Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες….

...κατά τα λόγια του σπουδαίου Αλεξανδρινού ποιητή. Δεν ξέρω αν τις κάτωθι φωνές θα μπορούσα να τις χαρακτηρίσω ιδανικές. Δεν έχω τις γνώσεις για να το κάνω. Ακούγεται εντυπωσιακή η φράση «φωνή έκτασης τεσσάρων οκτάβων», σίγουρα, αλλά δεν έχω ιδέα τι ακριβώς σημαίνει και πώς μεταφράζεται ερμηνευτικά. Όπως και δεν καταλαβαίνω τι εννοούμε όταν λέμε μέτσο σοπράνο και βαρύτονος, παρά μόνο σε πολύ γενικές γραμμές. Για άλλη μια φορά λοιπόν κάνω την επιλογή μου με βάση το συναισθηματικό κριτήριο. Κι αυτή τη φορά νομίζω ότι είναι σωστό. Γιατί μπορεί η Celine Dion, φερ’ ειπείν, να έχει αντικειμενικά φωνάρα (έτσι μου λένε τουλάχιστον), αλλά τι να το κάνω που όταν την ακούω νομίζω ότι μου λέει «κοίτα-πόσες-κορώνες-θα-βγάλω-στα-επόμενα-τρία-δευτερόλεπτα»; Δεν θέλω επιδειξιομανία στα τραγούδια μου. Θέλω συναίσθημα. Και στους επόμενους έντεκα τραγουδιστές και τραγουδίστριες το έχω ευτυχώς βρει και με το παραπάνω.

Freddie Mercury
Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κλισέ από το να βάλεις τον Freddie Mercury σε λίστα με θέμα «Αγαπημένες φωνές». Δε με απασχολεί όμως. Αυτή η μεσσιανική φωνάρα (που έχει γίνει μέχρι και αντικείμενο επιστημονικών δημοσιεύσεων) σε καθηλώνει και σε κάνει να νιώθεις τόσο ασήμαντος-η μπροστά στη δύναμη και στην λάμψη της. Αγαπημένη μου στιγμή: δε θα βάλω ερμηνεία του, αλλά λινκ για το αριστουργηματικά μονταρισμένο βιντεάκι της σελίδας Ιστορίες Γραφιστικής Τρέλας, όπου ο Kanye West (κάνει ότι) τραγουδάει το “Bohemian Rhapsody” και ο Freddie Mercury, σκασμένος στα γέλια, κάθεται στο πιάνο του και δείχνει σε όλους πώς παίζεται το παιχνίδι.

Diamanda Galás
Τα έγραφα και στο αφιέρωμα για τις ακραίες μουσικές: “με μαγνητίζει και με τρομοκρατεί την ίδια στιγμή. Μου είναι οδυνηρό να την ακούω, αλλά και μαγικό ταυτόχρονα. Ιέρεια του σκότους, δαιμονική, διαβολογυναίκα, σατανική, μαινάδα, θεά: … μέσα θα πέσεις… και πάλι δεν θα είναι αρκετός ο χαρακτηρισμός». Αγαπημένη μου στιγμή: η εκτέλεσή της στο “I put a spell on you”. Αναρωτιέμαι τι θα έκαναν όσοι τρομοκρατήθηκαν με τον Screamin’ Jay Hawkins, αν άκουγαν την ευκολία με την οποία η Diamanda περνά από τις ψηλές στις χαμηλές σε κλάσματα δευτερολέπτου, τους μανιασμένους λαρυγγισμούς της και τα ανατριχιαστικά ουρλιαχτά της.

Sivert Hoyem
Ήδη ακούω τον Άρη Καραμπεάζη να με κοροϊδεύει για την επιλογή μου. Όσο κι αν κοροϊδέψει όμως κανείς τους Madrugada, δεν μπορεί παρά να μην παραδεχτεί ότι ο Sivert Hoyem είναι – εκτός από πολύ ωραίος τύπος – και κάτοχος μιας χαρισματικής φωνής. Βαθιά, απόκοσμη και ιδιαίτερη, γλιστράει κάτω από το δέρμα σου και κάνει ακόμα και μέτρια τραγούδια να σου μένουν αξέχαστα. Αγαπημένη μου στιγμή: θα επιλέξω ένα σχετικά άγνωστο κομμάτι του, το “Oh! Spider” από το “Lioness” του 2016. Λιτό, χωρίς πολλά-πολλά στην ενορχήστρωση, αφήνει τον Hoyem να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: να ερμηνεύσει χωρίς κανένα ψεγάδι.

Grace Slick
H Grace Slick ήταν απίστευτα όμορφη. Και φωνάρα. Ακόμα και τα pop κομμάτια των Jefferson Starship – που με ευκολία έμπαιναν στην κατηγορία “80’s hair metal” - γίνονταν αξιόλογα εξαιτίας της. Καθαρή, κρυστάλλινη φωνή, χωρίς φτιασιδώματα και επιδείξεις. Δεν της χρειαζόταν τίποτα άλλο, στην τελική. Αγαπημένη μου στιγμή: τα απομονωμένα φωνητικά της στο κλασικό “White rabbit”. Ακριβώς δυο λεπτά ατόφιας, καθαρής μαγείας, χωρίς εφέ και επεξεργασία-απλά και μόνο η φωνή της Grace. Η κραυγή “feed your head” στο φινάλε σου σηκώνει την τρίχα κάγκελο, σε αφήνει με ανοιχτό το στόμα και γενικά κάνει όλα τα συνώνυμα των παραπάνω εκφράσεων.

Tom Waits
O Tom Waits δεν έχει φωνή. Ο Daniel Durchholz μάλιστα ισχυρίζεται ότι ακούγεται «σαν να τον βούτηξαν σε ένα βαρέλι μπέρμπον, να τον άφησαν να κρέμεται για μερικούς μήνες σε ένα εργοστάσιο καπνιστών προϊόντων και σαν να τον έβγαλαν μετά έξω και να τον πάτησαν με το αυτοκίνητο». Και αυτό είναι που κάνει τη μουσική του περσόνα τόσο μοναδική – σαν δεκάδες εικόνες μικρών φιλμ νουάρ, που όλες έχουν να κάνουν με καπνό, πικρό ουίσκι και μοναξιά. Αγαπημένη μου στιγμή: το “Innocent when you dream”. Χαμένες αγάπες, άγρια χρόνια, πόρνες, δολοφόνοι, νταβατζήδες, μπεκρήδες και αμαρτωλοί – τώρα πια έχουν φωνή.

Lisa Gerrard
Η ιδιογλωσσία ορίζεται ως μια ιδιοσυγκρασιακή γλώσσα, που τη μιλά μόνο ένα ή ελάχιστα άτομα. H Lisa Gerrard αποκαλεί την προσωπική της ιδιογλωσσία «γλώσσα της καρδιάς» και τραγουδάει πολλά κομμάτια της σε αυτή. Φαντάζομαι ότι μόνο μια γλώσσα βγαλμένη από την καρδιά μπορεί να παράξει μια τόσο αγνή, ατόφια μαγεία. Ειδικά αν ερμηνευτεί από μια φωνή καθαρή, απλή, ευαίσθητη και αγνή. Αγαπημένη μου στιγμή: το “Sanvean (I am your shadow)” σε αυτή τη ζωντανή εκτέλεση. Κάθε φορά που το ακούω, νιώθω ότι όντως η Gerrard μιλάει στο Θεό όταν τραγουδάει, όπως πίστευε και η ίδια στα δώδεκά της.

Jeff Βuckley
Όποιο τραγούδι του Jeff Buckley κι αν ακούσω, βάζω τα κλάματα από συγκίνηση. Γιατί πραγματικά είναι σαν να ακούω αγγέλους να τραγουδάνε. Και γιατί είναι ο μόνος που μπόρεσε να πάρει το “Hallelujah” του ανυπέρβλητου Leonard Cohen και να το μετατρέψει σε κάτι δικό του, πολύ καλύτερο από το πρωτότυπο. Αγαπημένη μου στιγμή: το “Lover, you should’ve come over”, για το σπάσιμο στη φωνή, όταν απαριθμεί τα όσα θα αντάλλασσε για ένα φιλί και ένα χαμόγελό της. Αν δεν δακρύσατε με το “she’s the tear that hangs inside my song forever”, μάλλον δεν αγαπήσατε ποτέ στη ζωή σας.

Susanne Sundfør
Έχω φάει τρελό κόλλημα με αυτή την κοπέλα και με τη φωνή της από το “Ten Love Songs” του 2015, «έναν καθ' όλα ολοκληρωμένο δίσκο για το σκοτάδι και τις εμμονές του έρωτα, τεστάροντας παράλληλα τα όρια της pop», όπως έγραφα τότε. Αγαπημένη μου στιγμή: θα κάνω μια εξαίρεση και θα βάλω δυο συνεργασίες της. Αυτή με τους M83 στο "Oblivion" και με τους Röyksopp στο "Running to the sea". Η υπέροχη φωνή της απογειώνει τα κομμάτια: είναι μεγαλειώδης, λυτρωτική και αέρινη. Και μόνο ακούγοντας τα νιώθεις ικανή-ός να κάνεις τα πάντα. Ακόμα και να πετάξεις χωρίς φτερά.

Mark Lanegan
Η φωνή του Mark Lanegan είναι σαν να σε γλωσσοφιλάει ένας άντρας με μούσια. Όχι αυτά των τριών ημερών, τα κανονικά, τα λίγο μακριά. Είναι μεν τραχιά στο δέρμα σου, δεν είναι όμως άγρια και δεν σε γδέρνουν. Τουναντίον, σου αφήνουν μια ανατριχίλα που τη ζητάς συνέχεια, ξανά και ξανά και ξανά. Καλύτερη περιγραφή δεν μπορώ να βρω για το συναίσθημα που σου προξενούν οι ερμηνείες του Mark Lanegan. Αγαπημένη μου στιγμή: το “Come undone”, μια από τις συνεργασίες του με την Isobel Campbell. Ο Serge Gainsbourg και η Jane Birkin θα ήταν περήφανοι για τη σοδειά τους.

Liz Fraser
Cocteau Twins, This Mortal Coil, Massive Attack. Χωρίς την εξωπραγματική φωνή της Liz, δεν θα ήταν αυτά τα συγκροτήματα που είναι. Φαν της ιδιογλωσσίας κι αυτή, παίρνει τους ήχους και τους κάνει συναίσθημα, σε σημείο που να τη χαρακτηρίσουν ως «φωνή του Θεού». Αγαπημένη μου στιγμή: θα επιλέξω κάτι σχεδόν τελείως άγνωστο, τη συνεργασία της με τους Medicine για το soundtrack της ταινίας «Το Κοράκι», όπου δάνεισε φωνητικά στην εκ νέου ηχογράφηση του “Time Baby II” ως “Time Baby III”. Απλά και μόνο για να ακούσει κανείς πόσο πιο μαγικό έγινε το κομμάτι με τη φωνή της Liz.

ANOHNI
Είτε ως ANOHNI, είτε ως Antony, είτε ως Antony Hegarty, αυτό που μετράει εν προκειμένω είναι Η φωνή. Κρυστάλλινη, αρμονική, θεϊκή, σπαρακτική, αγνή, εύθραυστη, μαγική. Με όλο το συναίσθημα του Jeff Buckley, όλη την ένταση της Nina Simone, όλο τον πόνο της Billie Holiday μέσα της. Αγαπημένη μου στιγμή: το “Hope there’s someone”. Βαθιά θλίψη για την αγάπη που φεύγει και για το θάνατο που έρχεται, ελπίδα για την αγάπη που θα ξανάρθει και για τη ζωή που θα συνεχιστεί-βγαίνουν στη φωνή και στην ερμηνεία, χτυπούν άμεσα στο συναίσθημα και ραγίζουν βαθιά την καρδιά του ακροατή και της ακροάτριας.

και δυο φωνές που δεν τις αντέχω, απλά και μόνο για να φτάσω το μαγικό και σημαδιακό αριθμό 13:

Beyoncé
Τη σιχαίνομαι σαν περσόνα (άπειρο κιτς και show off για το τίποτα), αδυνατώ να κατανοήσω την αγιοποίησή της (και μανούλα και κερατωμένη και επαγγελματίας) και γενικά τη θεωρώ ως την ιδανική απεικόνιση της σοφής λαϊκής ρήσης «μπορείς να βγάλεις τον άνθρωπο από το χΟΥριό, αλλά όχι το χΟΥριό από τον άνθρωπο». Και η φωνή της απλά μου σπάει τα νεύρα. Μισητή μου στιγμή: το “Run the World (Girls)”. Ψευτοφεμινισμός του χειρίστου είδους, τόνοι post-production, φλατ ερμηνεία και πλήρης αδυναμία (να προσπαθήσει έστω) να ταυτιστεί έστω με το συναίσθημα του female power, έστω και κάτω από την πατίνα του mainstream. Μακριά!

Ghaal
Στη θέση του πάλαι ποτέ frontman των Gorgoroth (κατά κόσμον Kristian Eivind Espedal) θα μπορούσε να βρίσκεται ο οποιοσδήποτε γραφικός τραγουδιστής του εκάστοτε black metal συγκροτήματος, που επειδή παλουκώνει κρανία αρνιών επί σκηνής νομίζει ότι είναι τρομακτικός και υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου. Αν ο κάθε Ghaal είχε δεχτεί την πρόκληση της Tori Amos, θα είχε βάλει τα κλάματα μπροστά της – και για αυτό δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία. Μισητή μου στιγμή: το “Sign of an Open Eye”: φωνητικά όχι από τις φωνητικές χορδές αλλά από τις αμυγδαλές, μουγκρητά, γρυλίσματα και ταχαμ’ δήθεν ερμηνείες από την Κόλαση. Ήδη νύσταξα.