Ανασκόπηση 2014
Τι να πω για τον κόσμο της μουσικής τη χρονιά που τελειώνει; Όλα έχουν ειπωθεί αμέτρητες φορές, και πιθανότατα πιο ορθολογικά διατυπωμένα. Αυτό που έψαχνα με αγωνία όλο το 2014 ήταν δίσκοι με Ψυχή - και όχι μόνο με την έννοια της soul. Στους παλιούς ή στους καινούργιους μουσικούς, αναζήτησα ψήγματα μουσικά ή στιχουργικά που με έπεισαν ότι μια εσώτερη ανάγκη τους οδήγησε στο στούντιο. Η ανάγκη να αφηγηθούν τις ιστορίες τους, να τις μοιραστούν με τον ακροατή - και όχι να τον θαμπώσουν με τη δεξιοτεχνία ή τη μαγκιά τους. [Ή όπως έγραφε ο Σεφέρης: Γιατί και το τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές /που σιγά-σιγά βουλιάζει /Και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ / που φαγώθηκε από τα μαλάματα το πρόσωπό της.]
11 best albums
1 King Creosote - From Scotland with Love
Όσο πιο πολύπλοκη και "ψαγμένη" γίνεται η μουσική, τόσο πιο έντονη νιώθω την ανάγκη της ουσιαστικής απλότητας. Ο Kenny Anderson ή King Creosote ήρθε κι ακούμπησε σ' αυτή ακριβώς την ανάγκη μου. Το άλμπουμ From Scotland with Love με "παρηγορεί" καθημερινά τους τελευταίους έξι μήνες. Παρότι είναι η μουσική επένδυση ενός ντοκιμαντέρ για τη Σκοτία του Χθες, είναι από τα ελάχιστα OST που ακούγονται αυτοτελώς και ανεξάρτητα της εικόνας. Τα βιολιά, το ακορντεόν, η βιόλα, το τσέλο και το κλαρινέτο αγκαλιάζουν κι αγκαλιάζονται από την ηλεκτρική κιθάρα και τα πλήκτρα, για να ντύσουν την εξαίσια φωνή του Anderson, η οποία κάποιες στιγμές ραγίζει γλυκά από συγκίνηση.
2 Lee Fields & the Expressions - Emma Jean
Παραφράζοντας κάτι που έχει λεχθεί για τον Bowie (there is old wave, there is new wave, and there is Bowie), θα ισχυριστώ: there is (old) soul, there is neo-soul, and there is Lee Fields! Γνωστός από τα τέλη της δεκαετίας του '60 ως Little JB, ο Fields επιβίωσε της λαίλαπας του άνοστου r'n'b των τελευταίων δεκαετιών και δεν έπαψε ποτέ να ηχογραφεί την αυθεντική soul της ψυχής του: την ίδια γνήσια southern soul που τραγουδάει εδώ και 45 χρόνια. Στο Emma Jean έχει τη μουσική υποστήριξη των Expressions (προσέξτε τους στο instrumental "In the Woods"). Υποσημείωση: στα φωνητικά και τις κιθάρες συναντάμε τον Dan Auerbach (αυτό δα έλειπε!) Hallelujah, brothers and sisters! Soul is alive and kicking ass!
3 Lydia Lunch & Cypress Grove - A Fistful of Desert Blues
Όταν μια καλλιτέχνης που έχει ως στόχο την πρόκληση per se μπλέξει μ' έναν κιθαρίστα που λατρεύει τα προπολεμικά blues, γίνεται το θαύμα της μετουσίωσης μιας μουσικής που αντικειμενικά είναι παλιά, σε κάτι φρέσκο και συναρπαστικό. 12 συνθέσεις που μιλούν για το ακραίο, αυτοκαταστροφικό πάθος, τις οποίες η Lunch απαγγέλει περισσότερο παρά τραγουδάει - αφού το spoken word βρίσκεται πάντοτε στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων της. Ο Cypress Grove βάζει τις κιθάρες, slide και ακουστικές, τα πλήκτρα και το μπάσο, περνώντας με τρομακτική άνεση από τα blues στο ισπανικό φλαμένκο και μετά στο desert rock. Το μαντολίνο, η φυσαρμόνικα, ένα σαξόφωνο, τα αγωνιώδη κρουστά, τα φωνητικά της Carla Bozulich... όλα αυτά χτίζουν την κάθοδο στην κόλαση που υπαινίσσονται οι στίχοι - ή την απόδραση απ' αυτή.
4 Wilko Johnson & Roger Daltrey - Going Back Home
Once upon a time, πριν το punk δηλαδή, υπήρχε το pub rock, κι ένας από τους ήρωές του ήταν ο Wilko Johnson. Είτε με τους Dr Feelgood, είτε με τον Ian Dury, είτε με τις δικές του μπάντες, ο Wilko ήταν και παραμένει ένας από τους γνήσιους άρχοντες του rock'n'roll, το οποίο συνεχίζει να κοινωνεί με το ίδιο νεανικό πάθος. Το Going Back Home δεν περιέχει καινούργιο υλικό αλλά παλιότερες συνθέσεις (εποχής Dr Feelgood και από τα σόλο άλμπουμ του), συν μια διασκευή του "Can You Please Crawl Out Your Window", του Dylan. Ωστόσο, ο Roger Daltrey τις φρεσκάρει, και με τον Wilko να ροκάρει (ίσως για τελευταία φορά; ας ελπίσουμε όχι), θυμάσαι γιατί το rock'n'roll ένωσε λευκούς και μαύρους: επειδή είναι μια μουσική που σε φέρνει σ' επαφή με το κορμί σου και τις "ταπεινές" ανάγκες του.
5 Hurray for the Riff Raff - Smalltown heroes
Οι Hurray for the Riff Raff είναι μια μουσική κολεκτίβα που ίδρυσε η Πορτορικανή/Νεοϋορκέζα Alynda Lee Segarra, κι έχει την έδρα της στη Νέα Ορλεάνη. Ξεκινώντας με ακούσματα όπως οι Bikini Kill, η Segarra κατέληξε στον Woody Guthrie, τη folk των Απαλαχίων και τον ήχο των μουσικών του δρόμου της Νέας Ορλεάνης. Με μπάντζο και κιθάρα παιγμένη στο στυλ των Piemond δαχτυλισμών, τσέλα και ακορντεόν και φυσαρμόνικες, τα οποία συνεργάζονται αρμονικά με τα συνθεσάιζερ και το Hammond, οι Hurray for the Riff Raff αποδεικνύουν ότι δεν χρειαζόμαστε καμία folk αναβίωση. Η folk δεν έπαψε ποτέ να είναι εδώ - εκεί, δίπλα μας, λίγο πιο πέρα. Και δεν έπαψε ποτέ να μιλάει για το Αλάτι της Γης, τους περιθωριακούς και περιθωριοποιημένους του σύγχρονου κόσμου.
6 Nick Waterhouse - Holly
Ένα νουάρ άλμπουμ ντυμένο με ήχους των '50s-'60s, ηχογραφημένο με αληθινό σεβασμό στο rhythm'n'blues και τον surf ήχο, από ένα νεαρό πρώην υπάλληλο δισκοπωλείου. Όχι, δεν είναι το καινούργιο βιβλίο του Νικ Χόρνμπι, είναι το Holly του Nick W, τον οποίο πριν μερικούς μήνες είχαμε την τύχη να δούμε κι εμείς. Ο "γιός" του Buddy Holly μας ξεσηκώνει να χορέψουμε, να θυμηθούμε τι σήμαινε κάποτε η έννοια the sound of the young America - όπου το young παραμένει η ουσία, και δεν έχει σχέση με τις δεκαετίες, τις ηλικίες ή τις δεξιοτεχνίες.
7 Twilight Sad - Nobody Wants to Be Here and Nobody Wants to Leave
Καιρός να ξαναγυρίσουμε στη Σκοτία της καρδιάς μας. Στο τελευταίο - concept κατά κάποιο τρόπο - άλμπουμ τους, οι Twilight Sad εξετάζουν όλες τις παραμέτρους μιας σχέσης που παραπαίει στο χείλος του γκρεμού. (Ή του διλήμματος των Σκοτσέζων: should I stay or should I go?) Παραμένουν sad, αλλά με μια εκρηκτική rhythm section που μας υπενθυμίζει ποιες είναι οι ρίζες τους, σπρώχνοντας τα συνθεσάιζερ σε δεύτερο πλάνο. Η βαριά και παθιασμένη φωνή του James Graham προκαλεί ανατριχίλες και να σε ωθεί να πιεις ένα ουίσκι ακόμα - για να συγκρατήσεις τα δάκρυα πριν κυλήσουν.
8 Orlando Julius & the Heliocentrics - The Jaiyede Afro
Άλλη μια παλιά καραβάνα, της νιγηριανής μουσικής αυτή τη φορά. Από τους πρώτους που αποτόλμησε να εισάγει στοιχεία της soul και του rhythm'n'blues στην κάποτε ανθούσα σκηνή του juju και του highlife, επηρέασε τον Fela Kuti συνεισφέροντας έτσι στη δημιουργία του afrobeat. Οι εξ ανατολικού Λονδίνου ορμώμενοι Heliocentrics, μορφοποιώντας έναν ήχο που πατάει εξίσου γερά στην acid jazz, το hip-hop και την ψυχεδελική electronica, υποστηρίζουν και διευρύνουν το όραμα του Julius. Mama Africa is here!
9 Hundred Waters - The moon rang like a bell
Το πείραμα των Hundred Waters συνίσταται στην ενοποίηση ηλεκτρονικών ήχων και folk αισθητικής - γι' αυτό το αποτέλεσμα έχει χαρακτηριστεί ως digital folk. Οι ηχητικοί αυτοί πειραματισμοί εντείνουν την αίσθηση ότι θα μπορούσε να τραγουδάει η Bjork, αλλά όχι, η αιθέρια φωνή που ακούμε ανήκει στη Nicole Miglis. Ό,τι πιο dark ambient άκουσα τη φετινή χρονιά.
10 Ex Hex - Rips
Αγαπάμε Κορίτσια με Κιθάρες, πόσο μάλλον όταν έχουν επιρροές από το glam rock ως το punk. Το τρίο από την Ουάσινγκτον ροκάρει στον πρώτο δίσκο του, ο οποίος κυκλοφόρησε μέσα σε μια χρονιά που είδε αμέτρητους garage/punk δίσκους να κυνηγούν τον ακροατή, μπας και... Τραγούδια χορευτικά και ταξιδιάρικα, χωρίς βλέψεις να είναι κάτι παραπάνω. Μακριά από μας - κι απ' αυτές - η σοβαροφάνεια.
11 Frazey Ford - Indian Ocean
Αυτή την Καναδέζα με τη soulful φωνή την ξέρουμε από τις Be Good Tanyas. Κι ενώ οι περισσότερες σύγχρονες τραγουδοποιοί αλληθωρίζουν εκνευριστικά προς την Joni, τη Laura ή την Kendra, είναι προφανές ότι τα ινδάλματα της Ford είναι η Ann Peebles και η Ann Sexton, η Gladys Knight και η Maxine Brown. Γι' αυτό άλλωστε επιστράτευσε τη Hi Rhythm Section - τους αρχιτέκτονες του Memphis Sound. Διατηρώντας την country εκφραστική τεχνική της, η Ford αποδεικνύει πόσο κοντά βρίσκονται η soul με την country - κάτι που γνώριζε και υποστήριζε ο Ray Charles από το 1962 (Modern Sounds in Country and Western Music).
11 best songs
1 Something to believe in - King Creosote
Ένα από τα πιο τρυφερά ερωτικά τραγούδια αποχωρισμού. Το ακορντεόν και το βιολί τονίζουν τη θλίψη, το πιάνο αφήνει μια αμυδρή ελπίδα - something to believe in.
2 Je m' en vais - Liminanas
Η πιο επιτυχημένη αναβίωση της σέξι γαλλικής pop των '60ς, που θα έκανε περήφανο τον Serge Gainsbourg.
3 Call me - St Paul & the Broken Bones
Το σεξτέτο από το Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμας ηχογράφησε τον πρώτο δίσκο του στα στούντιο Muscle Shoals - αλλά αυτό δεν θα είχε καμία σημασία, αν ο τραγουδιστής τους δεν είχε μια απίστευτα μαύρη φωνή, παρότι κατάλευκος. Θυμηθείτε το όνομά του: Paul "St Paul" Janeway.
4 Dark side of the heart - Maggie Bjorklund
Νεαρή Δανέζα δεξιοτέχνης της pedal-steel κιθάρας γράφει αυθεντική desert rock μουσική. Ήχοι μελαγχολικοί που θυμίζουν Giant Sand και Calexico - ή το σάουντρακ ενός σύγχρονου post-western.
5 Curtains?! - Timber Timbre
Νουάρ παραισθησιακή ενορχήστρωση, στίχοι τριπαρισμένοι που παραπέμπουν σε b-movies, όπως το βίντεο που συνοδεύει το τραγούδι. Οι Καναδοί αποδεικνύονται καλύτεροι στην goth americana από τους αμερικανούς ομοτέχνους τους.
6 My silver lining - First Aid Kit
Σε πρώτο άκουσμα, οι αδελφές Johanna και Klara S?derberg αποτελούν την επιτομή της γλυκιάς, σκανδιναβικής pop. Ωστόσο, οι country υφές της μουσικής και των φωνητικών τους και οι στίχους τους που ξεχειλίζουν από αυθεντική μελαγχολία μας διαβεβαιώνουν ότι εδώ υπάρχει περισσότερο και πιο ουσιαστικό βάθος.
7 Slow - Leonard Cohen
Η γνώριμη φωνή που περισσότερο απαγγέλει παρά τραγουδάει. Η απολογία της αργής απόλαυσης: I like to take my time / I like to linger as it flies /A weekend on your lips /A lifetime in your eyes.
8 Torn red heart - Mark Lanegan
Από τα πιο μελό και πιο κολλητικά τραγούδια του Dark Mark. Ευτυχώς ξεκόλλησε από τα αφιερώματα στην ελαφρά αμερικάνικη pop. Τι κι αν έχει χρόνια να πει κάτι αληθινά πρωτότυπο; Μου αρκεί η φωνή του.
9 1 2 3 4 - Mirel Wagner
Η γεννημένη στην Αιθιοπία Mirel Wagner έγραψε στη Φιλανδία τον πιο δυσοίωνο και σκοτεινό folk δίσκο της χρονιάς. Μια ακουστική κιθάρα, ένα τσέλο, ένα πιάνο συνοδεύουν τη φωνή της που ψιθυρίζει ζοφερούς στίχους - για νεκρά παιδιά και τέρατα κρυμμένα κάτω από το πάτωμα. Σαν παραμύθι των αδελφών Γκριμ.
10 Caught up - Jessica Hernandez & the Deltas
Τα κορίτσια από το Ντιτρόιτ παίζουν δυναμικό rock'n'roll, και τραγουδούν σαν τρίο της Motown. Διαθέτουν το τσαγανό των κακών κοριτσιών του punk/ska, και γράφουν μουσική ιδανική για πάρτι. Τι άλλο να ζητήσει κανείς.
11 Where The Wild Oceans End - Andrea Schroeder
Μια φωνή που κινείται στη γκάμα της Μάρλεν Ντήτριχ και της Nico. Με παραγωγό τον αγαπημένο μας Chris Eckman, η Βερολινέζα Andrea Schroeder ερμηνεύει με ψυχρό πάθος μια σειρά από αποσπασματικές πολύχρωμες εικόνες. Ακούγοντάς την, μυρίζεις κι εσύ τη θάλασσα (των δακρύων;) που κρύβεις μέσα σου.
_____
