληκτρολογεί μανιακά την άποψή του, κάπου σε ένα μικρό διαμερισματάκι-κουκούλι φωτισμένο από την ανταύγεια μιας οθόνης, κάπου σε μια μεγάλη πόλη, ενός Εγώ, φευ το οποίο περιβάλλεται από έναν ωκεανό άγνοιας, υποκειμενικότητας και ανοησίας (άλλων Εγώ). Άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι...

Καλά τα καταφέραμε εξελικτικά, δεν μπορείτε να πείτε...

"Ο μετασχηματισμός της φήμης σε διασημότητα, η αντικατάσταση των συμβάντων από εικόνες και ψευτοσυμβάντα, η αντικατάσταση της έγκυρης ηθικής κρίσης από την "ενημέρωση από τους μέσα στα πράγματα" που βασιζόταν στο φόβο μη μείνεις πίσω από τις μεταβαλλόμενες μόδες, η ανάγκη να ξέρεις τι λένε οι μέσα στα πράγματα, η δίψα για το πιο πρόσφατο σκάνδαλο, ή την πιο πρόσφατη ιατρική ανακάλυψη ή τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, έρευνες αγοράς κτλ". Να τολμήσω να συμπληρώσω τον αγαπημένο μου (να τον πω προφητικό;) Κρίστοφερ Λας (πριν 30+ χρόνια τα έγραφε αυτά); Τη δίψα για το επόμενο ποστ, το επόμενο μέιλ που δεν πρέπει να χαθεί, τον νέο, μόλις-μόλις τώρα βγήκε δίσκο (της χρονιάς, του μήνα, της ημέρας), την επόμενη είδηση-δόλωμα "like-ισμού" από κάποιο σάιτ-παντοπωλείο όπου το σοβαρό βρίσκεται δίπλα στα μπούτια και την είδηση για την "επική μάχη ανάμεσα σε λιοντάρι και ιπποπόταμο, δεν φαντάζεστε ποιος κερδίζει" (αλήθεια!), αλλά και τον νέο θάνατο (της ημέρας και αυτός) που θα αποκτήσει ανώδυνο RIP ποπ περιτύλιγμα στο fb.

Κάπου εκεί κι εμείς χαμένοι στο πληροφοριακό εντροπικό νέφος με την ζωή και τις χαρές της θρυμματισμένες σε bytes, στα πρόθυρα του burn-out, και στο κυνήγι του άπιαστου και του α-νόητου, αναζητούμε επικοινωνία, ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό είχε γράψει κάποτε ο μπαρμπα-Αρίστος κι από τότε δεν έχουμε αλλάξει στην ουσία μας όσο κι αν θέλουμε να νομίζουμε το αντίθετο. Αναζητούμε επικοινωνία ακόμη και με τρόπο άγαρμπο, κοιτάξτε με, ακούστε με, η άποψη μου θα ενοχλήσει, θα προκαλέσει, είμαι εδώ, κακομαθημένα "μπαμπά-μαμά-κοίτα". Την έχουμε ανάγκη την αγέλη μας, έστω κι αν είναι σε μια συναυλία με πολύ κόσμο, έτσι, να νιώσουμε τη μουσική πάλι ως συλλογικό βίωμα, μετέπειτα κοινή μνήμη, "ήμουν κι εγώ εκεί" και να είναι από πάνω ο Μεσσίας τον οποίο λατρεύουμε και μας λέει τι να κάνουμε: ελάτε όλοι μαζί, χέρια ψηλά, και το κινητό στο χέρι, κάτι να έχει μείνει όταν επιστρέψουμε στο παράλληλο μας σύμπαν. Κινητά, κινητά, κινητά παντού και τα μυαλά στα κινητά του αόρατου εχθρού.

Επί του προκειμένου, ανασκόπηση μουσική... Δεν αισθάνομαι ότι έχω να πω πολλά για την μουσική του 2017. Για να ακριβολογώ, δεν έχω κάτι καινούργιο να πω για τη μουσική του 2017. Να πω ότι ήταν μια σχετικά μέτρια χρονιά για τη μουσική, μετά τις βροχές της άνοιξης, παρουσίασε σημαντική καρποφορία και η σοδειά ήταν μεν αποδοτική αλλά όχι ποιοτική…εντάξει… να μην κάνουμε ένα αστείο; Παρακολουθώ με συγκαταβατική κατανόηση και ευθυμία τις φιλότιμες προσπάθειες ειδικευμένων ...μουσικο-οινολόγων να μας πουν αν ήταν καλή ή κακή χρονιά, να εντοπίσουν αλλαγές και "επαναστάσεις" και νέα φαινόμενα και τάσεις που οφείλουμε να ακολουθήσουμε αν θέλουμε να είμαστε in (όχι, όχι, αυτό είναι παλιό Κλικ, δεν το λέμε έτσι τώρα, τώρα λέμε να είσαι μέσα στην εποχή σου). Σαν ρομαντικές προσπάθειες από έναν αλλοτινό (καλό;) καιρό μου φαντάζουν αυτά, τότε που η μουσική που έφτανε στο μαζικό αυτί περνούσε από την κρησάρα λίγων εταιρειών, τότε που ο μουσικοκριτικός ήταν ένα ον καθισμένο σε ένα γραφείο με στοίβες μπροστά του δίσκους σταλμένους από τις ίδιες αυτές λίγες εταιρείες, οι ραδιοφονικοί (sic) παραγωγοί κάνανε εκπομπές του τύπου «και μόλις ακούσαμε το κομμάτι που είναι στο Νούμερο εννιά αυτή την βδομάδα στο κάτω Αρκάνσας». Ωραίος κόσμος, τακτοποιημένος, αυτός που πολλοί μάθαμε εκ γεννησιμιού και έτσι τον συνηθίσαμε ως ...αυτονόητο. να ήταν και καλύτερος; Α-νόητη ερώτηση... Αν έχετε καταφατική απάντηση, μπορείτε να πιάσετε κι εσείς τα πικρόχολα στασίδια των μαστιγωτών του Σήμερα και των κηρύκων της παρακμής και της δυστοπίας. Ήχος πλάγιος βήτα…

Λέγεται από κάποιους ότι σήμερα παράγεται πολιτισμός πολύς, ότι όλη η "παραγωγή" έχει ξεφύγει από κάθε δυνατό έλεγχο και εποπτεία και δυνατότητα αφομοίωσης. Και έχουν ένα κάποιο δίκιο, ειδικά αν αντιμετωπίσουμε την μουσική ως κάτι που υπακούει στο αόρατο "θειικό" χέρι της αγοράς, σε όρους κατανάλωσης δηλαδή. Όμως η μουσική, η τέχνη, η δημιουργία ήταν πάντοτε κάτι που περίσσευε από σιδερένιους εμπορικούς κανόνες, ήταν μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη επικοινωνίας, από τότε κιόλας που πρωτοζωγραφίσαμε τα μαμούθ στους τοίχους των σπηλαίων. Και ήταν πάντοτε μια εικόνα-αντανάκλαση της εποχής της. Σε κάθε επίπεδο. Έτσι, η σύγχρονη εποχή του ατομικισμού αποτυπώνεται καθαρά όχι μόνο στην μοναχική ακρόαση αλλά και στην μοναχική δημιουργία (ο σύγχρονος σόλο μουσικός μπορεί να κάνει δουλειά ..δεκαμελούς παλιού συγκροτήματος). Ταυτόχρονα όμως, απελευθερώθηκε, σαν μια ακούσια συνέπεια, και η δυνατότητα της ατομικής έκφρασης χωρίς κανένα όριο και έλεγχο (πάντα κάτι χάνεις κάτι κερδίζεις στη ζωή). Έτσι μουσική υπάρχει και δημιουργείται εκεί έξω άφθονη, από όλους και για όλους, για όποιον την έχει ανάγκη, για να κάνει τη ζωή λίγο πιο όμορφη ή πιο ανεκτή (και όχι να την αλλάξει, καμία μουσική δεν άλλαξε ποτέ τον κόσμο ούτε τις ζωές, κι ας το λέμε και το αναπαράγουμε σαν κλισέ). Και μουσική κατά έναν τρόπο ολοένα και πιο "απο-εμπορευματοποιημένη". Τι χάνουμε; Ζητούμενο είναι πλέον η συναισθηματική προσέγγιση. Πέρα από το σύνδρομο του σώνει και καλά πρωτότυπου και γνήσιου, πέρα από το ψυχαναγκαστικό ανικανοποίητο κυνήγι του καινούργιου, του επόμενου ακούσματος, της επόμενης πρόκλησης (και που να μεγαλώσουν να δείτε και τα μπουκωμένα εμπειρίες παιδιά της γενιάς των γονιών-"ελικοπτέρων"). Κι αν σας αγχώνει η στοίβα με τα μη-ακουσμένα CD που μεγαλώνει, με τα terrabyte των σκληρών να ξεχειλίζουν εκθετικά, αναζητήστε ένα θαυμάσιο κειμενάκι του Ουμπέρτο Έκο ο οποίος γράφει για την (αντι)βιβλιοθήκη του και για την σχεδόν μυστικιστική αξία των αδιάβαστων βιβλίων του.

Κάπως έτσι για μένα έχει πλέον περισσότερο νόημα να αναζητήσω και να διαβάσω για τη μουσική ενός κοριτσιού από την Ισταμπούλ που παίζει μουσική ηλεκτρονική του δρόμου (που κατά σύμπτωση το γνωρίσαμε κι από κοντά τη χρονιά που πέρασε), που πουλάει το "δισκάκι" του σε USB παρακαλώ και είναι και πολύ όμορφο (το δισκάκι), κι ας μη φτάσει ποτέ ούτε καν τους τριψήφιους αγοραστές … παρά να γράφω και να διαβάζω (κι ας το κάνω κι εγώ σαν από συνήθεια) την χιλιοστή αναπαραγόμενη άποψη για τους Arcade Fire ή τον Kendrick Lamar, χέστηκε η φοράδα στο αλώνι, γεμάτη είναι ο τόπος από δαύτες. Και να αγνοήσω συγχρόνως και τον ιδιότυπο νεο-κομφορμισμό του τύπου "μα δεν ξέρω τίποτε από την λίστα/προτάσεις του Τάδε". Δεν πειράζει, ο κόσμος χωράει και άλλα γούστα διαφορετικά και άλλες απόψεις, ας το έχουμε κατά νου αυτό κι ας είναι δύσκολο να το χωνέψει η νέα εγωμανής Αντικειμενικότητα. Κι ας χαρακτηριστούμε "δήθεν". Άλλωστε προσωπικά πάντα με τους "δήθεν" ήμουν, από τους "γνήσιους και αυθεντικούς" κρατούσα αποστάσεις «μακριά και αγαπημένοι»...

Κατά βάση λοιπόν δεν μπορώ να πω αν η εποχή μας είναι καλή ή καλύτερη ή ακόμη και παρακμιακή όπως την θέλουν πολλοί. Μα έχουμε "ακόμη" κρίση θα μου πείτε... Όγδοος ένατος, δέκατος χρόνος; Χάσαμε το λογαριασμό. Μερικά βήματα πίσω... Διαβάζω σε περιοδικά της δεκαετίας του '60 για "την κρίση της εποχής μας", του '80 για "την κρίση της εποχή μας", η οποία εννοείται «δεν είναι μόνο οικονομική»..., ίδιες λέξεις ακριβώς, και σκέφτομαι ότι τελικά η Ζωή η ίδια μια κρίση είναι, εξ ορισμού και με κάθε σημασία της λέξεως, κρίση και επιλογή και μια έκτακτη συνθήκη αν-ισορροπίας όπως διδάσκει η θερμοδυναμική. Και σαν την εποχή είναι αυτή, μία, δική σου και της γενιάς σου, μία και μοναδική και δεν έχει άλλη. Και κάθε γενιά φτιάχνει και αναζητά (και) τη δική της μουσική. Το 99% της οποίας θα ξεχαστεί άσπλαχνα και άκλαυτα από τις επόμενες γενιές και η ζωή θα συνεχιστεί και το μέλλον είναι αφάνταστο και είναι ωραία που γίνεται έτσι...

11 δίσκοι μη-εδώδιμοι και αποικιακοί (και απολύτως ...αντικειμενικοί βεβαίως-βεβαίως)

1. Δικαιωματικά ανήκει ...τω αγνώστω δίσκω
Πως λάτρευαν και έστηναν βωμούς οι αρχαίοι Αθηναίοι σε μια θεότητα που ούτε καν ήξεραν την ύπαρξη και το όνομά της; Γιατί ότι αγνοώ(ούμε), για ότι θα ακούσουμε και θα αγαπήσουμε μετά από χρόνια, για ότι θα γράψει (ή δεν θα γράψει) ερήμην μας η Ιστορία.

2. Richard Dawson - Peasant
H folk μουσική απανταχού του κόσμου έχει την μαγική ικανότητα να ακούγεται διαφορετική στα συμφραζόμενα της κάθε εποχής, κι ας κρατάει η σκούφια από μακρινά μέρη στο χρόνο. Μουσική των φαντασμάτων, τα οποία εδώ έρχονται από τα πρωτομεσαιωνικά χρόνια του Νησιού και τα έφερε στο φως τούτος ο Βρετανός κιθαρωδός. Απόλυτα σύγχρονη λοιπόν και διακριτικά πειραγμένη παραδοσιακή τραγουδοποιία.

3. Dictaphone – APR 70
Δίσκος από εκείνους που θέτουν προκλήσεις σε όσους τους αρέσουν οι κατηγοριοποιήσεις (σε …όλους δηλαδή). Οι ίδιοι χαρακτηρίζουν τη μουσική τους mikroklezmer (ορίστε;), στην «πιάτσα» θα την βρείτε σαν τζαζ με κάμποσα επίθετα, ευφάνταστα και μη, από dark μέχρι experimental και avant, ο Μπάμπης Αργυρίου βάζει την ουσιαστική σφραγίδα: «emotional, moving, warm & human electronic music».

4. Félicia Atkinson – Hand in hand
Μια γαλλοπούλα (με όχι τόσο γαλλοπουλέ όνομα) από την Ρεν) φτιάχνει ένα κομψοτέχνημα ηλεκτροακουστικής μουσικής, που το απολαμβάνεις σε κάθε επίπεδο, από την κεντημένη λεπτοβελονιά των συνθέσεων μέχρι και το διανοουμενίστικο επίπεδο των αναφορών.

5. Jane Weaver - Modern Cosmology
Δεύτερη τρόπον τινά παρουσία ...weaver στην ενδεκάδα, η Τζέην (συν)υφαίνει εδώ νεραϊδοφόλκ και space και λίγο kraut... Ως γνωστόν η σύγχρονη κοσμολογία δεν γνωρίζει όρια στην αχαλίνωτη φαντασία της.

6. Blanck Mass – World eater
Ο ένας από τα δύο fuck κουμπιά συνεχίζει από εκεί που το είχανε αφήσει. Η μουσική των μηχανών παιγμένη από ανθρώπους ή αντίστροφα αν προτιμάτε.

7. Hauschka – What if
Η εισαγωγή των ηλεκτρονικών στην (νεο)κλασική δεν αποτελεί πια προ πολλού «καινοτομία» (ότι κι αν σημαίνει αυτό στη μουσική). Όπως φυσικά και τα τροποποιημένα πιάνα του κ. Bertelmann. Ένα αποτέλεσμα τέτοιας εικονοποιητικής δύναμης και ευαισθησίας ούτε εύκολο είναι ούτε αυτονόητο ούτε και συχνό.

8. Hante - Between hope & danger
Παγωνιά, πρωινή παρισινή ομίχλη, ο ουρανός έχει κατέβει χαμηλά στους δρόμους και στις καρδιές. Γαλλικός μινιμαλιστικός ρομαντισμός…

9. Violet Cold – Anomie
Αν ήταν πίνακας θα ήταν η «Κραυγή» του Μουνχ. Ένας Αζέρος μόνος κοιτάει τα …παπούτσια του αλλά και τα υπαρξιακά του βάθη.

10. Tarawangsawelas - Wanci
Ηρεμιστικός δίσκος... Τον άκουσα φέτος πολλές φορές, ενίοτε κι έτσι απλά να παίζει στο περιβάλλον, χωρίς καν να τον παρακολουθώ συνειδητά, κατά μία έννοια όπως είχε εμπνευστεί/ορίζει κάποτε την ambient o Eno. Βρίσκοντας έτσι μια άλλη επιτέλεση, εντελώς διαφορετική από εκείνη που τη συνέλαβε και τη δημιούργησε στα πλαίσια της θρησκευτικής ινδονησιακής παράδοσης. Δεν είναι άλλωστε και η μαγεία της μουσικής αυτή;

11. Anadol - Hatıralar
Το κορίτσι που λέγαμε… Κάπου πάνω στην πολυσύχναστη νοερή γέφυρα που συνδέει την Ισταμπούλ με το Βερολίνο που φτιάχνει μια θαυμάσια ενίοτε στοιχειωτικά νοσταλγική αλλά και υπεράνω εποχών lo-fi ηλεκτρονική του δρόμου, κάτι σαν μια Space Lady του Βόσπορου. Hauntology που λέγαμε κάποτε...

και έντεκα κομμάτια, έτσι χωρίς σειρά αυτά...

1. Desperate Journalist - Oh Nina
Βαριέμαι ελεεινά (Νο.1) τα ίντυ (που όταν παρεισφρέει και η νεοψυχεδέλεια και τα παράγωγά της σε πρώτη αντίδραση σκέφτομαι να κατεβάσω την σκουριασμένη καραμπίνα του παππού από το πατάρι). Καμιά φορά όμως δεν μπορώ να αντισταθώ στο χιλιοστό post-punk-indie-κάτι άκουσμα όταν είναι τόσο καλοπαιγμένο και δυναμικό κι έχει κι ένα στρατηγικά τοποθετημένο I suppose που ξυπνάει αναπόφευκτα μνήμες.

2. Jakuzi - Koca Bir Saçmalık
Ένας Τούρκος στο Παρίσι εεε στο Βερολίνο, κάμποσος μελοδραματισμός και (μη)ενοχικά 80s πλήκτρα. Αν δεν ήταν η γλώσσα θα έλεγα ότι είναι ένα από τα sing-along τραγούδια της χρονιάς,

3. Slowdive - No longer making time
Ενθυμούμενος την υποδοχή που είχαν στον "καιρό τους" και από κριτικούς αλλά και από τον ίδιο τον εταιρειάρχη τους, και φτάνοντας στο σήμερα όπου έχουμε ένα σωρό από γκρουπ να ακούγονται να παίζουν "σαν Slowdive" (χαααασμουρητό), σκέφτομαι ότι το να είσαι "συντονισμένος με την εποχή σου", να είσαι μέσα στο πνεύμα της, να εκφράζεις το "εδώ και το τώρα", είναι ο καλύτερος δρόμος για να ξεχαστείς γρήγορα. Άντε να σε θυμούνται ως ένα δείγμα των καιρών, ενίοτε και ως γραφικό...

4. Cobalt Chapel - Singing Camberwell beauty
Στον φάκελο "παγανιστική-ψυχεδελική φολκ" βάζουμε κάπως περιοριστικά αυτό το θαυμάσιο ντεμπούτο. Αν θέλετε, έτσι θα ακούγονταν ίσως οι Stereolab αν προτιμούσαν τις βόλτες στα δάση και όχι τις τευτονικές motorik εκδρομές.

5. John Maus - Teenage witch
Κι αν μία λέξη κλειδί της εποχής μας είναι η νοσταλγία, ο τύπος αυτός είμαι σίγουρος θα μπορούσε άνετα να γράψει και διδακτορικό 300 σελίδων πάνω στο θέμα (το πήρε btw φέτος, καλή πρόοδο να του ευχηθούμε κιόλας). Αν και στον δίσκο μοιάζει σαν έχει μπλέξει πια σε αυτοαναφορικότητα και νοσταλγία του ίδιου του εαυτού που κάποτε νοσταλγούσε, έχει να παρουσιάσει 2-3 ακόμη ευφυείς εκλάμψεις.

6. Saz'iso - Tana
Υποσημείωση στο εξώφυλλο "οι χαρές και οι λύπες του νοτιοαλβανικού τραγουδιού". Δεν είναι μόνο πανανθρώπινα συναισθήματα, εδώ εκφράζονται με έναν τρόπο απόλυτα δικό μας, με οικεία φυσήματα, γυρίσματα κι ένα μαντίλι να ανεμίζει περήφανο. Γιατί η Ήπειρος, είτε Βόρεια είτε Νότια, ανήκει στα κλαρίνα της.

7. Lone Taxidermist - Home
H μετενσάρκωση των Slits σε έναν γυαλιστερό συνθετικό ποπ κόσμο.

8. Kedr Livansky - Sunrise stop
Βαριέμαι ελεεινά (Νο. 2) όλες αυτές τις (μετα)-καλλιτέχνιδες με τις ευαίσθητες, εύθραυστες, επιτηδευμένες, συνεσταλμένες, υπνωτικές φωνές (το κακό που ξεκίνησε η Bjork δηλαδή). Σε κάθε (έστω και προσωπικό) κανόνα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Οι οποίες σε αντίθεση με το κοινώς λεγόμενο, δεν τον επιβεβαιώνουν αλλά τον καταρρίπτουν.

9. Xiu Xiu - Jenny GoGo
Πως είναι να πλησιάζεις την μελωδική "συμβατική" τραγουδοποιία έχοντας περάσει πρώτα από την διαστροφική κακοφωνία; Τουλάχιστον ενδιαφέρον...

10. Ghostpoet - Immigrant boogie
No one knows how many on the boat/Violent skies won’t show us where to go. Σκοτεινό χιπ-χοπ που μιλάει για το σύγχρονο ευρωπαϊκό δράμα χωρίς να κρύβει λόγια. Από δίσκο με τον απίθανο τίτλο "Dark Days + Canapés"

11. Soap & Skin - Safe with
Κι ένα κομμάτι για το τέλος από το ...μέλλον, δεν έχει κυκλοφορήσει με επίσημη βούλα ακόμη, αλλά όσοι είδαν την συγκλονιστική ταινία "Sicilian ghost story" (του χρόνου κι αυτή ελπίζω στα μέρη μας) δεν έχουν ξεχάσει τη μουσική του αυστριακού στοιχειού.

Και του χρόνου…