Ιταλία
Τι να πει ένας Ιταλός στους Έλληνες για την Ιταλία; Είναι 5 φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα και 5 φορές μικρότερη από τις ΗΠΑ. Σε πληθυσμό και σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα.
Nino Rota (Milano, 1911 - Roma, 1979)
Έχω ακούσει αμέτρητες φορές μέτριους (για να τo πούμε ευγενικά) μουσικούς "σοβαρής" (και καλά) ή κινηματογραφικής μουσικής να παραπονιούνται ότι τους λείπει η συμφωνική ορχήστρα, τόσο απαραίτητη για να αναδειχτεί το καταπληκτικό έργο τους, γκρίνια που συνοδεύεται πάντα με απόδοση ευθυνών: Φταίει το κράτος, το υπουργείο πολιτισμού, το κέντρο κινηματογράφου κ.λπ., κ.λπ.
Αυτά πάντα μου θυμίζουν μια ιστορία που διηγήθηκε ο Ρώσος σκηνοθέτης Sergei Bondarchuk για τον Nino Rota. Όταν είδε τις παρτιτούρες για το soundtrack της ταινίας 'Waterloo' ρώτησε τον Rota: "Πόσα τρομπόνια σας χρειάζονται;". Και ο Rota απάντησε ότι τρία φτάνουν και περισσεύουν. Κι ο Bondarchuk ξαναρώτησε: "Άλλοι συνθέτες μου ζητάνε εκατό, εκατόν πενήντα". Και ο Rota πάλι "τρία ή εκατό... το ίδιο κάνει". Πολλοί παρομοιάζουν τη μουσική του Rota με του Χατζιδάκι, κι από όσο έχω καταλάβει, μια τέτοια απάντηση θα έδινε και ο Χατζιδάκις σε ανάλογη ερώτηση.
Η μουσική του είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τις ταινίες του Fellini ('La strada', 'La dolce vita', '8½' , 'Amarcord' και πολλές άλλες). Σπουδαίες μουσικές έγραψε και για ταινίες του Visconti ('Ο Rocco και τ' αδέλφια του', 'Ο Γατόπαρδος' κ.λπ.). Περισσότερο διάσημες από όλες, αυτές για τους "νονούς" του Coppola, για το no. 2 πήρε και Oscar.
Fred Buscaglione (Torino, 1921 - Roma, 1960)
'Το όχι αποκοιμήθηκε στην αγκαλιά του ναι
κι ο Buscaglione πήδηξε μια bionda platine'.
Όποτε κατά λάθος ακούσω εκείνον το σιχαμένο τον Λουδοβίκο από τα Ανώγεια, με τα πουλάκια, τα δεντράκια και την fake υπερευαισθησία, θέλω διπλή δόση Fred Buscaglione για να έρθω στα ίσια μου. Ο Fred είχε αδυναμία στο ουίσκι και στις γυναίκες και δεν το έκρυβε. 'Θύμα' της αμερικανομανίας των Ιταλών αμέσως μετά τον πόλεμο, και φυσικά της αμερικάνικης μουσικής, φανταστείτε ότι ο τίτλος της βιογραφίας του είναι 'swing χρονικά της δεκαετίας του 50'. Στη δεκαετία του '60, ίσα-ίσα που πάτησε. Στις 3 Φεβρουαρίου του 1960 η κόκκινη Thunderbird του τσακίστηκε πάνω σ' ένα φορτηγό σε κάποιο δρόμο της Ρώμης. Και να φανταστείτε ότι εκείνο το βράδυ δεν ήταν μεθυσμένος...
Ennio Morricone (Roma, 1928)
Αχώριστος με τον Sergio Leone, όπως ο Rota με τον Fellini που βλέπαμε παραπάνω. Σύμφωνα με την Wikipedia έχει γράψει πάνω από 500 soundtracks, και για ποιον δεν έχει γράψει δηλαδή. Παίζει στα Μέγαρα Μουσικής όλου του κόσμου, από την άλλη οι Ramones άνοιγαν τις συναυλίες με το θέμα από "τον καλό τον κακό και τον άσχημο". Ο John Zorn έκανε ολόκληρο δίσκο με μουσικές του και μόλις χθες άκουγα τραγούδι με τίτλο 'Theme (For Ennio Morricone)' από το τελευταίο των Murder by Death. Εντάξει, όλοι τον αγαπάνε αλλά φτάνουμε και σε υπερβολές: Στο 'We All Love Ennio Morricone' επιτυχίες του (έκφραση που ταιριάζει στον Eros Ramazzotti) έχουν φτάσει να τραγουδάνε οι Celine Dion, Andrea Bocelli.
Paolo Conte (Asti, 1937)
O Paolo Conte είναι κυρίως γνωστός στην Ιταλία ως αυτός που έγραψε το 'Azzurro' για τον Adriano Celentano. Επίσης ως αυτός που παρότι δεν πολυακούγεται στην Ιταλία έχει επιτυχία στην Γαλλία (ίσως εξηγείται λόγω της αγάπης του σε Brel και Brassens) και στη Γερμανία (αυτό δεν ξέρω πώς εξηγείται). Κατάλαβα ότι και στην Ελλάδα έχει ένα σχετικό σουξέ. Μεγάλος εραστής της jazz και του swing και αυτός, δεν μπορεί να το κρύψει (και "γιατί να το κρύψωμεν άλλωστε;" που λέει και ο δικός σας). Αν δεν έχει τύχει να τον ακούσετε, καλή αρχή είναι τα τραγούδια του που ακούγονταν την τελευταία δεκαετία σε διάσημες ταινίες ('Come di' στο 'Mickey Blue Eyes', 'Via con me' στα 'French Kiss' και 'No Reservations', 'Sparring Partner' στο '5x2') και η συλλογή 'The best of Paolo Conte' του 1996.
Adriano Celentano (Milano, 1938)
Γιοποπό, γιοποπό έκανε ο γιος μου πριν μιλήσει καλά καλά για να του τραγουδήσω το Yuppi Du. Ορίστε το επίπεδο του Celentano θα βιαστούν να πούνε πολλοί, αφού ο Adriano Celentano είναι γνωστός στην Ελλάδα ως ο καραγκιόζης μουσικός που έπαιξε σε σαχλές ιταλικές κωμωδίες και είχε κάμποσα ελαφρά σουξέ. Η αλήθεια είναι ότι ο Celentano είναι η ζωντανή ιστορία της ιταλικής μουσικής, δηλαδή της ιταλικής κοινωνίας. Ήταν στο πρώτο Festival του ιταλικού Rock and Roll το 1957. Τραγούδησε τραγούδια σχεδόν όλων των μεγάλων Ιταλών, έγραψε τραγούδια για πολλούς και έκανε ντουέτα με όποιον μπορείτε να φανταστείτε (και με τον Manu Chao άμα λάχει). Πούλησε χιλιάδες χιλιάδων επί χιλιάδες δίσκους. Κατά τα άλλα το 1960 εμφανίστηκε στο 'La dolce vita' του Fellini, μερικά χρόνια αργότερα προκάλεσε το ενδιαφέρον του Pasolini etc etc. Είχε κατά καιρούς προγράμματα στην τηλεόραση, πάντα στην "κρατική" και ποτέ στην Μπερλουσκονική, με τεράστια επιτυχία εννοείται. Το μόνο που μπορώ να του προσάψω είναι ένας διδακτισμός λίγο εκνευριστικός (σαν του Κανάκη των ΑΜΑΝ ας πούμε, όχι πολύ εκνευριστικός σαν του Λαζόπουλου δηλαδή). Δε βαριέσαι όμως, φτάνουν και περισσεύουν τα τραγούδια. Svalutation, 24000 baci, Yuppi Du...
Fabrizio De Andre (Genova, 1940 - Milano, 1999)
Γαμημένος καρκίνος. Στην Ιταλία το 1999 κάποιοι λυπήθηκαν πολύ, πάρα πολύ. Όπως στην Ελλάδα για τον Λοΐζο το 1982 για να καταλάβετε. Ο Fabrizio De Andre διασκεύασε 7 τραγούδια του Georges Brassens, 4 του Leonard Cohen και 2 του Bob Dylan, για να πάρετε μια ιδέα των προτιμήσεών του, όχι όμως και τη σωστή ιδέα με το τι μοιάζει. Γιατί ο De Andre πατάει τόσο γερά στο λαϊκό, παραδοσιακό ιταλικό τραγούδι, που αν δεν έχεις ακούσει ιταλική μουσική... Βλακείες λέω, και να μην έχεις ιδέα από ιταλική μουσική ο De Andre θα σε συγκινήσει. Με στίχους ακατέργαστους και σαρκαστικούς, κατάφερε να γκρεμίσει όλα τα κλισέ του ιταλικού τραγουδιού, κάτι σαν τον Dylan και το αμερικάνικο παραδοσιακό τραγούδι.
Lucio Battisti (Poggio Bustone, 1943 - Milano, 1998)
Δεν ξέρω τι ακριβώς μουσικές έχετε οι Έλληνες στο DNA σας, υποθέτω ρεμπέτικα, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη... εμείς οι Ιταλοί είμαστε πιο πολύ του "ελαφρού" κι έχουμε τον Lucio Battisti. Εκεί στα μέσα με τέλη των 60s έγραψε τα αριστουργήματά του. Βασισμένος στην παράδοση του ιταλικού ελαφρού τραγουδιού, με ψαγμένες ενορχηστρώσεις και μικρές δόσεις Beatles, Αμερικανών folk τραγουδοποιών, μέχρι και λατινοαμερικάνικων ρυθμών σφράγισε αυτό που θεωρούμε μέχρι σήμερα ιταλική pop. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, απέφευγε συνεντεύξεις και δημόσιες δηλώσεις όπως ο διάολος το λιβάνι, σε μια εποχή που όλα ήταν πολιτικά δεν εξέφρασε ποτέ πολιτικές απόψεις, κατηγορήθηκε ως κρυπτοφασίστας, ταξίδεψε σε Αμερική και Βρετανία, άλλαξε στιλ αρνούμενος να επαναπαυθεί στα κεκτημένα και ηχογράφησε από funky ως ηλεκτρονικά, για κάποιους ενδιαφέροντα και για τους περισσότερους "καμένα".
Franco Battiato (Jonia, 1945)
Θεωρείται πλέον γκουρού της ιταλικής μουσικής, από αυτούς που αποκαλούν maestro στην Ιταλία. Φιλομαθής και φιλόσοφος, πάντα σε ψάξιμο νέων ρυθμών και θεμάτων, ανακατεύτηκε από τις αρχές των 70s με το progressive και το avant quarde. Συχνά εμπνεύστηκε από μουσικές και φιλοσοφίες της Ανατολής, έφτασε εκτός από ηλεκτρονική, έθνικ, φολκ και παραδοσιακή ιταλική να γράψει μέχρι και κλασική, όπερα και μουσική για μπαλέτο. Κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά ήρθαν τα καλύτερά του, όταν αποφάσισε να αφήσει λίγο στην άκρη τους πειραματισμούς και να το παίξει popstar. Με το 'La Voce Del Padrone' του 1981, πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο δίσκους και μπήκε στους αγαπημένους μου. Είναι αγαπημένος και του Jim O'Rourke, φαντάζομαι λόγω του πειραματικού του έργου.
Le Stelle di Mario Schifano
Ο Mario Schifano ήταν ένας Ιταλός pop art ζωγράφος και τα 'Αστέρια του Mario Schifano' το ευθέως ιταλικό ανάλογο των Andy Warhol/ Velvet Underground. Εξέδωσαν μόνο ένα δίσκο φευγάτης ψυχεδέλειας, το 'Dedicato a' το 1967, που ελάχιστοι άκουσαν (και "την άκουσαν"). Δυσεύρετο, περιζήτητο από τότε κ.λπ., βγήκε κάποια στιγμή και σε cd, δε φαντάζομαι να πούλησε και τίποτε. Πάντως ο τρελός ο Julian Cope το έβγαλε "δίσκο του μήνα" σε ανύποπτο χρόνο, στη μοναδική κριτική που μπορεί ίσως να βρει κανείς.
Jovanotti (Roma, 1966)
Τι έδωσε η ιταλική ποπ στον υπόλοιπο κόσμο, που να το έχει πάρει χαμπάρι και ο υπόλοιπος κόσμος, τα τελευταία χρόνια; Κάτι φλωριές τύπου Eros Ramazzotti, Andrea Bocelli και τον Jovanotti. Κι αν δεν τρελαίνεται κανείς για τον Jovanotti, η μέχρι σήμερα πορεία του τον κατατάσσει σε κατηγορία "αξιοπρεπής και πάνω". Αν τρελαίνεται, τόσο το καλύτερο. Έγινε μεγάλη φίρμα μετά τα μισά των 80s, τραγουδώντας ένα ιταλικό pop-rap ιδίωμα. Με τον καιρό πλησίασε στην world music. Ξέρω πολλούς οπαδούς των "μουσικών του κόσμου" που ξινίζουν τα μούτρα τους, εγώ πάντως το 'Ombelico del mondo' το γουστάρω όσο και το 'Zobi la Mouche' των Negresses Vertes.
Giardini di Miro
Το μοναδικό ίσως συγκρότημα ανεξάρτητης ροκ από Ιταλία με διεθνή απήχηση αλλά και σχεδόν καθολική αναγνώριση στο εσωτερικό. Οι περισσότερες αντιρρήσεις στην Ιταλία είναι από κάποιους μουσικοκριτικούς που θέλουν να ξεχωρίσουν (ξέρετε τσάμπα μαγκιά του στιλ, οι Beatles είναι υπερεκτιμημένοι). Τι να σας πω εγώ, έχουν γραφτεί πολλά ήδη στο MiC. Όσοι δεν είστε του κυκλώματος, αξίζει όπως και να έχει να ακούσετε το 'Rise And Fall Of Academic Drifting' (2001). Αν δεν με πιστεύετε διαβάστε και την κριτική του Μπάμπη.