Όσες λιγότερες αυταπάτες, τόσες λιγότερες απογοητεύσεις

«Πιστεύω ότι ένας φασίστας ηγέτης θα ωφελήσει τη Βρετανία. Πιστεύω πολύ στον φασισμό, ανέκαθεν οι άνθρωποι λειτουργούσαν πολύ αποτελεσματικά κάτω από μια στρατιωτική ηγεσία. Ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν ένας από τους πρώτους ροκ σταρ». David Bowie, 1974.

Για να δω τι έχω από Bowie. Είχα πάρει το “Blackstar”, ήταν το τελευταίο και συγκινητικό του έργο, αλλά πρέπει να πεταχτεί. Έχω και το “The man who sold the world” με το αυθεντικό εξώφυλλο. Φεύγει κι αυτό. Κάτσε, και το “The rise and fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars” με τα τόσα αγαπημένα τραγούδια; Δυστυχώς, πρέπει να το αποχωριστώ. Συνεχίζουμε…

«Εδώ είναι Αγγλία, εδώ είναι μια λευκή χώρα, δεν θέλουμε αράπηδες και σκούρους να ζουν εδώ. Πρέπει να τους κάνουμε ξεκάθαρο ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι. Η Αγγλία είναι για λευκούς. Είμαστε μια λευκή χώρα. Πετάξτε τους αράπηδες έξω! Κρατήστε τη Βρετανία λευκή!» Eric Clapton, 1976.

Για να θυμηθώ τι έχω από τον Ερρίκο. Ωχ! Έπαιζε και στους Cream, πάνε κι αυτοί. Ήταν πολύ καλό εκείνο το unplugged στο MTV, 16 χρόνια αργότερα βέβαια από τη ρατσιστική δήλωση που έκανε μαστουρωμένος, αλλά δεν μπορώ να το κρατήσω. Πέταμα κι αυτό.

Τι άκουσα εχτές; Βγήκε ο Morrissey με κονκάρδα του ακροδεξιού κόμματος της Βρετανίας “For Britain” και στήριξε σε συνέντευξή του την πρόεδρό τους Anne Marie Waters; Η οποία, μάλιστα βγήκε μετά και τον ευχαρίστησε για τη δημοσιότητα που έδωσε στο κόμμα της; Πω πω ζημία! Πάνε όλοι οι δίσκοι των Smiths. Είχα και πρώτες κόπιες. Πέταμα όλοι. Και κανά δυο προσωπικά του Moz πρέπει να φύγουν κι αυτά. Πως;; Ο αγαπημένος Lou Reed ήταν ένας τέρας στην προσωπική του ζωή; Βίαιος με τις γυναίκες και έδερνε την πρώτη του σύζυγο; Στα σκουπίδια η μπανάνα! Είχαν κίτρινη κάρτα οι Velvets από τότε που διάβασα εκείνα τα ρατσιστικά σχόλια που είχε πει το ψιλελέκι η Nico. Και τι δηλώσεις ήταν αυτές του Johnny Rotten υπέρ του Trump; Πάνε και οι Sex Pistols, πάνε και οι PiL!

Δεν μπορώ να τους κρατήσω κανέναν από αυτούς τους δίσκους. Και αν έρθει ο Σωτήρης ο σύντροφος από τα παλιά; Τι θα πει; Χάλασες κι εσύ, Τάσο. Έγινες ένα με το σύστημα. Πέταμα! Μη σου πω θα τα κάψω! Φοβάμαι πως αν συνεχίζω να σκαλίζω τις βιογραφίες των αγαπημένων μου (και μη) μουσικών θα χρειαστεί να πετάξω το 90% των δίσκων μου. Και καλύτερα να μην αρχίσω να ψάχνω για σκηνοθέτες, ηθοποιούς, ζωγράφους…

Οπότε; Τι θα γίνει λοιπόν; Ενώ αγαπάμε το “Heroes” μόλις μάθουμε τη δήλωση του Bowie θα σταματήσει να μας αρέσει; Ενώ έχουμε μουρμουρίσει άπειρες φορές το “Pale blue eyes” των Velvet Underground, θα κλείνουμε τα αυτιά μας κάθε φορά που το ακούμε, τώρα που μάθαμε για τον Reed; Ενώ έχουμε χτυπηθεί μέχρι εσχάτων με το “God save the Queen” (όχι τον εθνικό ύμνο του Ηνωμένου Βασιλείου!) θα πετάξουμε τον δίσκο, τώρα που έκανε αυτές τις δηλώσεις o Rotten; Νομίζω θα ήταν υποκριτικό.

Αγαπήσαμε τον Σαββόπουλο γιατί συνέθεσε το “Ζεμπέκικο”, το “Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη”, το “Είδα την Άννα κάποτε” και γιατί έγραψε πως “ήρθε ο καιρός για ν’ αποφασίσεις με ποιον θα πας και ποιον θα αφήσεις” και όχι γιατί έβγαλε την Καλομοίρα από την τούρτα στα γενέθλιά του ή γιατί στήριξε πατέρα και γιο Μητσοτάκη. Αγαπήσαμε τον Νικόλα Άσιμο γιατί έγραψε το “Γιουσουρούμ” και το “Παπάκι” και όχι γιατί στο τέλος της ζωής του τρελάθηκε και κατηγορήθηκε για απόπειρα βιασμού μιας φοιτήτριας.

Παρασυρθήκαμε (με τη θέλησή μας) από τους στίχους, τη μουσική, τις εικόνες των περιοδικών, το μάρκετινγκ προώθησης της περσόνας του καλλιτέχνη. Αυτό, όμως, που αγαπήσαμε δεν ήταν ουσιαστικά ο καλλιτέχνης, αλλά η τέχνη του. Οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι με αδυναμίες, πάθη και, είτε μας αρέσει είτε όχι, διαφορετικές απόψεις από τις δικές μας. Οι περισσότεροι, μάλιστα, από αυτούς είναι επαγγελματίες. Ζουν από την τέχνη τους, η οποία δεν προσδιορίζεται μόνο από τις δημιουργίες τους, αλλά και από την καλλιτεχνική τους εικόνα. Μια εικόνα στην οποία μπορούμε να πούμε πως είναι αυτο-εγκλωβισμένοι. Κάθε φορά που δίνουν μια συνέντευξη, ακροβατούν μήπως απογοητεύσουν το κοινό τους λέγοντας κάτι που ενδόμυχα πιστεύουν, αλλά δεν συνάδει με το ίματζ, που με τόσο κόπο έφτιαξαν και αποτελεί το σήμα κατατεθέν τους. Κάποιοι πολύ γνωστοί μουσικοί έχουν καταφέρει να βρουν έναν «εφικτό συμβιβασμό μεταξύ της αληθινής τους ζωής και της καλλιτεχνικής τους εικόνας» όπως έγραψε ο David Hepworth στο βιβλίο του “Nothing is real”. Κάποιοι άλλοι, όμως, όχι. Υποδύονται έναν ρόλο που δεν συμπίπτει με το ποιοι πραγματικά είναι. Αν παρ’ ελπίδα (όχι μόνο η τέχνη τους, αλλά και) η πραγματική τους ζωή είναι κοντά στα πιστεύω μας, τόσο το καλύτερο, όχι για εκείνους, αλλά για μας.

Οι καλλιτέχνες μεγαλώνουν και αλλάζουν απόψεις, όμως οι δημιουργίες τους μένουν εκεί, άσπιλες, άφθαρτες με αποτέλεσμα πολλές φορές οι ίδιοι να απομακρύνονται απ’ ό,τι έφτιαξαν. Αν το καλοσκεφτούμε είναι και λίγο εγωιστικό να περιμένουμε οι αγαπημένοι μας καλλιτέχνες να μην μας απογοητεύουν ποτέ στη ζωή τους. Εμείς δεν απογοητεύσαμε ποτέ τον εαυτό μας όλα αυτά τα χρόνια; Πριν 20 χρόνια πιστεύαμε τα ίδια;

Βέβαια, δεν μπορούμε να τα βάλουμε όλα κάτω από το χαλί. Υπάρχει μια κόκκινη γραμμή. Μπορεί μακρινή, αλλά υπάρχει. Ο καθένας μας έχει ένα όριο ανοχής σε δηλώσεις και συμπεριφορές. Στις (λίγες) περιπτώσεις που κάποιοι καλλιτέχνες το ξεπερνούν, τότε αφήνουμε και τα έργα τους πίσω γιατί –πλέον– μας προκαλούν αηδία. Το κλασικό ρητό «εμπιστέψου την τέχνη και όχι τον καλλιτέχνη» ισχύει, αλλά όχι καθολικά. Όσες λιγότερες αυταπάτες, τόσες λιγότερες απογοητεύσεις.