Ο Μίκης, οι Μπητλς και ο μήνας του μέλιτος
Το 1958 ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε την πρώτη του διεθνή κινηματογραφική συνεργασία. Το μπαλέτο El Amor Brujo σε λιμπρέττο του Grigorio Martinez Sierra και μουσική του Manuel de Falla έγινε το σενάριο μιας Αγγλο-Ισπανικής κινηματογραφικής παραγωγής που ονομάστηκε Honeymoon (ισπανικός τίτλος, Luna de Miel), την οποία σκηνοθέτησε o Βρετανός Michael Powell. Το Honeymoon βγήκε στους κινηματογράφους τον Μάρτιο του 1959. Ο Θεοδωράκης έγραψε μουσική για την ταινία, και συνέθεσε το τραγούδι – θέμα της ταινίας με τίτλο «The Honeymoon Song», σε στίχους του William Sansom. Την πρώτη, κινηματογραφική ερμηνεία μας την εδωσε ο Marino Marini με το κουαρτέτο του, στον μοντέρνο και πιασάρικο εκείνη την εποχή ρυθμό τσα-τσα-τσα.
Λίγο αργότερα, ο Νίκος Γκάτσος χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Β. Καρδής έγραψε τους ελληνικούς στίχους για αυτή τη μελωδία του Μίκη Θεοδωράκη, και της έδωσε τον τίτλο «Αν θυμηθείς τ’ όνειρό μου». Το τραγούδι στην ελληνική του εκδοχή πρωτοκυκλοφόρησε το 1960 σε δισκάκι 45 στροφών, με ερμηνεύτρια τη Γιοβάννα και διευθυντή ορχήστρας τον Μάνο Χατζιδάκι, ως Β’ όψη του «Μυρτιά».
Οι Beatles υποστήριζαν πως, τα χρόνια που διαγκωνίζονταν με όλα τα άλλα beat groups στις όχθες του ποταμού Mersey για να βγουν από την αφάνεια, δεν άκουγαν προσεκτικά στα σιγκλάκια που έφερναν οι ναύτες από την Αμερική μόνο τις επιτυχίες της Α’ όψης, αλλά και όλες τις Β’ όψεις, με την ελπίδα να ‘ψαρέψουν’ καλά τραγούδια που θα είχαν ενδεχομένως διαφύγει της προσοχής των υπολοίπων beat groups. Ο στόχος ήταν να προτείνουν κάτι στο κοινό που δεν θα είχαν συμπεριλάβει και οι υπόλοιποι στα playlists τους, έτσι ώστε να ξεχωρίσουν. Παρότι η ελληνική εκτέλεση του συγκεκριμένου τραγουδιού ήταν πράγματι η Β’ όψη του σινγκλ, οι Beatles προφανώς ήρθαν σε επαφή με αυτό στην πρώτη, αγγλόφωνη εκδοχή του, που βρισκόταν στην Α’ όψη του σινγκλ (με Β’ όψη ακόμη ένα τσα-τσα-τσα χιτ, το «Pimpollo» των Gil, Biri και Elgos). Επίσης, δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό να το συμπεριλάμβαναν συχνά στα λάιβ τους. Εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε, μάλλον η ερμηνεία τους θα μας ήταν πολύ νωρίτερα γνωστή – όπως συμβαίνει π.χ. με το Besame Mucho και το A Taste of Honey. Ενδεχομένως, το θεωρούσαν όμορφο και ‘διαφορετικό’ ως άκουσμα, γι’ αυτό το λόγο το συμπεριέλαβαν σε μια απο τις εκπομπές τους στο BBC, και συγκεκριμένα στην ηχογραφηση της 16ης Ιουλίου, για την εκπομπή Pop Go The Beatles που μεταδόθηκε την 6η Αυγούστου του 1963 με τον παραγωγό Tery Henebery, την οποία πρωτοακουσαμε το 1995 με την κυκλοφορία της πρώτης διπλής συλλογής «The Beatles Live at the BBC».
Το ξέρουμε άλλωστε ότι οι Beatles δεν έχαναν την ευκαιρία να εντρυφούν σε ‘διαφορετικά’ ακούσματα, τα οποία αφομοίωναν και ενσωμάτωναν στο δικό τους μοναδικό ήχο. Το 1963 ο Paul McCartney κι ο Ringo Starr είχαν έρθει στην Ελλάδα για ολιγοήμερες καλοκαιρινές διακοπές, με έξοδα του Brian Epstein. Κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στην Αθήνα, σύχναζαν τα βράδια στα παραλιακά κέντρα και άκουγαν την τοπική μουσική. Ο McCartney αφηγείται στην βιογραφία του "Many Years From Now" (γραμμένη απο τον Barry Miles), πως κάποια νύχτα, στο κλείσιμο της βραδιάς, ο ίδιος κι ο Ρίνγκο τζάμαραν με τους Έλληνες μουσικούς, και προσπαθούσαν να τους πείσουν ότι στην πατρίδα τους την Αγγλία είναι διάσημοι. Οι Έλληνες μουσικοί μάλλον δεν τους πίστεψαν. Βέβαια, κι αργότερα, αφού είχαν γίνει ήδη παγκόσμια γνωστοί, ο McCartney έχει υποστηρίξει πως «’Οταν θα γίνουμε αναγνωρίσιμοι στην Ελλάδα, δεν θα έχουμε πια κανένα μέρος στη γη να κρυφτούμε».
Όπως και να έχει το πράγμα (κι όσο δεν μας λένε πώς έχει το πράγμα ο Ringo ή ο Paul, θα μένουμε με την απορία), οι Beatles δοκίμασαν το ταλέντο που διέθεταν να ιδιοποιούνται δημιουργικά στοιχεία, διαφοροποιώντας τα έτσι ώστε να φαντάζουν καταδικά τους, και χάρισαν τη δική τους ερμηνεία στο τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη. Κι ακόμα, σε όλες αυτές τις επισκέψεις – αποδράσεις από τη δημοσιότητα, συνειδητά ή ασυνείδητα, απορρόφησαν τον ήχο του μπουζουκιού που άκουγαν στις εξωτικές μεσογειακές τους διακοπές, και μας τον απέδωσαν επίσης στο Girl, το οποίο χρωστάει πολλά στο συρτάκι του Zorba the Greek, αλλά το χρέος του είναι υποδόριο, με τρόπο που κάνει το άκουσμα ολότελα πρωτόγνωρο και ταυτόχρονα ύποπτα γνώριμο, οικείο.
Υ.Γ. Το «The Honeymoon Song» ερμήνευσαν οι Melisses αρκετά πρόσφατα, σε μια πολύ επιτυχημένη εκδοχή-αντιδάνειο του beat ήχου των Beatles, στην οποία όμως έχουν ταυτόχρονα ενσωματώσει δομικά στοιχεία που παραπέμπουν νοσταλγικά στην πρώτη ερμηνεία του Marino Marini.
Διαδικτυακοί σύνδεσμοι για τις ερμηνείες στις οποίες αναφέρθηκα:
