Ολλανδία
Έκταση: 41.526 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Πληθυσμός: 16.292.353 κάτοικοι (το 2005)
Πρωτεύουσα: Άμστερνταμ (η επονομαζόμενη και Μέκκα των περιθωριακών!)
Κυριότερες πόλεις: Ουτρέχτη (στο κέντρο της χώρας), Χάγη (με το διεθνές δικαστήριο), Ρότερνταμ και Λέϊντεν (δυτικά), Αϊντχόβεν και Μπρέντα (νότια, προς τα σύνορα με το Βέλγιο), Άρνχεμ (ανατολικά προς την Γερμανία), Γκρόνινγκεν (βόρεια, γνωστή από την περιβόητη δίκη των καταληψιών το '90, που λεηλάτησαν το κέντρο της πόλης όταν αποφασίσθηκε να εκκενωθεί το κτίριο που είχαν καταλάβει), Χάαρλεμ (βρέχεται από τη Βόρεια Θάλασσα), Μάαστριχτ (στο νοτιοανατολικό άκρο, τι να πούμε για την συνθήκη που υπογράφτηκε εκεί το '92 για την καθιέρωση της κοινής αγοράς).
Στερεότυπα (ή τι μας έρχεται στο νου όταν ακούμε Ολλανδία): Ιερώνυμος Μπος, Βίνσεντ Βαν Γκογκ, Ρέμπραντ και Μόντριαν από το χώρο της ζωγραφικής, το κίνημα των Πρόβος, η νεοϊμπρεσιονιστική κίνηση Κόμπρα, ο πιο γνωστός κινηματογραφικός σκηνοθέτης της χώρας, ο Πολ Βερχόφεν (Βασικό ένστικτο), οι φιλόσοφοι Σπινόζα και Καρτέσιος (ο γνωστός Γάλλος Ρενέ Ντεκάρ που έζησε όμως το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ολλανδία), ο φιλελεύθερος χαρακτήρας της νομοθεσίας (νομιμοποίηση των ναρκωτικών ουσιών, της ευθανασίας, των γάμων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου), τα αποστραγγιστικά κανάλια σε πολλές πόλεις λόγω του εντελώς επίπεδου εδάφους, τα περίφημα πόλντερ (αποξηραμένες εκτάσεις για καλλιέργεια), οι παραδοσιακές τηγανητές πατάτες με μαγιονέζα σε σακουλίτσα στο χέρι (αυτό πρέπει να το δοκιμάσετε), τα ολλανδικά τυριά (σίγουρα τα έχετε δοκιμάσει), οι ανεμόμυλοι, οι τουλίπες, ο ανατολίτικος χαρακτήρας (λόγω των παλαιών ολλανδικών αποικιών στην Ινδονησία ή την Σουμάτρα), οι πυκνοκατοικημένες πόλεις (σκεφθείτε ότι η πυκνότητα πληθυσμού είναι 393 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, ενώ στην Ιαπωνία είναι 339, ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 112 και στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ... 31 κάτοικοι).
Αυτό το κείμενο ξεκίνησε να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του αφιερώματος, δηλαδή σαν μουσικογεωγραφία για τη χώρα της Ολλανδίας, και κατέληξε να επιβεβαιώνει τις επιλογές του Μάρκο Βαν Μπάστεν στην τρέχουσα ενδεκάδα της ποδοσφαιρικής ομάδας της χώρας. Δεν ξέρω αν καταλήγει εκτός θέματος, αλλά ομολογώ ότι έχει ενδιαφέροντα αποτελέσματα και συνάγει χρήσιμα συμπεράσματα τόσο για τους μουσικόφιλους όσο και για τους ποδοσφαιρόφιλους ανάμεσά σας.
Λίγη ποδοσφαιρική ιστορία για μας τους αδαείς: Η Εθνική Ολλανδίας έχει φτάσει σε δύο τελικούς παγκοσμίου κυπέλλου και έχει χάσει (το '74 και το '78), ενώ έχει κερδίσει το ευρωπαϊκό το 1988. Μετά την ήττα από την Πορτογαλία στο Euro2004, ο προπονητής της ομάδας Ντικ Άντβοκαατ παραιτείται, ενώ έχει έρθει το τέλος και για κάποιους από τους παλιούς παίκτες όπως ο Φρανκ και ο Ρόναλντ Ντε Μπόερ, ο Κλάρενς Ζέεντορφ, ο Πάτρικ Κλούιφερτ, και άλλοι. Είναι η σειρά του, 44χρονου σήμερα, γεννημένου στην Ουτρέχτη, Βαν Μπάστεν να κάτσει στην καρέκλα του προπονητή. Ένας από τους καλύτερους στράικερ όλων των εποχών, ο παίκτης του Άγιαξ και της Μίλαν, ξεκίνησε στην Ουτρέχτη απ' όπου κατάγεται, και αφού άφησε την Μίλαν το '95, εμφανίστηκε σαν βοηθός προπονητή στον Άγιαξ το 2003. Αφού λοιπόν κέρδισε την εμπιστοσύνη της Ολλανδικής ΕΠΟ στο παγκόσμιο του 2006, είναι αυτός που θα οδηγήσει την ομάδα στο Euro '08.
Η μουσικοποδοσφαιρική ενδεκάδα λοιπόν.
1. Στη θέση Νο.1, του τερματοφύλακα, βρίσκεται, δεν ξέρω για πόσο ακόμα, ο Έντουιν Βαν Ντερ Σαρ της Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ, ο γηραιότερος παίκτης της ομάδας (38 χρονών σήμερα).
Του αξίζει λοιπόν να του αντιστοιχίσουμε και το πιο παλιό γκρουπ της μουσικής ενδεκάδας της χώρας, δηλαδή τους Q65. Προέρχονταν από τη Χάγη και είναι από τους γνωστότερους εκπροσώπους, μαζί με τους Outsiders του Wally Tax, της επονομαζόμενης "Nederbeat" σκηνής, δηλαδή της ολλανδικής απάντησης στα βρετανικά beat γκρουπ. Είχανε δύο LP, το Revolution το '66 και το Revival το '69. Έμειναν στην Ιστορία με το σίνγκλ The life I live ("This is the life of sadness, this is the life I live").
2. Στη θέση του αριστερού μπακ παίζει ο Τιμ Ντε Κλερ της Φέγενορντ, της ομάδας του Ρότερνταμ, και βρίσκεται στη θέση αυτή από τότε που ανέλαβε προπονητής ο Βαν Μπάστεν.
Εδώ θα μιλήσουμε για το πιο γνωστό ίσως γκρουπ της χώρας από τη δεκαετία του '80 και έπειτα, τους Clan of Xymox. Με συμβόλαιο στην 4AD για τα δύο πρώτα τους άλμπουμ (είχε προηγηθεί το 1984 το 12" EP Subsequent Pleasures σε άλλη εταιρεία) και περιοδείες με τους Dead Can Dance εκείνη την εποχή, ακολουθούσαν χωρίς δυσκολία τα πρωτοκλασάτα ονόματα από την Αγγλία, μέχρι που πήραν μια πιο dark wave στροφή για να συνεχίσουν χωρίς βέβαια τον Pieter Nooten. Αργότερα κυνήγησαν ακόμη και dance ακροατήρια, για να ξαναγυρίσουν στο νεο-γκόθικ παραλήρημα της δεκαετίας του '90. Εγώ θα σας έλεγα να κρατήσετε μόνο το πρώτο τους LP Clan of Xymox, και να ξεμπερδέψετε, μην το πείτε όμως στον Αντώνη Ξαγά!
3. Δεξί μπακ ο Γιόρις Ματέισεν, ο παίκτης του Αμβούργου. Παίζει και αριστερά αν και είναι δεξιοπόδαρος και είναι και αυτός από τους σταθερότερους στις επιλογές του Βαν Μπάστεν.
Με μια σταθερή αξία της χώρας θα αντιστοιχίσουμε τη φανέλα με το Νο. 3, τους Nits. Παλιοί γνώριμοι για τη χώρα μας αφού μας είχαν επισκεφθεί για αρκετά live στη δεκαετία του '80, ενώ τα άλμπουμ τους γίνονταν ανάρπαστα τότε, αφού έκρυβαν μια τόσο εύθραυστη και σχεδόν μελαγχολική ποπ βασισμένη στην κιθάρα και τη φωνή του Henk Hofstede, αλλά και στο πιάνο και τα κήμπορντς. Ξεκίνησαν το 1974, έβγαλαν τον πρώτο τους δίσκο το '78, και παίζουν μαζί μέχρι σήμερα κάνοντας περιοδείες και γράφοντας δίσκους (ο τελευταίος κυκλοφόρησε μέσα στο 2008, λέγεται Doing the dishes). Θα θυμηθούμε το In the Dutch mountains του 1987 σαν τον πιο αντιπροσωπευτικό τους δίσκο.
4. Δεξί στόπερ ο Τζον Χέϊτινγκα του Άγιαξ, που έχει ταλαιπωρηθεί στο παρελθόν από αρκετούς τραυματισμούς και σκαμπανεβάσματα στην καριέρα του.
Γι' αυτό θα του κάνουμε την τιμή να βρεθεί δίπλα στον Herman Brood, τον ... Παύλο Σιδηρόπουλο της ολλανδικής μουσικής σκηνής της δεκαετίας του '70. "I've had enough; maybe I'll be seeing you around. Make it a great party" έλεγε το σημείωμα που άφησε πριν την αυτοκτονία του, στις 11 Ιουλίου του 2001. Οι συμπατριώτες του ίσως τον γνώρισαν περισσότερο σαν ζωγράφο στη διάρκεια της δεκαετίας του '90, και ίσως πολλοί να τον θυμούνται περισσότερο λόγω της σχέσης του με την Nina Hagen, ή της εξάρτησής του από τα ναρκωτικά, ή από την ταινία Cha Cha όπου παίζει μαζί με την Nina Hagen και την Lene Lovich, όμως τουλάχιστον στο ξεκίνημα της καριέρας του έδωσε μερικά πολύ δυνατά άλμπουμ μαζί με τους Wild Romance, όπως το Shpritsz του '78, τα Go Nutz και Wait a minute του '80, και μερικά αξέχαστα τραγούδια όπως το Saturday night, ή το Checkin' out, δείγματα ενός αφτιασίδωτου και ειλικρινούς ροκ εν ρολ όπως λίγοι μπορούσαν να κάνουν.
5. Αριστερό στόπερ ο γεννημένος στο Άμστερνταμ παίκτης της Γουίγκαν Μάριο Μέλχιοτ, και σ' αυτή τη θέση θα ξεκινήσει ο χορός των μετα-πανκ γκρουπ της χώρας με τους Minny Pops φυσικά.
Η μπάντα του Wally van Middendorp, αφεντικού και της ανεξάρτητης DIY εταιρείας Plurex, ήταν ίσως το πιο επιτυχημένο και ευρύτερα γνωστό πείραμα της εποχής, με δύο άλμπουμ, το Drastic Measures, Drastic Movement του '79, και το Sparks in a dark room του '82 (όταν είχαν περάσει στην Factory πλέον). Η Plurex μαζί με το περιοδικό Vinyl και την ραδιοφωνική εκπομπή Spleen έδωσαν βήμα σε δεκάδες άλλα σχήματα όπως οι Smalts, o Stephen Emmer, οι Nasmak από το Αϊντχόβεν και το side project τους +Instruments, οι The Young Lions, οι Interior, οι The Tapes, οι Nine Circles, και άλλοι. Κάποιοι απ' αυτούς μπορούν να ακουστούν σε συλλογές όπως οι: Ultra στην Lebel Period (του 1981), Dokument στην Vinyl (του 1982), και Radionome.
6. Στα αμυντικά χαφ είναι ο Ιμπραήμ Αφελάι της PSV Αϊντχόβεν, ο οποίος γεννήθηκε στην Ουτρέχτη.
Από την Ουτρέχτη ήταν όμως και ο Τέο Βαν Ντέσμπουργκ ο άνθρωπος που έβαλε την Ολλανδία στο παιχνίδι του Νταντά με το κίνημα, και αργότερα περιοδικό, "De Stijl" (Το Στυλ). Εκτός όμως από το De Stijl αργότερα εξέδωσε και ένα δεύτερο βραχύβιο περιοδικό, το "Mecano". Είδατε λοιπόν πώς ο Ιμπραήμ Αφελάι μας οδήγησε σε ένα από τα πιο αγαπημένα γκρουπ των αρχών της δεκαετίας του '80 από αυτή τη χώρα; Ιδιαίτερα αγαπημένοι και στην Ελλάδα οι Mecano, με το άλμπουμ Autoportrait να διεκδικεί μια θέση στα καλύτερα της δεκαετίας του '80 παγκοσμίως. Δεν πήραν βέβαια από εκεί το όνομά τους, αλλά από τα μεταλλικά παιχνίδια-μοντέλα σε κιτ, τα meccano. Και φυσικά το γερό τους χαρτί ήταν οι στίχοι του Dirk Polak, φανερά επηρεασμένοι από την ποίηση του Μαγιακόφσκι μεταξύ άλλων. Escape the human myth, λοιπόν...
7. Για να μην αφήσουμε παραπονεμένο το άλλο αμυντικό χαφ, τον Νίγκελ Ντε Γιόνγκ, από το Άμστερνταμ, που παίζει στο γερμανικό πρωτάθλημα στην ομάδα του Αμβούργου, θα του δώσουμε για παρέα το δικό μου πιο αγαπημένο μετα-πανκ γκρουπ της ενδεκάδας, και αυτής της χώρας, τους Tresspassers W. Θα σταθούμε λίγο εδώ γιατί η ιστορία έχει ενδιαφέρον και έχει να κάνει με τον Cor Gout κατ' αρχήν και τον Lukas Simonis ο οποίος συμμετέχει στην δεύτερη επίσημη σύνθεσή τους, ενώ έχει ήδη ένα αξιοσέβαστο παρελθόν σαν μουσικός σε τόσο ηχηρά γκρουπ της χώρας, όπως οι Morzelpronk, οι πειραματικοί ποστ πανκ Dull Schiksal, οι AA Kismet (με τον Bob Drake των 5UU's και Thinking Plague), οι Coolhaven (με τον Felix Kubin), και άλλα. Είναι υπεύθυνος για τον απερίγραπτο δίσκο Estos No Son Pagagos, ένα μείγμα φρη τζαζ αυτοσχεδιασμού και γερμανικού ηλεκτρονικού ήχου. Για τους Morzelpronk θα τα πούμε λίγο παρακάτω, στη φανέλα με το Νο. 9 όπως θα' λεγε και ο Μένης Κουμανταρέας ...Με το Pretty lips are red, το δεύτερο άλμπουμ των Tresspassers W, που κυκλοφόρησε το 1986 στην Dead Man's Curve, έχω προσωπικά περάσει ατέλειωτες ώρες στην τρυφερή εποχή της αυτοσχέδιας κασέτας ακόμα, όπου το είχα αντιγράψει. Η φωνή του Cor Gout θα είχε δημιουργήσει σχολή αν είχε γεννηθεί σε κάποια από τις Μητροπόλεις του ροκ. Ο συνδυασμός της με τις επιθετικές κιθάρες του Lukas Simonis και τις απαραίτητα στιβαρές γραμμές του μπάσου της εποχής, έδινε ένα αποτέλεσμα σύγχρονο και ζωντανό μέχρι σήμερα. Μπορείτε να το διαπιστώσετε στην επανέκδοση σε CD από την γαλλική εταιρεία Mecanique Populaire. Οι Tresspassers W, που είναι ενεργοί μέχρι σήμερα, με αμέτρητες κυκλοφορίες στο ενεργητικό τους, και όπως γίνεται συνήθως σ' αυτές τις περιπτώσεις έχει χαθεί ο λογαριασμός και αυτό που παίζουν δεν έχει πια καμιά σχέση με το ξεκίνημά τους. Κανείς όμως, ούτε οι ίδιοι, δεν δείχνουν να νοιάζονται.
8. Στη μεσαία γραμμή ο Τζιοβάνι Βαν Μπρόνκχορστ, ή "Τζιο", ο γεννημένος στο Ρότερνταμ παίκτης της Φέγιενορντ κι αυτός, δεύτερος μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης (έχει κλείσει τα 33), και γι' αυτό θα τον βάλουμε χεράκι-χεράκι με τους Group 1850 το ψυχεδελικό διαμάντι των οποίων Agemo's Trip to Mother Earth που κυκλοφόρησε το '68, έμελλε να αλλάζει μέχρι σήμερα χέρια για αστρονομικά ποσά. Από τη Χάγη και αυτοί, συνέχισαν με δεύτερο άλμπουμ το '69 χωρίς όμως ανάλογα αποτελέσματα.
9. Στη μεσαία γραμμή (δεξιά) ο Βέσλι Σνέϊντερ της Ρεάλ, και αυτός από την Ουτρέχτη, το υπομονετικό πίτμπουλ όπως τον αποκαλούν. Του ταιριάζουν λοιπόν οι The Ex. Μαζί με τους Morzelpronk ήταν από τα πρώτα πανκ σχήματα που ξεπήδησαν από το κίνημα των squatters, με τους Ex να συνεχίζουν μέχρι σήμερα να εκπλήσσουν και να δημιουργούν ενσωματώνοντας τον θόρυβο, τον αυτοσχεδιασμό και εξω-δυτικές κυρίως μουσικές επιρροές. Τα είπαμε και πρόσφατα με την ευκαιρία της συνεργασίας τους με τον Getachew Mekuria. Pokkeherie και Too Many Cowboys δύο από τα παλιά άλμπουμ των Ex που θα έπρεπε να έχετε. Μέλη των Morzelpronk εκτός του Lukas Simonis έπαιξαν αργότερα σε γκρουπ όπως οι Konk, οι Kleg, και οι De Kift.
10. Μέσος και ο Ραφαέλ Φαν Ντερ Φαρτ, παίκτης στο Αμβούργο και αυτός, και η ...τύχη μάλλον τον έφερε δίπλα στον jazz μουσικό της Ολλανδίας που δεν θα 'πρεπε να λείπει από την ενδεκάδα, τον Han Bennink.
Έχοντας παίξει ντραμς με μουσικούς όπως ο Dexter Gordon, ο Eric Dolphy, ή ο Sonny Rollins, έγινε γνωστός από την συνεργασία του με τον Peter Brotzmann. Αργότερα ηχογράφησε το άλμπουμ-σταθμό για την αυτοσχεδιαζόμενη μουσική The topography of the lungs μαζί με τον Evan Parker και τον Derek Bailey στην δική τους εταιρεία Incus. Και μόνο γι' αυτό αξίζει να τον ακούσει κανείς. Οι συνεργασίες του συνεχίζονται μέχρι σήμερα και μάλιστα με cross-over διαθέσεις με μουσικούς όπως οι συμπατριώτες του Ex. Το άλμπουμ του Zeng!, μαζί με τον Terrie, κυκλοφόρησε το 2007.
11. Σέντερ φορ ο Κλας Γιαν Χούντελαρ, ο 24χρονος στράικερ του Άγιαξ. Η θέση αυτή παίζει ανάμεσα στον Χούντελαρ και τον Ρούουντ Φαν Νίστελρόι της Ρεάλ, τον πρώτο σκόρερ της εθνικής, από αυτούς που συνεχίζουν. Σ' αυτή τη θέση άφησα ό,τι πιο σύγχρονο συμβαίνει αυτή τη στιγμή με έδρα την Ολλανδία, τους Machinefabriek, δηλαδή τον Rutger Zuyderwelt. Ένα απλό κλικ στη σελίδα του στο Myspace θα αποκαλύψει δεκάδες αυτοσχέδιες κυκλοφορίες μακρόσυρτων ηλεκτρονικών συνθέσεων σε CD 3", παράλληλα με επίσης δεκάδες συνεργασίες με ονόματα όπως ο Ralph Steinbruchel, ο Ben Frost, o Greg Haines και η Anne Bakker, οι Soccer Committee, σε CD με απίστευτο artwork και εξίσου απίστευτο ήχο. Πρόκειται για τον αντίστοιχο Biosphere της Ολλανδίας;
Οι παραπονεμένοι (απλή αναφορά): Shocking Blue γνωστοί από το Venus, Supersister, Gruppo Sportivo με το Beep Beep Love, Golden Earring με το πασίγνωστο Radar Love, Focus, Urban Dance Squad, Flue, Essence, Ensemble Pittoresque, Exploiting The Prophets, Eton Crop, Eternal, Coitus Int., Sturm Und Drang (ποιος δεν θυμάται το άλμπουμ The wild style cries του 1985), Esprits Animaux, Gentry, Remko Scha, Three Clouds In The Sky, Mekanik Kommando, Slack Gang, Surprieze.
Σημειώσεις: 1. Η παραπάνω ενδεκάδα της ομάδας βασίζεται στη σύνθεση που έπαιξε στο φιλικό με την Κροατία εκτός έδρας στις 7/2/08 (αποτέλεσμα 0-3 υπέρ της Ολλανδίας).
2. Το κείμενο αυτό δεν θα γινόταν πραγματικότητα χωρίς τη βοήθεια του φίλου και συνάδελφου Κώστα Λογοθέτη, οι ποδοσφαιρικές γνώσεις του οποίου με έβγαλαν από το αδιέξοδο της δικής μου ασχετοσύνης, όταν αποφάσισα για την παραπάνω μορφή του κειμένου.