Τα καλύτερα instrumental
Εδώ κι αν γίνεται χαμός... Η κατάσταση είναι ακόμη πιο χαοτική και από το αφιέρωμα στην ποπ. Γιατί το αφεντικό δε μας ζητάει τα ένδεκα αγαπημένα μας ροκ instrumentals. Ούτε τα ένδεκα αγαπημένα μας κιθαριστικά instrumentals. (Για την ιστορία, καμιά από τις δύο κατηγορίες δεν καταφέρνει να στείλει εκπρόσωπο στην πρώτη ενδεκάδα) Όχι... Τα ένδεκα αγαπημένα μας γενικώς ζητάει, βάζοντας στο παιχνίδι όλη την κλασσική μουσική, τη jazz, και ένα μεγάλο κομμάτι του ethnic, της electronica, της ποπ και του ροκ. Τα περισσότερα κομμάτια της μουσικής, με δυο λόγια. Ωραία.
Όσο και να λατρεύω τα τραγούδια, πιστεύω ότι η ουσία της μουσικής βρίσκεται στα οργανικά κομμάτια. Εκεί ο συνθέτης προσπαθεί να γεννήσει συναισθήματα και εικόνες στον ακροατή, να τον πάει αλλού, χωρίς τη βοήθεια του στίχου. Εκεί ο μουσικός έχει τη δυνατότητα να παίξει και να αυτοσχεδιάσει χωρίς να περιορίζεται σε ρόλο συνοδευτικό του τραγουδιστή. Εκεί ο ακροατής συγκεντρώνεται στη μουσική απερίσπαστος. Το κριτήριό μου για ένα instrumental είναι να δημιουργεί ατμόσφαιρα και εικόνες στο μυαλό μου όταν το ακούω, που να γεννάνε έντονα συναισθήματα. Να έχουν μια μαγεία που να διαρκεί στο χρόνο και στις απανωτές ακροάσεις. Να με ταξιδεύουν. H ευρηματική μελωδία και το εμπνευσμένο παίξιμο είναι αυτονόητα, όταν ισχύουν τα παραπάνω, αλλά όχι αρκετά, μια που μιλάμε για κομμάτια ανείπωτης γοητείας που κάνουν περίεργα παιχνίδια με τη χημεία του εγκεφάλου. Να τα ένδεκα κομμάτια μου λοιπόν, πριν προλάβω να τα αλλάξω όλα:
1. Ahmad Jamal - Poinciana (1958, "The best of Chess jazz")
Στοιχειώδης ενορχήστρωση (πιάνο, μπάσο, τύμπανα), απλή στα όρια του ναϊφ μελωδία, με χώρο και χρόνο να αναπνεύσει και να αναπτυχθεί, ένα κομμάτι τέλειο και ολοκληρωμένο σαν αιγυπτιακή πυραμίδα. Το απόλυτο μουσικό τριπ για μένα.
2. Μίκης Θεοδωράκης - Οι χαρταετοί (1963, "Η γειτονιά των αγγέλων")
I can/t escape myself. Or my nationality. Ελληνικότητα όπως θα έπρεπε να είναι, όσο κι αν μας έχουν φουσκώσει τα μυαλά μ' αυτήν, και ίσως να μην υπήρξε ποτέ τόσο ξεκάθαρη. Γλυκό άρωμα πατρίδας χωρίς υστερικές, φασιστικές και εθνικιστικές κορώνες. Θα το πρότεινα και για εθνικό ύμνο όπως είναι, χωρίς λόγια. Τιμή στο μεγάλο Ζαμπέτα που έπαιξε το μπουζούκι.
3. Antonio Carlos Jobim - Agua de beber (1963, "The composer plays")
Ή πώς να κλείσετε όλη τη μελαγχολία και την απαντοχή της λατινικής Αμερικής σε δυόμισι λεπτά.
4. Booker T & the MGs - Time is tight (1969, "Up tight")
Το απόλυτο group. Δυο λευκοί και δυο μαύροι, όταν δεν καθόταν μαζί ούτε στα λεωφορεία. Παίχτες ολκής και οι τέσσερις. Το groove που έβγαζαν, δεν το έχει πιάσει ΚΑΝΕΝΑΣ από τότε. Ακούστε το κομμάτι και καπάκι τη χλιαρή διασκευή των Clash από το "Black Market" για να καταλάβετε τι εννοώ. Το κομμάτι είναι από soundtrack, αλλά μια και είναι οργανική διασκευή προγενέστερου τραγουδιού, δεν το βάζω στα αμιγώς κινηματογραφικά.
5. Erik Satie - Je te veux (1904, "Deux valses")
Ένα πιάνο. Ένα κομμάτι που γράφτηκε πριν από εκατό χρόνια από ένα πιανίστα καμπαρέ, που έμελλε να γίνει από τους πιο επιδραστικούς συνθέτες του εικοστού αιώνα, με πολλούς θαυμαστές που θαυμάζουμε, και ακούγεται σαν να υπήρχε από πάντα, αλλά και σαν να γράφτηκε χθες. Μινιμαλισμός πολύ πριν γεννηθούν οι διάφοροι Glass, Nyman και Mertens, που είναι αμελητέοι μπροστά του. Ίσως ποτέ στόμα και μάτια ανθρώπου να μην έχουν πει σε θέλω τόσο πειστικά. Σίγουρα δεν το έκανε άλλο μουσικό κομμάτι, με στίχους ή χωρίς.
6. Cannonball Adderley - Autumn leaves (1958, "Something else")
Ίσως το πιο πολυπαιγμένο από τα standards της τζαζ. Είναι ένα γαλλικό τραγούδι, που η γλυκόπικρη μελωδία του μίλησε στις ψυχές μερικών από τους πιο δημιουργικούς μουσικούς του εικοστού αιώνα Αυτή είναι μάλλον η πρώτη του τζαζ διασκευή και σίγουρα η πιο ατμοσφαιρική και υπέροχη. Ο τρομπετίστας που συνοδεύει τον Cannonball είναι ο Miles Davis, και το group που έπαιξε στο δίσκο είναι το δικό του. Απλά, έκανε πίσω και έγραψε το album σαν sideman, κάτω από τον σαξοφωνίστα του. Αδιανόητα πράγματα στον μικροαστικό κενόδοξο κόσμο της ποπ και του ροκ.
7. Astor Piazzolla & Gerry Mulligan - Years of solitude (1975, "Tango nuevo")
Αυτό το κομμάτι πρέπει να το ακούσει κανείς για να πιστέψει ότι μπορεί να υπάρξει τέτοια ονειρική μουσική. Η τζαζ, η κλασσική, το τάνγκο και η κινηματογραφική μουσική (αν και δεν είναι soundtrack), συναντιούνται σε ένα απίστευτο κράμα μεγαλοφυίας πάθους και νοσταλγίας.
8. Madness - One step beyond (1979, "One step beyond")
Αυτό το λατρεύω γιατί μεγάλωσα, χόρεψα, ξεφάντωσα και πέρασα καλά μαζί του. Από το soundtrack της γενιάς μου.
9. Manu Dibango - "Dikalo" (1967-remix 1999, "African soul")
Ένας άγριος ύμνος στη σάρκα, τους χυμούς της και τη ζωή. Δηλαδή στο σεξ. Αυτό είναι για μένα, κι ας λέει άλλα ο τίτλος. Σε πιάνει από το λαιμό και σε πετάει στο λάκκο με τα λιοντάρια, ξαναμμένο και ιδρωμένο, και με αγριεμένο βλέμμα. Και τελειώνει απότομα.
10. Pascal Comelade - Quatre roses pour marie (1990, "33 bars")
Για το παιχνίδισμα, το χαμόγελο, τη γλυκιά εγκατάλειψη στη ραστώνη και την άνετη διάθεση που με πιάνει κάθε φορά που το ακούω.
11. Evan Johns & the H-Bombs - Do the dootz (1986, "Rollin through the night")
Last but not least. Το rock n roll δεν θα μπορούσε να λείπει, και το κομμάτι είναι από τον πιο διαολεμένα παιγμένο δίσκο στην ιστορία του, τον οποίο εξέδωσε ο Jello Biafra και για τον οποίο θα ήταν περήφανος ο Dick Dale (θεός). Τέρμα τα γκάζια, οι χορδές στο όριο του σπασίματος και τα ηχεία έτοιμα να καούν. Το κομμάτι δεν είναι ακριβώς instrumental, με την τεχνική έννοια, μια που ο μουρλοτεξανός μιλάει συνέχεια και όλοι μαζί γαβγίζουν do the dootz στο «ρεφραίν», αλλά οι φωνές με τίποτα δεν είναι τραγούδι, ούτε παίζουν κάποιο καθοριστικό ρόλο. Πιο πολύ εφφέ είναι, οπότε στην ουσία έχουμε να κάνουμε με instrumental, ντάξει; Χορεύεται μέχρι θανάτου.