Ελληνόφωνα ροκ άλμπουμ #5

Ελληνόφωνο ροκ
του Θάνου Σταυριανάκη

Η υστερόγραφη βαρύγδουπη φράση του αρχισυντάκτη μας προς όλους : "Έντεχνα σε στυλ Θανάση Παπακωνσταντίνου έξω", ναι μεν ήταν σωτήρια από την άλλη μου έδεσε τα χέρια διότι δεν θα μπορέσω να γράψω ποτέ γι' αυτόν τον δίσκο που πάντα ήθελα να γράψω, έστω δύο λογάκια, τιμής ένεκεν. Θα το κάνω όμως στον πρόλογο, δημοκρατία (;) έχουμε άλλωστε... Ο αγαπημένος μου ελληνικός δίσκος και κατά την ταπεινή μου άποψη, ο καλύτερος που έχει γραφτεί ποτέ από ελληνικά χέρια και έχει τραγουδιστεί από ελληνικά χείλη είναι η Ερωτική Πρόβα του Δημήτρη Λάγιου. Ο αρχικός τίτλος του δίσκου ήταν Ερωτική Πρόβα Για Θάνατο. Ο Λάγιος γνώριζε ότι θα πεθάνει (όπως και έγινε λίγο πριν κυκλοφορήσει ο δίσκος), έγραψε στίχους που μιλάει για όσα έζησε, όσα δεν πρόλαβε να ζήσει, τραγουδάει για τη μητέρα του λέγοντας της με τραγούδι ότι δεν μπόρεσε ή δεν πρόλαβε να της πει, μιλάει για χαμένες, κερδισμένες και ξεχασμένες μάχες/αγάπες και τα ντύνει με την πιο κατράμι μαύρη μουσική που έχει βγάλει ποτέ η ελληνική δισκογραφία. Στον δίσκο τραγουδούν οι αδερφοί Κατσιμίχα, η Σαβίνα Γιαννάτου και ο Γιώργος Νταλάρας (είναι η πρώτη και μοναδική φορά που μπόρεσα όχι απλά να τον ανεχτώ αλλά να μου αρέσει). Το μόνο τραγούδι που έγινε 'επιτυχία' ήταν το 'Τι πάθος' ("... βυθίζει σε πέλαγα το νου, βραδιάζει και αλλάζει το χρώμα του ουρανού...") που αν γνωρίζει κάποιος την ιστορία πίσω από τα μουσικά αυλάκια και τις παρτιτούρες, οι στίχοι παίρνουν άλλο νόημα από αυτό που φαινομενικά δείχνουν. Αν δεν είναι ροκ αυτό... ποιό είναι;

Επίσης να αναφέρω ότι επιθυμία μου ήταν να βάλω στη λίστα μου τα μπαράκια του Γερμανού και το φορτηγό του Σαββόπουλου αλλά δυστυχώς τα εντάξαμε στη συνομοταξία του "εντέχνου".

Με αλφαβητική σειρά λοιπόν.

Γιώργος Ρωμανός - Δυο Μικρά Γαλάζια Άλογα
Το είχα σε αντεγραμμένη κασέτα πριν κυκλοφορήσει σε cd. Στη δεύτερη πλευρά τα δύο μικρά γαλάζια άλογα και στην πρώτη το θρυλικό ομότιτλο άλμπουμ των USA. Και όμως αν αναρωτηθώ ποιό έχω ακούσει περισσότερες φορές, αυτό είναι σίγουρα Ρωμανός. Θεότρελος ψυχεδελικός δίσκος, που φιγουράρει σε οποιαδήποτε ψυχεδελική δισκοθήκη ακόμα και του εξωτερικού (το βινύλιο της πρώτης έκδοσης είναι αρκετά σπάνιο και συλλεκτικό). Η μελωδία στο "Κοριτσάκι μου" είναι αξεπέραστη, απίστευτη ψυχεδελική μπαλάντα ο "Βασιλιάς της καρδιάς", πάνω απ' όλα όμως πολιτισμικό το σοκ της πρώτης ακρόασης στο εναρκτήριο ομότιτλο, αφού δεν πιστεύεις ότι είναι ελληνικό κατασκεύασμα μέχρι τη στιγμή που μπαίνει η φωνή. Ο μύθος λέει ότι μετά το τελείωμα του σκληροτράχειλου και ηλεκτρισμένα επικού "Η ζωή είναι ένα όνειρο" και με την αναφώνηση της λέξης "τέλος"ο Ρωμανός κλείστηκε σε ψυχιατρείο.

Δημήτρης Παναγόπουλος - Εκτροπή
Είναι η αρχή της αποδέσμευσης του Παναγόπουλου από την απλή, αλλά όχι απλοϊκή, τραγουδοποιϊα του πρώτο του album, "Ασταθής Ισορροπία" (περιέχει την γνωστή σε όλους 'Αύρα'), σε μονοπάτια περισσότερο δύσβατα και πολυσχιδή αλλά συνάμα περισσότερο ουσιώδη. Η μουντή, σχεδόν ξύλινη, ενορχήστρωση (από τον ίδιο τον Παναγόπουλο) προσδίδει ένα γήινο ήχο και η καταλυτική δράση της ομάδας εγχόρδων ('Λευκή Μαγεία') με την συνδρομή βιμπραφώνων και της καταπληκτικής ηλεκτρικής και ακουστικής μπασογραμμής του Αλέξη Ραφαηλίδη απλούστατα καινοτομούν. Οι συνθέσεις σε μεγάλα συνθετικά επίπεδα, φλερτάρουν ξεδιάντροπα με το blues, βαλλόμενες από την προσωπική σφραγίδα και υπογραφή του Παναγόπουλου. Ο δίσκος είναι αφιερωμένος στις μνήμες των Tim Buckley και Nick Drake που στοιχειώνουν κάθε δευτερόλεπτο την παρούσα κυκλοφορία. Ένας από τους τελευταίους μεγάλους ελληνόφωνους δίσκους και ο Ίλιγγος ένα από τα καλύτερα ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών.
Εν Πλω - Εν Πλω
Για πολλούς, ο δίσκος των Εν Πλω δεν υπάρχει, δεν υπήρξε ποτέ και είναι απλά ένας μύθος. Η αλήθεια είναι ότι ελάχιστες κόπιες πωλήθηκαν, κυρίως μεταξύ φίλων, το βινύλιο δεν έχει κανένα στοιχείο επάνω του εκτός από το όνομα της μπάντας, τους στίχους και τους τίτλους των τραγουδιών. Ένα από τα πιο σπάνια άλμπουμ της Penguin, χρονολογείται το 1989 και ηγετική μορφή τους ο Ντίνος Σαδίκης (αργότερα κυκλοφόρησε και μια πολύ γλυκιά σόλο κυκλοφορία το "Μολυβένιες Ιστορίες"), το οποίο επέζησε από κασέτα σε κασέτα για να πλαστεί ο μύθος που το συνοδεύει. Άρτιοι γνώστες της post punk που γλυκοκοιτάζουν τον αμερικάνικο alternative ήχο. Τα εννέα πληρωμένα τραγούδια από τις Τρύπες (που σηματοδοτεί την ώριμη δεύτερη περίοδό τους) είναι λες και είναι χτισμένα πάνω στη συνθετική μορφή των ονείρων με δόσεις των Εν Πλω.

Ερεβος - Επόμενη Μέρα
Ο πρώτος δίσκος των Ερεβος, είναι ένας αργόσυρτος θάνατος που καταγράφεται στα απολεσθέντα και εξαντλημένα κειμήλια της θρυλικής Wipe Out (η εταιρεία που σχεδόν μόνη της υπηρέτησε πιστά το ελληνόφωνο punk κίνημα στην Ελλάδα). Η μαυρίλα του δίσκου μπολιάζεται με ψυχεδέλεια και ανατολίτικους δρόμους, πανέμορφα και ατμοσφαιρικά πλήκτρα υπό την σκέπη ενός σχεδόν dark wave πέπλου. Οι στίχοι είναι ελαφρώς πολιτικοποιημένοι, ξεχωρίζουν όμως από τους σχεδόν ανεγκέφαλους υβριστικούς των υπολοίπων συγκροτημάτων εκείνης της εποχής, ενώ όσον αφορά τις συνθέσεις, κατόρθωσαν σχεδόν άμεσα να ενσωματώσουν ξενόφερτα στοιχεία με την δική τους προσωπικότητα. "Ιησούς Χριστός σε Harley Davidson, τ' αμαρτωλό μυαλό τι βγάζει; Ένα θεό που 'παθε πάρκινσον, να κάνει σούζες και να με κοιτάζει"...

Ηρακλής Τριανταφυλλίδης - Σ' Αλλους Κόσμους
Θυμάμαι σαν τώρα φωτογραφία του Τριανταφυλλίδη δίπλα δίπλα με Τερενς Κουίκ (φημολογείται ότι έκανε την παραγωγή του άλμπουμ) και παραδίπλα ο ένας από του Κατσιμιχαίους (νομίζω ο Πάνος) με θεόρατα μαλλιά όλοι τους, εν έτη 1975... Το παρόν άλμπουμ είναι ένα από τα πιο πομπώδη και φιλόδοξα άλμπουμ της ελληνικής δισκογραφίας. Είναι γεμάτο από μια light progressive rock αισθητική που αναμιγνύει την ελληνική παράδοση με κλασικές rock μελωδίες, χίπικα οπερετικά φωνητικά, μπουζούκια, μαντολίνια, country με μπάντζο ('Για Πόλεμο' με συμμετοχή των Πάνου και Χάρη Κατσιμίχα και Νίκου Ζιώγαλα -έπαιζε τότε στους Ανάκαρα-), πολλά καταπληκτικά ορχηστρικά μέρη, που σίγουρα τον κατατάσει ως ένα δίσκο που ακόμα δεν του έχει δωθεί η αξία που του αρμόζει. Η μπάντα που έπαιζε όλα τα όργανα, ο Ηρακλής την ονόμασε Λερναία Υδρα...

Κώστα Τουρνάς - Απέραντα Χωράφια
Μετά τις δίλεπτες και τρίλεπτες χίπικες ποπ μπαλάντες των Poll o Τουρνάς όντας εξαιρετικός κιθαρίστας δημιούργησε αυτόν τον προοδευτικό κιθαριστικό ροκ δίσκο, ίσως τον πρώτο concept ελληνικό ροκ δίσκο (δεν μπορώ να θυμηθώ αυτήν την στιγμή κάποιον προγενέστερό του), αφού στην ουσία είναι ένα και μοναδικό μεγαλόπνοο κομμάτι διάρκειας περίπου 35 λεπτών γεμάτο από συμφωνικά πνευστά, πιάνο, hammond, που χωρίζεται σε αρκετά μικρότερα μέρη/υποσημειώσεις. Πολύ καλός, περισσότερο ψυχεδελικός όμως, και ο επόμενος με τίτλο "Αστρόνειρα". Όπως είχε πει κάποτε κάποιος φίλος, τα απέραντα χωράφια είναι το Passion Play (Jethro Tull) της Eλλάδος.

Λένα Πλάτωνος - Σαμποτάζ
Δίσκος σταθμός στην ιστορία της Ελληνικής μουσικής. Γλυκύτατοι στίχοι γεμάτοι από ώριμη παιδική αφέλεια και εγκεφαλική ανεμελιά της Κριεζή, θεατρίζουσες ερμηνείες από Παλαμίδα και Γιαννάτου και το πρώτο (επιτυχημένο) εγχείρημα ηλεκτρονικότητος στην ελληνική δισκογραφία από την συνθέτρια και πιανίστρια της Λιλιπούπολης, Πλάτωνος. "Αν ήσουν όστρακο, θα ήσουν στρείδι κι αν ήσουν αγάπη μου ταξίδι τότε θα ήσουν ο γύρος του κόσμου". Τι τέλειο...

Παύλος Σιδηρόπουλος & Σπυριδούλα - Φλου
Αν όχι ο πρώτος δίσκος, σίγουρα μέσα στους πρώτους πέντε, που ένας 16χρονος θα αναζητήσει, θα ακούσει, θα πατήσει πάνω του, θα αναβαθμίσει την προσωπική του μουσική ροκ παιδεία και στα 46 του ακόμα θα του αρέσει το ίδιο. Όσον αφορά τον Σιδηρόπουλο δεν κατόρθωσε ποτέ να γράψει κάτι συλλογικά. Δεν πρόλαβε τουλάχιστον.

Sigmatropic - Δεκαέξη Χαϊκού και Άλλες Ιστορίες
Τα χαϊκού είναι είδος ποίησης που πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία το δέκατο έκτο αιώνα, Ο γνωστότερος Ιάπωνας ποιητής των χαϊκού ήταν ο Ματσούο Μπασό. Το πιο φημισμένο Χαικού είναι δικό του : "Παλιά λίμνη / ένας βάτραχος πηδά / ήχος νερού". Ο Άκης Μπογιατζής βάζει ηχόχρωμα σε 16 χαικού του μαύρου ποιητή μας Σεφέρη. Ποιητικά, προσωπικά πιστεύω πως ξεχωρίζουν το δεύτερο (Στον κάμπο ούτ' ένα / τετράφυλλο τριφύλλι. / Ποιος φταίει απ' τους τρεις;) και το ενδέκατο (Πού να μαζεύεις / τα χίλια κομματάκια / του κάθε ανθρώπου) μουσικά όμως δεν έχει να ζηλέψει κανένα, από την ένδυση του άλλου. Αυτό όμως που μας μένει χαραγμένο είναι η τελευταία από τις "άλλες ιστορίες", το νοσταλγικό Γιασεμί : "Είτε βραδιάζει είτε φέγγει, μένει λευκό το γιασεμί". Ένα άλμπουμ που μυρίζει ποίηση, μία ποίηση με λόγια και μουσική, στην πιό σκοτεινή περίοδο της ζωής του Ακη, μιας που και οι δύο του οι γονείς πέθαναν εκείνη την εποχή με διαφορά λίγων μηνών ο ένας από τον άλλον (εξ ού και η αφιέρωση στο booklet του album).

Στέρεο Νόβα - Στέρεο Νόβα
Οι Στέρεο Νόβα είχαν ένα μονάκριβο ταλέντο. Μπορούσαν να πάρουν ένα κομμάτι χαρτί και ένα μολύβι ή μια φθηνή κάμερα ή ένα εξίσου φθηνό synth και να κάνουν ποίηση, τέχνη, μουσική. Ο κόσμος τότε άκουγε 2 Unlimited και James Brown Is Dead και κάπου στην Ελλάδα κάτι 20χρονοι δημιουργούσαν την Ευδοκία με ότι μέσα διέθεταν. Η αποσπασματική ποίηση του κλεμένου ποδηλάτου, του εξώστη και κυρίως των προαστίων (αν και μένω στο κέντρο) ακόμα μου 'μιλάνε' όπως εκείνο το βράδυ στην παραλία, το καλοκαίρι του 1993 στα Στύρα Ευβοίας, που το άκουσα για πρώτη φορά. Η παρέα εκείνη σκόρπισε, εγώ εδώ να φτιάχνω το μετέπειτά τους, παζλ στον αέρα.

Τα 4 Επίπεδα Της Υπαρξης - Τα 4 Επίπεδα Της Υπαρξης
Τα 4 Επίπεδα Της Υπαρξης ή The Four Levels Of Existence όπως τελικά καθιερώθηκε να τους θυμόμαστε (πραγματικά δεν ξέρω γιατί, ίσως επειδή έγιναν περισσότερο γνωστοί στο εξωτερικό παρά στην Ελλάδα), έβγαλαν αυτό το μοναδικό άλμπουμ το 1976. Καθαρόμαιμο κιθαριστικό hard rock με βαριές καταπληκτικές κιθάρες που τις είχε αναλάβει ο Νίκος Γράψας (αργότερα στις Δυνάμεις Του Αιγαίου). Blues περάσματα στον Ταχυδρόμο Του Χωριού, blacksabbathική εναρκτήρια Μεταμόρφωση και το Σαν Λιώσουνε Τα Χιόνια θα γίνει η ατραπός, για τα μετέπειτα ελληνικά hardcore punk συγκροτήματα όσον αφορά την σύνθεση και ειδικά τον τρόπο ερμηνείας.

Greek Rocks!!!
Του Χρήστου Αναγνώστου

Λοιπόν στην Ελλάδα δεν υπάρχει ροκ μουσική, υπάρχουν μόνο ροκ καλλιτέχνες . Κάποιοι από αυτούς δεν είναι καν μουσικοί είναι απλοί οπαδοί, οι οποίοι γίνονται ο κατά καιρούς περίγελος των ΣΥΜ (συμμαθητών, συμφοιτητών, συναδέλφων και γενικά όλων των συμβιβασμένων). Το ροκ άτομο δεν ξεπερνάει αυτήν την φάση σχεδόν ποτέ απλά μαθαίνει να αδιαφορεί. Στην πορεία βρίσκει και άλλα ροκ άτομα και επικοινωνεί μόνο με αυτά. Κατά καιρούς έρχεται βέβαια και αναγκαστικά σ'επαφή με διάφορα μη-ροκ άτομα (συγγενείς, σκυλούδες γκόμενες/ους, αυτόν τον καλό κύριο που αν του γλύψουν τα παπούτσια θα τους προσλάβει να του τα γλύφουν κάθε μέρα κ.α.).

Κάποια από τα ροκ άτομα έχουν και άλλα ενδιαφέροντα εκτός από την παρακολούθηση των Α.Τ.Ι.Α (Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα η κοινώς UFO) ένα από αυτά είναι και η μουσική. Έτσι αφού ταλαιπωρηθούν για αιώνες σε απηρχαιωμένα ωδεία (οι άτυχοι) ή βρουν κάποιον ήδη ταλαιπωρημένο να τους μάθει τα τρία πρώτα ακόρντα στο Smoke on the Water ή στο In the End (διαλέξτε δεκαετία ανάλογα με την ηλικία σας). Αποφασίζουν να φτιάξουν μπάντα. Εκεί λοιπόν μαζεύονται ακούνε το όραμα του πιο ροκ ατόμου της παρέας (άμα είναι και κομπιουτεράς μπορεί να έχει φτιάξει ήδη και το γουεμπ-σαιτ της μπάντας) και αναλύουν το αιώνιο πρόβλημα: Ελληνικό ή Ξένο στίχο; (Το ξένο σημαίνει κατευθείαν αγγλικό αλλά μιας και είμαστε δημοκρατικοί και το αλβανικό χιπ-χοπ βρίσκετε σε άνθηση, βάλαμε την πολιτικά ορθή λέξη).

Ας τα δούμε απ'την ανάποδη: Α) Ξένος στίχος= κόλαση. Λόγοι δυο και βασικοί. Πρώτον κανείς δεν καταλαβαίνει για τι μιλάει το τραγούδι άρα σε περιφρονούν. Δεύτερον εννέα στους δέκα Έλληνες ξέρει να γράφει και να διαβάζει αγγλικά αλλά όταν ανοίγει το στόμα του να μιλήσει βγαίνει μια βατραχίσια προφορά που δεν την καταλαβαίνουν παρά μόνο οι υπόλοιποι ομοεθνείς. Άρα η διεθνής καριέρα έχει πατώσει πριν αρχίσει. Β) Ελληνικός στίχος = Παράδεισος αλλά με περιορισμούς. Επειδή, ναι μεν θες να σ'ακούσει η μαμά σου και να κλάψει που'σαι καλλιτέχνης, αλλά δεν μπορείς να βρίζεις κιόλας γιατί τι θα πει η γειτονιά (ο μέσος Έλληνας/ίδα μένει στο πατρικό τουλάχιστον μέχρι τα 30-35 άρα η γειτονιά είναι πολύ σημαντικός παράγων στην καριέρα σου). Επίσης το Ελληνόφωνο άσμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με το λαϊκό/έντεχνο άρα κινδυνεύεις ανά πάσα στιγμή να χαρακτηριστείς κάτι άλλο εκτός από ροκ.

Τελείωσε λοιπόν και αυτή η σύσκεψη και έχεις γίνει Έλληνας ροκάς. Μετά πρέπει να βρεις το πιο κοντινό άθλιο στούντιο (ω ναι τα καλά είναι για τους άλλους αυτούς που ονειρεύονται να πάνε στις τηλεακαδημίες) να κάνεις πρόβες και άλλες πρόβες και μέσα από τις πρόβες γνωριμίες. Μέσα από τις γνωριμίες θα κλείσεις το πρώτο σου live. Τότε θα φορτώσεις όλο τον εξοπλισμό στο ημιφορτηγάκι του μπαμπά της πρώην γκόμενας του μπασίστα (με την υπόσχεση πάντα ότι θα τον πείσεις να τα ξαναφτιάξει μαζί της) και θα πας στην αποθήκη/τρύπα/συναυλιακό χώρο. Εκεί θα στήσεις τα όργανα ώρες πριν αλλά δεν θα κάνεις ποτέ sound check γιατί ο ηχολήπτης θα'ρθει ένα τέταρτο πριν ανοίξουν οι πόρτες και θα ζητάει να του φτιάξει κάποιος ένα φραπέ γιατί μόλις ξύπνησε. Έτσι ίσα-ίσα θα κάνουν sound check οι headliners και συ θα βγεις να παίξεις με ήχο χάλια. Θα σπάσουν και όσες χορδές δεν έχουν σπάσει ποτέ στην κιθάρα σου και γενικά θα βιώσεις ένα από τα χειρότερα εικοσάλεπτα της ζωής σου. Ο κόσμος από κάτω θα γιουχάρει και ίσως, λέω ίσως, οι πέντε από τους πενήντα φίλους που σου υποσχέθηκαν ότι θα έρθουν σίγουρα, να βρίσκονται εκεί στην ώρα τους για να σε βγάλουν καμιά φωτογραφία. Μετά από αυτά θα φορτώσεις όλα τα όργανα πάλι στο ημιφορτηγάκι και μαζί τους το μέλος της μπάντας που θα'ναι κομμάτια απ'τις μπύρες (συνήθως ο ντράμερ) και θα την κάνεις.

Αν λοιπόν είσαι αρκετά μαζόχα, συγγνώμη ροκ, και αντέχεις να το κάνεις αυτό από αρκετές έως άπειρες φορές τότε θα κάνεις και άλλες γνωριμίες και ίσως βρεις και παραγωγό που θα σου βρει εταιρία που με την σειρά της θα σου βρει διανομέα και στο τέλος θα βγάλεις και δίσκο. Απ'τον οποίο βέβαια δεν θα πάρεις δεκάρα ποτέ μιας και τα δικαιώματα σου ίσα-ίσα θα καλύψουν τα έξοδα της δημιουργίας του αριστουργήματος σου (τα σουβλάκια με σολομό που έτρωγε ο ηχολήπτης κατά την διάρκεια της ηχογράφησης και τα ταξί που πλήρωνε ο παραγωγός απ'τον πρώτο όροφο στον δεύτερο). Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία γιατί εσύ είσαι πλέον και επίσημα Έλληνας Ροκ Σταρ (είδος υπό εξαφάνιση μιας και τώρα όλοι θέλουν να γίνουν ποπ-σταρς πλέον).Εύγε !!!

Λίστα βραχονησίδων της Ελληνικής μουσικής ανθολογίας με σειρά κατάταξης

Σκεφτείτε μόνο ποιοι από αυτούς παίζουν ακόμη και που, ποιοι τα κονόμησαν, ποιοι κέρδισαν έστω μια ηθική αναγνώριση (σαν και αυτές που ο λαός μας μοιράζει απλόχερα σε διάφορους Κότσιρους), και δείτε πολύ σοβαρά αν προλαβαίνεται να γίνεται ο Morrison ή ο Cobain της γενιάς σας, γιατί στην Ελλάδα μόνο νεκρός περνάς στην αθανασία.

Μουσικές Ταξιαρχίες - Μουσικές Ταξιαρχίες
Τρύπες - Πάρτυ στον 13ο Όροφο
Μωρά στη Φωτιά - Μωρά στη Φωτιά
Στέρεο Νόβα - Ντισκολάτα
Διάφανα Κρίνα - Έγινε η απώλεια συνήθεια μας
Ημισκούμπρια - 30 χρόνια επιτυχίες
Εν Πλω - Εν Πλω
Horror Vacui - Μια τριλογία για τον Άγγελο (Πόθος)
Αρνάκια - Στο στόμα του λύκου
Πίσσα & Πούπουλα - Πίσσα & Πούπουλα
Panx Romana - Σπάσε την γραμμή