Αυστρία

Έκταση: 83.872 τ.χ.
Πληθυσμός: 8.316.487
Πρωτεύουσα: ...this means nothing to meeee, ohhhhh ......Vienna!
Παράγει: Σοκολάτες, χαρούμενες αγελάδες, σνίτσελ (καμία σχέση με ό,τι ξέρετε!), wurst με καυτερή μουστάρδα (απόλαυση στα όρθια), sachertorte (εκπληκτικό γλυκό με γέμιση μαρμελάδα βερίκοκο και σοκολάτα), έντελβαϊς, Μότσαρτ και άλλους ξακουστούς ...βιολιτζήδες (και τα ομώνυμα σοκολατάκια!), μελαγχολικές αυτοκράτειρες (aka: Sissy), κυβερνήτες της Καλιφόρνια και "εξολοθρευτές" ηθοποιούς, "άρρωστους" σκηνοθέτες (Χάνεκε) και προκλητικούς συγγραφείς (Γιέλινεκ, Χάντκε), παρανοϊκούς δεκανείς και αποτυχημένους ζωγράφους που ονειρεύονται να γίνουν Φύρερ, μέτριους ξυλοκόπους-ποδοσφαιριστές (αν και τα προπολεμικά τα χρόνια είχαν την περίφημη Wunderteam!), και ...γραφιάδες του MiC.

Τι άλλο μου θυμίζει; τον Φρόυντ, τον Schroedinger και τη ...γάτα του τη Χάιντυ, και την παρέα της Πέτερ και Κλάρα, τις Άλπεις και τα πράσινα λιβάδια, τον ωραίο γαλάζιο (γκρι πλέον από τη μόλυνση) Δούναβη, χιονισμένα Χριστούγεννα, τη "Μελωδία της Ευτυχίας", το πρωτοχρονιάτικο κοντσέρτο της Φιλαρμονικής της Βιέννης σε περιγραφή Αλέξη Κωστάλα, τα παμπάλαια καφέ (χωρίς μουσική παρακαλώ!), το παραδοσιακό yodeling (ολαριριριρι!), τη σκηνή από την ταινία "Ο τρίτος άνθρωπος" στον επιβλητικό τροχό του Πράτερ, και τέλος, για αδιευκρίνιστους λόγους τους ...Βολιώτες!

Τούτη η μικρή χώρα που βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης, κάπου μοιάζει με τη δική μας χώρα! Όχι, η ομοιότητα δεν έγκειται ούτε στην καθαριότητα, ούτε στην ομορφιά, ούτε στην τάξη, ούτε στην ευγένεια των κατοίκων. Το κοινό των δύο χωρών είναι ότι αν και μικρές σε μέγεθος και με αμελητέα πολιτική και πολιτιστική επιρροή και δύναμη, κουβαλούν αμφότερες ένα παρελθόν ...βαρύ σαν ιστορία. Νάνοι σε πλάτες γιγάντων, για να θυμηθώ τον Einstein και τους ...Oasis!

Τα δικά μας τα ξέρουμε, την πλύση εγκεφάλου με τους αρχαίους ημών προγόνους την έχουμε υποστεί από την πιο τρυφερή ηλικία! Αλλά και η Αυστρία... Μέχρι και πριν από λιγότερο από αιώνα, η χώρα ήταν έδρα μιας από τις πιο ισχυρές και λαμπρές αυτοκρατορίες που υπήρξαν ποτέ στην Ευρώπη, της γνωστής μας Αυστροουγγαρίας, με τους επίσης γνωστούς μας Αψβούργους. Οι ατυχείς πόλεμοι και οι υπερφίαλες πολιτικές την ακρωτηρίασαν όμως δραματικά, και απέμεινε μια μικρή ουδέτερη χώρα, η οποία έχει να αντιπαλέψει το σχιζοειδές σύνδρομο των χαμένων μεγαλείων και την επιβολή του ομόγλωσσου μεγάλου γείτονα και παλιού εχθρού. Της Γερμανίας!

Τα ίδια και χειρότερα στο μουσικό τομέα (τη ...βαριά βιομηχανία της χώρας;). Είναι δυνατόν για μια χώρα η οποία στο παρελθόν ανέδειξε ονόματα γιγάντια που προκαλούν το δέος, από τους πιο κλασικούς Μότσαρτ, Μπετόβεν, Χάιντν, μέχρι τους νεότερους Μπρούκνερ, Σούμπερτ, Στράους (ο πρόδρομος ουσιαστικά της pop μουσικής), και που στον 20ον αιώνα έδειξε το μέλλον στη μουσική με ριζοσπάστες όπως ο Schoenberg και ο Webern, ο πιο γνωστός ανά τον κόσμο μουσικός της εκπρόσωπος στη σύγχρονη εποχή να είναι ο ...Falco;; Να οφείλεται αυτή η στειρότητα στο καταπιεστικό άχθος της κληρονομιάς και στα βαρίδια της παράδοσης και του παρελθόντος; Ίσως αυτή να μην είναι ολόκληρη η απάντηση, αλλά σίγουρα φωτίζει μια πλευρά της Αιτίας...

Έχει και κάτι άλλο ιδιαίτερο τούτη η χώρα... Προσωπικά ιδιαίτερο... Το αισθάνθηκα όταν πρόσφατα, μια βροχερή βραδιά, σε μια πρωτοφανή ...μεταφυσική σύμπτωση, επέστρεφα ακριβώς 30 χρόνια μετά, την ίδια μέρα και ώρα ακριβώς (!), στο γενέθλιο τόπο. Και με το μέτωπο ακουμπισμένο στο κρύο τζάμι ενός λεωφορείου στη διαδρομή από το αεροδρόμιο Σβέχατ προς την πόλη της Βιέννης, αναζητούσα μέσα από τις στάλες που πύκνωναν υποσυνείδητες εικόνες και αναμνήσεις. Ίσως και να ήταν η ευαίσθητη απατηλή φαντασία μου, αλλά αισθάνθηκα ότι κι εδώ είναι πατρίδα... Όπως και αργότερα περπατώντας μόνος στους ημιέρημους αλλά φωτεινούς δρόμους της πόλης, κάτω από το βαρύ ίσκιο των υποβλητικών αναγεννησιακών και κλασικών κτιρίων (και φανταζόμουν πίσω από τους βαρείς τοίχους και τα σκοτεινά τοξωτά παράθυρα, καλλιτέχνες σε δημιουργικό οργασμό αλλά και κυριολεκτικά ...όργια σαν αυτά που περιέγραψε ο Σνίτσλερ και σκηνοθέτησε εξαιρετικά ο Κιούμπρικ στο "Eyes wide shut")... Όπως και όταν αναζήτησα την παιδική γευστική μνήμη και χώθηκα σε μια παρακμιακή συνοικιακή "σνιτσελερί", όπου μαζί με άλλους δύο θαμώνες στύλωσα τα μάτια μου σε μια οθόνη που έδειχνε έναν αγώνα ...τένις! Όπως κι όταν... Αλλά ας κρατήσω και κάτι για μένα!

Στα δικά μας τώρα! Ακολουθούν 10+ μουσικοί και μπάντες που συνθέτουν το μοντέρνο πρόσωπο της αυστριακής μουσικής σκηνής.. Δύσκολη η επιλογή, κυρίως όμως λόγω πληθώρας ισάξιων ...μετριοτήτων!

1. Ο σταρ: Falco
Έχει πλάκα ώρες-ώρες τούτη η ζωή και τα απροσδόκητά της! Θα φανταζόταν ποτέ ότι ο πρώτος λευκός που θα έσπαζε το άβατο των r&b charts των ΗΠΑ θα ήταν ένας τυπικότατος ...κάτασπρος Αυστριακός από τη Βιέννη με ψευδώνυμο δανεισμένο από ένα σκιέρ; Και ότι τις επιδόσεις του θα ξεπερνούσε μετά από αρκετά χρόνια μόνος ένας αστέρας μεγατόνων σαν τον Eminem; Ένας τύπος που ξεκίνησε από underground punk και new wave μπάντες και τελικά κατέκτησε το mainstream με αμφίβολης αισθητικής δημιουργήματα (ο Αυστριακός ...Καρβέλας;;)! Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει την εξυπνάδα του να οσμιστεί το ρεύμα των καιρών και με το πρωτόγονο hip-hop του "Amadeus" (Θεόφιλος ελληνικά!) να κάνει παγκόσμιο σουξέ το 1986. Επιτυχία που ποτέ δεν θα ξαναπλησιάσει, ενώ η μοίρα τού τη φύλαγε κάπου στη ...Δομινικανή Δημοκρατία, όπου θα χαθεί σε αυτοκινητικό δυστύχημα 12 χρόνια αργότερα...
Πρόταση: Σε τέτοιες περιπτώσεις μια συλλογή αρκεί και πολύ είναι! Το "Der Kommissar" πάντως δεν είναι διόλου κακό κομμάτι!

2. Οι (επ)ανα-μείκτες: Kruder & Dorfmeister
Είναι δεκάδες οι μουσικοί και οι μπάντες που έχουν περάσει από το αναμορφωτήριο ήχων του διάσημου αυτού δίδυμου και να δουν κομμάτια τους να μετασχηματίζονται στο dub και downtempo ιδίωμα των Kruder & Dorfmeister. Ενός δίδυμου που έγινε γνωστό κυρίως (για να μην πω αποκλειστικά) από τα remix του και όχι από πρωτογενείς δημιουργίες. Αλλά ας μην ανοίξουμε εδώ το ζήτημα αυτό! Σήμερα το ζεύγος έχει πλέον χωρίσει καλλιτεχνικά (βελούδινα όμως!) και ο καθένας έχει τραβήξει το δικό του δρόμο σε σχήματα όπως οι Tosca, οι Peace Orchestra και οι Madrid de los Austrias...
Πρόταση: "Τhe K&D Sessions" - 1998 (Αν τυχόν έχετε την έκδοσή του σε τετραπλό βινύλιο να ξέρετε ότι είστε πλουσιότεροι κατά 500 ευρώπουλα.)

3. O ιδιαίτερος: Joe Zawinul
Επειδή όταν υπάρχει άγνοια και ψυχρό αποστασιοποιημένο βλέμμα, καλύτερο είναι να σιωπούμε, ας δώσω τη ..γραφή στους αρμοδιότερους: "Πολίτης του κόσμου με Αυστριακό διαβατήριο. Με "ενήλικο" παίξιμο όταν ήταν μικρός, με αυξανόμενο νεανικό ενθουσιασμό όσο περνούσαν τα χρόνια. Μέχρι την τελευταία στιγμή εξερευνούσε νέους δρόμους ενώ δεν παρέλειπε να κάνει συχνά ένα βήμα πίσω για να συστήσει στον κόσμο νέους μουσικούς. Αν είναι πια ένα κλισέ ότι "ο Hendrix άλλαξε τον τρόπο που παιζόταν η κιθάρα" τότε τι ακριβώς να πούμε για τα keyboards και τον Zawinul;" (Νάντια Πούλου - στο blog της παρούσας ιστοσελίδας!). Συμπληρώνω μερικές εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες: Ήταν από τους πρώτους που ανακάτεψαν την jazz με τη rock μουσική συμβάλλοντας στη γέννηση του περίφημου fusion, μιας επιμειξίας που έβγαλε πολλά αριστουργήματα αλλά και πολλά "τέρατα"! Έπαιξε μαζί με τον Miles Davis και άλλα τέρατα (ιερά!), ήταν στους ιδρυτές των Weather Report και θεωρούνταν από τους μεγαλύτερους μάστορες των keyboards. Αναχώρησε για άλλες διαστάσεις πέρυσι τον Σεπτέμβριο...
Πρόταση: "Heavy weather" (1977) (με τους Weather Report)

4. Ο συνθέτης: Ernest Gold
Η ταινία "Exodus" του 1960, σκηνοθετημένη από τον επίσης αυστριακής καταγωγής σκηνοθέτη Otto Preminger έχει μείνει στην ιστορία για αρκετούς λόγους. Για το ευαίσθητο θέμα της (η επιστροφή κυνηγημένων Εβραίων στη γη της Παλαιστίνης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο)... Για την απαστράπτουσα τεχνικολόρ ομορφιά του Paul Newman... O κυριότερος όμως, λόγος είναι η μελωδία του κύριου θέματος, η οποία αν και βασισμένη στα επικά κλισέ του Hollywood (ξέρετε τώρα, βιολιά, τρομπέτες και άλλα ...ηρωικά!) σηματοδοτεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές του είδους, η οποία έμεινε διαχρονική... Χάρις σ' αυτήν άλλωστε ο Ernest Gold, που γεννήθηκε Αυστριακός και πέθανε ...Αμερικανός κέρδισε το μοναδικό του αγαλματάκι καθώς και ένα μεταθανάτιο αστέρι στο δρόμο των αστέρων...
Πρόταση: "Exodus - Original Soundtrack" (1960)

5. Οι nerds των υπολογιστών: Fennesz
Η ηλεκτρονική σκηνή της Αυστρίας είναι από τις πιο ζωντανές και ανθούσες της Ευρώπης, με αρκετές μικρές εταιρείες να δίνουν έμφαση στον ήχο αυτό (βλέπε Klein Records, Fabrique Records, Mego κ.ά.) χωρίς όμως την ανάλογη ευρύτερη απήχηση. Θα ξεχωρίσω από το σωρό τον κύριο Fennesz, ο οποίος παρά το σαφώς ελιτίστικο χαρακτήρα της μουσικής του, ξεφεύγει από την αυστηρή τευτονική (όπως θέλει το στερεότυπο) τεχνοκρατική πειθαρχία, παίζοντας ένα είδος που θα το έλεγα fractal electronics. Και καταφέρνει μέσα από τα καλώδια, τους ημιαγωγούς, τα κυκλώματα, τις αντιστάσεις και τα επάλληλα στρώματα να ηχεί όχι ασφαλώς μελωδικός αλλά ατμοσφαιρικός και ενίοτε υποβλητικός. Μια ...αυτιά είχαμε αξιωθεί κι εμείς καθώς είχε εμφανιστεί ζωντανά (ό,τι κι αν σημαίνει η έννοια "ζωντανά" σε αυτά τα είδη μουσικής) στο Synch Festival πριν από λίγα χρόνια.
Πρόταση: "Venice" (2004)
Κάτω από την ευρύτερη ηλεκτρονική ταμπέλα μπορούμε επίσης να αναφέρουμε τους αλληθωρίζοντες προς το post-rock Radian και τους electro-poppers της τσιχλόφουσκας Bunny Lake.

6. O crooner: Udo Juergens
Δεν μπορεί να αγνοήσουμε σε αυτό το αφιέρωμα έναν τραγουδιστή που στη σαραντάχρονη καριέρα του έχει γράψει 900 τραγούδια και έχει πουλήσει πάνω από 100 εκατομμύρια δίσκους... Τεράστιο όνομα για την Κεντρική Ευρώπη... Χαρακτηριστική περίπτωση crooner που λατρεύουν οι γονείς και οι θείες (ο Αυστριακός ..Πάριος;), γέννημα θρέμμα της δεκαετίας του '60, με απαστράπτον χαμόγελο οδοντόκρεμας, μελιστάλαχτο ύφος, γλυκά νοσταλγικά τραγούδια, που σήμερα μοιάζουν ίσως λίγο κιτς ή και ξεπερασμένα αλλά εν τούτοις κουβαλούν μία αίσθηση κλάσης και ευγένειας μιας άλλης εποχής... Και έχει τραγουδήσει ένα από τα πιο αγαπημένα μου κομμάτια... "Griechisher Wein"... Μια απλή τρυφερή μελωδία για τη νοσταλγία για την πατρίδα που δεν μπορεί να γιατρέψει ούτε το γλυκόπιοτο "ελληνικό κρασί, που είναι σαν το αίμα της Γης"... Ένα βροχερό βράδυ στο μπαρ "Der Philosoph" της Βιέννης...
Πρόταση: "Aber bitte mit Sahne" (2007) (Από δεκάδες συλλογές του που κυκλοφορούν, επιλέγω την πιο πρόσφατη και αντιπροσωπευτική.)

7. Το νέο αίμα: Parov Stelar
Νέο αίμα που όμως έλκει την καταγωγή του από παλιά βλαστοκύτταρα! Σε τι είδος κατατάσσεται ο Parov Stelar; Τα υβριδικά μοντέλα είναι της μόδας, και όχι μόνο στα ...αυτοκίνητα! Παντού και πουθενά λοιπόν... Έτσι, έχοντας πιάσει το zeitgeist (σε γερμανόφωνη χώρα είμαστε, ας μου επιτραπεί η γερμανικούρα!), διατρέχει και κορφολογεί από ένα σωρό διαφορετικά είδη. Στον τελευταίο του δε, δίσκο σχεδόν κάθε κομμάτι έχει το δικό του ξεχωριστό εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα! Ανάλογες μεθόδους έχει υιοθετήσει και ο ομόσταυλος του Wolf Myer και η ορχήστρα του...
Πρόταση: "Shine" (2007)

8. Οι θαυματοποιοί της μιας "στεκιάς": Opus
Και να θέλεις να ξεχάσεις είναι εδώ! Στην κιτς και trash πλευρά της δεκαετίας του '80 αναφέρομαι, η οποία εξωραϊσμένη από τη χρονική απόσταση έχει επανέλθει σε έναν κυριολεκτικό εφιάλτη στο δρόμο με τις ...βάτες! Αν διατελέσατε παιδί ή έφηβος στο διάστημα 1984-87, είχατε μια φυσιολογική ζωή, συχνάζατε σε ντισκοτέκ, πηγαίνατε σε εκδρομές και βλέπατε Μουσικόραμα, δεν υπάρχει περίπτωση το άκουσμα της μοναδικής (ευτυχώς!) επιτυχίας των Opus να μη σαν ταξιδέψει πίσω σε εκείνα τα "αθώα" χρόνια... Αλήθεια, κατάλαβε ποτέ κανείς τι ήθελε να πει ο ποιητής; Live is life;; Έλεος!
Πρόταση: Θα αστειεύεστε...

9. Οι σκοτεινοί: Die Verbannten Kinder Eva's
Παρόλο που η ευρύτερη Κεντρική Ευρώπη έχει μεγάλη παράδοση και έφεση στο σκοτεινό (να τον πούμε γοτθικό για να συνεννοούμαστε;) ήχο, τα πράγματα στην Αυστρία είναι μάλλον φτωχά, τόσο σε ποιότητα όσο και ποσότητα. Θα προτιμήσω την ιδιαίτερη αναφορά στα "Εκδιωγμένα παιδιά της Εύας", μιας μπάντας που έχει παρομοιαστεί με τους Dead Can Dance (των ...φτωχών φυσικά!) αλλά κατά την άποψή μου θυμίζει πιο πολύ το επικολυρικό ύφος των In the Nursery. Τους ξεχωρίζω χάρις κυρίως στη φωνή της Τσέχας soprano Tania Borsky και σε ένα-δυο μεγάλα κομμάτια (κυρίως το "Misery").
Πρόταση: "Come heavy sleep" (1995)
Παραμένοντας στις ..σκοτεινές γωνιές, θα συναντήσουμε τους αλά Skinny Puppy L' Ame Immortelle, το θορυβοποιό, μάλλον ατάλαντο φασιστοειδές που κρύβεται πίσω από το όνομα Der Blutharsch (το φλερτ με το απαγορευμένο παρελθόν είναι πάντα δελεαστικό για την αποπροσανατολισμένη από την ευμάρεια νεολαία!), τους πιο μεταλλικούς Belphegor, αλλά και τους ιδιόμορφους Clouds over Chrysler ("Ο Τρίτος Άνθρωπος του Graham Green συναντά τους Fields of the Nephilim" αλίευσα κάπου στο διαδίκτυο!!). Το "Rubber eyes" των τελευταίων είναι πάντως πραγματικό χαμένο διαμάντι...

10. Οι ιδιόμορφοι: Bauchklang, Vegetable Orchestra
Τι έχει τραβήξει κι αυτή η δόλια η τέχνη! Στην προσπάθεια τού κάθε καλλιτέχνη να ξεχωρίσει και να διακριθεί από τη μάζα, έχει επιστρατευθεί κάθε μέσο. Ειδικά τη σήμερον ημέρα, με το μουσικό πληθωρισμό και τι δεν έχουν ακούσει τα αυτάκια μας και δει τα ματάκια μας! Οι δύο αυτές μπάντες, μπορεί να μην έχουν κάτι το κοινό από μουσικής σκοπιάς, αλλά αμφότερες βασίζονται σε εκκεντρικότητες και βασικά εξωμουσικές προκλήσεις ώστε να ερεθίσουν την περιέργεια του κοινού. Οι Bauchklang, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους (ο ήχος της κοιλιάς!) "παίζουν" ένα τυπικότατο drum & bass, με τη διαφορά ότι αντί για ηλεκτρονικά μέσα και samplers αυτοί χρησιμοποιούν τα ...στομάχια και τα πνευμόνια τους. Οι δε, Vegetable Orchestra, έχουν περάσει σε άλλα σουρεαλιστικά επίπεδα παίζοντας μουσική με ...μελιτζάνες, καρότα, ντομάτες και άλλα ζαρζαβατικά (αναφέρουν άραγε στα credits των δίσκων και το μανάβη τους;). Όσοι παραβρεθήκατε, σίγουρα δεν έχετε ξεχάσει (πώς άλλωστε;) την εμφάνισή τους στο Μπενάκη πριν από 3 χρόνια, με την αίθουσα μετά να μυρίζει ...ντοματίλα! Είναι σαφές ότι ζούμε στην εποχή των κάθε λογής "πειραγμένων"... Πειραγμένη κουζίνα, πειραγμένη ζωγραφική, πειραγμένη μουσική... Η ουσία όμως, παραμένει πάντα το ζητούμενο...
Πρόταση: "Many people" - Bauchklang και "Automate" - Vegetable Orchestra (όπου και η διαβόητη ...κοκκινιστή διασκευή τους στο "Radioactivity" των Kraftwerk!)