Μουσική και λογοτεχνία

"All that we see or seem
Is but a dream within a dream"

Πίσω απ' τις σελίδες -στη φαντασία- μουσική και λογοτεχνία είναι οι δίδυμες αδελφές που αν και συχνότατα ντύνονται με τα ίδια ακριβώς ρούχα, η καθεμιά τους επιλέγει άλλα φτιασίδια και στολίδια. Έχουν και μερικές ασύμπτωτες συνήθειες, ας πούμε η μία είναι περισσότερο ευαίσθητη στο κρύο από την άλλη. Ωστόσο, κανείς δεν βρέθηκε που να τον έχουν μπερδέψει τόσο τα καμώματά τους ώστε να μην τις πει αδελφές.

Κατεβάζω από τη σοφίτα του χρόνου και ανοίγω το μπαούλο με τις μουσικές που γράφτηκαν είτε μελοποιώντας οι συνθέτες τους ποίηση, είτε επηρεασμένοι από λογοτεχνικούς χαρακτήρες και πλοκές ιστοριών που η δημιουργικότητα συγγραφέων τις είχε αποτυπώσει πριν σε κάποιο βιβλίο. Και νιώθω περίεργα. Όπως ακριβώς το περίμενα.

Το θέμα είναι τεραστίων διαστάσεων. Μονάχα όταν καταπιαστείς μαζί του το συνειδητοποιείς. Θα κλείσω, λοιπόν, τη συνοπτική εισαγωγή λέγοντας πως ό,τι ακολουθεί σε λίγο είναι επίτηδες χωρισμένο σε θεματικές ενότητες: δύο για τους τρεις πιο δημοφιλείς στους μουσικούς κύκλους ποιητές/ συγγραφείς, μια για όλους τους υπόλοιπους και ένα υπόμνημα μεγέθους παραγράφου για την Creation Press. Στο τέρμα κάτω δίνω και τις έντεκα πιο αγαπημένες μου σχετικές επιλογές υπό το κατακόκκινο κεραμίδι "Μουσική και Λογοτεχνία". Άλλος τρόπος να αξιοποιήσω το ογκώδες υλικό που είχα στο τεφτέρι μου δεν μου ήρθε. Ελπίζω να διαβάσετε το κείμενο με άνεση και να το ευχαριστηθείτε όσο κι εγώ.

Για ευνόητους λόγους ούτε που στάθηκα στο άλλο, μεγάλο κεφάλαιο που αφορά στα ονόματα γκρουπ που έχουν λογοτεχνικές ρίζες (τύπου The Doors και άλλα τέτοια). Περιφερειακό του παρόντος αφιερώματος, αλλά με ευυπόληπτη βαρύτητα. Εξαίρεσα αυτοβούλως, επίσης, τον "Dracula" του Bram Stoker. Αυτός του λόγου του θέλει ένα άρθρο μόνος του και πάλι είναι ζήτημα αν χωρέσει. Ίσως στο μέλλον.

"Εν αρχή ην ο μύθος", λοιπόν...

Edgar Allan Poe (1809-1849)
Αυτήν κατέδειξε η Ιστορία ως την πιο ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης. Πιάνω το νήμα από το 1913 όταν ο Sergei Rachmaninov έγραψε το "The Bells op. 35" για σολίστες, χορωδία και μεγάλη ορχήστρα, μελοποιώντας στα ρώσικα το ομότιτλο ποίημα του αμερικανού. Η πρώτη εκτέλεση έγινε παρόντος του συνθέτη στο πόντιουμ στην Αγία Πετρούπολη.

Σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα με το ίδιο ποίημα καταπιάστηκε κι ο Phil Ochs στο άλμπουμ "All The News That's Fit To Sing" του 1964.
Το break-through, όμως, με την περίπτωση του Poe έγινε με το "Tales Of Mystery And Imagination" των The Alan Parsons Project το 1976. Ήταν ένας concept δίσκος που σήμερα, έχοντας απομυθοποιήσει πια τα περί των seventies, μπορώ να πω ότι τραγούδια του όπως το "The Tell-Tale Heart" με τον "τρελό" Arthur Brown στα φωνητικά κρατούν ανέλπιστα καλά.

Στη δεκαετία του '80 αναθεωρήσαμε το γοτθικό στοιχείο, τον άνευ ελπίδας και ανταπόκρισης έρωτα, τη μελαγχολία και ασφαλώς τη στιλιστική έκφραση όλων αυτών κι ακόμη περισσότερων. Αφήνω στο πλάι το εγχώριο "Virginia Clemm", αυτό ήταν το όνομα της 14-χρονης γυναίκας του Poe -και ξαδέρφης του- που ο θάνατός της τον οδήγησε στο άκρατο πιοτό και στην κατάρρευση, των Statues In Motion που ήρθε από το πουθενά το 1983, για να δηλώσω ότι στην αναθεώρησή μας βοηθηθήκαμε τα μάλλα από δύο τινά με αποκλίνουσες τροχιές: Πρώτα το "Dream Within A Dream" από το "A Secret Wish" των γερμανών Propaganda το 1985 και στο καπάκι η εξαιρετική "Annabelle Lee" των δικών μας South Of No North από το "Fell Frozen" του 1986 που όλως τυχαίως επανεκδόθηκε σε ψηφιακό δίσκο προσφάτως. Η εναλλακτική version του τελευταίου στο αποχαιρετιστήριο "Rajah" του 1991, με την ακουστική εισαγωγή, υπήρξε για μια εποχή ένα ασυναγώνιστο συναυλιακό favourite, να το πω κι εδώ. Φυσικά, δεν υποτιμάω την αλά Diamanda Galas "The Masque Of The Red Death" στην "Plague Mass" της, πρωτόλεια εντούτοις για όλα τα ζύγια, μέτρα και σταθμά. Ο κρυφός πόθος, όμως, των απανταχού πια eighties maniacs έχει άλλα στοιχεία ταυτότητας και είναι εδώ και πολλά χρόνια ακριβοθώρητος. Είναι το άκρως ενδιαφέρον instrumental άλμπουμ "L' Orange Mechanik" του Edward Ball (ο γνωστός των TV Personalities, Τhe Times) που κυκλοφόρησε το 1989 (ο αριθμός 055 της Creation). Ούτε καν εξώφυλλο δεν είχε, παρά ένα φάκελο από λευκό χαρτόνι. Ήταν τότε που είχε αρχίσει μαζί με το label η παράλληλη δραστηριότητα της Creation Press και ο δίσκος βγήκε για να συνοδέψει τις πρώτες κόπιες του βιβλίου "Poems: 1827-1849" του Edgar Allan Poe. Μετά εξαφανίστηκε.

Βεβαίως, η προκείμενη περιήγηση με το καλειδοσκόπιο του Edgar Allan Poe είχε και συνέχεια στην επόμενη δεκαετία, ενίοτε υψηλού ενδιαφέροντος. Το 1990 με το καλώς μας ήρθες, οι αυστριακοί H.P. Zinker με καλεσμένο τον Evan Dando έγραψαν μια μελοποίηση του "To One In Paradise". Την έβαλαν αρχικά στο "The Sunshine Ep" εκείνης της χρονιάς και το 1993 στο cd-συλλογή "Staying Loose". Στο ενδιάμεσο, το 1992, ένας άλλος, ο Peter Hammill εξέδωσε στην καταρρέουσα τότε Some Bizzare την όπερα "The Fall Of The House Of Usher" σε λιμπρέτο του Chris Judge Smith. Ο ίδιος ο συνθέτης μαζί με τους συμμετέχοντες Sarah-Jane Morris, Andy Bell, Lene Lovich και Herbert Gronemeyer μοιράστηκαν τους βασικούς ρόλους. Στο υλικό ενσωματώθηκαν τεχνηέντως και αποσπάσματα των ποιημάτων "The Haunted Palace" και "The Sleeper". Το 1994 ο Mykel Boyd επιμελήθηκε για λογαριασμό του περιοδικού Dead Eyes τη συλλογή "A Dream Within A Dream, Music Inspired by E. A. Poe" που, ούτε συνεννοημένοι να ήμασταν, είναι φτιαγμένη για το θέμα μας. Γνωστότεροι από όσους συνέδραμαν ήταν οι Neither/ Neither World. Το 1996, οι Masochistic Religion από το Τορόντο του Καναδά έβγαλαν σε περιορισμένη έκδοση 100 αντιτύπων το "The Raven & Others" -τα "The Conqueror Worm" και "The Sleeper" είναι τα "άλλα"-, σετ μ' ένα hand-made βιβλίο με τα κείμενα. Με έναν πρόχειρο αριθμητικό υπολογισμό, πάντως, το "A Dream Within A Dream" πρέπει να είναι το ποίημα που έχει απασχολήσει και παιδέψει περισσότερο από όλα του Poe τους μουσικούς και συνθέτες. Το 1998 το μελοποίησαν και οι The Wyld Olde Souls, ένα αναβιωτικό folk τρίο, και του έδωσαν την τρίτη θέση στο track-listing του "Poems From The Astral Plane" άλμπουμ τους.

Η πιο πρόσφατη μελοποίηση ανήκει στους Elysian Fields και περιέχεται στο "Queen Of The Meadow" του 2001. Μη σκεφτείτε πως ήταν μία one-off προσπάθεια. Η Jennifer Charles την είχε την τριβή της με τους στίχους του Edgar Allan Poe και στο net βρίσκει κανείς κι άλλο σχετικό υλικό των Elysian Fields, μη δισκογραφημένο. Την ίδια χρονιά, το 2001, βγήκε κι άλλη μια συλλογή με τίτλο "Songs Of Terror, A Gothic Tribute To Edgar Allan Poe" από την Wreckage μέσω Cleopatra που είναι ό,τι δηλώνει, ακριβώς όμως. Μεταξύ 1999-2000 με τον Poe καταπιάστηκαν δις και οι Sopor Aeternus & The Ensemble Of Shadows με μέτρια αποτελέσματα. Το 2002 το WDR σε συνεργασία με την εταιρεία Enja εκδίδουν το "Black Moments" του Klaus Konig. Πρόκειται για εννιά ποιήματα του E.A. Poe που αραιώνουν μεταξύ τους από οκτώ ιντερλούδια σ' ένα άλμπουμ που μένει περισσότερο λόγω του προσεγμένου του artwork. Οι τελευταίες κυκλοφορημένες μελοποιήσεις που εντόπισα είναι αυτές των Marissa Nadler και Antony and The Johnsons, αμφότερες του 2004: Η πρώτη έχει στο ντεμπούτο της "Ballads Of Living And Dying" τη δική της εκδοχή περί της "Annabelle Lee", αργόσυρτα τροβαδούρικη, αλλά πολύ καλή. Οι δεύτεροι, το "The Lake" σε single. Αυτό είναι και το τελευταίο σπουδαίο τραγούδι που έχει να παρουσιάσει ο Antony Hegarty. Ήταν η περίοδος που ακολούθησε τη συνεργασία του με τον Lou Reed στο παρόμοιο E. A. Poe εγχείρημα του τελευταίου, που κατεγράφη στο "The Raven" άλμπουμ του το 2003, το οποίο και κατέληξε αν θυμάστε σε κάζο γιορτή των απανταχού κριτικών, μάλλον αδίκως.

Επιπρόσθετα, -τι να κάνω που μου διέφυγε στον παραπάνω ρου- το 1995 οι θεσσαλονικείς Ροδάμα έβαλαν στον πρώτο τους δίσκο "Κάτω απ' το Δέρμα" μία σπουδαία μελοποίηση του "Eldorado" στα ελληνικά. Αν και δεν αναφέρεται στο ένθετο, η μετάφραση είναι μια παλιότερη του Νίκου Σημηριώτη, από τις καλύτερες που έχουν γίνει στη γλώσσα μας.

Για το τέλος αυτού του θέματος άφησα τη μόλις 39-χρονη γαλλίδα συνθέτρια Suzanne Giraud. Αυτή μετέτρεψε το ποίημα "To One In Paradise" που συναντήσαμε και παραπάνω όχι αυτή τη φορά σε ροκ μπαλάντα, αλλά σε ελεγεία 19 λεπτών για mezzo-soprano και ορχήστρα. Η σύνθεσή της έκανε πρεμιέρα το Σεπτέμβριο του 1999 στο Radio France με βασική σολίστ την εντυπωσιακή Sylvie Sulle. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε σε cd από την MFA, αλλά το θέλει το ψάξιμό του έστω κι έτσι.
Δεν αναφέρθηκα καθόλου στους γάλλους Bussy και στο "Poe Session" του 2003 διότι υπάρχει ήδη μια δική μου κριτική της εποχής εδώ που καλύπτει όσα είχα να πω.

Charles Baudelaire (1821-1867) / Howard Phillips Lovecraft (1890-1937)
Αυτούς ίσως περιμένατε δεύτερους στη σειρά, αυτούς σας φέρνω. Τον Baudelaire μάς τον έβαλε στο μουσικό μας κόσμο μ' έναν άκρως επιτηδευμένο και τραχύ τρόπο η Diamanda Galas το 1982. Με τα χρόνια το "The Litanies Of Satan" της ακούγεται όλο και πιο άστοχο έως γραφικό που ούτε να το αναφέρει κανείς δεν αξίζει πλέον.

Κακή αρχή, αλλά πολύ ουσιαστικά τα ακόλουθα. Με πρώτο αμέσως αμέσως τη μελοποίηση των θεσσαλονικιών Fear Condition στον "Le Revenant" ("Ο Βρικόλακας"), στα αγγλικά, που συμπεριέλαβαν στο μοναδικό τους άλμπουμ "...Till Night Comes Again" το 1986. Και ο τίτλος του δίσκου είναι στίχος από το ίδιο ποίημα.

Οι γερμανοί Victory Of The Better Man, ένα εξαιρετικό avant-garde ensemble γύρω από τον Harald Bernhard που συστήνω ανεπιφύλακτα, στο "...wegen Brot..." του 1995 μελοποιούν το ποίημα του Charles Baudelaire "Le Possede" ("Ο Δαιμονισμένος") στα γερμανικά. Παρεμπιπτόντως, σ' αυτό το άλμπουμ περιέχεται επίσης το "Why I Am Not A Painter" του χαμένου αμερικανού ποιητή Frank O'Hara, ένα τραγούδι που αφήνει ακόμη το ίχνος του.

Δελεαστικό κερασάκι στο θέμα "Baudelaire και μουσική" αποτελεί και το concept άλμπουμ "The Litanies Of Satan" που κυκλοφόρησαν το 1997 οι Masochistic Religion ξανά, μια 74-λεπτη περιήγηση στο ιδιάζον της ψυχοσύνθεσης του γάλλου ποιητή, δοσμένο σαν ένας αργός επικήδειος. Δώστε του μια ευκαιρία ακρόασης, πιο πολύ για την εμπειρία.

Όσο για τον H.P. Lovecraft; Ολόκληρο το όνομα του διάλεξαν για δικό τους οι H.P. Lovecraft στα sixties (όντως σπάνιο φαινόμενο, ακολούθησαν οι Novalis στα seventies). Εντούτοις, στα μουσικά του πεπραγμένα το συγκρότημα δεν του αφιέρωσε τόσο χώρο όσο θα νόμιζε κανείς: μόλις δύο τραγούδια του έχουν τις ρίζες τους στο έργο του συγγραφέα, το σπουδαία ψυχεδελικό "The White Ship" στο ντεμπούτο τους του 1967 και το "At The Mountains Of Madness", υπογείως στην ατμόσφαιρα του διηγήματος, στο δεύτερό τους του 1968.

Περνάμε μέσα από το εννιάλεπτο instrumental "The Call Of Ktulu" που έκλεινε το "Ride The Lightning", το μακράν καλύτερο άλμπουμ των Metallica του 1984, αλλά και το "The Thing That Should Not Be" του "Master Of Puppets" τους δύο χρόνια μετά, για να φτάσουμε σε έναν άλλο δίσκο με τίτλο "Mountains Of Madness", αυτόν που έδωσαν οι H.P. Zinker το 1995.

Από τα eighties, επίσης, κρατάμε και κάτι ακόμη που πιθανόν και να μη γνωρίζατε πολλοί: το άλμπουμ "Cacophony" που ηχογράφησαν σε ένα και μόνο session οι anarcho-punkers Rudimentary Peni. Εκδόθηκε το 1988 και καθένα από τα κομμάτια του είναι και μια αναφορά στον Lovecraft. Την ίδια χρονιά, επίσης, ο Mark E. Smith στο spoken word σόλο του "The Post-Nearly Man" κατέθεσε το δικό του σχετικό οβολό στο εναρκτήριο track του δίσκου με τον υποψιασμένο τίτλο "The Horror In Clay".

Το 2000 νταν, η γερμανική Dion Fortune έβγαλε και τη συλλογή "The Challenge From Beyond, A Tribute To H.P. Lovecraft" πλήρεις νεότευκτων ήχων, σκοτεινών έως noise/ e.b.m. ή και ανακατεμένους. Το "Re-Animation" των Decoded Feedback είναι ένα anthem που εσείς οι σκοτεινοί ανασκουμπωθείτε να ψάξετε.

12η εντολή: Γράψε να γράψω...
Και με τον Albert Camus το νήμα φτάνει πίσω, όταν τη διετία 1963-64 ο συνθέτης Roberto Gerhard έγραψε τη 44-λεπτη καντάτα "The Plague" για αφηγητή, ορχήστρα και χορωδία, με τα αποσπάσματα του κειμένου από μετάφραση του Stuart Gilbert στα αγγλικά. Τη μοναδική φορά που γνωρίζω να έχει εκδοθεί σε δίσκο αυτό το καθηλωτικό έργο είναι με ηχογραφήσεις του 1973 για την Decca. Πέρυσι επανεκδόθηκε και σε cd από την Explore. Στον πολλάκις μαυροφορεμένο κόσμο της ενηλικίωσής μας, ωστόσο, ο Albert Camus μπήκε με το "Killing An Arab" των The Cure το 1979 και τρία χρόνια αργότερα με το "L'Entranger" των Tuxedomoon.

Μια και ο λόγος για τον Robert Smith, αν κανείς έχει προηγουμένως διαβάσει το βιβλίο της Penelope Farmer με τον ίδιο τίτλο, τότε το "Charlotte Sometimes" που έβγαλαν οι The Cure μόνο σε single το 1981 και αποτέλεσε για χρόνια τον ευσεβή πόθο για φίλους και μη, φανατικούς και όχι, θα ακουστεί στα αφτιά του ακόμη πιο συγκλονιστικό.

Πάνω στο γερμανό ποιητή Rainer Maria Rilke το 1998 οι Anne Clark & Martyn Bates έδωσαν το σπουδαίο άλμπουμ "Just After Sunset" και μόλις πέρυσι ο jazz πιανίστας Brad Mehldau του αφιέρωσε το πρώτο μισό του "Love Sublime" δίσκου του (το υπόλοιπο το παραχώρησε στην Louise Bogan), με ερμηνεύτρια την Ren?e Fleming.

Η περίπτωση του Oscar Wilde είναι από τις πιο ιδιαίτερες και ξεχωρίζει. Έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη μουσική σκέψη, κυρίως στο φιλοσοφικό της επίπεδο, με το περίφημο έργο του "The Picture Of Dorian Gray" του 1891 - οπότε καταλαβαίνετε και από πού εμπνεύστηκαν οι δικοί μας The Flowers Of Romance και βάφτισαν τον πρώτο τους δίσκο του 1990 "Dorian Grey". Στην απτή καταμέτρηση, όμως, η συγκομιδή είναι φτωχότερη του αναμενόμενου. Το 1989 και με παραγωγό τον Hal Willner, το "Each Man Kills The Thing He Loves" των Gavin Friday and the Man Seezer (άλμπουμ και ομότιτλο τραγούδι) είναι ένα εκ του σύνεγγυς ρομαντικό ζενίθ, υιοθετώντας τους στίχους από το "The Ballad Of Reading Gaol" που έγραψε ο Oscar Wilde όντας στη φυλακή του Reading. Πάλι από τα γράμματά του μέσα από τα κάγκελα, το 1992 ο συνθέτης Frederic Rzewski γράφει το "De Profundis" για πιάνο/ φωνή.

Η αγάπη έως λατρεία του ολλανδού Dirk Polak για τη ρωσική ποίηση είναι γνωστή τοις πάση. Κατά την πρώτη περίοδο των Mecano έδωσε μια συγκλονιστική μελοποίηση στους τελευταίους στίχους του Vladimir Vladimirovich Mayakovsky πριν αυτός αυτοκτονήσει στο "Untitled". Όταν μετά από πολύχρονη λήθη επέστρεψε στα μουσικά δρώμενα το 2000, αυτό έγινε με τον ομώνυμο δίσκο των Zilveren Eeuw όπου μελοποιεί επιτυχώς εκ νέου ρώσους ποιητές, μεταφρασμένους αυτή τη φορά στα ολλανδικά.

Από την ανάποδη, οι ρώσοι neo-folkers Caprice έβγαλαν το 2004 ένα ολόκληρο άλμπουμ με μελοποιημένους βρετανούς ποιητές. Το ονόμασαν "Sister Simplicity" και τουλάχιστον με τα του Percy Bysshe Shelley τα πήγαν καλά.

Οι Rachel's έβγαλαν το 1996 ένα εξαιρετικό concept album με τίτλο "The Sea And The Bells" εμπνευσμένο από το ομότιτλο ποιητικό βιβλίο του Pablo Neruda του 1973. Το booklet της βινιλιακής έκδοσης που τυγχάνει να έχω, είναι μια αρτίστικη επιτυχία σε σχήμα μικρού βιβλίου και το ίδιο.

Οι The Days Of The Moon, το σχήμα-project του David Mellor, έβγαλαν το δεύτερό τους άλμπουμ για την πάλαι ποτέ Hyperium το 1994. Ήταν concept, τιτλοφορούνταν "The Prince" και αντλούσε από το ομότιτλο βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1513 (!) ο Niccolo Machiavelli (αλλά και γενικώς από το έργο του). Τουλάχιστον κατά το ήμισυ ο δίσκος είναι εξαιρετικός.

Κατ' αναλογία, oι The Royal Family & The Poor του Michael A. Keane είχαν ένα concept album με τίτλο "Songs For The Children Of Baphomet" πάνω στη ζωή και το έργο του Aleister Crowley αυτοί. Κυκλοφόρησε σε limited έκδοση αριθμημένων κοπιών το 1999.

Ο Louis Tillett έγραψε για το "Letters To A Dream" του 1992 ένα τραγούδι πάνω σε στίχους του Dylan Thomas. Και πολύ άργησε.

Η αποθανούσα το 1999 ηθοποιός Agnes Bernelle στο "Father's Lying Dead On The Ironing Board" του 1985 μελοποίησε ποιήματα των Joachim Ringelnatz, Klabund (το ψευδώνυμο του Alfred Henschke), Frank Wedekind και Jacques Prevert. Το επανέλαβε εν μέρει και στο "Mother The Wardrobe Is Full Of Infantrymen" του 1990, κάνοντας συγχρόνως άνοιγμα και στους Andrian Mitchell, Roger McGough και Alfred Lichtenstein.

Πολύ αγαπητός στο μουσικό κόσμο ήταν ανέκαθεν ο ιρλανδός ποιητής William Butler Yeats. Το 1983 ο John Tavener έγραψε ένα κύκλο δέκα τραγουδιών με τίτλο "To A Child Dancing In The Wind" πάνω σε ισάριθμα ποιήματά του. Η ηχογράφηση με την Patricia Rozario είναι η γνωστότερη. Άψογη μελοποίηση έκανε κι ο Mike Scott στο τελευταίο τραγούδι ("The Stolen Child") του "Fisherman's Blues" των The Waterboys το 1988. Τρία χρόνια μετά, κατετέθη κι η μοναδική σχετική προσπάθεια που έχω υπόψη μου από ελληνικό σχήμα: στο "Land" των Raw που έβγαλε τότε σε 500 κόπιες βινιλίου η Elfish υπάρχει το "Crazy Jane On God".

Μια και μίλησα για κύκλους τραγουδιών, να αναφερθώ επιγραμματικά σ' αυτούς που συνέθεσαν ο Γιάννης Χρήστου στον Thomas Stearns Eliot και ο Aaron Copland στην Emily Dickinson, δε θέλω, ωστόσο, να επεκταθώ σε αυτόν το χώρο, καταλαβαίνετε.

Τις παλιές μέρες της sixties ψυχεδέλειας που η όλη σκέψη φλερτάριζε συχνότατα με την επιστροφή στην παιδική αθωότητα, συμβολικά και μη, το λογοτεχνικό δίπτυχο που έγινε η Βίβλος των διεγερτικών τριπ ήταν ασφαλώς τα "Alice's Adventures In Wonderland" και "Through The Looking-Glass, And What Alice Found There" του Lewis Carroll, ψευδώνυμο του Charles Lutwidge Dodgson. Από εκεί εμπνεύστηκε και η Grace Slick για το "White Rabbit", ένα τραγούδι που πήρε μαζί της από τα λάιβ των The Great Society στους Jefferson Airplane, στο "Surrealistic Pillow" των οποίων το λιώσαμε στο παίξιμο once upon a (long) time!

Με το χρονόμετρο, 3':37'' χρειάστηκε ο Randy California με τους Spirit για να δώσουν σε τραγούδι το "1984" του George Orwell το 1969. Στην εποχή του κυκλοφόρησε μόνο ως single, σήμερα βρίσκεται στην cd επανέκδοση του "Clear Spirit".

Οι The Green Pajamas στο "In A Glass Darkly" ep του 2001 έγραψαν τραγούδια εμπνευσμένα από τις ιστορίες του Joseph Sheridan le Fanu, ανάμεσά τους κι ένα για τη βαμπίρα "Carmilla".

Ο Syd Barrett παίρνει μερικούς στίχους του James Joyce και γράφει το "Golden Hair" για το "The Madcap Laughs" του 1970. Τέσσερα ποιήματα του Joyce μελοποίησε και η Susanne Abbuehl στο περσινό "Compass" της για την ECM, σε άλλη φάση όμως.

Το "Venus In Furs" μέσα από το περίφημο άλμπουμ-καρπό της παροιμιώδους συνεύρεσης των The Velvet Underground & Nico το 1967 είναι η πιο χτυπητή περίπτωση ανάστροφης, ανταποδοτικής δράσης, αφού ξαναέβαλε στα ράφια των βιβλιοπωλείων όλου του πλανήτη τη νουβέλα του Leopold von Sacher-Masoch.

Ένα πλήρες concept album πάνω στο "The Marriage Of Heaven And Hell" του William Blake έδωσαν οι νορβηγοί Ulver το 1998, στην αρχή της μεταβατική περιόδου των μη μεταλλικών ψαξιμάτων τους, με τον άκρως δεικτικό τίτλο "Themes From William Blake's The Marriage Of Heaven And Hell".

Το μυθοπλαστικό "Sagan Om Ringen" (τίτλος πρωτοτύπου) του σουηδού Bo Hansson που πρωτοβγήκε το 1970, ενόσω ο John Ronald Reuel Tolkien ζούσε ακόμη, παραμένει ως το πιο ουσιαστικό άλμπουμ εμπνευσμένο από το "Lord Of The Rings". Δώδεκα instrumentals που σε πηγαίνουν σε έναν άλλο κόσμο. Ψάξτε το, εκδόθηκε το 2002 σε cd.

Οι Dead Can Dance στο "Into The Labyrinth" του 1993 μελοποιούν το "How Fortune The Man With None" του Bertolt Brecht, αγγλιστί ασφαλώς. Από τις ελάχιστες φορές που ο Brecht αποχωρίστηκε αναγκαστικά τον Kurt Weill.

Το 2000 η στοιχειώδους φήμης Somnimage Corporation κυκλοφόρησε τη συλλογή "A Cage Went In Search Of A Bird, Music Inspired By Franz Kafka". Οι Attrition αναλαμβάνουν το δυσκολότερο ρόλο με το εναρκτήριο "Metamorphosis", αλλά οι Benjamin Stauffer, Shinjuku Thief δίνουν τα απίστευτα πιανιστικά "Imaginosis" και "An Awful Autumn", αντίστοιχα.

Το "I, Lucifer" των (The Real) Tuesday Weld του 2002 πρωτοπορεί, είναι ένα soundtrack που γράφτηκε για βιβλίο, συγκεκριμένα για τη νουβέλα με τον ίδιο τίτλο του Glen Duncan.

Και, τελειώνοντας, να αναφέρω τιμής ένεκεν και τον Paul Roland που μονίμως μελοποιεί τον εαυτό του και δικαιούται μια θέση κάπου σε αυτό το αφιέρωμα.

Creation Press: λεξικό απολεσθέντων
Όπως έγραψα και παραπάνω με αφορμή τον Edward Ball, όταν ξεκίνησε το εκδοτικό εγχείρημα της Creation έπεσε συγχρόνως και η ιδέα να συνοδεύονται οι κυκλοφορίες της από επί τούτου "inspired by" άλμπουμ. Οι μουσικοί που ανακατεύτηκαν σ' αυτά τα projects ήταν κυρίως μέλη από μπάντες του ρόστερ της εταιρείας. Εκτός από το δίσκο του Ball πάνω στον E.A. Poe, έγιναν άλλοι τρεις, όλοι τους κατά βάση ορχηστρικοί. Πρόκειται για το "Themes From The Black Book" των The Brides Of Ashton [CRELP 666(!), 1990] που συνόδευε τη συλλογή διηγημάτων "The Black Book, Volume 1", το ομώνυμο των Church Of Raism (CRELP 057, 1989) πάνω στο "Satanskin" του James Havoc (είναι ανακατεμένος ο συγγραφέας, αλλά και οι Rose McDowall, Robert Young, Martin Duffy) και η κασέτα only "Cease To Exit" (CTE 001, 1991) που βγήκε μαζί με το "A Creation Press Sampler" βιβλίο με τον ίδιο τίτλο. Εκτός μετρημένων εξαιρέσεων, η μουσική τους αξία είναι δυσανάλογη της τιμής που πιάνουν στα παζάρια μεταχειρισμένων, προσέξτε το.

Και έφτασε η στιγμή για τα πολύ δύσκολα. Αλλά αφού φτάσατε ως εδώ...

Τοπ 11 (με εγκράτεια και ασφαλώς χωρίς σειρά αξιολόγησης):

1. Peter Hammill - "The Sleeper"
2. The Cure - "Charlotte Sometimes"
3. Jefferson Airplane - "White Rabbit"
4. Mecano - "Untitled"
5. Benjamin Stauffer - "Imaginosis"
6. Anne Clark & Martyn Bates - "Autumn Day"
7. Gavin Friday and the Man Seezer - "Each Man Kills The Thing He Loves"
8. Bo Hansson - "Lothlorien"
9. South Of No North - "Annabelle Lee"
10. Edward Ball - "The Raven"
11. The Waterboys - "The Stolen Child"