Το ελληνικό 2015

Ένας ακόμη περίεργος χρόνος πέρασε, με όλους εναντίον όλων με κάθε αφορμή (για να θυμηθώ το παλιό άσμα των ...Μωρών στη Φωτιά), ακόμη και στη λιμνούλα των ανθρώπων που ακούνε και διαβάζουνε και γράφουνε για μουσική (οι αριθμοί των οποίων κοντεύουν πλέον να εξισωθούν). Ψυχραιμία παιδιά, δεν μας τρομάζουν τα νέα μέτρα, τέτοια πράγματα έγραφε ο Λουκιανός πίσω στα 1979, κρίση μάλλον θα είχαν και τότε που ήμουν 6, σήμερα που είμαι 43 πάλι κρίση έχουμε, σάμπως η ζωή η ίδια μια διαρκής κρίση δεν είναι στην πραγματικότητα;

Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν δρα και η ελληνική μουσική πραγματικότητα, σε αυτή τη μικρή πολιτισμική γωνιά του κόσμου, πέρα από φτηνά ευχολόγια και ανέξοδες ελεγείες και παχιά λόγια για την Ελλάδα που αντιστέκεται, για τους καλλιτέχνες που δημιουργούν με πείσμα και σε πείσμα των καιρών, πάντα σε πείσμα κάποιων δρούσαν οι δημιουργοί ακόμη και τους αποκαλούμενους καιρούς των παχιών αγελάδων, που δεν ήταν ποτέ για όλους μην ξεχνιόμαστε. Ολοένα και πιο πολύχρωμη και πολυδιάστατη σε βιοποικιλότητα. Με τη μουσική να κυκλοφορεί απο-φετιχοποιημένη, σε κάθε δυνατή μορφή, στην εφημερίδα του περιπτέρου, στο ένθετο, στο bandcamp, στο soundcloud, σε βαρύ βινύλιο, σε CD, σε κασέτα, μόνο σε δίσκο γραμμοφώνου δεν έχω δει ακόμη, ολοένα δε λιγότεροι δημιουργοί περιμένουν από μία εταιρία να τους βγάλει δίσκο και να τους παράσχει "στέγη, τροφή και προστασία". Από την άλλη, ολοένα και περισσότεροι τα λένε στη γλώσσα τη δική μας, ελπίζω, και δεν μοιάζει να είναι, μια παροδική μόδα όπως συνέβη τότε πίσω στα 90s (με τα γνωστά αποτελέσματα), τούτη τη φορά γαρ δεν είναι θέμα μόδας και κερδοφόρου κυνηγιού, είναι οι συνθήκες που προκάλεσαν μια ανάγκη ουσιαστικής έκφρασης, "να τα πεις", αυτό δεν μπορεί να γίνει σε άλλη γλώσσα, όσα διπλώματα γλωσσομάθειας κι αν υπάρχουν. Γιατί καλός ο διεθνισμός και η (φαντασιακή πλέον) παγκοσμιοποίηση αλλά στις γειτονιές της Αθήνας και της Σαλονίκης, στους κάμπους και τις ραχούλες της ελληνικές επαρχίας μεγαλώσαμε, ουχί στο Κρόυτσμπεργκ, στο Μπρίξτον ή στη ...Σεούλ.

Δεν ξέρω αν κάποτε όλη αυτή η "μουσική από τα κάτω" θα πάρει τις (ψευδο)θρυλικές διαστάσεις που έχει φτάσει εκείνη των 80s. Μεταξύ μας, χλωμό το βλέπω, όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά γιατί τα 80s μυθοποιήθηκαν συλλογικά, σαν εποχή, και κυρίως για εξωμουσικούς λόγους. Αλλά δεν έχει τόσο σημασία αυτό. Σημασία έχει πάντοτε το τώρα, στο τώρα απευθυνόμαστε σαν μουσικογραφιάδες, στους συγκαιρινούς, όχι στον ιστορικό του μέλλοντος.

Ακολουθεί και η προσωπική λίστα για φέτος. Μαζί με κάμποσα "γιατί" και μερικά "παρόλ' αυτά", έτσι για την απόπειρα του εξορθολογισμού του γούστου, του "έτσι μου αρέσει". Έτσι είναι όμως οι επιλογές. Και οι κρίσεις.

11 Δίσκοι:

1. Αγόρι Γιώργος - S/T
Γιατί θα μπορούσα να επιλέξω στη λίστα και έναν από τους δίσκους που έκαναν αμφότεροι οι συμβαλλόμενοι μόνοι τους φέτος, αλλά τελικά προτίμησα "την ισχύ εν τη ενώσει", Boy και Κτίρια τη Νύχτα μαζί σε διαλεκτική σύνθεση. Γιατί προσπαθούν να συλλάβουν το πνεύμα των καιρών χωρίς να είναι εκβιασμένα επίκαιροι, γιατί είναι ποιητικοί με σκληρές γωνίες, γιατί είναι diy αλλά έχουν και χιούμορ (και όχι μόνο στο λογοπαίγνιο του ονόματος).

2. Σείριος Σαββαΐδης - Πλανωδία
Γιατί τούτον τον δίσκο τον διαπερνά μια άχρονη αύρα των περασμένων καιρών, μακρινών και κοντινών. Γιατί φέρνει την ελληνική παράδοση αξιότιμη συνοδοιπόρο της ευρωπαϊκής φολκ των δασών και των λιβαδιών. Γκόθικ της ελληνικής υπαίθρου, ένας πίνακας που ακόμη δεν ζωγραφίστηκε...

3. Analock - Drive in hell
Γιατί η ηλεκτρονική μουσική από τα 70s έως και ...χθες εξετάζεται υπό ένα βλέμμα το οποίο οποία μεγάλωσε αναλογικά, ανδρώθηκε ψηφιακά και τώρα κοιτάζει πίσω με πλατιά ματιά χωρίς να ακούγεται απροκάλυπτα ρετρόφιλο. Το καθαρόαιμα ηλεκτρονικό alter-ego του Νίκου Βανδώρου (από Teenage Dolls παλιά έως Van D'Ark πέρυσι).

4. Τα Παιδιά της Παλαιότητας - Consortium in amato
Γιατί εδώ και χρόνια ακολουθεί έναν δικό του δρόμο πέρα από μόδες και ψυχαναγκαστικούς μιμητισμούς. Γιατί πρόκειται για έναν δίσκο φιλολογικό επίτευγμα, όπου ο Π.Ε. Δημητριάδης με ...λαϊκό ελιτισμό σκύβει με αγάπη (ευλογημένη) στα διαβάσματα για να τα μετουσιώσει σε ...σπετσερικά για τις χαίνουσες πληγές του χαμένου έρωτα. Γιατί δεν ξέρω αν είναι ο σπουδαιότερος ποιητής της γενιάς μας, είναι πάντως ο πιο δικός μας. Α, και για το εξώφυλλο με το ...τσουτσούνι από την Πομπηία.

5. Λάμπρος Παπαλέξης & Οι Χτισμένες... των Θεμελίων - Δηλητήριο Ποτισμένο Από Αγάπη
Εκείνη η παλιά σαύρα άφησε τους βασιλικούς δρόμους (την θυμάστε;), άλλαξε όνομα και έπιασε να τριγυρίζει στις αμερικάνικες ερήμους. Για τον αγώνα με τα λόγια τα ...λόγια, για τον αγώνα να συνταιριάξουν αυτά με τους ροκ δρόμους και για το ευδόκιμο του αγώνα.

6. Sokratis Sinopoulos Quartet - Eight winds
Γιατί στο πέρασμα της γέφυρας που οδηγεί από τον ρόλο του εκτελεστή σε εκείνον του δημιουργού μπορεί να σε φυσάνε άνεμοι από κάθε διεύθυνση, και ένας και δύο και οχτώ. Γιατί (αλλά και παρόλο που) ο δίσκος βγαίνει στην ECM. Παρόλο που βρίσκεται ακόμη σαφώς υπό την επιρροή της Καραΐνδρου, το πρώτο αυτόνομο βήμα έγινε. Δίσκος ...λύρα εκατό.

7. Μέντα - Telepherique
Γιατί πρόκειται για έναν από τους πιο απροσδόκητους δίσκους της χρονιάς (αλλά μουσική τελικά δεν φτιάχνουν τα βιογραφικά!). Οι Μέντα αφήνουν τις ποπ κιθάρες στις θήκες τους και τολμούν να ξανοιχτούν σε άγνωστα γι' αυτούς νερά δίνοντας το πηδάλιο στους ..."μένουμε Ευρώπη" συνθετητές.

8. Crestfallen - Chamber works
Γιατί this is the room, the start of it all που έλεγαν κάποτε οι Joy Division. Γοτθική μουσική δωματίου, όχι όμως από εκείνη τη βαριά την τευτονική. Οχτώ χρόνια δουλειάς συμπυκνωμένα σε έναν δίσκο αραχνοΰφαντης αισθητικής και λεπτεπίλεπτων ενορχηστρώσεων.

9. The Fog Ensemble - S/T
Γιατί εάν κάποιος ανέθετε ποτέ μια φανταστική αποστολή "μελοποιήστε την ομίχλη" (κάτι ανάλογα πράγματα δεν κάνουν στις θεατρικές σχολές;), κάπως έτσι θα φανταζόμουν το αποτέλεσμα, ακριβώς στο σημείο τομής του post rock, του shoegaze και της ηλεκτρονικής.

10. Thee Holy Strangers - S/T
Γιατί δεν είναι ούτε Last Drive ούτε Make Believe ούτε Night On Earth ούτε Dustbowl, ούτε 700 Machines. Γιατί είναι και Last Drive και Make Believe και Night On Earth και Dustbowl και 700 Machines.

11. Popi's Orchestra - S/T
Γιατί... Γιατί δεν έχω λόγια να περιγράψω. Μπορεί να μπει στην κατηγορία "μα είναι αυτό μουσική;", στην κατηγορία πες ότι είναι τζαζ ή ψυχεδέλεια και βάλε και αυτοσχεδιαστικό το επίθετο και μέσα είσαι. Ή στην κατηγορία απλά "της Πόπης". Η ορχήστρα διαλύθηκε κάπου πίσω το 2010, οι ηχογραφήσεις της όμως φέτος έφτασαν στα αυτιά μας.

Εκτός συναγωνισμού:

Η τσιάι 'σι λουλουντί... Τραγούδια και σκοποί των Ελλήνων Ρομά από τους Σοφάδες Καρδίτσας (1992) Επιμέλεια Βαγγέλης Μπαντελάς - Κωστής Δρυγιανάκης
Εκτός, όχι φυσικά γιατί πρόκειται για βιβλίο έρευνας μετά μουσικής (ή και τούμπαλιν αν προτιμάτε). Περισσότερο γιατί έχουμε να κάνουμε με ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν το 1992, δεν είναι δηλαδή "καινούργιες" (αν και το τι σημαίνει πλέον καινούργιο είναι μια μεγάλη ερώτηση και μια ακόμη μεγαλύτερη απάντηση). Πολύτιμη καταγραφή, με αξία αυθύπαρκτη πέραν της απλά διασωστικής, μουσικών λαϊκού ανεπιτήδευτου αυτοσχεδιασμού.

Και 11 τραγούδια σε σειρά τυχαία:

1. Filtig - Μονογαμική αρκούδα
Γιατί εντάξει, πέρασε το (πετσοκομμένο) σύμφωνο συμβίωσης αλλά με το ...πολυάμορι τι θα κάνουμε; Μία από τις ιστορίες για αρκούδες του ομώνυμου δίσκου (όχι δεν είναι φυσιολατρικό το θέμα!), ένας παιχνιδιάρικος ερωτικός δίσκος που κλείνει το μάτι στην Λένα Λιλιπούπολη και στους καθημερινούς "λάθος" έρωτες με τις τρίχες του και τις κοιλίτσες τους...

2. Δανάη Παναγιωτοπούλου - Αντίπυρα
Γιατί εκεί που το φολκσβάγκεν της Αφροδίτης Μάνου ανέβηκε την Κηφισίας και βρέθηκε χρόνια μετά να κλαίει στην Αττική Οδό, η Παναγιωτοπούλου αναζητεί και άλλες εναλλακτικές οδούς για ένα ελληνικό τραγούδι ανάμεσα στο αλαφρύ και το έντεχνο, το οποίο όμως να μπορεί να μιλήσει και πολιτικά χωρίς μελό συνθηματολογία.

3. Νίκος Γρηγοριάδης & Κατερίνα Κυρμιζή - Σε είδα στην Πειραιώς
Γιατί με μία (φαινομενικά) ανάλαφρη μπαλάντα χρωματίζεται αλλιώς ένας από τους πιο άσχημους δρόμους της αστικής μας γεωγραφίας. Καιρό έχω να περάσω από εκεί τώρα που το σκέφτομαι...

4. Φοίβος Δεληβοριάς - Ο μπάσταρδος γιος
Και μιας που πήραμε την Πειραιώς, μια στροφή είναι και τσουπ βγαίνεις και στην Καλλιθέα. Παρόλο που ο ντόρος στον κόσμο των εναλλακτικών αφορά νομίζω περισσότερο τον τρόπο που η κοινότητα αυτή ακούει "ελληνικά", ο δίσκος ξαναγράφει τις αναμνήσεις (και τις αναμνήσεις των αναμνήσεων) ημών των εκδρομέων του '80 κατά στιγμές με έναν στοιχειωτικό τρόπο. Μπρρρ, πως πέρασαν ρε τα χρόνια;
(Wishful thinking: πως θα φαντασιωνόμουν αυτούς τους στίχους με έναν παραγωγό ρετροφουτουριστικής αντίληψης της σχολής του Belbury Poly και της Ghost Box).

5. Liebe - Revolution of love
Γιατί δεν υπάρχουν ένοχες αναμνήσεις (στη μουσική τουλάχιστον). Γιατί δεν υπάρχει και είδος μουσικής παρωχημένο. Italodisco electropop άψογης εκτέλεσης και ερμηνείας.

6. Selofan - Οδηγίες Χρήσης
Γιατί θα φανταζόταν ποτέ κανείς ότι οι οδηγίες χρήσης ενός φαρμάκου θα μπορούσαν ποτέ να ...μελοποιηθούν; Κι αν η αλπραζολάμη προσπαθεί να αντιμετωπίσει το εξαπλωμένο μητροπολιτικό άγχος του δυτικού κόσμου, οι Selofan το απεικονίζουν με ηλεκτρονικούς ήχους αστικής μοναξιάς.

7. Ντίνος Σαδίκης - Λαμαρίνες
Γιατί, εντάξει, καλό και άγιο το μπαγλαμαδάκι, και βγάζει και ντέρτια αλλιώτικα, αλλά και μια κιθάρα βαθιά χωμένη στην πρίζα του πανκ έχει τη χάρη της (και άλλου είδους ντέρτια). Από έναν μουσικό που, εντάξει, δεν το λες και πρότυπο παραγωγικότητας, αλλά αραιά και που αποδεικνύει ότι ακόμη το έχει.

8. Stέλλα - Detox
Για την φρεσκάδα, την διαύγεια, τη φωτεινότητα μιας ποπ του τώρα φορτωμένης με χιλιάδες αναμνήσεις.
(Wishful thinking: τραγούδια σαν κι αυτό σε ελληνικούς στίχους)

9. Τα Φρούτα του Δάσους - Μικρές προσδοκίες
Γιατί το ακουστικό με τα λίγα μέσα είναι πάντοτε ένα μαχαίρι δίκοπο, μπορεί να αναδείξει τον μελωδικό σου πυρήνα αλλά μπορεί και να σε εκθέσει (με την κακή έννοια φυσικά). Και σε τούτο το γοητευτικά μελαγχολικό κομμάτι τα συρρικνωμένα (αλλά διόλου ...αποξηραμένα) Φρούτα του Δάσους το πιάνουν (το μαχαίρι) από την σωστή πλευρά.

10. Bellerophone - The scapegoat
Παρόλο που γενικά δεν είναι και τα πιο εύκολα στο αυτί τα δημιουργήματα του Βελλερεφό(ν)τη, στο συγκεκριμένο καβαλάει όντως τον Πήγασο της έμπνευσης και σε παίρνει μαζί του σε μεγάλα ...αναλογικά ταξίδια. Το που είναι υπόθεση του ακροατή και σπανίως του δημιουργού.

11. Tania Giannouli Ensemble - Faster than wear
Σαν τις στάλες που σιγά-σιγά πυκνώνουν, γίνονται λυτρωτική βροχή και μετά σαρωτική καταιγίδα. Όλα αυτά με οδηγό το πιάνο. Το ότι ο δίσκος κυκλοφορεί από εταιρία του εξωτερικού (και δη νεοζηλανδέζικη) δεν νομίζω ότι πλέον είναι κάτι το αξιοπερίεργο.

Και ένα εκτός ...συναγωνισμού:

Στυλιανός Τζιρίτας - Κτηνοτροφείο
Πως έλεγε κάποτε ο Αρκάς-Μοντεχρήστος "καιρός να αφήσουμε τους εγωισμούς και να κοιτάξουμε λίγο τον εαυτό μας"; Γιατί είχα ετούτη τη χρονιά την τιμή να συμμετάσχω κι εγώ στην σκηνική απόδοση αυτού του ανατριχιαστικά βιομηχανικού κτηνοτροφείου στην κορυφή του κτιρίου (έχει και μια εμμονή με τα κτίρια ο Τζιρίτας αν θυμηθώ και την παλαιότερη "Κτιριολογία").

Και του χρόνου...