Love Hurts : Κώστας Καρδερίνης
Κινηματογραφικές χυλόπιτες
Πρακτικά, κάθε ενδιαφέρουσα ερωτική ιστορία μπορεί να κρύβει από πίσω της και μια απογοήτευση. Κι είναι ίσως αυτή που κινεί το άρμα της πορείας μας, οπλίζοντάς μας με πείσμα και αποφασιστικότητα ώστε να πετύχουμε στην επόμενη σχέση μας καλύτερα. Το ίδιο μπορούμε να πούμε ότι συμβαίνει και στο σινεμά, ακόμη πιο έντονα, ως προέκταση της εικονικής του πραγματικότητας. Ορίστε και ιδού 11 απτά παραδείγματα από την υπερπλούσια σοδειά φρούτων και καρπών της έβδομης τέχνης.
Taxi Driver [Ο ταξιτζής, 1976] του Martin Scorsese
Ο ταρίφας, πρώην βετεράνος, De Niro τρώει χυλόπιτα από τη ντελικάτη Cybill Shepherd και καταφέρνει να σώσει με ανορθόδοξο τρόπο την παιδούλα πόρνη Jodie Foster από τα νύχια του μαστροπού Harvey Keitel, αφού έχει κάνει κι άλλες αξιόποινες πράξεις εντωμεταξύ. Η ατάκα "Are you talking to me?" πέρασε σε όλους τους χώρους του θεάματος και, ως καθάρια ελληνική [ξέρεις ποιος είμ' εγώ ρε; και τα συναφή], υιοθετήθηκε αυτούσια από τον Ειρηναίο Χαραλαμπίδη στο No Budget Story.
The Searchers [Η αιχμάλωτη της ερήμου, 1956] του John Ford
Κι άλλος βετεράνος, του Εμφυλίου αυτός! Ο John Wayne γυρίζει πίσω ματσωμένος και βρίσκει πως η αγαπημένη του Μάρθα [Dorothy Jordan] όχι μόνο δεν τον περίμενε, αλλά παντρεύτηκε τον αδερφό του Ααρών κι έκανε ήδη τρία παιδιά. Η μοίρα πέφτει βαριά πάνω στην οικογένεια που ξεκληρίζεται από τους Κομάντσι κι ο ρατσιστής και ερωτικά απογοητευμένος Γουέην αποδεικνύεται μέγας ινδιανοφάγος στην προσπάθειά του να σώσει την Ντέμπι [Natalie Wood], την μικρότερη κόρη της κρυφής πικρής του αγάπης. Ο Τζον Φορντ καταφέρνει να δώσει ένα απ' τα καλύτερα κλασικά γουέστερν κι ο Τζον Γουέην φτάνει μέχρι τον Καναδά με το άλογό του.
Nazarin [Ναζαρέν, 1959] του Luis Bunuel
Ο πατήρ Ναζάριο [Francisco Rabal], ένας δον κιχώτης του καθολικισμού, θέλει ν' αγιάσει αλλά τα πάθη του και οι άνθρωποι δεν τον αφήνουν. Η προσκόλληση του στο γράμμα του ασκητικού χριστιανισμού και η προσήλωσή του στο δρόμο προς το Θεό, τον οδηγούν σε παραισθητικές καταστάσεις. Δυο γυναίκες, η πόρνη Αντάρα [Rita Macedo] και η ερωτοτσακισμένη Μπεατρίς [Marga Lopez], τον ακολουθούν αλλά τον έχουν "θεοποιήσει" ως Ναζαρήνο-Ναζωραίο και πολλά ωραίο άντρα.
Η δικτατορία και ο κλήρος της εποχής [1900] τα έχουν κάνει πλακάκια, η φτώχια και η ανέχεια ξεχειλίζουν κι ο σαλός Ναζαρέν δείχνει έναν "επικίνδυνο" δρόμο. Η πορεία του, παράλληλη αυτής του Χριστού, σκανδαλίζει τους φαρισαίους υποκριτές άρχοντες οι οποίοι μετατρέπονται σε διώκτες που τον λοιδορούν και τον φυλακίζουν ανάμεσα στους χειρότερους ληστές.
Ο Μπονιούελ μας δίνει ένα μεξικάνικο λαϊκό αριστούργημα που χρησιμοποιεί τους κώδικες της του Ιησού παραβολής για να μιλήσει για την ασυδοσία και τις σπατάλες των αρχόντων. Όπως, για παράδειγμα, τις κενές και ανούσιες τελετές επιλογής ενός μέτριου άσματος που κοστίζουν 200.000 ευρώ εν μέσω οικονομικής κρίσης.
Sling Blade [Κοφτερό Λεπίδι, 1996] του Billy Bob Thornton
Εδώ μιλάμε για απόρριψη σε όλα τα επίπεδα. Ένα παιδί-δολοφόνος, απ' αυτά που πιθανώς ακούμε κάθε βδομάδα στις ειδήσεις [από τη μακρινή Κολομβία ως τη διπλανή μας πόρτα], βγαίνει πια από το ίδρυμα άνδρας θεραπευμένος [Billy Bob] και λαχταρά ν' αρχίσει μια καινούργια ζωή δίπλα στην οικογένεια του κολλητού του φίλου. Όμως η μαμά του φίλου έχει έναν φίλο πολύ τσαμπουκά, βάναυσο και φαλλοκράτη [Dwight Yoakam] ο οποίος θα ξυπνήσει στον ήρωά μας τα παλιά καλά του ένστιχτα. Μιλάμε για πολύ αρρώστια αλλά και για μια αριστουργηματική ταινία όπου ο Μπίλι Μπομπ τα κάνει όλα και συμφέρει...
Something Wild [Άγριο Θηλυκό, 1986] του Jonathan Demme
Θα βρείτε εδώ μέσα μια από τις πιο περιποιημένες κινηματογραφικές χυλόπιτες, γεμάτη δράση, χιουμοριστικές ανατροπές και πικάντικες περιπλοκές. Τη σερβίρει η Melanie Griffith στο πρώην αμόρε της Ray Liotta για χάρη του απρόβλεπτου και απρόσμενου Jeff Daniels. Είναι ακριβώς αυτό που προσπαθείς να αποφύγεις και, μετά από μια τιτάνια υπερπροσπάθεια, καταλήγεις να τρακάρεις επάνω του. Wild thing... you make my heart sing...
O Demme γλυκάθηκε και ξαναδοκίμασε τη συνταγή δυο χρόνια μετά [Married to the Mob, 9188] με λιγότερη επιτυχία, παρά τις καλές ερμηνείες των Michelle Pfeiffer και Matthew Modine.
Play It Again, Sam [Ωραίος και σέξι, 1972] του Herbert Ross
Ο Woody Allen πρέπει θεωρητικά να είναι ο βασιλιάς του είδους. Αυτοψυχαναλύεται φορτώνοντας στις κινηματογραφικές του περσόνες όλα τα συμπλέγματα, τις φοβίες και τα σύνδρομα της πραγματικής του ζωής. Είναι δύσκολο να βρούμε ταινία γραμμένη απ' τον ίδιο που να μην έχει ξεφουρνίσει λαχταριστή χυλόπιτα στον άλλο του εαυτό.
Σε τούτο το απολαυστικό φιλμ υποδύεται αυτό ακριβώς που σιχαίνεται: έναν νευρωσικό σινεκριτικό που εγκαταλείπεται από την γυναίκα του. Το πεσμένο γόητρο ζωντανεύει στο μυαλό του τον ιδανικό του ήρωα, τον Χάμφρεϊ Μπόκαρτ, ο οποίος του δείχνει το δρόμο να βγει από τον εαυτό του και τότε είναι που οι χυλόπιτες πέφτουν βροχή. Κάποτε όμως χαλαρώνει και... βρίσκει ξανά την αυτοπεποίθησή του.
Die Bitteren Tranen der Petra von Kant [Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ, 1972] του Rainer Werner Fassbinder
Ο Φασμπίντερ έγραψε το κλειστοφοβικό αυτό δράμα στη διάρκεια ενός 11ωρου αεροπορικού ταξιδιού από το Βερολίνο στο Λος Άντζελες. Τόσο ενθουσιάστηκε που βιάστηκε να γυρίσει γρήγορα πίσω και να το κάνει ταινία σε 10 μόνο ημέρες γυρισμάτων. Αν και τα πρόσωπα βασίζονται σε ανδρικούς χαρακτήρες ο ίδιος είχε την φαεινή ιδέα να τα αναθέσει σε γυναίκες γιατί "είναι πιο απελευθερωμένες στις συναισθηματικές αλήθειες και πιο ανοιχτές στις ανάγκες ενός μελοδράματος υψηλών αισθητικών αξιών".
Στο κέντρο της ιστορίας βρίσκεται η μπλαζέ υπεροπτική σχεδιάστρια μόδας Πέτρα [Margit Carstensen] και το γαϊτανάκι στο οποίο αυτοπαγιδεύεται αγγίζει τις άλλες δυο κορυφές του τριγώνου: την επίδοξη μοντέλα Κάριν [Hanna Schygulla] και την βοηθό-γραμματέα-θεραπαινίδα Μαρλένε [Irm Hermann]. Το ερωτικό παιχνίδι, άγριο από την αρχή, γίνεται αδυσώπητο και εκδικητικό, ένας αγώνας εξόντωσης.
Carrie [Κάρι, 1976] του Brian De Palma
Η Κάρι [Sissy Spacek] είναι μια μοναχική έφηβη που διαθέτει τηλεκινητικές δυνάμεις. Στο σχολείο της φέρονται μειωτικά και η ίδια καταπιέζει την ιδιαιτερότητά της, προσπαθώντας να φαίνεται "φυσιολογική" στα μάτια των άλλων συμμαθητών. Όμως οι εκδικητικές τάσεις κάποιων ατίθασων συμμαθητριών [Nancy Allen, P.J. Soles, Amy Irving] και η καλή της διάθεση για ενσωμάτωση θα την οδηγήσουν σε μια απόλυτα προσβλητική παγίδα, που θα ανοίξει οριστικά και αμετάκλητα τους ασκούς του Αιόλου και το κουτί της Πανδώρας επί δικαίων και αδίκων.
Ο Ντε Πάλμα διογκώνει τη φοβία των εφήβων γυναικών για την πρώτη τους περίοδο δίνοντας της επικές διαστάσεις [ένας κουβάς γεμάτος αίμα] και παράλληλα τεντώνει στα άκρα την ερωτική απόρριψη παρουσιάζοντάς την ψυχοσωματικά ως χλεύη μιας ολόκληρης τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα δίνει ένα βιρτουοζιτέ ρεσιτάλ διδάσκοντας πώς μπορείς να οδηγήσεις αδιαμόρφωτους ηθοποιούς στο απόγειο της ερμηνείας των. Άλλωστε αυτό είναι και το αναγνωριστικό σημείο όλων των άλλων δουλειών του.
Taxidermia [Ταρίχευση, 2006] του Gyorgy Palfi
Τρεις τρελές ιστορίες από τρεις τρελές εποχές, υπέροχα στρεβλά ιδωμένες, κορφολογημένες από την πρόσφατη ιστορία της Ουγγαρίας [1ος παγκόσμιος, σοσιαλιστική επανάσταση, καπιταλιστική μετάσταση]. Παππούς, γιος και εγγονός βιώνουν ακραία τη βίαιη μετάβαση της χώρας από το ένα σύστημα στο άλλο [αγροτική οικονομία, κομουνιστική κοινοκτημοσύνη, ελεύθερη οικονομία] και πληρώνουν πολλαπλά τις αμαρτίες και τα πειράματα των κρατούντων "στο κεφάλι του κασίδη".
Ο θεατής θα βρει μια χυλόπιτα σε κάθε ιστορία. Βέβαια, υπάρχουν τόσα οπτικά και ιδεολογικά ακραία πράγματα να ζήσει μέσα σ' αυτήν την απρόσμενη ταινία, που η ερωτική απογοήτευση να θεωρείται αμελητέο γεγονός μπροστά στον ορυμαγδό των υπολοίπων συγκινήσεων.
Je T'aime... Moi Non Plus [Εγώ δε σ' αγαπώ, 1976] του Serge Gainsbourg
Όλοι μας έχουμε ακούσει στα νιάτα μας αυτό το αισθησιακό τραγούδι του Serge προς τη μούσα του Jane Birkin, ένα ερωτικό παιχνίδισμα αποδοχής και απόρριψης, που πολύ αργότερα ενστερνίστηκαν και οι γερμανοί Trio [Da da da]. Πέραν αυτού υπάρχει και μια, απαγορευμένη στην εποχή της, ταινία που έμενε δεκαετίες στα καλτ αζήτητα, μέχρι να αποκατασταθεί και επανακυκλοφορήσει θριαμβευτικά το 2008.
Στην ιδιόμορφη πλοκή της συναντάμε έναν απαγορευμένο έρωτα ανάμεσα στον γκέι φορτηγατζή Joe Dallesandro [δείχνει κι ο Γαβράς χόμο νταλικιέρηδες 33 χρόνια μετά] και στην αγοροκόριτση Johnny [Birkin], σερβιτόρα του παρακμιακού μαγαζιού στο οποίο σταθμεύει ο οδηγός με τον γκόμενό του. Ο Μύλος των έλξεων και των απώσεων και των "βρόμικων εικόνων" είναι ενδεικτικός της κουλτούρας του δημιουργού και το μπλέξιμο των μπουτιών ευοδώνεται καλλιτεχνικά στα πιο απίθανα μέρη, με αποκορύφωμα τις ακατάλληλες σκηνές στην καρότσα του ανατρεπόμενου.
Perfume: The Story of a Murderer [Το άρωμα, 2006] του Tom Tykwer
Ο αδερφός της Τζέην, Andrew Birkin, είναι ανακατεμένος στο σενάριο αυτού του κολοσσιαίου σχεδίου που ονομάζεται "Το Άρωμα: Η Ιστορία ενός Δολοφόνου" και που βασίζεται στο εκμαυλιστικό ευπώλητο βιβλίο του Πατρίκ Ζισκίντ "Das Parfum".
Το έναυσμα για την ιδέα της παρασκευής του ελιξιρίου της απόλυτης γοητείας, είναι η ερωτική απογοήτευση και η απόρριψη του ήρωα από μια νεαρή κοπελιά, το "κορίτσι με τα δαμάσκηνα". Η περιπλάνησή του στα όρια του άγνωστου και συναρπαστικού κόσμου των μυρωδιών θα τον οδηγήσει σε απανωτές υπερβολές με αναπότρεπτες συνέπειες και αμοραλιστική προσήλωση προς τον ανίερο στόχο του. Το τέλος, θριαμβικό και αυτοκαταστροφικό, αφήνει ενοχλητικές αιχμές για τον απόλυτο έλεγχο της κυριότητας του εαυτού μας και την παντελή απουσία του θεού από τα ανθρώπινα πάθη.
Μπόνους μάλους το Official Rejection [2008] ντοκιμαντέρ του Paul Osborne