Μουσική και Λογοτεχνία ... από μια μαρτυριάρα καρδιά

Το αφιέρωμα θα μπορούσε να περιοριστεί στον τίτλο "metal και fantasy" και πάλι να μην ξέρω τι να πρωτοπιάσω και τι ν' αφήσω. Blue Oyster Cult, Rush, Anthrax, AC/DC, Mastodon, Blind Guardian, Moonspell, Rammstein. Μόνο τους Zeppelin, τους Maiden και τους Metallica να υπολογίσουμε φτιάξαμε αμέσως δυο ενδεκάδες. Και χωρίς να είμαι ειδικός. Και ο κατάλογος "ποίηση και μελο-ποίηση" θα ήταν ατελείωτος και μου έχει φέρει ήδη αρκετό άγχος. Relax, don't do it σκέφτηκα, let it go. Πόε, Καββαδίας, Ρεμπώ, Ελύτης, Ρίτσος, Καβάφης, Λοτρεαμόν και τόσοι άλλοι ας περιμένουν.

01. The Battle of Evermore - Led Zeppelin [Led Zeppelin IV, 1971]
από την τριλογία The Lord of the Rings [1954-55] του J. R. R. Tolkien
Ο ψυχρός πόλεμος και ο Άρχων των Δακτυλιδιών [γραμμένος στη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου] φαίνεται πως επέδρασαν καθοριστικά στην έμπνευση του Robert Plant. O αοιδός των Zeppelin είναι αφοσιωμένος φαν του Τόλκιν και αυτό φαίνεται και σε άλλες στιχουργικές του αναφορές στα Misty Mountain Hop [Led Zeppelin IV], Ramble On [Led Zeppelin II, 1969] και Bron-Y-Aur Stomp [Led Zeppelin III, 1970].

02. Grendel - Marillion [Market Square Heroes EP, 1982]
από το ομώνυμο Grendel [1989] του John Gardner
O Gardner βλέπει το μύθο του Beowulf από τη σκοπιά του τέρατος Grendel. Ο Fish μόλις έχει προσχωρήσει στους Marillion κι αυτοί για να τον δοκιμάσουν του αναθέτουν να βάλει στίχο στο 21 λεπτών οργανικό "The Tower". Το νέο κομμάτι ηχογραφείται στα 17 λεπτά και 40 δεύτερα αν και ζωντανά ξεπερνάει πάντα τα 20. Αποτελεί δε ένα μανιφέστο αυτού που ο Fish αποκαλεί "υποκρισία της θρησκείας για την ηθική του πολέμου" και συγκαταλέγεται στα δέκα πλέον αγαπητά κομμάτια των θαυμαστών τους, ακόμη και νεότερων και λιγότερο απαιτητικών.

03. Charlotte Sometimes - The Cure [single, 1981]
από το παιδικό βιβλίο Charlotte Sometimes [1969] της Penelope Farmer
Παιδική φανταστική λογοτεχνία και πάλι. Δυο κοριτσάκια, η Σάρλοτ που ζει στα 1963 και η Κλερ από το 1918, αλλάζουν κάθε βράδυ όνειρα, παπούτσια και ρόλους. Δεν συναντιούνται ποτέ. Εμείς ζούμε το δράμα της πρώτης που παγιδεύεται στον παρελθόντα χρόνο της δεύτερης κι αγωνίζεται να βρει την ταυτότητά της. Ο ρομαντικός εφιάλτης αντανακλάται ιδανικά στα φωνητικά του Ρόμπερτ Σμιθ. Το Χόλιγουντ δεν έχασε ευκαιρίες να ξεχειλώσει και να ξεφτιλίσει και αυτήν την ιδέα [του βιβλίου εννοώ].

04. Killing an Arab - The Cure [Boys Don't Cry, 1980]
από το μυθιστόρημα The Stranger [L' Etranger, 1942] του Albert Camus
Αν και ανήκει στις ηχογραφήσεις της περιόδου Three Imaginary Boys [1979] κυκλοφόρησε αρχικά στην Αμερική, ένα χρόνο μετά. Το κομμάτι έχει δημιουργήσει τη δική του "μυθολογία" [ρατσισμού-αντιρατσισμού] η οποία ανανεώνεται με κάθε νέα ευκαιρία [π.χ. δίδυμοι δίσημοι πύργοι της 11ης Σεπτεμβρίου, άστεγοι εξεγερμένοι του Παρισιού, αντιπολεμικές διαδηλώσεις για την εισβολή στο Ιρακ κ.α.] Οι στίχοι του έχουν παραλλαχθεί αναλόγως των διαθέσεων και περιστάσεων σε "kissing an arab" ή "killing another". Ο Ξένος έχει εμπνεύσει βέβαια και άλλους μουσικούς, όπως οι Tuxedomoon [L' Etranger], οι Blur [The Outsider] και οι ρώσοι μεταλλάδες Aria [Noch Koroche Dnia].

05. Sympathy for the Devil - The Rolling Stones [Beggars Banquet, 1968]
από τη σατιρική νουβέλα The Master and Margarita [1967] του Mikhail Bulgakov
Η πρώτη εκδοχή [1928] του έργου του Μπουλγκάκοφ κάηκε στην πυρά και η τέταρτη έμεινε ανολοκλήρωτη [1940] λόγω κριτικής επί του καθεστώτος. Το Δεκέμβρη του 2006 κάποιος βανδάλισε το μουσείο του θεωρώντας τη νουβέλα αυτή ως σατανιστική προπαγάνδα. Το ίδιο σατανιστικό θεωρείται και το άσμα αν και υπάρχει η εκδοχή ότι σατανάς είναι η ίδια η ανθρωπότητα, ήγουν όλοι εμείς, "ακριβώς όπως κάθε μπάτσος είναι κακοποιός και κάθε αμαρτωλός είναι άγιος". Ο Μπομπ Κένεντι δολοφονήθηκε ενώ οι Stones βρισκόταν στο στούντιο και το γράφανε κι έτσι είχαμε την πρώτη αναφορά στους νεκρούς Κένεντις. Στους στίχους συναντάμε επίσης ιεραποστολικούς πόλεμους, την οκτωβριανή επανάσταση και τον 2ο παγκόσμιο. Υπάρχει και το ομότιτλο φιλμάκι του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ από την θρυλική ηχογράφηση, από το οποίο αποσπάσματα βλέπουμε στο τέλος της "Συνέντευξης μ' έναν βρικόλακα" [1998] του Νηλ Τζόρνταν.

06. Venus in Furs - The Velvet Underground [The Velvet Underground and Nico, 1967]
από το σ/μ Venus in Furs [Venus im Pelz, 1870] του Leopold von Sacher-Masoch
Ο ήρωας εμπνέεται από την "Αφροδίτη με τον καθρέφτη" του Τιτσιανό. Η ιστορία της ηδονιστικής κακομεταχείρισης και της suprasensuality έχει μόλις αρχίσει. Ο Steven Severin [Siouxsie & the Banshees, The Glove] πήρε το επίθετό του από το μικρό όνομα του ήρωα του μυθιστορήματος. Η κακόηχη βιόλα του John Cale και η κιθάρα-στρουθοκάμηλος [όλες οι χορδές κουρντισμένες σε μια νότα] του Lou Reed ακούγονται ξανά στο All Tomorrow's Parties. Ο παλιομοδίτικος φολκ θρήνος του πρώτου σέσιον μετασχηματίζεται σε "μπανάνα" και μαστιγώνει την ιστορία για πάντα.

07. Moon Over Bourbon Street - Sting [Dream Of The Blue Turtles, 1985]
από τη γοτθική καλτ νουβέλα Interview With The Vampire [1976] της Anne Rice
Λέγεται πως ο χαμός της κόρης της από λευχαιμία έσπρωξε την συγγραφέα να την "βρικολακιάσει" μέσω του βιβλίου της. Οι Geffen & Jordan σκάσανε 500.000 δολάρια για τα δικαιώματα και το σενάριο. Η Rue Bourbon είναι ένας πολύ παλιός δρόμος [1718] της Νέας Ορλεάνης με πλούσια και έντονη νυχτερινή ζωή [Galatoire's, Mardi Gras, French Quarter Fest, Southern Decadence, Rick's Caberet, Temptations, Larry Flynt's Barely Legal Club, Johnny White's, Pat O'Briens, The Famous Door, Razoo, The Cat's Meow, The Bourbon Pub, Oz, Lafitte-In-Exile]. Η χαμένη παγιδευμένη ψυχή της ηρωίδας περιφέρει εκεί τη θλίψη της, χωρίς σκιά και χωρίς ελπίδα. Κι αυτή η γλυκιά τζαζ του Sting είναι ιδανική για την περίσταση όσο και ξαφνική κατά έναν περίεργο "δρόμο".

08. Wuthering Heights - Kate Bush [The Kick Inside, 1978]
από το ρομαντικό και υπερφυσικό Wuthering Heights [1847] της Emily Bronte [Ellis Bell]
Η άλλη αδερφή, η Charlotte, άφησε ανάλογη παρακαταθήκη με την Jane Eyre. Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη ενέπνευσαν άπειρες αναφορές [Albert Camus, Joseph Conrad, Georges Bataille, James Stoddard], ποίηση [Sylvia Plath], όπερα [Bernard Herrmann], πρόζα [Monty Python's Flying Circus], σινεμά [Luis Bunuel, Jacques Rivette], θέατρο [Elfriede Jelinek], χέβυ μέταλ [δανέζικη ομώνυμη μπάντα, Angra], μιούζικαλ και παιχνίδια ρόλων. Προσαρμόστηκαν σε εξωτικές χώρες όπως Αυστραλία, Φιλιππίνες, Κορέα, Ιαπωνία, Βραζιλία, Μεξικό, Κούβα, Αίγυπτος. Τραγουδήθηκαν με πάθος από τους αρτ-ροκ Genesis [Wind & Wuthering, 1976], την Pat Benatar [Crimes of Passion, 1980] και το πάουερ μπάλαντ ντουέτο Bonnie Tyler - Jim Steinman [Total Eclipse of the Heart, 1983]. Το ντεμπούτο σινγκλ της Κέιτ Μπους [ουδεμία σχέση με την κακόφημη αμερικανική δυναστεία] είναι, με τη σειρά του, ένα από τα πλέον επιδραστικά εισόδεια άσματα όλων των εποχών. Με παραγωγό τον David Gilmour.

09. Chapter 24 - Pink Floyd [The Piper at the Gates of Dawn, 1967]
από το αρχαίο κινέζικο κλασικό βιβλίο των αλλαγών I Ching [I Jing, Yi Ching, Yi King ή Yi Jing]
Το I Ching πρεσβεύει τα τρία στοιχεία της ύπαρξης. 1ον απλότητα και λιτότητα - ο θεμελιώδης νόμος του σύμπαντος πως όλα είναι απλά, όσο σύνθετα κι αν φαίνονται. 2ον μεταβλητότητα και παραλλακτικότητα - τα πάντα ρει και ουδέν μένει, η σπουδαιότητα της προσαρμογής και η ευελιξία αντιμετώπισης πολύπλοκων και αντιφατικών καταστάσεων. 3ον συνέχεια και διάρκεια - ανάμεσα στα αλλεπάλληλα κύματα των αλλαγών η αρχή της συνέχειας της ύπαρξης κρατάει το ίσο και δεν διαφοροποιείται στο χωροχρόνο. Το 24ο κεφάλαιο του Βιβλίου των Αλλαγών λέγεται Fu [αλλαγή/επιτυχία]. Το τραγούδι είναι μια πολύ κοντινή ποιητική απόδοση του κειμένου αυτού, όπως το εμπνεύστηκε και το συνέλαβε ο interstellar overdrive τύπος Syd Barrett. Καλή του ώρα.

10. Scentless Apprentice - Nirvana [In Utero, 1993]
από το τρομερό ιστορικοφανές Perfume: The Story of a Murderer [1985] του Patrick Suskind
Ο άοσμος μαθητευόμενος αρωματοποιός του Ζισκίντ αποθάρρυνε τον Κιούμπρικ και πεισμάτωσε τον Τίκβερ. Ο Cobain είπε πως είχε σχεδόν μόνιμα στην τσέπη του ένα αντίτυπο του βιβλίου κι ότι ο βασικός ήρωας ήταν ένα άλλο του εγώ αλά δρ. Τζέκυλ. Αν και το κεντρικό ριφ φέρεται γραμμένο από τον ντράμερ Dave Grohl, όλοι έχουν συνεισφέρει εξίσου στην αποπεράτωσή του, δηλώνοντας ικανοποιημένοι. Ο Κερτ διχάστηκε ξανά στις δηλώσεις του. "Βαρέθηκα να τα ξεκινάω όλα εγώ και τους έδωσα πρωτοβουλία". Από τη μια να λέει πως το ριφ είναι κλισαρισμένο κι ότι δεν είχε καν κέφι να το τζαμάρει. Κι απ' την άλλη να το ονομάζει ως χαρακτηριστικό δείγμα του νέου ήχου και της μελλοντικής κατεύθυνσης του γκρουπ. Τυπικός Κερτ της τελευταίας περιόδου. Το ΝΜΕ το θεωρεί 11ο στα 20 καλύτερά τους και το Q το τοποθετεί 9ο στα 10 καλύτερα τραγούδια που εμπνέονται από βιβλία.

11. Mama - Genesis [Genesis, 1983]
από το αυτοβιογραφικό The Moon's A Balloon [1971] του David Niven
Ο χιουμορίστας και τζέντλεμαν ηθοποιός καταγράφει στην αυτοβιογραφία του τον ατελέσφορο έρωτά του ως νέου με μια μεγαλύτερή του γυναίκα πόρνη. Ο Phil Collins το ονόμασε Mama γιατί του έδωσε οιδιπόδειες προεκτάσεις. Το παρανοϊκό γέλιο του Φιλ στο χορωδιακό λέγεται πως είναι εμπνευσμένο από το νομοτελειακό "The Message" των Grand Master Flash And The Furious Five, το οποίο έχει μεταφέρει το μήνυμα σε κάποιες δεκάδες χιλιάδες άλλους μουσικούς. Κατά τα άλλα αυτό είναι το πρώτο σιγκλάκι και η μεγαλύτερη μέχρι τότε επιτυχία στα βρετανικά τσαρτς. Σηματοδοτεί δε και την οριστική αποδέσμευση του γκρουπ από την επιρροή του Peter Gabriel.

Albums [ατάκτως ερριμμένα]

01. 666 [1972] Aphrodite's Child
κατευθείαν από την Αποκάλυψη [96 μ.Χ.] του Ιωάννη
02. Τα τραγούδια του Μικρού Πρίγκιπα - Ντάνης Τραγόπουλος [1998]
από και για το παραμύθι Ο Μικρός Πρίγκιπας [Le Petit Prince, 1943] του Antoine de Saint Exupery
03. Tales of Mystery and Imagination - The Alan Parsons Project [1975]
από τις ιστορίες [1840-45] του Edgar Allan Poe
04. At The Mountains of Madness - Tiger Lillies & Alex Hacke [2005]
από το ζοφερό διήγημα [1946] του Howard Philips Lovecraft
05. Seventh Son Of A Seventh Son - Iron Maiden [1998]
βασισμένο στο βιβλίο Seventh Son [1993] του Orson Scott Card
06. The Songs of Distant Earth - Mike Oldfield [1994]
από ε.φ. Songs of Distant Earth του Arthur C. Clarke [1986]
07. Maldoror is dead - Current 93 [2002]
από τα άσματα Les Chants de Maldoror [The Songs of Maldoror, 1868-69] του κόμητα Comte de Lautreamont
08. Faust - Current 93 [2000]
από τον Μεφιστοφελή και τον ήρωα [1806-08, 1828-29] του Goethe
09. Current 93 Presents Aleister Crowley - The Hastings Archives / The World As Power [1986]
Σκακιστής, ανάρριχητης, ποιητής, ζωγράφος, αστρολόγος, ηδονιστής, εξερευνητής ουσιών και κοινωνικός κριτής.
10. Current 93 Presents Tiny Tim - Songs of an Impotent Troubadour [1995]
Τροβάδουρος, βιρτουόζος στο γιουκαλίλι, συλλέκτης μελετητής και αποθησαυριστής.
11. Το τερραίν του παραδείσου - Μαρία Βουμβάκη [2006]
Σαχτούρης, Νάνος Βαλαωρίτης, Καρυωτάκης, Πολυδούρη, Ασλάνογλου, Σκαρίμπας, Σεφέρης, Παπαδίτσας, Καρούζος, Δημουλά, Καβάφης, Ελύτης.