Ελβετία
Έκταση: 41.285 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Πληθυσμός: 7.508.700
Πρωτεύουσα: Βέρνη
Νόμισμα: ελβετικό φράγκο (ξέρουν τι κάνουν οι τραπεζίτες!)
Κυριότερες πόλεις: Βασιλεία, Ζυρίχη, Γενεύη, Λωζάνη (με τα χιόνια της κι αυτή!), Λουκέρνη, Νταβός (πάλαι ποτέ σύμβολο της ελληνο-τουρκικής συνεννόησης), Μοντρέ (θα το γνωρίζετε εσείς οι τζαζόφιλοι), Γκστααντ (θα το γνωρίζετε αν είστε φίλοι του σκι και εισοδηματίες άνω των 20.000 Ε το μήνα), Τουν, Σαιντ Γκαλέν (θα τις γνωρίζετε εάν παίζετε ...Στοίχημα - το οποίο εδώ που τα λέμε έμαθε τον κόσμο γεωγραφία!)
-Στερεότυπα (ή τι μας έρχεται στο νου όταν ακούμε Ελβετία): Σοκολάτες. Άλπεις και αιώνιοι (ανθρώπου θέλοντος) παγετώνες. Πιο χαμηλά, ευτυχισμένες αγελάδες που βόσκουν σε πράσινα λιβάδια. Καντόνια. Ρολόγια και κούκοι. Σαλέ. Τράπεζες... Λεφτά, πολλά λεφτά. Το καταφύγιο των παγκόσμιων ...λαμογιών πριν εφευρεθούν οι off-shore εταιρείες! Τυριά, πολλά τυριά! Έμενταλ και γραβιέρα (ναι είναι Ελβετική, κι ας θεωρούμε την κεφαλογραβιέρα ...σύμβολο ελληνικότητας!). Φοντύ ("έχασα την μπουκίτσα μου"! - θυμάστε το "Ο Αστερίξ στην Ελβετία;). Το Cabaret Voltaire. Όχι η μπάντα, αλλά το club όπου γεννήθηκε το dada και ρεμάλευε ο Λένιν πριν επιστρέψει στη Ρωσία. Ο Γουλιέλμος Τέλλος και το μήλο. Η Celine Dion στη Eurovision (κι ας μην είναι Ελβετίδα). Ο μακράν καλύτερος τενίστας όλων των εποχών Roger Federer. Και τέλος, σύμφωνα με το γνωστό κλασικό ανέκδοτο, Κόλαση είναι εκεί όπου ο εραστής είναι Ελβετός και Παράδεισος εκεί που ο οργανωτής είναι Ελβετός...!!
Όπως και κάθε χώρα, η Ελβετία είναι όλα αυτά μαζί και πολλά παραπάνω... Και τα στερεότυπα είναι ταυτόχρονα αληθή και ψευδή. Κοντολογίς, όσο η Ελλάδα είναι τζατζίκι, σουβλάκι και Ζορμπάς, άλλο τόσο και η Ελβετία είναι ρολόγια, σοκολάτες και τράπεζες. Ας μην μπω καν δε, στη λογική του "ξενέρωτου λαού", απόψεις που τις θεωρώ άλλωστε (κρυφο)ρατσιστικές. Γιατί ρατσισμός είναι η απόδοση ανθρώπινων εξατομικευμένων χαρακτηριστικών σε ένα σύνολο ανθρώπων! Και πόσο αστείοι είμαστε αλήθεια εμείς τα ανθρωπάκια! Ο καθένας μας θεωρεί τον Εαυτό του ένα άτομο, μία πολύπλευρη προσωπικότητα, οι άλλοι όμως, και ειδικά οι "ξένοι" είναι πάντα μία απρόσωπη Μάζα...
Στο θέμα όμως... Ελβετία! Ιδιάζουσα χώρα. Και αξιοθαύμαστη. Όχι μόνο γιατί έχει να πολεμήσει από το 1815... Αλλά κυρίως γιατί όντας ανάμεσα σε τρεις πολιτισμικούς γίγαντες, την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, έχει καταφέρει να διατηρήσει τη δική της ταυτότητα, μια "ελβετικότητα" θα λέγαμε, ενσωματώνοντας σε μια ενότητα στοιχεία από τόσο διαφορετικές και ετερόκλητες κουλτούρες. Ένα πραγματικό πολιτισμικό χωνευτήρι... Η εικόνα της σύγχρονης ελβετικής μουσικής που ακολουθεί (μέσα από τις προκαταλήψεις και τις προτιμήσεις μου ασφαλώς) είναι και μια αντανάκλαση ακριβώς αυτού του στοιχείου... 10+ σημαντικοί μουσικοί και συγκροτήματα λοιπόν, από τη χώρα των ...ρολογιών και των τραπεζών!
1. Yello
Τους έχουμε συνδυάσει με τη μουσική που έπεφτε μετά την τελευταία ατάκα του Σπύρου και της Δήμητρας στους ιστορικούς "Απαράδεκτους", με τα "oh yeaaaahh" του εκκεντρικού πλουσιόπαιδου με το όνομα Dieter Meier (στέλεχος και της Εθνικής Ελβετίας στο ...γκολφ, μεταξύ πολλών άλλων!), με την αναστύλωση-αναπαλαίωση της Shirley Bassey, με τις συχνές εμφανίσεις στο νηπιακό ακόμη MTV (πόσες φορές αλήθεια έπαιζε το "The race";), και με το "Desire" που έσταζε ερωτισμό από κάθε του πόρο. Πέρα απ' όλα αυτά όμως, οι Yello, ειδικά στους τρεις πρώτους δίσκους τους, κατάφεραν να συγκεράσουν μοναδικά τη minimal γερμανική παγωνιά των Kraftwerk με τη θέρμη των latin ρυθμών σε ένα αποτέλεσμα που διαπνέεται από μια αύρα κεντροευρωπαϊκού εκλεκτισμού. Τυχαία λέτε ότι ξεκίνησαν από την Ralph; Ξέρετε τώρα... Residents, Tuxedomoon, Chrome κ.λπ...
Πρόταση: "Claro que si" (1981) (ειδική μνεία στο υποχθόνια γοητευτικό "She's got a gun")
2. Young Gods
Μια μπάντα που για χάρη της θα μπορούσε να εφευρεθεί το cabaret-noise ιδίωμα... Μόνο; Όχι βέβαια. Μου έρχονται στο μυαλό και οι Residents, όχι τόσο ηχητικά, αλλά από την άποψη της φιλοσοφίας της αποδόμησης (λέω να σας αναφέρω τώρα και τον Ντεριντά έτσι για εντυπωσιασμό!). Αξέχαστος θα μείνει ο δίσκος όπου ασέλγησαν πάνω στα κλασικά του Kurt Weill. Στην αρχή τους παρομοίωσαν με τους Swans (οι άτυποι "νονοί" τους ήταν άλλωστε!), μετά τους είπαν avant-garde (εύκολος χαρακτηρισμός αμήχανων μουσικοκριτικών), οι ίδιοι θόλωσαν τα νερά όταν έβαλαν στη σαλάτα και ηλεκτρονικά και άπειρα samples. Μύλος! Πρόταση: "L' eau rouge" (1989) (Ακούστε το "Charlotte"... Το cabaret-noise που λέγαμε!)
3. Black Sun Productions
Κουίζ! Αναζητούμε μπάντα με τα εξής χαρακτηριστικά: ντουέτο αντρικό, προκλητική ομοφυλόφιλη αισθητική, μουσική αταξινόμητη με πολλά ηλεκτρονικά αλλά και φυσικά όργανα σε μη-συμβατικές χρήσεις, στίχοι για ό,τι άρρωστο, βρώμικο και σιχαμερό κρύβει η ζωή αυτή, πολύ σεξ αλλά και ...σκατολογία. Coil;; Το λουκούμι στον κύριο, δεν έπεσε και πολύ έξω! Τούτα τα παλικάρια από την ιταλόφωνη Ελβετία, είναι από τους καλύτερους μαθητές (της μάλλον ολιγομελούς) σχολής των Coil. Οι ίδιοι οι Μεγάλοι Δάσκαλοι μάλιστα τους αναγνώρισαν, συνεργαζόμενοι μαζί τους στο "Plastic Spider Thing".
Πρόταση: "OperettAmorale" (2005) (Δώστε βάση στη διεστραμμένη διασκευή τους στην μπαλάντα του Pimp του Kurt Weill! Άξιοι, άξιοι!)
4. Grauzone
Η μπάντα αυτή από το γερμανόφωνο κομμάτι της Ελβετίας θα γνωρίσει μια τεράστια λαϊκή επιτυχία στην Κεντρική Ευρώπη το 1981 με την πολική της αρκούδα ("Eisbar"). Μια επιτυχία που όμως δεν κατάφερε να ξεπεράσει τα τείχη της γλώσσας και τη μονοκρατορία του αγγλικού στίχου (ειδάλλως θα ήταν μια από τις πιο εμβληματικές των 80s, όπως και της άξιζε.) Μια επιτυχία όμως που η μπογιά της περνάει μέχρι και τις μέρες μας (πέρα από την κυριολεκτική ....εκτέλεσή της από τους Nouvelle Vague, ψάξτε στο youtube να βρείτε την εκπληκτική live διασκευή από τους Dresden Dolls). Μια επιτυχία που ουσιαστικά τους χαντάκωσε σαν μπάντα και τους οδήγησε στη σύντομη διάλυση. Από τα μέλη της, μόνον ο Stephan Eicher θα κάνει μια πολυσχιδή καριέρα χωρίς όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά την άποψή μου.
Πρόταση: Die Sunrise tapes (συλλογή του 1998) Και προσέξτε το "Film 2"! Επίσης "Swiss wave-the album" στην οποία πρωτοεμφανίστηκε το "Eisbar". H εκδοχή αυτή τελειώνει με ένα σαλεμένο σαξόφωνο, το οποίο αφαιρέθηκε μετέπειτα από το single, επειδή τα μέλη των Grauzone δεν ήθελαν να μοιραστούν τα κέρδη από τις πωλήσεις με τη σαξοφωνίστρια η οποία είχε αποχωρήσει νωρίτερα!
5. Kleenex / LiLiput
Η έκρηξη του punk έδωσε για πρώτη φορά στην ιστορία το έναυσμα και το κίνητρο σε γυναίκες να πιάσουν όργανα στα χέρια (χμμμμ...) και να φτιάξουν μπάντες απόλυτα γυναικείες, χωρίς εξάρτηση από κανέναν άντρα-μέντορα (όπως ήταν ο κανόνας π.χ. στη δεκαετία του '60). Αυτές εδώ οι τρελιάρες Ελβετίδες, που πριν τις μάθει ο John Peel και τους εξασφαλίσει ουσιαστικά την υστεροφημία, τις είχε ανακαλύψει η βιομηχανία χαρτομάντιλων και ταμπόν Kleenex αναγκάζοντάς τες να αλλάξουν το όνομά τους σε LiLiput, ήταν από τις πιο αξιόλογες του είδους. Τις συνέκριναν με τις Slits και τους X-Ray Spex, αλλά αυτό ήταν πιο πολύ έπαινος για τις Αγγλίδες συναδέλφισσές τους! Πάω τώρα να ξανακούσω το "Eisiger wind"... Έχει τα πιο εθιστικά ουουυυ (ΟΚ αφεντικό, μετά το "I love Cindy"!) και τα πιο sing-along λαλαλα που έχω ακούσει...
Πρόταση: Η διπλή συλλογή που έβγαλε η Kill Rock Stars το 2001 "The complete recordings" θα καλύψει και τον πιο απαιτητικό ...αρχαιολάγνο συλλέκτη!
6. The Vyllies
Αυτές εδώ είναι σαν δικές μας... Δεν είναι μόνο ότι μία από αυτές γνώρισε τα ...μύγδαλα και τον έρωτα στα χέρια του αξέχαστου Phil (Yell-O-Yell) ένα καλοκαίρι στην Ίο, αλλά και ότι αυτή η γνωριμία έγινε αφορμή να κυκλοφορήσει το ντεμπούτο τους ep στην Creep. Δεν χρειάστηκαν και πολλά... Ένα φτηνό Casio και ένα ρυθμικό κουτί αρκούσε... Επιστρέφοντας στην πατρίδα έβγαλαν άλλους δύο δίσκους και χάθηκαν... Οι "δαιμονικές" τσιρίδες πάντως της Manu Moan στο "Babylon" ακόμη αντηχούν στα ...άρρωστα club των Αθηνών.
Πρόταση: "Lilith" (1985) (Το "Give a name" είναι τόσο τραυματικά ψυχρό που καταλαβαίνεις γιατί αυτό το παρακλάδι του new-wave βαφτίστηκε coldwave στις γαλλόφωνες χώρες)
7. Krokus
Ξέρω πολλούς που θα χαμογελάσουν σε αυτό το άκουσμα! Ταξίδι πολλά χρόνια πίσω... Κάποτε χτυπούσαν χρυσούς και πλατινένιους δίσκους, στη δύσκολη μάλιστα Αμερική 3 συνεχόμενοι δίσκοι τους αναρριχήθηκαν στο Τοπ-40. Ακόμη κρατάνε τον τίτλο της ελβετικής μπάντας με τις μεγαλύτερες ...εξαγωγές (διάβαζε: πωλήσεις). Περασμένα μεγαλεία, διηγώντας τα να κλαις! Πέρυσι τέτοια εποχή έπαιζαν στο υπόγειο του Αν (ακόμη να συμπληρώσουν τα ένσημα για το άτιμο το επικουρικό;). Στον εγκεφαλικό μου σκληρό δίσκο τούς έχω καταχωρημένους στη θέση "AC/DC-οειδείς μπάντες" (η φωνή του ζωώδους Mark Storace μοιάζει απίστευτα με αυτήν του Bon Scott!).
Πρόταση: "Change of address" (ήταν που θυμήθηκα το "Burning up the night" να παίζει στο Μουσικόραμα, ειδάλλως θα επέλεγα το πιο μοσχοπουλημένο "Headhunter")
8. Celtic Frost
Συνδυάζουν στο όνομά τους δύο βασικά συνθετικά της "ελβετικότητας". Την κέλτικη καταγωγή και τους παγετώνες των Άλπεων. Μια μπάντα η οποία κυρίως με τα δύο lp της στα μέσα της δεκαετίας του '80 ("Το Mega Therion" και "Into the pandemonium") επηρέασε καθοριστικά ταξιαρχίες black και thrash μεταλλικών πολεμιστών ανοίγοντας νέους δρόμους και ανυψώνοντάς τους σε νέες ...ατμόσφαιρες. Η δε, Ελβετία απέκτησε μια αρκετά δραστήρια μεταλλική σκηνή τα επόμενα χρόνια, με μπάντες γνωστές στο μικρόκοσμο αυτό όπως οι Godiva και οι Lunatica.
Πρόταση: "Το Mega Therion" (1985), τί άλλο;
9. Carlos Peron
Ο τρίτος από τους Yello είναι τούτος ο τύπος, αλλά του αξίζει αυτή η ξεχωριστή ιδιαίτερη αναφορά. Ήταν αυτός που διάνθιζε τον ήχο τους με βρωμιές και άλλα κόλπα με θορύβους από τις κασέτες του. Όταν τους άφησε στα κρύα του λουτρού μετά τον τρίτο δίσκο, οι Yello θα ήταν πια μια άλλη μπάντα. Στη συνέχεια, σαν ανήσυχο πνεύμα που ήταν θα ανακατευτεί σε πολλά. Θα κυκλοφορήσει δεκάδες δίσκους σε μια προφανώς άνιση παραγωγή, θα επενδύσει ταινίες και διαφημίσεις, θα κάνει τον παραγωγό (αναδεικνύοντας μεταξύ άλλων και τους Wolfsheim), ενώ από κάποιο σημείο και μετά θα βουτήξει στο χώρο του fetish και του S&M (μην παριστάνετε τις αθώες κορασίδες, ξέρετε τι είναι αυτό!) και θα κυκλοφορήσει μια σειρά δίσκων στα όρια του ηχητικού πορνό (στη Γερμανία οι δίσκοι του πωλούνταν ακόμη και από ...sex-shops!).
Πρόταση: "Les salles" (Deluxe edition) (με κριτήριο ...άντρα-γουρουνιού όπως μπορείτε να διαπιστώσετε και από τις φωτογραφίες του εσώφυλλου εδώ!)
10. Andreas Vollenweider
Αν ο ...Κοέλιο ήταν μουσικός θα ήταν τούτος εδώ. Και αν ο Κοέλιο είναι Άρλεκιν με θεοσοφικό περιεχόμενο (όπως έχει γράψει και ο Νίκος Δήμου), για τον μάστορα της άρπας Andreas Vollenweider τι να πούμε; Θεωρείται από τους σημαντικότερους εκφραστές του μουσικού είδους που καλείται new age (μαζί με τον αγαπημένο των αμερικανών συνταξιούχων Yanni!). Ξέρετε ασφαλώς τι σημαίνει αυτό: ειρήνη αδέλφια, γιόγκα, υγιεινή ζωή, όχι κοψίδια, πολλή ανησυχία για τα οικολογικά, φενγκ-σούι και ανατολίτικες ...άρπα-κόλλα δοξασίες (το πιάσατε ελπίζω το εύκολο λογοπαίγνιον!). Ως μουσική ξεκίνησε να πωλείται στα καταστήματα υγιεινής ζωής καθώς έχει λέει θεραπευτικές ιδιότητες. Της αϋπνίας ίσως; Αυτός ο Eno τελικά καλό μας έκανε;;
Πρόταση: Δεν έχω κάτι του γούστου μου. Αν ακολουθήσουμε ως κριτήριο τι διάλεξε ο κόσμος με την τσέπη του: "Down to the moon" (1987)
11. Η τελευταία αυτή θέση έμεινε για τους υπόλοιπους... Best of the rest! Ας θυμηθούμε λοιπόν (ή ας γνωρίσουμε): τους Double με την ευγενική τους AOR pop (ειδικά τα νυχτερινά "Captain of her heart" και "Devils ball"). Τα ...Καυλωμένα Ζώα (Geile Tiere) και τις σαλταρισμένες "αντι-μουσικές" τους δημιουργίες. Τη συλλογή "Bloodstains across Switzerland" η οποία ρίχνει φως σε εποχές σκοτεινές, πριν το τρίτο ψηφίο του χρονολογίου γίνει 8 (εδώ μέσα υπάρχουν δουλειές του προ-Yello Dieter Meier σε ...κάφρικες αναζητήσεις, καθώς και ο ύμνος του ελβετικού punk "Zuri punx" των Sperma). Τους electropop ...θαυματοποιούς της μιας στεκιάς Touch El Arab με το πανευρωπαϊκό παιχνιδιάρικο σουξέ "Muhammar" το 1987 (ένα μέλος τους θα συναντήσουμε πολλά χρόνια αργότερα στους Gotan Project!). Τους new-wave-άτους Blue China (αξίζει να αναζητήσετε τη μελανόηχη ελεγεία "Visitors never come alone").
Υπάρχουν και άλλοι πολλοί... Αλλά δεν θα κάνουμε και ...διδακτορικό στην ελβετική σκηνή!!