Planet earth is blue and there's nothing I can do
Η κατάσταση των πραγμάτων λέει ότι όποιος ζει, θα πεθάνει. Ε;
"Ουδέν μένει". "Τα πάντα ρει". Κι αν πάμε απ' τον Ηράκλειτο στους Felt, "είμαστε μια στιγμή του χρόνου που περνάει γρήγορα". Κάποιες στιγμές όμως μας φαίνονται εμάς τους έτι επιζήσαντες σημαντικές. Κάποιοι άνθρωποι. Τους θεωρούμε συνοδοιπόρους, στοιχεία απαραίτητα, νιώθουμε, για να είμαστε καλύτερα εμείς. Τέτοιοι ας πούμε είναι οι καλλιτέχνες. Μας περνάνε συναισθήματα, παρεισφρέουν μέσα μας μιλώντας μια γλώσσα που μας αφορά και δεν θέλουμε επ' ουδενί να μας αφήσουν, να χάσουμε τη σύνδεση. Ο θάνατός τους, μας στερεί πράγματα. Αισθανόμαστε ξέμπαρκοι, πιο μόνοι. Κάποιοι νιώθουν και προδοσία.
Θυμάμαι ότι το πρώτο συναίσθημα που ένιωσα όταν διάβασα στο νεοσύστατο Ποπ και Ροκ ότι ο Ian Curtis αυτοκτόνησε ήταν θυμός. Μόλις είχα πάρει το Unknown Pleasures. Το Closer που βγήκε μετά λοιπόν δεν το πήρα, το σνόμπαρα για χρόνια. Ήμουν δεκατεσσάρων. Όταν βρέθηκε το πτώμα του Cobain τον έβριζα, ακριβώς όπως τον έβριζε κλαίγοντας η Courtney Love στην κηδεία του. Ήμουν εικοσιοκτώ, η Κόρτνι τριάντα. Ο Henry Rollins άφρισε όταν βρήκαν νεκρό τον Layne Staley, τον χαρισματικό τραγουδιστή των Alice In Chains. Ο Ρόλινς ήταν τριανταπέντε. Άχρηστο συμπέρασμα: O ανθρώπινος εγωισμός μάλλον δεν βελτιώνεται με τα χρόνια, ούτε είναι δικό μου μόνο θέμα.
Φίλε/η σέρφερ μήπως έχεις διαβάσει κάναν επικήδειό μου για τους αγαπημένους μου ροκ σταρς, από τότε που άρχισαν να πεθαίνουν δυο δυο το μήνα; Σαν υστερική χήρα κάνω συνήθως, καλά στο Λέμυ το τερμάτισα. Αλλά με Λου Ρηντ και Ντέηβιντ Μπόουι, νιώθω πιο κουλ, οι άνθρωποι ήταν καριερίστες και στο παραπέντε ή και πιο πριν έμεναν στην απέξω, άσχετα αν δοκίμασαν και λίγο να περπατήσουν στην καρδιά του σκότους, ποτέ δεν μπήκαν με σκοπό να μη βγουν. Είχαν τον τρόπο τους, δεν ήταν losers. Ούτε rocknroll suicides.
Ειδικά ο Μπόουι από καταβολής της καριέρας του σα να επισκεπτόταν συνεχώς εξωτικά καινούργια ροκ μέρη, τραβούσε φωτογραφίες, έπαιρνε σουβενίρ και μετά επέστρεφε σπίτι κόβοντας ράβοντας στα μέτρα του ό,τι τον εξίταρε να πλασάρει ως καινούργιο,κάνοντάς το δικό του με το γνώριμο συνδετικό στοιχείο όλων των δίσκων του, το μελόδραμα. Και δυστυχία του, ποτέ δεν μπόρεσε να τραγουδήσει σαν τη βασικότερη φωνητική επιρροή του, τον Scott Walker, τον σημαντικότερο μελοδραματικό τραγουδιστή που έχουμε ακόμα, κάπου κοντά είναι κι ο Νικ Κέηβ, να μην ξεχνιόμαστε. Ακούστε το Nite Flights από Walker Brothers και καπάκι από Bowie, δεκαπέντε χρόνια μετά. Μπράβο για τον ήχο, αλλά από ερμηνεία... Βρίσκω τη φωνή του Μπόουι κρύα και συναισθηματισμένη, όχι συναισθηματική.
Χα χα το λέω αυτό, από σκληρότητα λόγω απωθημένου. Και σαν αμυντικό μηχανισμό απέναντι στο απροσδόκητο της απώλειας. Σαν το μοναδικό μου ίσως παράπονο που μπορώ να καταλογίσω σ έναν καλλιτέχνη που με συντροφεύει με τους δίσκους του εδώ και κοντά σαράντα χρόνια και στο άκουσμα του θανάτου του σκέφτηκα τόσες έντονες στιγμές που έχω συνδέσει με τη μουσική του, με το Space Oddity, το Width of a Circle, το Bewlay brothers, το Ziggy Stardust, το Golden Years, το Stay, το Be My Wife, το Heroes, το Dj, το ScaryMonsters και το Ashes to Ashes, ακόμα και το Let's Danceή το Absolute Beginners.
Σε συνθετικό επίπεδο oΜπόουι παραμένει αξεπέραστος, μόνο τον Peter Hamill μπορώ να σκεφτώ ως ανάλογο παράδειγμα. Ο John Lydon είναι της ίδιας γνώμης ακριβώς κι έχει και μεγαλύτερη δισκοθήκη από μένα, αμέ. Παλιότεροι μουσικοί, όπως ο Lou Reed ή ο Iggy Pop, αυτό ακριβώς αναγνώριζαν από την αρχή στον Μπόουι: ότι πήγε τη ροκ σύνθεση παραπέρα, ότι προχώρησε τη μουσική τους σε νέο επίπεδο. Κι ότι έχοντας τέτοιο χάρισμα, συμπληρώνω εγώ, προσπαθούσε να χτίσει την καριέρα του και να γίνει πλούσιος ρισκάροντας στα τσαρτς συνεχώς φρέσκιες ιδέες, ώστε ο εκάστοτε underground ήχος (η νοσηρή φολκ των Comus, το ανδρόγυνο γκλαμ του Μark Bolan, η ντίσκο σόουλ της Φιλαδέλφεια, το γερμανικό κράουτ, το αμερικάνικο νιου γουέηβ ή το τζανγκλ του Goldie)να πηγαίνει νούμερο ένα παγκοσμίως. Αν το αντίστοιχο μετέπειτα παράδειγμα που μού 'ρχεται στο μυαλό είναι μόνο η Μαντόνα, χωρίς ίχνος της συνθετικής ευφυίας και του ειδικού βάρους του Μπόουι... Ε, respect.
Mετά χαθήκαμε, λες κι έβγαζε πια δίσκους γι άλλους, όχι για μένα. Η καλλιτεχνική του μαγεία που με εξίταρε, είχε χαθεί. Το χρήμα; Ο κορεσμός; Και πάλι καλά; Μήπως φταίω εγώ; Το ίδιο νιώσανε λίγο πολύ κι όλοι οι φίλοι μου, που πλακωνόμασταν αν το Rise & Fall of Ziggy Stardust είναι καλύτερο από το σαφώς εκθαμβωτικότερο Aladdin Sane, γιατί το δεύτερο απλά συνέχισε στα χνάρια του πρώτου ή αν το Diamond Dogsείναι καλύτερο απ το Station to Station και την διανοουμενίστικη πλαστική σόουλ του. Θυμάμαι σχετικά πρόσφατανα τον ρωτάνε με πολύ κομψό τρόπο αν καταλαβαίνει, εν ολίγοις, όσους πιστεύουν ότι οι παλιότερες κυκλοφορίες του είναι πιο σημαντικές απ τις τελευταίες του. Η απάντησή του με κάλυψε, του 'δωσα το δίκιο που του χρωστούσαμε, γιατί απάντησε "Yes. Αnd no."
Επειδή όμως τον έχω χάσει σαν καλλιτέχνη εδώ και χρόνια, είναι κάπως σα να πέθανε και πριν πολλά χρόνια, ας πούμε το τελευταίο του, που κυκλοφόρησε δυo μέρες πριν πεθάνει στ' αλήθεια, Blackstar είναι ωραίος δίσκος όντως, αν δεν έχεις ακούσει το πρόσφατο, εκτυφλωτικό Bisch Bosch του (αααχ) Σκοτ Γουόκερ, καλά για το προπέρσινο The Next Day, το τάχα άλμπουμ που θα μπορούσε να είχε ακολουθήσει τα "παλιά" του, αν δεν γινόταν "εμπορικός", έχω μια αγγλική λέξη που μου ήρθε να το χαρακτηρίσει, "atrocity". Ή πες μας κάτι καινούργιο ή άσε μας, ρε φίλε! Ε;
Ο Ντέηβιντ λοιπόν μας άφησε, προχτές, από καρκίνο, αλλά εμένα αυτό δεν μ' έκανε να αισθανθώ καλύτερα. Καθόλου. Γιατί απλά αυτά που λέω τόση ώρα είναι βλακείες, εκτός ουσίας. Δεν ήθελα να με αφήσει, ήθελα να συνεχίσει να με συγκινεί μέχρι να τον αφήσω εγώ.
Αλλά αυτό το χει ήδη καταφέρει. Θα ακούω David Bowie μέχρι να πεθάνω, στάνταρ. Low/ Heroes/ Lodger/ ScaryMonsters.... Όποτε βάζω να τα ακούσω, ζω ένα συναρπαστικό παρόν. Τον ευχαριστώ γι αυτό.
Συλλυπητήρια στους δικούς του, που τον γνώρισαν και τον αγάπησαν στ' αλήθεια. Το μόνο πράγμα που μου φαίνεται ότι έπρεπε τελικά να πω. Αγνοήστε όλα τα άλλα.
______
ΑΡΧΙΚΗ <---> ΑΝΤΩΝΗΣ ΞΑΓΑΣ